ΜΥΣΤΡΑΣ

 

ΜΥΣΤΡΑΣ

Γιώργος Κόρδης 

πηγή - εδώ 

Είχα χρόνια να πάω στον Μυστρά και ήταν όπως το είχα ονειρευτεί. Εξαίσια. Βοήθησε βέβαια και ο καιρός με το ελαφρύ αεράκι του και τα τρελαμένα σύννεφα που γυροφέρνανε στον ουρανό και ρίχνανε άτακτους, αραχνοΰφαντους αλλά αισθητούς ίσκιους επάνω στον λόφο του Μυστρά και στην πεδιάδα της Σπάρτης που απλωνόταν νωχελικά στα πόδια του. 

Εξαισία ίσως γιατί έτσι το ήθελα και το είχα έτσι φανταστεί. Αλλά τί σημασία έχει! 

Έφτασα καταμεσήμερο και άρχισα να σκαρφαλώνω μέσα στα ωραία ερείπια ακολουθώντας την αγαπημένη μου διαδρομή από την Πύλη εισόδου στη Μητρόπολη, τον άγιο Δημήτριο, ύστερα στην Οδηγήτρια και τους Αγίους Θεοδώρους, και μετά από δύσκολη ανάβαση στα ανάκτορα των Παλαιολόγων που ακόμη αναστηλώνονται, στις Παντά. και στην Περίβλεπτο. 

Με αρκετές, ομολογώ, στάσεις στους ίσκιους ερειπωμένους σπιτιών και αρχοντικών για ανάσες, νερό και κλεφτές ματιές ένα γύρω στην δασωμένη κατάφυτη πλαγιά με τα ανέμελα ερείπια και την πεδιάδα. 

Κι ο άνεμος φυσούσε και ήταν ευλογία αληθινή! 

Μια περιδιάβαση στη Μυστρά, σε ένα μεγάλο κομμάτι του λεγόμενου Βυζαντινού πολιτισμού, μαρτυρά πολλά σε όσους έχουν αισθητήρια να αισθανθούν και να μην ανοιχτό να εννοηθεί και να καθαριστεί η καρδιά. 

Ένας αληθινός κόσμος με τις δομές του, με τις αστοχίες του, με τα κοσμήματα του και τις ασχήμιες του. Ένας αληθινός κόσμος μεικτός και κεκραμμένος, όπως όλοι οι κανονικοί κόσμοι, που ήξερε να ομιλεί όσο πρέπει και να σιωπά όσο χρειάζεται. 

Άμα έχεις μάθια να δεις και να θεωρήσεις προσεκτικά τα κτίσματα που απομένουν άθικτα (κατά βάση των Εκκλησιών), τον τρόπο που χτίστηκαν , τον τρόπο που κοσμήθηκαν με γλυπτά στοιχεία και ζωγραφιές που θα έβγαινε το μεγάλο μυστικό του Βυζαντίου. Θα βρείς πως το Βυζάντιο δεν ήταν απλά ένα κράτος και μια αυτοκρατορία, αλλά κυρίως νόστος μέγας και τρανός για τον ιδανικό τρόπο ύπαρξης της πόλης ως προς τα μέρη της και ως προς το Θεό. 

Αυτός ο τρόπος, νομίζω, έχει ως θεμέλιο λίθο του τη φιλοσοφία-θεολογία του μεγάλου Βασιλείου, ο οποίος ήδη από τον 4ο αι. μ.χ αποσαφήνισε πως σημαντικό δεν είναι να οριστεί η ουσία του Θεού και των όντων, πράγμα όλως διόλου ανέφικτο, αλλά να βρει τρόπους να υπάρχει κανείς σε σχέση με αυτά, να τα “έχει”. 

Έτσι άρχισε ένας ολόκληρος πολιτισμός με διαφορετικά χαρακτηριστικά, ο τρόπος του Βυζαντίου, που έγινε πολιτισμός που μιλά για έναν κόσμο που υπάρχει σε σχέση, που υπάρχει ως σχέση. Γιαυτό και δεν ενδιαφέρεται πρωτίστως να κάνει ορατό το αόρατο, όπως θα επιδιώξει αργότερα η σχολαστική Δύση, αλλά μεριμνά πρωτίστως να «μεταμορφώσει» τα πράγματα του ορατού κόσμου, να λείπει για να βρουν αγαπητική αρμογή στην κοινωνία των όντων, να βρουν θέση καλή για να λειτουργήσουν τη ζωή μαζύ με όλα τα άλλα. 

Ο τρόπος του Βυζαντίου μιλά για το όραμα της ζωής ως σχέση εν Χριστῷ. 

Κι αυτός ο τρόπος αντανακλάται στην τέχνη του και σε όσα δημιούργησαν οι μαΐστορες του με τα χέρια τους. Και ο Μυστράς είναι ένας τόπος Βυζαντίου τρόπου, ένας τόπος όπου το Βυζάντιο φανερώνεται και εκφαίνεται. 

Μυστράς 28-Ιουλίου 2023.