Μὴν Αὔγουστος

Μὴν Αὔγουστος 

ἔχων ἡμέρας τριάκοντα μίαν ἡ ἡμέρα ἔχει ὥρας 13 καὶ ἡ νύξ ὥρας 11

***

Η Παναγία της Λύδδας - ΕΔΩ

Eί ζωγραφεῖν τίς ἤθελεν σε, Παρθένε

ἄστρων ἐδεῖτο μᾶλλον ἀντί χρωμάτων,

ἵν' ἐγράφης φωστῆρσιν ὡς φωτός πύλη

ἀλλ' οὐχ ὐπείκει ταῦτα τοῖς βροτῶν λόγοις

ἅ δ' οὖν φύσις παρέσχε και γραφῆς νόμος,

τούτοις παρ' ἡμῶν ἱστορῆ τε και γράφη.

Κωσταντ. Ρόδιος, 9ος αίών

 

Ἄν κάποιος ἤθελε να σε ζωγραφήσει, Παρθένε, θα χρειαζόταν το φῶς τῶν ἄστρων και ὄχι τῶν χρωμάτων ὥστε, σάν Πύλη τοῦ φωτός, να σε ζωγράφιζε με φῶς, ὅμως τα οὐράνια σώματα δεν ὑπακούουν στα λόγια τῶν θνητῶν με ὅσα μᾶς ἐκχώρησαν οἱ νόμοι τῆς ζωγραφικῆς κι ἡ φύση, μ΄ αὐτά ὁ ἄνθρωπος θα σ΄ ἱστορήσει και θα σε ζωγραφίσει.

 

Άγιος Ανώνυμος Κρητικός Νεομάρτυρας.

Άγιος Ανώνυμος Κρητικός Νεομάρτυρας. 

 31 Ιουλίου.

Ο Νεομάρτυρας αυτός ήταν από την Κρήτη και γεννήθηκε από γονείς ευσεβείς. Είκοσι χρονών βρέθηκε στη δούλεψη ενός Τούρκου στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. 

Κάποια νύκτα, ο Τούρκος αυτός, θέλησε να εκμεταλλευτεί τον νεαρό. Τότε ο ευσεβής νέος αρνήθηκε και πάνω στην απελπισία του μαχαίρωσε τον Τούρκο με αποτέλεσμα αυτός να πεθάνει.

Την επομένη μέρα οι φίλοι του σκοτωμένου Τούρκου, μόλις άκουσαν το γεγονός, συνέλαβαν τον νεαρό χριστιανό και τον πήγαν στον δικαστή. Αλλά επειδή δεν υπήρχε μαρτυρία σε βάρος του τον άφησαν ελεύθερο.

Μετά δύο μέρες όμως, τον συνέλαβαν πάλι και αφού τον βασάνισαν σκληρά, ομολόγησε όλη την αλήθεια. Τότε ο δικαστής του πρότεινε, για να σώσει τη ζωή του, ν' αρνηθεί τον Χριστό και να γίνει μουσουλμάνος. Ο Νεομάρτυρας απέρριψε την πρόταση του δικαστή και με θάρρος ομολόγησε πως γεννήθηκε, είναι και θέλει να πεθάνει χριστιανός. Τότε μια από τις μέρες του Ιουλίου το 1811 μ.Χ., τον θανάτωσαν με απαγχονισμό. Δύο μέρες έμεινε το τίμιο λείψανο του στην κρεμάλα, κατόπιν το κατέβασαν και το έχωσαν στην άμμο.

Ο ΑΠΟ ΑΡΙΜΑΘΑΙΑΣ ΙΩΣΗΦ Ο ΚΗΔΕΥΤΗΣ ΤΟΥ ΔΕΣΠΟΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ο ΑΠΟ ΑΡΙΜΑΘΑΙΑΣ ΙΩΣΗΦ

Ο ΚΗΔΕΥΤΗΣ ΤΟΥ ΔΕΣΠΟΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

31 ΙΟΥΛΙΟΥ 

Την τελευταία ημέρα του Ιουλίου εορτάζουμε τη μνήμη του αγίου Ιωσήφ, του από Αριμαθαίας, μυστικού μαθητού του Κυρίου και κηδευτού του πανάχραντου Του σώματος. 

Ο ευγενής και ευσεβής Ιωσήφ καταγόταν από την Αριμαθαία (ίσως η Ραμά - Ραματαγίμ, πατρίδα του προφήτη Σαμουήλ) και ήταν μέλος του Συνεδρίου του ιερέων και πρεσβυτέρων του λαού Ισραήλ, παράλληλα όμως και μαθητής κρυφός του Ιησού Χριστού. 

Αφού έλαβε την άδεια από τον Πιλάτο, αποκαθήλωσε το σώμα του Κυρίου από τον Σταυρό και το ενταφίασε, με τη βοήθεια του Νικοδήμου, σε μνημείο καινούργιο, που είχε παραγγείλει να λαξεύσουν σε έναν βράχο, όχι μακριά από εκεί (Ματθ. 27, 57). 

Σύμφωνα με το απόκρυφο Ευαγγέλιο του Νικοδήμου «Πράξεις Πιλάτου», λέγεται πως μετέπειτα συνελήφθη από τους Εβραίους και φυλακίσθηκε και ότι ο Κύριος εμφανίσθηκε σ’ αυτόν για να τον οδηγήσει εναργέστερα προς την πίστη της Αναστάσεως. 

Όταν ελευθερώθηκε, κήρυξε στον κόσμο το Ευαγγέλιο, φθάνοντας ακόμη μέχρι τη Δύση. Αποβιβαζόμενος στη Μασσαλία με τον άγιο Λάζαρο [17 Οκτ.], τη Μάρθα και την Μαρία (τις δύο αδελφές του Λαζάρου) [4 Ιουν.], φέρεται να συνεχίζει την αποστολή του στη Γαλατία και να φθάνει ακόμη και στην Αγγλία. 

Με βάση την παράδοση αυτή, αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά τον Μεσαίωνα «ο κύκλος του Αγίου Δισκοπότηρου» «Γκράαλ», του ποτηρίου που, αφού χρησίμευσε στον Χριστό κατά τον Μυστικό Δείπνο, φέρεται να συγκέντρωσε το αίμα του Εσταυρωμένου και να μεταφέρθηκε από τον άγιο Ιωσήφ τον από Αριμαθαίας στην Αγγλία. Μια άλλη παράδοση τον θέλει ιδρυτή της Εκκλησίας της Λύδδας.

Σ υ ν α ξ ά ρ ι ο ν . 

Τῇ ΛΑ΄ τοῦ μηνὸς Ἰουλίου, ὁ Ἅγιος Ἰωσὴφ ὁ ἀπὸ Ἀριμαθαίας, ὁ κηδευτὴς τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Στίχοι εἰς τὸν ἅγιον Ἰωσήφ.

Κήδευσιν εὑρὼν νεκρικὴν κρύπτῃ τάφῳ,

Κηδευτά, Νεκροῦ τοῦ κενώσαντος τάφους.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος β΄.

Ὁ εὐσχήμων Ἰωσήφ, ἀπὸ τοῦ ξύλου καθελὼν τὸ ἄχραντόν σου σῶμα, σινδόνι καθαρᾷ εἰλήσας καὶ ἀρώμασιν, ἐν μνήματι καινῷ κηδεύσας ἀπέθετο.

«Νέος Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Τόμ. 11ος (Ιούλιος), 

Εκδόσεις «Ίνδικτος»·

ΜΥΣΤΡΑΣ

 

ΜΥΣΤΡΑΣ

Γιώργος Κόρδης 

πηγή - εδώ 

Είχα χρόνια να πάω στον Μυστρά και ήταν όπως το είχα ονειρευτεί. Εξαίσια. Βοήθησε βέβαια και ο καιρός με το ελαφρύ αεράκι του και τα τρελαμένα σύννεφα που γυροφέρνανε στον ουρανό και ρίχνανε άτακτους, αραχνοΰφαντους αλλά αισθητούς ίσκιους επάνω στον λόφο του Μυστρά και στην πεδιάδα της Σπάρτης που απλωνόταν νωχελικά στα πόδια του. 

Εξαισία ίσως γιατί έτσι το ήθελα και το είχα έτσι φανταστεί. Αλλά τί σημασία έχει! 

Έφτασα καταμεσήμερο και άρχισα να σκαρφαλώνω μέσα στα ωραία ερείπια ακολουθώντας την αγαπημένη μου διαδρομή από την Πύλη εισόδου στη Μητρόπολη, τον άγιο Δημήτριο, ύστερα στην Οδηγήτρια και τους Αγίους Θεοδώρους, και μετά από δύσκολη ανάβαση στα ανάκτορα των Παλαιολόγων που ακόμη αναστηλώνονται, στις Παντά. και στην Περίβλεπτο. 

Με αρκετές, ομολογώ, στάσεις στους ίσκιους ερειπωμένους σπιτιών και αρχοντικών για ανάσες, νερό και κλεφτές ματιές ένα γύρω στην δασωμένη κατάφυτη πλαγιά με τα ανέμελα ερείπια και την πεδιάδα. 

Κι ο άνεμος φυσούσε και ήταν ευλογία αληθινή! 

Μια περιδιάβαση στη Μυστρά, σε ένα μεγάλο κομμάτι του λεγόμενου Βυζαντινού πολιτισμού, μαρτυρά πολλά σε όσους έχουν αισθητήρια να αισθανθούν και να μην ανοιχτό να εννοηθεί και να καθαριστεί η καρδιά. 

Ένας αληθινός κόσμος με τις δομές του, με τις αστοχίες του, με τα κοσμήματα του και τις ασχήμιες του. Ένας αληθινός κόσμος μεικτός και κεκραμμένος, όπως όλοι οι κανονικοί κόσμοι, που ήξερε να ομιλεί όσο πρέπει και να σιωπά όσο χρειάζεται. 

Άμα έχεις μάθια να δεις και να θεωρήσεις προσεκτικά τα κτίσματα που απομένουν άθικτα (κατά βάση των Εκκλησιών), τον τρόπο που χτίστηκαν , τον τρόπο που κοσμήθηκαν με γλυπτά στοιχεία και ζωγραφιές που θα έβγαινε το μεγάλο μυστικό του Βυζαντίου. Θα βρείς πως το Βυζάντιο δεν ήταν απλά ένα κράτος και μια αυτοκρατορία, αλλά κυρίως νόστος μέγας και τρανός για τον ιδανικό τρόπο ύπαρξης της πόλης ως προς τα μέρη της και ως προς το Θεό. 

Αυτός ο τρόπος, νομίζω, έχει ως θεμέλιο λίθο του τη φιλοσοφία-θεολογία του μεγάλου Βασιλείου, ο οποίος ήδη από τον 4ο αι. μ.χ αποσαφήνισε πως σημαντικό δεν είναι να οριστεί η ουσία του Θεού και των όντων, πράγμα όλως διόλου ανέφικτο, αλλά να βρει τρόπους να υπάρχει κανείς σε σχέση με αυτά, να τα “έχει”. 

Έτσι άρχισε ένας ολόκληρος πολιτισμός με διαφορετικά χαρακτηριστικά, ο τρόπος του Βυζαντίου, που έγινε πολιτισμός που μιλά για έναν κόσμο που υπάρχει σε σχέση, που υπάρχει ως σχέση. Γιαυτό και δεν ενδιαφέρεται πρωτίστως να κάνει ορατό το αόρατο, όπως θα επιδιώξει αργότερα η σχολαστική Δύση, αλλά μεριμνά πρωτίστως να «μεταμορφώσει» τα πράγματα του ορατού κόσμου, να λείπει για να βρουν αγαπητική αρμογή στην κοινωνία των όντων, να βρουν θέση καλή για να λειτουργήσουν τη ζωή μαζύ με όλα τα άλλα. 

Ο τρόπος του Βυζαντίου μιλά για το όραμα της ζωής ως σχέση εν Χριστῷ. 

Κι αυτός ο τρόπος αντανακλάται στην τέχνη του και σε όσα δημιούργησαν οι μαΐστορες του με τα χέρια τους. Και ο Μυστράς είναι ένας τόπος Βυζαντίου τρόπου, ένας τόπος όπου το Βυζάντιο φανερώνεται και εκφαίνεται. 

Μυστράς 28-Ιουλίου 2023.

Άγιος Ιερομάρτυς Φρειδερίκος, Επίσκοπος Ουτρέχτης.

Άγιος Ιερομάρτυς Φρειδερίκος, Επίσκοπος Ουτρέχτης. 

31 Ιουλίου.

Ο Άγιος Ιερομάρτυς Φρειδερίκος μαθήτευσε στην ευσέβεια και στα ιερά γράμματα μεταξύ των κληρικών της Εκκλησίας της Ουτρέχτης. Καθώς χειροτονήθηκε ιερέας, ανέλαβε από τον Επίσκοπο Ρίκφριντ (Ricfried) τη φροντίδα της διδασκαλίας των μεταναστών, και περίπου το 825 εκλέχθηκε επίσκοπος της Ουτρέχτης. Ο νέος επίσκοπος άρχισε αμέσως να καθιερώνει τάξη παντού, και έστειλε τον Άγιο Οβάλφ και άλλους ζηλωτές και ενάρετους εργάτες στα βόρεια μέρη για να διαλύσει τον παγανισμό που εξακολουθούσε να υπάρχει εκεί.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Φρειδερίκος ασχολήθηκε με τις δυσκολίες μεταξύ των γιων του αυτοκράτορα, του Λούις του Ντεμπονίρ, και του πατέρα και της μητέρας τους. Κατά τη διάρκεια αυτών των ταραχών το κόμμα των νέων πριγκίπων κατηγόρησε την αυτοκράτειρα Ιουδήθ με πολλές ανήθικες συμπεριφορές. Όποια κι αν ήταν η αλήθεια αυτών των ιστοριών, ο Άγιος Φρειδερίκος φέρεται να την προειδοποίησε, με φιλανθρωπία, αλλά με αποτέλεσμα να αντλήσει από τον θυμό και τη δυσαρέσκεια της αυτοκράτειρας.

Οι κάτοικοι της νήσου Βάλχερεν (Walcheren) ήταν βάρβαροι και αντίθετοι στο Ευαγγέλιο. Ο Άγιος Φρειδερίκος ανέλαβε την προσπάθεια του ευαγγελισμού τους ο ίδιος, αφού κάθε προσπάθεια μέχρι τότε είχε αποτύχει.

Στις 31 Ιουλίου 838, αφού ο Άγιος Φρειδερίκος τελούσε την Θεία Λειτουργία και επρόκειτο να μεταλάβει των Αχράντων Μυστηρίων, μαχαιρώθηκε από δύο δολοφόνους. Πέθανε σε λίγα λεπτά, απαγγέλλοντας τον 144ο Ψαλμό, «Ἠγάπησα, ὅτι εἰσακούσεται Κύριος τῆς φωνῆς τῆς δεήσεώς μου, ὅτι ἔκλινε τὸ οὖς αὐτοῦ ἐμοί, καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις μου ἐπικαλέσομαι. περιέσχον με ὠδῖνες θανάτου, κίνδυνοι ᾅδου εὕροσάν με· θλῖψιν καὶ ὀδύνην εὗρον, καὶ τὸ ὄνομα Κυρίου ἐπεκαλεσάμην· ὦ Κύριε, ρῦσαι τὴν ψυχήν μου. ἐλεήμων ὁ Κύριος καὶ δίκαιος, καὶ ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐλεεῖ. φυλάσσων τὰ νήπια ὁ Κύριος· ἐταπεινώθην, καὶ ἔσωσέ με. ἐπίστρεψον, ψυχή μου, εἰς τὴν ἀνάπαυσίν σου, ὅτι Κύριος εὐηργέτησέ σε, ὅτι ἐξείλετο τὴν ψυχήν μου ἐκ θανάτου, τοὺς ὀφθαλμούς μου ἀπὸ δακρύων καὶ τοὺς πόδας μου ἀπὸ ὀλισθήματος. εὐαρεστήσω ἐνώπιον Κυρίου, ἐν χώρᾳ ζώντων».

Αρχικά πίστεψαν όλοι πως η δολοφονία έγινε με την καθοδήγηση της βασίλισσας Ιουδήθ αλλά στην συνέχεια αντιλήφθηκαν ότι οι δολοφόνοι ήταν φανατικοί παγανιστές και σκότωσαν τον Άγιο Φρειδερίκο εξαιτίας των προσπαθειών του για να τους διδάξει το Ευαγγέλιο και να του βαπτίσει.

Ο Άγιος Φρειδερίκος συνέθεσε μια προσευχή προς την Ευλογημένη Αγία Τριάδα η οποία για πολλές γενιές χρησιμοποιήθηκε στην Ολλανδία. Η φήμη της ιερότητάς του εμφανίζεται από ένα ποίημα του Ραβάνου Μαύρου, του σύγχρονου, που επαινεί τις αρετές του.

Ποτὲ δὲν ἠκολούθησεν ἡ καρδία μου εἰς τὸν ὀφθαλμόν μου

Ο Άγιος Ευδόκιμος ο δίκαιος

31 Ιουλίου 

Μεγαλυνάριον

Εὐδόκιμος πέφηνας τῷ Θεῷ, 

ἐν δικαιοσύνῃ, τὸν σὸν βίον διαδραμών.

Ὁ λαθών γὰρ ἔσχες ἐγνώσθη μετὰ τέλος, 

Εὐδόκιμε θεόφρον, πρὸς θείαν αἴνεσιν. 

Ο Άγιος Ευδόκιμος, ο θαυμαστός, έζησε κατά τους χρόνους του βασιλιά Θεοφίλου του Εικονομάχου (829-842 μ.Χ.) και καταγόταν από την Καππαδοκία.  Ο πατέρας του Βασίλειος και η μητέρα του Ευδοκία ήταν ευσεβείς Χριστιανοί και τον ανέθρεψαν «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου». Είχαν πολλά πλούτη και ήταν ένδοξοι και περιφανείς, διότι ο πατέρας του έφερε το αξίωμα του πατρικίου.  

Ο Ευδόκιμος, αν και καταγόταν από τόσο ξακουστό γένος, δοξαζόταν  περισσότερο και θαυμαζόταν για τις αρετές του και τα χαρίσματά του. Παρά το γεγονός ότι ήταν νέος ένδοξος και αξιωματούχος, από γονείς ευγενείς μέσα στην κοινωνία, ωστόσο διαβιούσε ζωή ενάρετη και με άκρα σωφροσύνη, αντιτασσόμενος στα κελεύσματα του πονηρού. 

Όσον αφορά τη μόρφωσή του, ο ίδιος ευλογημένος από το Θεό, καταγινόταν αδιαλείπτως στην ανάγνωση των θείων Γραφών και ευφραινόταν η τρισόλβια ψυχή του, ακολουθώντας το: «ὡς γλυκέα τῷ λάρυγγί μου τὰ λόγια σου Κύριε, ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον ἐν τῷ στόματί μου». Η κύρια απασχόλησή του ήταν να πηγαίνει στους ιερούς Ναούς, να ακούει τις ιερές ακολουθίες και τα θεία λόγια.  Ιδιαίτερα και μετά φόβου αγωνιζόταν να γίνει «Ναός καθαρός Θεού ζώντος», όπως λέει και ο Απόστολος των Εθνών Παύλος. Πολλές φορές τον παρακινούσαν οι συνομήλικοί του να πηγαίνουν σε διασκεδάσεις και απολαυστικές διατριβές, αλλά ο αοίδιμος Άγιος Ευδόκιμος μόνη ευχαρίστηση και τρυφή είχε τη μελέτη των ψυχωφελών βιβλίων.  

Η σωφροσύνη και η καθαρότητα, η τιμιότερη όλων των άλλων αρετών, η οποία κάνει ισάγγελο τον άνθρωπο χαρακτήριζαν τον Ευδόκιμο, τόσο που μπορούσε να λέει ότι: «Ποτὲ δὲν ἠκολούθησεν ἡ καρδία μου εἰς τὸν ὀφθαλμόν μου». Το σπουδαιότερο είναι ότι αποφάσισε ο πάνσεμνος να μη βλέπει γυναικείο πρόσωπο καθόλου, όσο θα βρισκόταν στην παρούσα ζωή. Έτσι εκτός της μητέρας του, άλλη γυναίκα ή παρθένα ούτε κοίταξε στο πρόσωπο, ούτε μίλησε. Ήταν επίσης ελεήμων, τόσο ώστε να τρέφεται η ψυχή του από τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Ακόμα και αυτά που είχε ανάγκη για να ζήσει, τα χάριζε στους φτωχούς. Όχι μόνο χρήματα, αλλά και ό,τι άλλο χρειάζονταν.  Βοηθούσε τόσο πολύ τους ενδεείς, ώστε και αν ακόμη ήταν ανάγκη να πουληθεί ως σκλάβος ο ίδιος για να ελευθερωθεί άλλος, θα το έπραττε με χαρά. Διότι ήξερε ο μακάριος ότι ο καρπός της αγάπης είναι η ελεημοσύνη. Για αυτό ήθελε και έγινε αληθινός πατέρας των ορφανών, κυβερνήτης των χηρών, ενδυμασία των γυμνών, χορτασμός των πεινασμένων, παρηγοριά των λυπημένων. 

Λόγω των αρετών του αξιώθηκε να τιμηθεί από το βασιλιά Θεόφιλο με το αξίωμα του «Κανδιδάτου». Διορίστηκε στρατοπεδάρχης της Καππαδοκίας και έπειτα των Χουρσιανών. Όμως ως φρόνιμος οικονόμος δε μεταχειριζόταν τη θέση του για να αποκομίσει τιμή και δόξα. Αντίθετα ήταν ταπεινός, όλη δε η επιμέλεια η φροντίδα του ήταν στο να κυβερνά μικρούς και μεγάλους με οσιότητα και δικαιοσύνη, για αυτό και αποκλήθηκε δίκαιος. Και ήταν έτοιμος να θυσιάζει και την ψυχή του για τον υπήκοό του. 

Ο Άγιος Ευδόκιμος υπήρξε τέλειος Χριστιανός. Άνθρωπος της ορθής πίστης και της θυσίας. Στην αγάπη του πλησίον αμίμητος, για την οποία απέφευγε τον εγωισμό και την καταλαλιά.  Ο ίδιος φυλασσόταν από την κατάκριση και εμπόδιζε και τους άλλους να κατακρίνουν και να λυπούν τον πλησίον. Δίδασκε ακόμη ότι ο καθένας πρέπει να μάθει περισσότερο να ακούει, παρά να μιλά. Με την άψογη αυτή διαγωγή του χρημάτισε σκεύος εκλογής και δάσκαλος και με λόγια και με έργα. Τύπος και παράδειγμα και ζώσα εικόνα σε εκείνους, οι οποίοι τον συναναστρέφονταν, μέχρι το τέλος της παρούσας ζωής. Κοιμήθηκε οσιακά στην Καππαδοκία, αφού έζησε τριάντα τρία χρόνια, νέος στην ηλικία,  αλλά πρεσβύτατος στη σύνεση και τη γνώση. 

Όταν γνώρισε το τέλος του ο δίκαιος Ευδόκιμος δεν ταράχτηκε, γιατί όλη του η ζωή ήταν μια μελέτη θανάτου. Αυτό που τον λυπούσε ήταν ότι η μητέρα του ήταν μακριά και δε θα βρισκόταν κοντά του στην αναχώρησή του για τους ουρανούς. Όταν πλησίασε η τελευταία ώρα ήρθαν πολλοί άνθρωποι να τον επισκεφθούν, αφού τους μίλησε για τη μνήμη και το μυστήριο του θανάτου, τους όρκισε στο Θεό να τον ενταφιάσουν με τα ίδια ενδύματα, που φορούσε. Κατόπιν έκανε νεύμα και αφού βγήκαν όλοι έξω, άρχισε να προσεύχεται προς το Θεό, λέγοντας: «Κύριε ὁ Θεός μου, καθὼς δὲν ἠθέλησα ἔτι ζῶν νὰ φανῆ ἡ πολιτεία μου, οὕτω παρακαλῶ καὶ ἡ τελευτή μου νὰ γίνη χωρὶς καμμίαν χάριν, οὔτε νὰ θαρρήση τίς, ὅτι σοι εὐηρέστησα». Έπειτα λέγοντας το «εἰς χεῖρας σου παραδίδω Κύριε τὸ πνεῦμα» ανήλθε η ψυχή του στους ουρανούς το έτος 829 μ.Χ.    

Οι γονείς του λυπήθηκαν όταν έμαθαν για την κοίμηση του Αγίου, ωστόσο παρηγορούνταν με τα θαύματα που έκανε. Η μητέρα του φλεγόμενη από το πάθος της φιλοτεκνίας, δεν υπολόγισε το μακρινό ταξίδι, ούτε συλλογίστηκε τους κόπους και τους κινδύνους της οδοιπορίας, αλλά κίνησε με μεγάλη προθυμία και πήγε στον τάφο του αγιοτάτου παιδιού της. Βλέποντας εκεί το πλήθος που προσερχόταν με ευλάβεια και τα θαύματα που γίνονταν από το ιερό εκείνο μνήμα, όπου δαιμονιζόμενοι και από άλλα πάθη πάσχοντες θεραπεύονταν ταχύτατα, έπεσε και αγκάλιασε τον τάφο του γιου της με δάκρυα στα μάτια.  Συγκλονισμένη συνέπλεξε το θρήνο για την απώλεια μαζί με τον έπαινο για το Άγιο παιδί της.   

Όταν σήκωσαν την πλάκα από το μνήμα και έβγαλαν έξω τη λάρνακα, όπου κειτόταν το ιερό λείψανο, δεκαοχτώ μήνες μετά την κοίμηση του Αγίου, φάνηκε το θαύμα. Το λείψανο δεν είχε υποστεί καμία αλλοίωση ή μεταβολή. Το πρόσωπο ήταν άφθαρτο και δεν είχε επέλθει σήψη σε κάποιο μέρος του σώματός του. Αντίθετα το πρόσωπο ήταν φαιδρό, χαριέστατο με όλους τους χαρακτήρες αμετάβλητους. Ακόμα και τα ενδύματά του είχαν παραμείνει αναλλοίωτα και άφθαρτα. Επιπλέον το σώμα και τα ενδύματα ανέδιδαν μια θαυμάσια ευωδία. 

Εκείνη τη στιγμή βρισκόταν στο σημείο ένας Ιερομόναχος, με το όνομα Ιωσήφ, ο οποίος έλαβε το ιερό λείψανο για να το σηκώσει όρθιο. Μόλις το αγκάλιασε στάθηκε όρθιο, σαν να ήταν ζωντανό. Εκείνος από το φόβο του έπεσε μπροστά στα πόδια του Αγίου και τον παρακαλούσε, σαν να ήταν εν ζωή να αφήσει να πάρουν τα ενδύματά του για ευλογία. Έτσι άρχισε πρώτα και αφαίρεσε το χιτώνα και του φόρεσε άλλον. Έπειτα έβγαλε από τα πόδια του εκείνα, που φορούσε, με τόση ευκολία, ώστε φαινόταν σαν να βοηθούσε και ο ίδιος ο Άγιος σε αυτό. Ύστερα, αφού έντυσε το ιερό σκήνωμα κανονικά, το τοποθέτησε με σεβασμό δοξάζοντας με τους παρευρεθέντες το Θεό «τὸν δοξάζοντα τοὺς Αὐτὸν ἀντιδοξάζοντας».  

Μόλις φανερώθηκε το  άφθαρτο σώμα του Αγίου Ευδοκίμου έφριξαν οι δαίμονες και έφευγαν «ὡς ὑπὸ ἀστραπῆς διωκόμενοι», καθώς το είδαν «ἐν δόξῃ ἁγιότητος ἀπαστράπτον». Η μητέρα του Αγίου θέλησε να μεταφέρει το ιερό λείψανο στην Κωνσταντινούπολη, όμως οι εντόπιοι δεν το επέτρεψαν. Μετά από καιρό ο Ιερομόναχος Ιωσήφ έκλεψε το θησαυρό, χωρίς να τον πάρουν είδηση οι εντόπιοι. Ωστόσο φανερώθηκε από το μύρο που έσταζε και τα θαύματα που γίνονταν καθοδόν. Θαυματουργώντας ο αοίδιμος Άγιος αποδόθηκε στους γονείς του ως δώρο πολύτιμο. Και η θεοφιλής μητέρα του με πολύ πόθο έφτιαξε αργυρή θήκη για το ιερό λείψανο, το οποίο κατέθεσε στον περικαλλή Ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου στην Κωνσταντινούπολη, που είχε κτίσει νωρίτερα και όπου έγινε η μετακομιδή την 6^η Ιουλίου.  Και εκεί γίνονταν καθημερινά πολλά θαύματα. Τόση μεγάλη χάρη έλαβε ο Άγιος Ευδόκιμος από το Θεό για την υπερβολική δικαιοσύνη και ελεημοσύνη του. Η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του την 31^η  Ιουλίου. 

Πηγή υλικού

Βίοι Αγίων, Ο Άγιος Ευδόκιμος, Έκδοση Ορθοδόξου Ιδρύματος «Απ. Βαρνάβας»

Επιλογή υλικού

Αικατερίνη Διαμαντοπούλου, Υπεύθυνη υλικού των Ιστοχώρων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων

Αν είμαι ο ναός του Αγίου Πνεύματος. Μέρος Α

Αν είμαι ο ναός του Αγίου Πνεύματος. 

Μέρος Α 

ΠΗΓΗ:ΕΔΩ

Ιερομόναχος Ιουλιανός (Λάζαρ). 

Ο Γέροντας Ιουλιανός (Λάζαρ) πλησιάζει την 90η επέτειο της επίγειας παραμονής του, που είναι φωτεινή με την αδιάλειπτη προσευχή του. Για την αγνότητα της καρδιάς του, ο Θεός του έδωσε απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα, μερικές φορές ανείπωτα από τον ίδιο. «Ο Γέροντας από το Πρόδρομο», όπως τον αποκαλούν με αγάπη οι κάτοικοι του Αγίου Όρους, είναι ένας εξομολογητής από αυτούς που σπάνια συναντάς πάνω στη γη: ο ιερομόναχος, που κλαίει μαζί σου για τις αμαρτίες σου και θεραπεύει τις πληγές της ψυχής σου με σοφές συμβουλές και με την προσευχή. Εκείνος που τηρεί τις εντολές, είναι ένας από εκείνους για τους οποίους λέγεται: «ὃς δ᾿ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν.» (Ματθ. 5:19). 

Έχει μια καθαρή ψυχή, στην οποία, όπως σε έναν καθρέφτη, αντανακλάται ο ουρανός για χάρη της τίμιας καρδιάς του, και όταν είναι ευτυχισμένος, όλο του το πρόσωπο αρχίζει να λάμπει, και είναι μεγάλη χαρά να είσαι κοντά του τότε, γιατί υπάρχει μια αίσθηση σαν να κάθεσαι στην αγκαλιά του παππού σου με την κατάλευκη γενειάδα, ο οποίος κοιτάζει με αγάπη την παιδική ηλικία της ψυχής σου. 

Και όμως, παρόλο που έχει «καλή καρδιά και ελαφρύ χέρι» (όπως το έθεσε ο πατήρ Αρσένιος (Παπατσόκ) σε σχέση με τους κληρικούς), μπορεί επίσης να είναι αρκετά σκληρός με τις αμαρτίες σας, αν δει ότι υποτάσσεστε σε αυτές. Αλλά ακόμη και σε αυτή την αυστηρότητα (προς την αμαρτία, αλλά ποτέ προς τον αμαρτωλό!) είναι εμφανής η αγάπη του για τους ανθρώπους. 

Λόγω της αγνότητας της ζωής του, ο Θεός τον έδωσε το χάρισμα της διορατικότητας, να βλέπει δηλαδή πάντα (πριν από εσάς!) πού είναι η «ρωγμή» στην καρδιά σας, το σημείο από το οποίο εισέρχονται τα πάθη στην ψυχή σας. Και είναι σε αυτό το σημείο που ο Αββάς Ιουλιανός σας διδάσκει να εφαρμόζετε τη θεραπεία. 

Μαζί με τρεις καλούς μου φίλους, επισκέφθηκα τον Αββά Ιουλιανό τον Φεβρουάριο του 2014[1] και ένα βράδυ, όταν θρηνούσαμε για τις πολλές κοσμικές ανησυχίες μας και την έλλειψη χρόνου για προσευχή, ο Γέροντας μας απάντησε ως εξής. 

Η Μονή του Αγίου Προδρόμου.  

Θέωση 

- Βλέπω ότι εσείς οι άνθρωποι είστε πολύ απασχολημένοι και θα μπορούσατε να πείτε πολλά, αν χρειαζότανε κάτι να πείτε, αλλά νομίζω ότι σε αυτή τη ζωή είναι σημαντικό να κάνουμε υπακοή για χάρη της μέλλουσας ζωής. Εξάλλου, ο Θεός μας έδωσε τον χρόνο και αυτή τη ζωή για να πάμε προετοιμασμένοι σ' Αυτόν. Αλλά δεν γνωρίζω γιατί δεν μας επιτρέπεται να ξέρουμε τη στιγμή ή την ώρα που θα πάμε στον Κύριο προετοιμασμένοι. Εξάλλου, ο Θεός δεν μας δημιούργησε χωρίς σκοπό. Και διακήρυξε τον σκοπό στην αρχή της Βίβλου, στη Γένεσις 1: 26: «καὶ εἶπεν ὁ Θεός· ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν» Και ο επόμενος στίχος λέει ότι «καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν», και δεν υπάρχει καμία αναφορά για την ομοιότητα, επειδή έπρεπε να γίνει από τον Αδάμ. 

Λοιπόν, εδώ είναι ο στόχος της ζωής μας, η θέωση, γιατί είναι γραμμένο: «Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὥσπερ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς τέλειός ἐστιν.» (Ματθ. 5:48). 

Προσευχή και αγιότητα 

- Δεν έχουμε δει το πρόσωπο του Θεού, όπως διαβάζουμε στο κατά Ιωάννη ευαγγέλιο, κεφ. 1:18: «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε». Αυτό είναι αλήθεια, αλλά μπορούμε να Τον συναντήσουμε στην προσευχή. Πήγαινε στο δωμάτιό σου, στο κελί σου, στην καρδιά σου, και πρώτα απ' όλα σκέψου καλά σε ποιον θα μιλήσεις, και μετά πες, όπως σε δίδαξε ο γέροντας: «Κύριε, Σ' ευχαριστώ, Κύριε, σ’ ευχαριστώ που μου έδωσες την ευκαιρία να μιλήσω σε Σένα, εγώ... ο πιο αμαρτωλός άνθρωπος»! Και μετά σηκωθείτε και μιλήστε στον Θεό. 

Εξάλλου, τι θέλει Εκείνος να κάνουμε; Να διώξουμε όλες τις αμαρτίες που μας μολύνουν από μέσα μας. Μέρα είναι είτε νύχτα διότι αμαρτάνουμε όλη μέρα, μπείτε στο κλουβί της ψυχής σας και μιλήστε με Εκείνον που «καθαρίζει όλες τις ανομίες σας» (βλ. Ψαλμός 102:3). Και μετά πείτε: «τὸν ἰώμενον πάσας τὰς νόσους σου...»: «Συγχώρεσέ με, Κύριε, συγχώρεσέ με, γιατί δεν ήξερα ότι μπροστά στα μάτια Σου συμβαίνουν όλα αυτά! Γιατί ήμουν αναίσθητος και δεν Σε σκέφτηκα». Κάνε το λοιπόν αυτό μέρα με τη μέρα και μάθε να στέκεσαι μπροστά στον Θεό, γιατί έτσι θα εξαγνιστείς και θα προετοιμαστείς για την επερχόμενη κρίση. 

Και θα δεις επίσης τη μικρότητά σου και το πλήθος των αμαρτιών σου, αλλά και τη γενναιοδωρία του Θεού, «οὐ βούλομαι τὸν θάνατον τοῦ ἀσεβοῦς ὡς τὸ ἀποστρέψαι τὸν ἀσεβῆ ἀπὸ τῆς ὁδοῦ αὐτοῦ καὶ ζῆν αὐτόν» (Ιεζ. 33:11). 

Όλες οι προσευχές είναι όμορφες, και είναι καλό να τις διαβάζετε από το βιβλίο των ωρών και τον Κανόνα προς την Υπεραγία Θεοτόκο, αλλά αν έχετε λίγο χρόνο, σταθείτε μπροστά στον Θεό, όπως σας δίδαξα, και μιλήστε Του από τα βάθη της καρδιάς σας. Κάντε το και θα αρχίσετε να αισθάνεστε τον Θεό! Και θα συνειδητοποιήσετε ότι, ό,τι κάνετε, το κάνετε ενώπιον του Θεού! 

Και, πάλι, να θυμάστε ότι όταν η προσευχή σας παύει να υπάρχει, τότε αρχίζει η αμαρτία! Η ίδια η διακοπή της προσευχής είναι αμαρτία, διότι ο Θεός είπε: «Να είστε άγιοι!»[2] - και δεν έχω ακούσει για Αγίους που να μην προσευχόντουσαν. Και ο Απόστολος Παύλος είπε ότι πρέπει να προσευχόμαστε...«αδιάλειπτα»[3]! 

Ακατάπαυστα, όχι από καιρό σε καιρό. 

Σε παλαιότερες εποχές δεν υπήρχαν ιερείς, ούτε εκκλησίες, ούτε μοναχοί, υπήρχε μόνο μια κοινότητα πιστών εν μέσω του ειδωλολατρικού κόσμου. Ο απόστολος ήταν αυτός που τους είπε να προσεύχονται αδιάλειπτα, και αυτή η προτροπή ισχύει και για εσάς, που δεν έχετε χρόνο για προσευχή, επειδή και εκείνοι που ζούσαν στους αποστολικούς χρόνους δεν ήξεραν πόσο χρόνο θα είχαν για προσευχή, επειδή διώκονταν διαρκώς.

Η ασθένεια της ψυχής 

- Τώρα, ας το δούμε με έναν άλλο τρόπο: θα πάμε στον άλλο κόσμο. Θα πεθάνουμε σε αυτόν τον κόσμο: εδώ έχουμε πόνο, εκεί έχουμε πόνο... Και όταν κάτι αρχίζει να μας πονάει, τρέχουμε στον γιατρό και φροντίζουμε το σώμα μας. Και η ασθένεια της ψυχής; Γιατί δεν τη φροντίζουμε καθόλου; Μπορεί να συμβεί έτσι ώστε να αρρωστήσει η ψυχή σας, αλλά δεν ξέρετε από τι υποφέρει. Όταν το σώμα σας είναι άρρωστο, πηγαίνετε στο γιατρό για να θεραπευτείτε. Με τον ίδιο τρόπο, όταν η ψυχή σας πονάει, θα πρέπει να αναζητήσετε παρηγοριά και θεραπεία από έναν εξομολογητή. 

Να ξέρετε ότι ένας πραγματικά υγιές άνθρωπος έχει πάντα τον Θεό στην καρδιά του. Αν έχετε διαβάσει το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, κεφ. 17:21, γνωρίζετε ότι εκεί αναφέρεται: «ἰδοὺ γὰρ ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστιν.» Βρίσκουμε επίσης προς Α΄ Κορινθίους, κεφ. 3: 16, ένα άλλο κείμενο που το επιβεβαιώνει αυτό: «Οὐκ οἴδατε ὅτι ναὸς Θεοῦ ἐστε καὶ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ οἰκεῖ ἐν ὑμῖν;» 

Βλέπετε ότι ο απόστολος Παύλος βάζει ένα ερωτηματικό: «Δεν ξέρετε πραγματικά ότι ο Θεός ζει μέσα σας;» Δηλαδή, το σώμα είναι ο ναός του Αγίου Πνεύματος. Τα σώματα κάποιων αγίων δεν αποσυντίθενται και αποπνέουν ευωδία, επειδή σε όλη τη γήινη ζωή τους δόξαζαν τον Θεό μέσα τους. Σε όλη τους τη ζωή αγωνίζονταν να αγιάσουν τον εαυτό τους. 

Αγάπη και ελεημοσύνη 

- Γνωρίζετε ότι «ο Θεός είναι αγάπη», διότι ο Απόστολος Ιωάννης προς Α΄ επιστολή του γράφει ότι «ὁ μὴ ἀγαπῶν οὐκ ἔγνω τὸν Θεόν, ὅτι ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίν» (Α΄ Ιωάννου 4:8). Και στο Κατα Λουκάν Ευαγγέλιο, κεφ. 6: 36, λέγει: «Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες, καθὼς καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί.» Αγάπη και ελεημοσύνη. Έτσι, αυτό είναι που θέλει να βρει ο Θεός στην ανθρώπινη καρδιά είναι αγάπη και ελεημοσύνη. Και αν τα βρει αυτά, τότε η Βασιλεία Του παραμένει σε αυτή την καρδιά. 

Ο καθένας από εμάς πρέπει να σκέφτεται: ότι η βασιλεία του Θεού είναι μέσα του; Έχω τόση αγάπη και ελεημοσύνη; Και αν αυτό ισχύει που σίγουρα ισχύει, διότι ο Θεός δεν ψεύδεται, τότε ο άνθρωπος θα πρέπει να αναρωτηθεί: Ποιες σκέψεις πρέπει να απορρέουν από το μυαλό μου, αν είμαι ο ναός του Αγίου Πνεύματος; 

Έτσι, η διατήρηση των σκέψεων είναι ένα σπουδαίο πράγμα για την αντιμετώπιση του εχθρού. Όμως το κακό δεν θα μπορούσε να φτάσει στην καρδιά μας αν ήταν γεμάτη αγάπη και ελεημοσύνη, όπως λέει και ο Κύριος: «Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμᾶς, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς καὶ διωκόντων ὑμᾶς» (Ματθ. 5:44). Ποιο κακό θα σας στενοχωρούσε αν αγαπούσατε τους εχθρούς σας; 

Θα πρέπει, ωστόσο, να γνωρίζετε ότι προς Β΄ Τιμόθεο 3:12 αναφέρεται ότι «καὶ πάντες δὲ οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται». Έτσι, πρέπει να περιμένουμε λύπη και στεναχώρια, αν επιθυμείτε τη Βασιλεία του Θεού, και για εκείνους που σας διώκουν ο Σωτήρας λέει ότι πρέπει να προσεύχεστε.

Προσβολή και αυτοδικαίωση 

- Το πρώτο πράγμα από το οποίο νοσεί η ψυχή είναι η αυτοδικαίωση. Είναι δύσκολο για έναν άνθρωπο να ανεχτεί την «προσβολή» στον κόσμο χωρίς να μισεί αυτόν που την προκάλεσε. 

- Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέει ότι «όποιος μπορεί να υπομείνει ένα παράπονο και με τη δύναμή του να το δικαιολογήσει, έχει λάβει παρηγοριά από τον Θεό»[4].

- Αναμφίβολα αυτό είναι αλήθεια. Πώς αλλιώς θα ήταν αν, αντί να απαντάτε σε μια προσβολή με μίσος, χαμογελούσατε φιλικά στον διώκτη σας και προσευχόσασταν γι' αυτόν; 

Ένας καλός χριστιανός δεν πρέπει να έχει εχθρούς. Τουλάχιστον με τη θέληση και τη συμπεριφορά του. Και όχι μόνο για το δικό σου καλό: αν ξέρεις ότι κάποιος μπορεί να σκοντάψει εξαιτίας σου, πήγαινε και ζήτα του συγχώρεση, γιατί αν είσαι θυμωμένος μαζί του, θα υπάρξουν δύο άνθρωποι που θα καταληφθούν από μίσος, αλλά αν στραφείς προς αυτόν με αγάπη, μπορεί να τον κερδίσεις, και θα βρείτε και οι δύο ειρήνη. 

Ο Θεός είπε ότι πρέπει να συγχωρείτε, γιατί τότε θα συγχωρεθείτε και εσείς οι ίδιοι[5]. Και ποιος από εμάς δεν χρειάζεται συγχώρεση; Γιατί, λοιπόν, να τη χάσετε και να δικαιολογήσετε τον εαυτό σας, όταν ξέρετε ότι ο Θεός θα σας χαρίσει την καλύτερη συγχώρεση, διότι μόνο αυτός γνωρίζει τις καρδιές των ανθρώπων; Υποβάλετε στον Θεό την αλήθεια και την ανταπόδοση, και η ψυχή σας θα βρει ανάπαυση με αυτόν τον τρόπο. 

[1] Τον Φεβρουάριο είναι τα γενέθλια του γέροντα, γεννήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου του 1926. 

[2] Λεβ. 11: 44. 

[3] Βλ.: 1 Θεσ. 5: 17. 

[4] Βλ.: Όσιος Ισαάκ ο Σύρος. Λόγοι περί ασκητισμού. Λόγος 57. 

[5] Βλ.: Λουκ. 6: 37.

Ο Τζόρτζε Κρισνιάν

μίλησε με τον ιερομόναχο Ιουλιανό (Λάζαρ)

Μεταφράστηκε από τα ρουμανικά από την Ζηναϊδα Πεϊκόβα

Lumea Credinţei

Μεταφραστής: Σάββας Λαζαρίδης

Pravoslavie.ru

7/6/2023

Ο όσιος Μπόγολεπ του Τσέρνυ-Γιαρ, ο παις-μοναχός

Ο όσιος Μπόγολεπ του Τσέρνυ-Γιαρ, ο παις-μοναχός

29 ΙΟΥΛΙΟΥ  

Ο μακάριος αυτός ήταν γιος ευγενούς και θεοσεβούς ζεύγους, που ζούσε στο Τσέρνυ-Γιαρ «Μαύρο Φαράγγι» στην περιοχή του Αστραχάν, επί βασιλείας Αλεξίου Μιχαήλοβιτς (1645-1676). Έλαβε στο άγιο Βάπτισμα το όνομα Μπόρις και σε ηλικία επτά ετών προσβλήθηκε από λέπρα. 

Ενώ όλο το σπίτι ήταν ανάστατο, παρουσιάσθηκε ένας μοναχός ζητώντας φιλοξενία. Μόλις τον είδε, το μικρό παιδί φλογίσθηκε από θείο έρωτα και ζήτησε από τους γονείς του να ενδυθεί δίχως χρονοτριβή το άγιο αγγελικό Σχήμα. Αυτοί υπάκουσαν και το παιδί εκάρη, λαμβάνοντας μάλιστα το Μεγάλο Σχήμα με το όνομα Μπόγολεπ. 

Μετά από τρεις ημέρες, το άγιο παιδί κλήθηκε στην Βασιλεία των Ουρανών, συνοδεία αγγέλων και αγίων. Οι γονείς του θρηνώντας την απώλειά του, αλλά γεμάτοι άφατη χαρά, το ενταφίασαν στον ναό της Αναστάσεως, κοντά στο θυσιαστήριο, έτσι που να μπορούν να ατενίζουν τον τάφο από το σπίτι τους (1602 ή 1632 ή 1667). 

Λίγο αργότερα, ενώ η εξέγερση του Στεπάν Τιμοφέβιτς Ραζίν (1670) έφερνε καταστροφή και θηριωδία σε όλη την Ρωσία, η πόλη του Τσέρνυ-Γιαρ δέχθηκε την επίθεσή του. Ο στασιαστής Ραζίν λεηλάτησε την πόλη και έφυγε παίρνοντας πολλούς αιχμαλώτους. 

Αργότερα σκέφτηκε ότι το Τσέρνυ-Γιαρ θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως προγεφύρωμα για τα στρατεύματα του ηγεμόνα της Μόσχας και έστειλε ένα σύνταγμα Τατάρων να την καταστρέψει εκ θεμελίων. Όταν όμως πλησίασαν οι Τάταροι στην πόλη διέκριναν πάνω στα τείχη ένα παιδί με μοναχικό ένδυμα που τους φώναζε: «Φύγετε, καταραμένοι! Δεν μπορείτε να κάνετε τίποτε κατά της πόλης αυτής, γιατί ο Θεός με όρισε φύλακά της!» 

Αυτοί ωστόσο προσπάθησαν να εισβάλουν, αλλά μία αόρατη δύναμη τους συγκράτησε και αίφνης τυφλώθηκαν και τράπηκαν σε φυγή. Ο Ραζίν, μαθαίνοντας το νέο, εξοργίσθηκε και έστειλε άλλο απόσπασμα που είχε την ίδια τύχη· και έτσι σύντομα τα μοσχοβίτικα στρατεύματα μπήκαν θριαμβευτικά στην πόλη. 

Κατά τις επόμενες βασιλείες των τσάρων Πέτρου και Ιωάννη Αλεξέγιεβιτς, η πόλη του Τσέρνυ-Γιαρ σώθηκε εκ νέου από την επίθεση των Τατάρων με παρέμβαση του οσίου Μπόγολεπ, που εμφανίσθηκε στους εισβολείς καβάλα σε άσπρο άλογο. 

Ο άγιος παις-μοναχός μεσίτευε επίσης για την θεραπεία αρρώστων και χάρισε μάλιστα την ακοή και την λαλιά σε έναν εκ γενετής κωφάλαλο. 

Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας,  Τόμος 11ος, Ιούλιος. Ίνδικτος

Άγιος Λούππος Επίσκοπος Τρουά.

Άγιος Λούππος Επίσκοπος Τρουά. 

29 Ιουλίου. 

Γεννημένος περί το 383 στο Τουλ από ευγενή γαλλο-ρωμαϊκή οικογένεια, ο Άγιος Λούππος έλαβε καλή μόρφωση στα κλασικά γράμματα. Παντρεύθηκε την Πιμενιόλη, αδελφή του Αγίου Ιλαρίου Αρελάτης [5 Μαΐου] και συγγενή του Αγίου Ονωράτου [16 Ιανουαρίου]. Μετά από συμβίωση έξι χρόνων χώρισαν για να αφιερωθούν στον Θεό: η Πιμενιόλη εκάρη μοναχή και ο Λούππος μπήκε στην Μονή του Λερίνου, εξαιτίας της φήμης του Αγίου Ονωράτου.

Μετά από έναν χρόνο, ενώ ταξίδευε στο Μακόν για να διαθέσει τα υπάρχοντά του, εξελέγη επίσκοπος της Τρουά (στην Σαμπανία) (426). Παραμένοντας ωστόσο πιστός στις μοναχικές του υποσχέσεις, συνέχισε τον ασκητικό βίο παράλληλα με τα ποιμαντικά του καθήκοντα. Κοιμόταν κατά γης, φορούσε τον τρίχινο χιτώνα κατά σάρκα, έτρωγε και κοιμόταν μέρα παρά μέρα και έδειχνε ανελλιπώς την αγάπη του απέναντι στους φτωχούς και στους φυλακισμένους.

Το 429, κατόπιν αιτήματος του πάπα Κελεστίνου και των επισκόπων της Γαλατίας που είχαν συγκληθεί σε Σύνοδο, συνόδευσε τον Άγιο Γερμανό του Ωξέρ [31 Ιουλίου] στην Μεγάλη Βρετανία για την αντιμετώπιση των αιρετικών πελαγιανών, που ισχυρίζονταν ότι δεν είχαν ανάγκη της θείας χάριτος.

Επιστρέφοντας στην Τρουά, αφού έφερε πλήθος ψυχών στην αληθινή Πίστη, τόσο με τα θαύματά του όσο και με τα θεόπνευστα λόγια του, ανέλαβε εκ νέου τα καθήκοντά του με πατρική έγνοια.

Κατά την εισβολή των Ούννων (451), ενώ η πόλη της Τρουά, αφρούρητη και ανοχύρωτη, βρισκόταν στο έλεος των επιδρομέων, ο άγιος επίσκοπος προέτρεψε τον πληθυσμό να αναπέμψει τις προσευχές του με συντριβή καρδίας ενώ ο ίδιος διπλασίασε τις σκληραγωγίες του.

Κατόπιν ενδεδυμένος τα αρχιερατικά του άμφια και συνοδευόμενος από τον κλήρο του μετέβη προς συνάντηση του Αττίλα και επιβάλλοντας τον σεβασμό με την μεγαλοπρέπειά του έκανε τον τύραννο να σταματήσει τους άνδρες του που είχαν ορμήσει πάνω στους ανυπεράσπιστους κληρικούς.

Ο Λούππος του είπε: «Εάν είσαι, όπως ισχυρίζεσαι, η “μάστιγα του Θεού”, τιμώρησέ μας όσο σου το επιτρέψει το χέρι που σε οδηγεί». Τα λόγια αυτά άγγιξαν την καρδιά του βαρβάρου που χαρίστηκε στην πόλη.

Μετά την ήττα του, ο Αττίλας πέρασε πάλι από την Τρουά και πήρε μαζί του όμηρο τον Άγιο επίσκοπο μέχρι τον Ρήνο· δεν άργησε όμως να τον αφήσει ελεύθερο ζητώντας τις προσευχές του. 

Επιστρέφοντας ο άγιος Λούππος, επειδή κάποιοι τον υποπτεύονταν ότι βρισκόταν σε συνεννόηση με τους Ούννους, αποσύρθηκε για δύο χρόνια στο όρος Λασουά, εξήντα χιλιόμετρα περίπου απόσταση από την Τρουά, και κατόπιν στο Μακόν, όπου επιτέλεσε θαυματουργικές ιάσεις, οι οποίες τον έκαναν τόσο ονομαστό ώστε ο βασιλέας των Αλαμανών ελευθέρωσε για χάρη του τους αιχμαλώτους που κρατούσε.

Φθάνοντας στην Τρουά ανέλαβε την αποκατάσταση των ζημιών, υλικών και πνευματικών, που η βαρβαρική επιδρομή είχε προκαλέσει στον πληθυσμό της πόλης και της γύρω υπαίθρου. Πολλοί μαθητές του συναριθμήθηκαν στους πλέον επιφανείς επισκόπους των χρόνων εκείνων.

Ο Άγιος Λούππος παρέδωσε εν ειρήνη την ψυχή του στον Θεό στις 29 Ιουλίου 479, μετά από επισκοπεία πενήντα δύο ετών.

 

Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας Τόμος 11ος, Ιούλιος. Ίνδικτος,

...να μετριάσεις την εμπιστοσύνη στη διαίσθηση σου… (όσιος Σωφρόνιος)

Επιστολή 32 

Εργασία επάνω στον εαυτό της. Διαίσθηση και αγιότητα. 

The Old Rectory 

13 Ιανουαρίου 1968 

Αγαπητή μου Μαρία, 

Να πληθαίνει αδιάκοπα σ’ εσένα η Άνωθεν ευλογία και η ειρήνη του Χριστού να βασιλεύει στην ψυχή σου. 

Σήμερα είναι ιδαίτερα σημαντικό ν’ αρχίσω το γράμμα μου επικαλούμενος για σένα την Άνωθεν ειρήνη. Με αναγκάζεις να σου γράψω αμέσως εφόσον το τελευταίο γράμμα μου σε σύγχυσε με αμφιβολίες. Γράφεις: «Παλαιότερα η διαίσθησή μου ποτέ δεν με είχε παραπλανήσει. Τώρα όμως χάρηκα που είδα ότι έσφαλα». 

Σε παρακαλώ, μη βάζεις τον άνθρωπο σε τόσο δύσκολη θέση, όταν για κάθε απάντηση μπορείς να βρίσκεις κάτι το αρνητικό. Σήμερα θέλω να σου γράψω ότι όχι μόνο η διαίσθησή σου σε σχέση με το γράμμα μου ήταν λανθασμένη, αλλά και ότι γενικά το να εμπιστεύεσαι τόσο πολύ τη διαίσθησή σου, δεν είναι ακίνδυνο πράγμα. Και το δεύτερο αυτό είναι πολύ σημαντικότερο από το πρώτο. Για το ότι είχα πάντοτε τα καλύτερα αισθήματα για σένα δεν πρέπει να αμφιβάλλεις. Έχεις θαυμάσια καρδιά, ωστόσο όμως και συ ακόμη πρέπει να εργάζεσαι επάνω στον εαυτό σου, για να τον κάνεις ακόμη πιο άνετο με τους ανθρώπους που σε αγαπούν. Να γίνεις τέτοια, που να μη προκαλούνται ούτε προστριβές ούτε λάθη ούτε παρεξηγήσεις μαζί σου. Τέτοιος ήταν ο Γέροντας Σιλουανός. Συνεπώς, Μαρία, αν πρόκειται για εφήμερα πράγματα, τότε τα λάθη δεν είναι τόσο ουσιαστικά. Αν όμως εμπιστευόμαστε τη διαίσθησή μας για πράγματα υπέρτατης σημασίας, τότε το κάθε λάθος μπορεί να απειλήσει τον άνθρωπο ακόμη και με απώλεια. Με την έννοια λοιπόν αυτή να υπακούς στην πείρα των αρχαίων ασκητών, που δεν επιτρέπει να εμπιστευόμαστε σε τέτοιο βαθμό τη διαίσθησή μας. 

Δυστυχώς στον κόσμο γίνεται διαρκώς αυτό το λάθος. Πρέπει αναπόφευκτα να χειραγωγούμαστε με το «όργανο» εκείνο που έχουμε. Είτε βέβαιοι είτε όχι, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το καρδιακό μας ραντάρ. Οπωσδήποτε όμως οφείλουμε να υπερνικήσουμε την αυτοπεποίθησή μας με δύσκολο αγώνα, ψυχικό και διανοητικό. Η διαίσθησή μας θα ήταν απολύτως ορθή, αλάθητη, αν ήμασταν ολότελα άγιοι. Αν όμως δεν έχουμε φθάσει σε αυτή την αγιότητα, τότε και η διαίσθησή μας, όπως και η λογική μας, δεν λειτουργούν εντελώς σωστά. Κάπου έγραφα ότι τα συμπεράσματα της λογικής μας παρουσιάζονται σε μας με «ψυχολογικό και αυθόρμητο» τρόπο ως τα πιο οφθαλμοφανή και αναμφίβολα[1]. Αν όμως συλλογισθούμε πράγματι βαθύτερα μήπως είναι έτσι αυτό, τότε θα πεισθούμε ότι δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό με μας. Γιατί; Διότι βεβαίως για τον άνθρωπο το ζητούμενο αληθινά και αποκλειστικά είναι μόνο η απολύτως δίκαιη κρίση. Γι’ αυτήν όμως είναι απαραίτητο να κατέχουμε τη Θεία Παγγνωσία, που εμείς δεν έχουμε. 

Στη λογική μας σκέψη υπάρχει μία ανυπέρβλητη ατέλεια: Εκείνα τα επιχειρήματα που κατέχουμε ή εκείνες οι αρχές, με βάση τις οποίες βγαίνουν τα συμπεράσματα, ποτέ δεν αποδεικνύονται στην πράξη επαρκή. Στην ασήμαντη καθημερινότητα της υπάρξεώς μας ακόμη και τέτοια λογική με τα ανεπαρκή αυτά συμπεράσματα είναι κάπως ωφέλιμη. Αλλά στην αναζήτηση της Αιώνιας Αλήθειας βγαίνουμε από τα όρια όλων εκείνων που βλέπουμε ή ακόμη και νοούμε. Και αυτό δεν μας επιτρέπεται να το ξεχνούμε. Συνεπώς, χωρίς περαιτέρω επεξηγήσεις, επίτρεψέ μου να σου συστήσω να μετριάσεις την εμπιστοσύνη στη διαίσθησή σου … 

[1] Αρχιμ. Σωφρονίου, Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σ. 212 κ.ε.

Αρχιμ. Σωφρονίου, 

«Γράμματα στη Ρωσία», 

Έκδοσις Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ

ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

 Πηγή : εδώ 

ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ 

 Γεώργιος Κόρδης 

Στην βυζαντινή ζωγραφική, που είναι ελληνικός εικαστικός τρόπος, ποτέ δεν είναι προτεραιότητα ο εξεικονισμός του συναισθηματικού κόσμου των εικονιζομένων προσώπων που συμμετέχουν σε γεγονότα. Ακολουθώντας μάλλον την ανάλογη διαχείριση της ελληνικής κλασσικής περιόδου, οι βυζαντινοί μαΐστορες αποδίδουν τα αισθήματα των εικονιζομένων αλλά όχι τα συναισθήματά τους που είναι έτσι κι αλλιώς ιδιατέρως τρεπτά και δευτερεύοντα. 

Έτσι εικονίζουν συχνά την σταθερή αγάπη και την τρυφερότητα που νιώθει η Παναγία για τον Χριστό, αλλά όχι τη χαρά της ή άλλα συνασθήματά της που πιθανότατα θα ένιωθε σε διάφορες στιγμές. 

Εκφράζουν το πένθος αλλά όχι την λύπη και τον εσωτερικό πόνο που νιώθει ένα πρόσωπο μπροστά στον θάνατο αγαπημένου. 

Έτσι η ζωγραφιά, αφού δεν είναι στερημένη αισθημάτων είναι αληθινή, αλλά δεν εκφυλίζεται σε τόπο έκφρασης συναισθηματισμού ο οποίος δεν περιγράφει κάτι περισσότερο από την στιγμιαία, δηλαδή τρεπτή, κατάσταση ενός προσώπου. Αντίθετως, αποτυπώνοντας τα αισθήματα δηλώνεται η υπαρξιακή (περισσότερο σταθερή) κατάσταση των εικονιζομένων, το πώς στέκονται και πώς συμμετέχουν ουσιαστικά στα γεγονότα της ζωής. 

Η εικαστική έκφραση των αισθημάτων στην Βυζαντινή ζωγραφική, όπως και στην ελληνική τέχνη της κλασσικής περιόδου, γίνεται μέσα από τις κινήσεις τους και τον τρόπο της σύνθεσης κι όχι τόσο με τις συσπάσεις των χαρακτηριστικών του προσώπων τους και συχνά με την χρήση κωδικοποιημένων στάσεων που συνιστούν σε κάθε κοινωνία μια άδηλη γλώσσα επικοινωνίας κοινής αποδοχής. 

Δύο όμορφα παραδείγματα από το τοιχογραφικό συνολο του Αγίου Παντελεήμονα στο Νέρετζι (Βόρεια Μακεδονία) 1164μχ. 

Το πρώτο είναι η κεφαλή του αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, ο οποίος θρηνεί όπως και όλα τα πρόσωπα της σκηνής του Επιταφίου Θρήνου ενώ κρατεί σεβαστικά και τρυφερά το χέρι του νεκρού Χριστού. Εδώ εκφράζεται ο θρήνος για τον θάνατο του Διδασκάλου αλλά και η αγάπη του γι' αυτόν χωρίς συνασθηματισμό. 

 

Το δεύτερο είναι από το Γεννέσιο της Θεοτόκου. Η κλινήρης λεχώ Αγία Άννα έχει αγκαλιάσει με το δεξί της χέρι μια θεραπαινίδα (για να στηριχτεί ή να την στηρίξει) η οποία έχει γείρει επάνω της και τρυφερά αγγίζει την κοιλιά της (για να της πάρει τον πόνο του τοκετού ή για να εκφράσει την αγάπη της γι' αυτήν;). Υπέροχο δείγμα εικαστικής έκφρασης τόσων πολλών για την ψυχική κατάσταση των εικονιζομένων με τόσο λιτό τρόπο χωρίς το έργο να ευτελίζεται σε ένα συναισθηματικό και μελλοδραματικό τοπίο.

Για τη χαρά της ψυχής εκείνου που άρχισε να υπηρετεί τον Θεό.

Αββάς Αμμωνάς. 

Λόγος Β΄ 

Για τη χαρά της ψυχής εκείνου που άρχισε να υπηρετεί τον Θεό.

Αγαπητοί αδελφοί, ας κλάψουμε όσο μπορούμε περισσότερο ενώπιον του Θεού, μήπως η αγάπη του μας στείλει δύναμη που θα μας περιφρουρεί, ώσπου να νικήσουμε τους πονηρούς δαίμονες, τους οποίους συναντούμε μπροστά μας και με τους οποίους συνεργαστήκαμε στο παρελθόν. 

Ας επιθυμούμε να ζούμε ειρηνικά με όλους (πρβλ. Ρωμ. 12:18), μικρούς και μεγάλους. Αυτή η ειρήνη θα μας προφυλάξει από το μίσος, όταν αυτό έρθει να μας συναντήσει. 

Όποιος αρρώστησε, αυτός αντιλήφθηκε την αξία της υγείας. 

Όποιος στεφανώνεται, στεφανώνεται γιατί νίκησε τους εχθρούς του βασιλιά.

Υπάρχουν πάθη, υπάρχουν και αρετές. Αν δεν αγωνιζόμαστε (ν’ απαλλαγούμε από τα πρώτα και ν’ αποκτήσουμε τις δεύτερες), θα φανούμε προδότες.

Μετά τον Θεό, η ανδρεία της καρδιάς βοηθάει την ψυχή (στον αγώνα της), όπως ακριβώς η ακηδία βοηθάει την κακία.

Η δύναμη εκείνων που θέλουν ν’ αποκτήσουν τις αρετές, φαίνεται σε τούτο: Όταν πέφτουν, δεν αποκαρδιώνονται, αλλά συνεχίζουν με ζήλο τον αγώνα.

Τα εργαλεία των αρετών είναι οι σωματικοί κόποι που καταβάλλονται με επίγνωση

Τα πάθη γεννούν τις αμαρτίες από την αμέλεια μας.

Η αποφυγή της κατακρίσεως του πλησίον προστατεύει σαν τείχος όσους αγωνίζονται με επίγνωση. Απεναντίας, η κατάκριση του πλησίον, με την αγνωσία της, γκρεμίζει αυτό το τείχος.

Ο έλεγχος της γλώσσας δείχνει άνθρωπο αγωνιστή, ενώ η ανεξέλεγκτη γλώσσα φανερώνει έλλειψη αρετής.

Η ελεημοσύνη, όταν γίνεται με επίγνωση, γεννά την προόραση και οδηγεί στην αγάπη, ενώ η ανελεημοσύνη φανερώνει έλλειψη αρετής.

Η αγαθότητα γεννά την αγνεία, ενώ ο περισπασμός γεννά τα πάθη.

Η σκληροκαρδία γεννά την οργή.

Η ψυχή ασκείται με την αποφυγή του περισπασμού, ενώ το σώμα ασκείται με τη στέρηση.

Καταστροφή της ψυχής είναι η αγάπη του περισπασμού, ενώ διόρθωση της είναι η ησυχία που ασκείται με επίγνωση.

Ο πολύς ύπνος ξεσηκώνει τα σωματικά πάθη, ενώ η μετρημένη αγρυπνία σώζει την ψυχή.

Ο πολύς ύπνος κάνει αναίσθητη την καρδιά, ενώ η σωστή αγρυπνία την κάνει ευαίσθητη.

Ο πολύς ύπνος σκοτίζει την ψυχή, ενώ η μετρημένη αγρυπνία τη φωτίζει.

Είναι καλύτερα να κοιμάσαι, σωπαίνοντας με επίγνωση, παρά να αγρυπνείς με φλυαρίες.

Το πένθος διώχνει όλα τα πάθη δίχως ταραχή. Μην πληγώνεις τη συνείδηση του πλησίον, και θα γεννηθεί μέσα σου η ταπεινοφροσύνη. Ο έπαινος των ανθρώπων γεννά σιγά-σιγά την υπερηφάνεια, ενώ η αγάπη της ανέσεως διώχνει την πνευματική γνώση.

Η εγκράτεια στην τροφή ταπεινώνει τα πάθη, ενώ η επιθυμία των φαγητών εύκολα τα ξεσηκώνει.

Ο στολισμός του σώματος είναι καταστροφή της ψυχής, ενώ η φροντίδα γι’ αυτό με φόβο Θεού είναι ωφέλιμη.

Η προσοχή στις εντολές του Θεού γεννά τον φόβο του Θεού στην ψυχή, ενώ η καταπάτηση της συνειδήσεως διώχνει από την καρδιά τις αρετές.

Η αγάπη προς τον Θεό ελευθερώνει την ψυχή, ενώ η έλλειψη του θείου φόβου την υποδουλώνει.

Το κλειστό στόμα, αν σωπαίνει με επίγνωση, υψώνει τη διάνοια προς τον Θεό, ενώ η πολυλογία γεννά την ακηδία και τη μανία.

Η απάρνηση του θελήματος σου, για χάρη του πλησίον, σημαίνει ότι ο νους σου γνωρίζει τις αρετές, ενώ η εμμονή στο θέλημα σου ενάντια στον πλησίον σημαίνει ότι τις αγνοεί.

Η μελέτη (των Γραφών που γίνεται) με φόβο Θεού προφυλάσσει την ψυχή από τα πάθη, ενώ τα κοσμικά λόγια τη σκοτίζουν, στερώντας της το φως των αρετών.

Η αγάπη προς τα υλικά πράγματα ταράζει τον νου και την καρδιά, ενώ η απάρνησή τους ανακαινίζει τον νου και την καρδιά.

Η απόκρυψη των λογισμών φανερώνει επιδίωξη της τιμής του κόσμου και της αισχρής δόξας του, ενώ η πρόθυμη εξαγόρευση τους στους πνευματικούς πατέρες τους απομακρύνει.

Σε σπίτι δίχως πόρτα και παράθυρα μπαίνει όποιο ερπετό θέλει. Με τέτοιο σπίτι μοιάζει εκείνος που κοπιάζει, αλλά δεν ασφαλίζει τους κόπους του.

Όπως η σκουριά κατατρώει το σίδερο, έτσι και η τιμή των ανθρώπων κατατρώει την καρδιά που θα την αποδεχθεί.

Πρώτη απ’ όλες τις αρετές είναι η ταπεινοφροσύνη, ενώ πρώτο απ’ όλα τα πάθη είναι η γαστριμαργία.

Αποκορύφωμα των αρετών είναι η αγάπη, ενώ αποκορύφωμα των παθών είναι η αυτοδικαίωση.

Όπως το σκουλήκι κατατρώει και αφανίζει το ξύλο, έτσι και η κακία παίρνει από την ψυχή το φως των αρετών και τη σκοτίζει.

Όταν η ψυχή ριχθεί μπροστά στον Θεό, υπομένει ατάραχα τις προσβολές, ενώ τα δάκρυά της δεν στερεύουν από τις ανθρώπινες τιμές.

Η έλλειψη της αυτομεμψίας μας κάνει να μην έχουμε υπομονή την ώρα της οργής.

Η ενασχόληση του νου με κοσμικούς λογισμούς ταράζει την καρδιά, ενώ τον ίδιο τον ντροπιάζει, όταν προσεύχεται στον Θεό, γιατί δεν έχει παρρησία.

Η αγάπη των κοσμικών υποθέσεων σκοτίζει την ψυχή, ενώ η τέλεια αδιαφορία γι’ αυτές της χαρίζει πνευματική γνώση.

Η αγάπη προς τους κόπους είναι μίσος εναντίον των παθών, ενώ η οκνηρία εύκολα τα προκαλεί.

Μην προσκολληθείς σε κανέναν τρόπο ζωής, και ο λογισμός σου θα είναι ήρεμος.

Μη στηρίζεσαι στις δικές σου δυνάμεις, και η βοήθεια του Θεού θα σε ακολουθεί.

Μην εχθρεύεσαι κανέναν άνθρωπο, γιατί αλλιώς ο Θεός δεν θα δέχεται την προσευχή σου,

Να ζεις ειρηνικά με όλους, για να έχεις παρρησία στην προσευχή.

Φύλαγε τα μάτια σου, και η καρδιά σου δεν θα στραφεί στα πονηρά.

Όποιος παρατηρεί οτιδήποτε ηδονικά, διαπράττει μοιχεία.

Μη θελήσεις ν’ ακούσεις κακό γι’ αυτόν που σε λύπησε, για να μην τον εκδικηθείς μέσα στην καρδιά σου.

Φύλαγε την ακοή σου, για να μην προξενήσεις στον εαυτό σου πολέμους.

Να εργάζεσαι το εργόχειρο σου, για να βρίσκουν οι φτωχοί ψωμί σ’ εσένα. Η αργία είναι θάνατος και απώλεια της ψυχής.

Η αδιάλειπτη προσευχή ελευθερώνει, ενώ η προοδευτική αμέλεια είναι μητέρα της λήθης.

Όποιος περιμένει σύντομο θάνατο, δεν θα πέσει σε πολλές αμαρτίες, ενώ όποιος προσδοκά μακροβιότητα, θα πέσει.

Ο Θεός φροντίζει να καθαρίσει από κάθε αμαρτία αυτόν που ετοιμάζεται να του δώσει λόγο για όλα τα έργα του. Όποιος, όμως, αδιαφορεί και λέει ότι θα προλάβει να ετοιμαστεί, μένει με τις κακίες του.

Πριν από κάθε έργο σου, να σκέφτεσαι καθημερινά που βρίσκεσαι και που πρόκειται να πας μετά την έξοδό σου από το σώμα. Έτσι, δεν θα παραμελήσεις την ψυχή σου καμιά μέρα.

Να σκέφτεσαι τη δόξα που απέκτησαν όλοι οι άγιοι, και ο ζήλος τους σιγά-σιγά θα σε ελκύσει.

Να σκέφτεσαι, επίσης, την καταισχύνη των αμαρτωλών, και θα προφυλαχθείς από τις κακίες.

Να συμβουλεύεσαι πάντοτε τους πνευματικούς σου πατέρες, και θα έχεις ανάπαυση σ’ όλη σου τη ζωή.

Πρόσεχε τον εαυτό σου, και, αν αντιληφθείς ότι ο αδελφός σου είναι λυπημένος μαζί σου, μην τον περιφρονήσεις, αλλά βάλε του μετάνοια με φωνή ικετευτική, ώσπου να τον καθησυχάσεις.

Πρόσεχε να μην είσαι σκληρόκαρδος με τον αδελφό σου, γιατί όλους μας πολεμάει η έχθρα.

Αν συγκατοικείς με αδελφούς, μην τους διατάξεις σε καμιά περίπτωση, αλλά κακοπάθησε μαζί τους, για να μη χάσεις τον μισθό σου.

Αν οι δαίμονες σε κάνουν ν’ ανησυχείς για τροφές και ρούχα, θυμίζοντας σου την ντροπή που έχει η μεγάλη φτώχεια, μην τους δώσεις καμιάν απόκριση, αλλά παραδώσου ολόψυχα στον Θεό και θα έχεις ανάπαυση.

Πρόσεχε μην παραμελείς τις ακολουθίες σου, γιατί αυτές είναι που φωτίζουν την ψυχή.

Αν έκανες καλές πράξεις, μην καυχιέσαι γι’ αυτές. Αν, πάλι, έκανες πολλές αμαρτίες, μη λυπηθείς υπερβολικά, αλλά πρόσεχε την καρδιά σου, για να μην ξαναπέσεις σ’ αυτές. Κι αν είσαι σοφός, θα φυλαχθείς από την υπερηφάνεια.

Αν σε ενοχλεί η πορνεία, να ταλαιπωρείς πάντοτε το σώμα σου με ταπείνωση ενώπιον του Θεού και να μην αφήνεις την καρδιά σου να πιστέψει ότι συγχωρήθηκαν οι αμαρτίες σου. Έτσι θα ησυχάσεις.

Αν σε πολεμάει η γαστριμαργία με την επιθυμία φαγητών, σκέψου τη δυσοσμία στην οποία καταλήγουν. Έτσι θα ησυχάσεις.

Αν σε πιέζει η καταλαλιά εναντίον του αδελφού σου, σκέψου ότι θα λυπηθεί, αν το μάθει, και θα ντρέπεσαι να τον συναντήσεις. Έτσι θα ησυχάσεις.

Αν σε κυριεύει η υπερηφάνεια, σκέψου ότι εξαιτίας της πάνε χαμένοι όλοι σου οι κόποι και ότι δεν υπάρχει μετάνοια για όσους υπακούνε σ’ αυτήν. Έτσι θα ησυχάσεις.

Αν πολεμάει την καρδιά σου, η περιφρόνηση του πλησίον, σκέψου ότι γι’ αυτήν ο Θεός θα σε παραδώσει στα χέρια των εχθρών σου. Έτσι θα ησυχάσεις.

Αν ελκύει την καρδιά σου η ομορφιά του σώματος, σκέψου τη δυσοσμία του, όταν θα νεκρωθεί. Έτσι θα ησυχάσεις.

Αν σε πολεμάει η ηδονή των γυναικών, που τη βρίσκεις πολύ ευχάριστη, σκέψου που βρίσκονται όσες γυναίκες πέθαναν. Έτσι θα ησυχάσεις.

Ο διακριτικός άνθρωπος, αφού τα συγκεντρώσει και τα εκτιμήσει όλα αυτά, αγωνίζεται για τα καλά και αποφεύγει τα κακά. Είναι, όμως, αδύνατο ν’ αποκτήσει κανείς τη διάκριση, αν δεν ακολουθήσει τη σωστή μέθοδο: Πρώτα να καλλιεργήσει την ησυχία. Η ησυχία γεννά την άσκηση και την κατάνυξη. Η κατάνυξη γεννά τον φόβο. Ο φόβος γεννά την ταπείνωση και την προόραση. Η προόραση γεννά την αγάπη. Η αγάπη χαρίζει στην ψυχή ανοσία, δηλαδή απάθεια. Και όταν, ύστερα απ’ όλα αυτά, φτάσει ο άνθρωπος στην απάθεια, διαπιστώνει πως είναι πιο κοντά στον Θεό.

Όποιος, λοιπόν, θέλει να τιμηθεί με τις αρετές, πρέπει να πάψει ν’ ασχολείται με οποιονδήποτε άνθρωπο, δηλαδή να μην τον κρίνει, και να ετοιμαστεί για τον θάνατο. Και όποτε προσεύχεται, ας εξετάζει τι είναι εκείνο που τον χωρίζει από τον Θεό, και ας το απομακρύνει. Ας μισήσει, επίσης, τον κόσμο τούτο, και η αγαθότητα του Θεού σύντομα θα του χαρίσει τις αρετές.

Μάθε και τούτο: Κάθε άνθρωπος που τρώει και πίνει χωρίς μέτρο ή που αγαπά κάτι από τα εγκόσμια, δεν πρόκειται να φτάσει στις αρετές, ούτε καν να τις πλησιάσει. Αυτός απατά τον εαυτό του.

Παρακαλώ κάθε άνθρωπο που θέλει να μετανοήσει ενώπιον του Θεού, να φυλαχθεί από το πολύ κρασί. Γιατί αυτό ξυπνά όλα τα πάθη και διώχνει από την ψυχή τον φόβο του Θεού.

Εσύ όμως, μ’ όλη σου τη δύναμη παρακάλεσε τον Θεό να σου χαρίσει τον φόβο του. Και τότε ο μεγάλος πόθος σου γι’ αυτόν θα αφανίσει όλα τα πάθη που αντιστρατεύονται την ταλαίπωρη ψυχή σου, θέλοντας να την απομακρύνουν από τον Θεό και να την κυριέψουν. Ίσως γι’ αυτό οι εχθροί βάζουν τα δυνατά τους, όταν πολεμούν τον άνθρωπο.

Μην αποβλέπεις λοιπόν αδελφέ, σε ανάπαυση στον κόσμο τούτο, όσο βρίσκεσαι μέσα στο σώμα. Ούτε ποτέ να εμπιστευθείς τον εαυτό σου, όταν τον βλέπεις να ησυχάζει από τον πόλεμο των παθών. Γιατί οι δολεροί εχθροί κρύβονται πρόσκαιρα με πανουργία, ώσπου ο άνθρωπος, νομίζοντας ότι σταμάτησε ο πόλεμος, να χαλαρώσει τη νήψη της καρδιάς του. Και τότε ορμούν ξαφνικά στην ταλαίπωρη ψυχή, την αρπάζουν σαν σπουργίτι και αφού την αιχμαλωτίσουν, την εξευτελίζουν ανελέητα με κάθε αμαρτία· την εξευτελίζουν με αμαρτίες χειρότερες απ’ αυτές που έκανε προηγουμένως και για τις οποίες παρακαλούσε να συγχωρηθεί.

Ας σταθούμε, λοιπόν, με φόβο Θεού και ας επιτελούμε με νήψη την πρακτική μας άσκηση, προσπαθώντας να φυλάξουμε όλες τις αρετές, που εξουδετερώνουν την κακία των εχθρών. Γιατί οι κόποι και οι μόχθοι της σύντομης αυτής ζωής όχι μόνο μας προφυλάσσουν από το κακό, αλλά και ετοιμάζουν στεφάνια για την ψυχή, πριν αυτή εγκαταλείψει το σώμα.

Ας αποφύγουμε, αδελφοί, τον κόσμο και τα εγκόσμια αγαθά, για να κληρονομήσουμε τα επουράνια. Τα εγκόσμια αγαθά είναι το χρυσάφι, το ασήμι, τα σπίτια και τα ενδύματα, που όχι μόνο μας οδηγούν σε αμαρτίες, αλλά και που τα εγκαταλείπουμε, όταν πεθάνουμε.

Απεναντίας, τα αγαθά του Θεού είναι αμέτρητα, είναι όσα «μάτι δεν είδε και αυτί δεν άκουσε και ανθρώπινος νους δεν φαντάστηκε» (Α΄. Κορ. 2:9), και τα δίνει ο Θεός σ’ όσους τον υπακούνε στη σύντομη τούτη ζωή. Δεν τα δίνει δωρεάν, αλλά σαν αμοιβή για το ψωμί και το νερό και το ρούχο που πρόσφεραν στους φτωχούς, για τη φιλανθρωπία, για την αγνότητα του σώματος, για την αποφυγή της βλάβης του πλησίον, για την ακακία της καρδιάς και για την τήρηση των υπόλοιπων εντολών Του. Όσοι τα εφαρμόζουν αυτά, θα βρουν ανάπαυση. Στον κόσμο τούτο θα τους σεβαστούν οι άνθρωποι, ενώ μετά την έξοδό τους από το σώμα θ’ απολαύσουν χαρά αιώνια.

Απεναντίας, όσοι εκπληρώνουν τα αμαρτωλά τους θελήματα και δεν θέλουν να μετανοήσουν, αλλά παραδομένοι στις ηδονές και στην αυταπάτη τους, επιτελούν την ανομία, λένε λόγια ευτράπελα, λογομαχούν, δεν φοβούνται την κρίση του Θεού, δεν ελεούν τους φτωχούς και διαπράττουν κάθε άλλο αμάρτημα, αυτοί στην παρούσα ζωή θα καταντροπιαστούν και θα περιφρονηθούν από τους ανθρώπους, ενώ, όταν αναχωρήσουν απ’ αυτόν τον κόσμο, ο εξευτελισμός και η αισχύνη θα τους οδηγήσουν στη γέεννα.

Ο Θεός έχει τη δύναμη να μας ενισχύσει και να μας αξιώσει να προκόψουμε στα έργα του, προφυλάσσοντας τον εαυτό μας από κάθε αμαρτία, για να μπορέσουμε να σωθούμε την ώρα του πειρασμού, που πρόκειται να έρθει σ’ όλο τον κόσμο. Δεν θ’ αργήσει ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός. Θα έρθει, φέρνοντας την αμοιβή του καθενός. Τους ασεβείς θα τους στείλει στο πυρ το αιώνιο, ενώ στους δικούς του θα δώσει τον μισθό τους: Θα μπουν μαζί του στη βασιλεία του και θ ̓ αναπαυθούν εκεί αιώνια. Αμήν.

Μην αποκάμεις, αδελφέ, να τα διαβάζεις αυτά κάθε μέρα. Ίσως έτσι να ελεηθούμε κι εμείς μαζί μ’ εκείνους που έκρινε άξιους ο Χριστός. Φρόντισε, λοιπόν, αγαπητέ, να τηρήσεις τις εντολές που αναφέραμε, για να μπορέσεις να σωθείς μαζί με τους αγίους που φύλαξαν τα προστάγματα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Όποιος τα διαβάζει αυτά και δεν τα εφαρμόζει, μοιάζει μ’ εκείνον που κοίταξε το πρόσωπο του στον καθρέφτη και αμέσως ξέχασε πως ήταν [Γίνεσθε δὲ ποιηταὶ λόγου καὶ μὴ μόνον ἀκροαταί, παραλογιζόμενοι ἑαυτούς. ὅτι εἴ τις ἀκροατὴς λόγου ἐστὶ καὶ οὐ ποιητής, οὗτος ἔοικεν ἀνδρὶ κατανοοῦντι τὸ πρόσωπον τῆς γενέσεως αὐτοῦ ἐν ἐσόπτρῳ· κατενόησε γὰρ ἑαυτὸν καὶ ἀπελήλυθε, καὶ εὐθέως ἐπελάθετο ὁποῖος ἦν] (πρβλ. Ιακ. 1:22-24).

Όποιος, όμως, τα διαβάζει και τα εφαρμόζει, μοιάζει με σπόρο που έπεσε σε γόνιμο έδαφος κι έδωσε καρπό (πρβλ. Ματθ. 13:8).

Ο Θεός έχει τη δύναμη να μας συναριθμήσει με εκείνους που ακούνε και εφαρμόζουν τις εντολές του, για να δεχθεί και από μας ακέραιο τον καρπό με τη χάρη του. Σ’ αυτόν ανήκουν ή δύναμη και η δόξα και η εξουσία στους απέραντους αιώνες. Αμήν.

Αββάς Αμμωνάς. 

Διηγήσεις - Επιστολές - Διδασκαλίες. 

Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής, 2015. Έκδοση 6η , αναθεωρημένη.