Σάββατο 31 Δεκεμβρίου 2022

Γιάννης ὁ Εὐλογημένος!


Φώτης Κόντογλου  
Γιάννης ὁ Εὐλογημένος!

O Ἅγιος Βασίλης, σὰν περάσανε τὰ Χριστούγεννα, πῆρε τὸ ραβδί του καὶ γύρισε σ᾿ ὅλα τὰ χωριά, νὰ δεῖ ποιὸς θὰ τόνε γιορτάσει μὲ καθαρὴ καρδιά. Πέρασε ἀπὸ λογιῶν-λογιῶν πολιτεῖες κι ἀπὸ κεφαλοχώρια, μὰ σ᾿ ὅποια πόρτα κι ἂν χτύπησε δὲν τ᾿ ἀνοίξανε, ἐπειδὴ τὸν πήρανε γιὰ διακονιάρη. Κ᾿ ἔφευγε πικραμένος, γιατὶ ὁ ἴδιος δὲν εἶχε ἀνάγκη ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, μὰ ἔνοιωθε τὸ πόσο θὰ πονοῦσε ἡ καρδιὰ κανενὸς φτωχοῦ ἀπὸ τὴν ἀπονιὰ ποὺ τοῦ δείξανε κεῖνοι οἱ ἄνθρωποι. 
Μιὰ μέρα ἔφευγε ἀπὸ ἕνα τέτοιο ἄσπλαχνο χωριό, καὶ πέρασε ἀπὸ τὸ νεκροταφεῖο, κ᾿ εἶδε τὰ κιβούρια πὼς ἤτανε ρημαγμένα, οἱ ταφόπετρες σπασμένες κι ἀναποδογυρισμένες, καὶ τὰ νιόσκαφτα μνήματα εἴτανε σκαλισμένα ἀπὸ τὰ τσακάλια. Σὰν ἅγιος ποὺ εἴτανε ἄκουσε πὼς μιλούσανε οἱ πεθαμένοι καὶ λέγανε: «Τὸν καιρὸ ποὺ εἴμαστε στὸν ἀπάνω κόσμο, δουλέψαμε, βασανιστήκαμε, κι ἀφήσαμε πίσω μας παιδιὰ κ᾿ ἐγγόνια νὰ μᾶς ἀνάβουνε κανένα κερί, νὰ μᾶς καίγουνε λίγο λιβάνι μὰ δὲν βλέπουμε τίποτα, μήτε παπᾶ στὸ κεφάλι μας νὰ μᾶς διαβάσει παραστάσιμο, μήτε κόλλυβα, παρὰ σὰν νὰ μὴν ἀφήσαμε πίσω μας κανέναν». Κι ὁ ἅγιος Βασίλης πάλι στενοχωρήθηκε κ᾿ εἶπε: «Τοῦτοι οἱ χωριάτες οὔτε σὲ ζωντανὸ δὲ δίνουνε βοήθεια, οὔτε σὲ πεθαμένον», καὶ βγῆκε ἀπὸ τὸ νεκροταφεῖο, καὶ περπατοῦσε ὁλομόναχος μέσα στὰ παγωμένα χιόνια.
*
* *
Παραμονὴ τῆς πρωτοχρονιᾶς ἔφταξε σὲ κάτι χωριὰ ποὺ εἴτανε τὰ πιὸ φτωχὰ ἀνάμεσα στὰ φτωχοχώρια, στὰ μέρη τῆς Ἑλλάδας. Ὁ παγωμένος ἀγέρας βογκοῦσε ἀνάμεσα στὰ χαμόδεντρα καὶ στὰ βράχια, ψυχὴ ζωντανὴ δὲν φαινότανε, νύχτα πίσσα! Εἶδε μπροστά του μιὰ ραχούλα, κι ἀπὸ κάτω της εἴτανε μιὰ στρούγκα τρυπωμένη. Ὁ ἅγιος Βασίλης μπῆκε στὴ στάνη καὶ χτύπησε μὲ τὸ ραβδί του τὴν πόρτα τῆς καλύβας καὶ φώναξε: «Ἐλεῆστε με, τὸν φτωχό, γιὰ τὴν ψυχὴ τῶν ἀποθαμένων σας κι ὁ Χριστός μας διακόνεψε σὲ τοῦτον τὸν κόσμο!». Τὰ σκυλιὰ ξυπνήσανε καὶ χυθήκανε ἀπάνω του, μὰ σὰν πήγανε κοντά του καὶ τὸν μυριστήκανε, πιάσανε καὶ κουνούσανε τὶς οὐρές τους καὶ πλαγιάζανε στὰ ποδάρια του καὶ γρούζανε παρακαλεστικὰ καὶ χαρούμενα. Ἀπάνω σ᾿ αὐτά, ἄνοιξε ἡ πόρτα καὶ βγῆκε ἕνας τσοπάνης, ὡς εἰκοσιπέντε χρονῶν παλληκάρι, μὲ μαῦρα στριφτὰ γένεια, ὁ Γιάννης ὁ Μπαρμπάκος, ἄνθρωπος ἀθῶος κι ἀπελέκητος, προβατάνθρωπος, καὶ πρὶν νὰ καλοϊδεῖ ποιὸς χτύπησε, εἶπε: «Ἔλα, ἔλα μέσα. Καλὴ μέρα, καλὴ χρονιά!». 
Μέσα στὸ καλύβι ἔφεγγε ἕνα λυχνάρι, κρεμασμένο ἀπὸ πάνω ἀπὸ μία κούνια, ποὺ εἴτανε δεμένη σὲ δυὸ παλούκια. Δίπλα στὸ τζάκι εἴτανε τὰ στρωσίδια τους καὶ κοιμότανε ἡ γυναίκα τοῦ Γιάννη. αὐτός, σὰν ἐμπῆκε μέσα ὁ ἅγιος Βασίλης, κ᾿ εἶδε πὼς εἴτανε γέρος σεβάσμιος, πῆρε τὸ χέρι του καὶ τ᾿ ἀνεσπάσθηκε κ᾿ εἶπε: «Νά ῾χω τὴν εὐχή σου, γέροντα», καὶ τό ῾λεγε σὰν νὰ τὸν γνώριζε κι ἀπὸ πρωτύτερα, σὰ νά ῾τανε πατέρας του. Καὶ κεῖνος τοῦ εἶπε: «Βλογημένος νά ῾σαι, ἐσὺ κι ὅλο τὸ σπιτικό σου, καὶ τὰ πρόβατά σου ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ νά ῾ναι ἀπάνω σας!». Σηκώθηκε κ᾿ ἡ γυναίκα καὶ πῆγε καὶ προσκύνησε καὶ κείνη τὸν γέροντα καὶ φίλησε τὸ χέρι του καὶ τὴ βλόγησε. Κι ὁ ἅγιος Βασίλης εἴτανε σὰν καλόγερος ζητιάνος, μὲ μιὰ σκούφια παλιὰ στὸ κεφάλί του, καὶ τὰ ράσα του εἴτανε τριμμένα καὶ μπαλωμένα καὶ τὰ τσαρούχια του τρύπια, κ᾿ εἶχε κ᾿ ἕνα παλιοτάγαρο ἀδειανό. Ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος ἔβαλε ξύλα στὸ τζάκι. Καὶ παρευθύς, φεγγοβόλησε τὸ καλύβι καὶ φάνηκε σὰν παλάτι. Καὶ φανήκανε τὰ δοκάρια, σὰ νά ῾τανε μαλαμοκαπνισμένα, κ᾿ οἱ πητιὲς ποὺ εἴτανε κρεμασμένες φανήκανε σὰν καντήλια, κ᾿ οἱ καρδάρες καὶ τὰ τυροβόλια καὶ τ᾿ ἄλλα τὰ σύνεργα ποὺ τυροκομοῦσε ὁ Γιάννης, γινήκανε σὰν ἀσημένια, καὶ σὰν πλουμισμένα μὲ διαμαντόπετρες φανήκανε, καὶ τ᾿ ἄλλα, τὰ φτωχὰ τὰ πράγματα πού ῾χε μέσα στὸ καλύβι του ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος. Καὶ τὰ ξύλα ποὺ καιγόντανε στὸ τζάκι τρίζανε καὶ λαλούσανε σὰν τὰ πουλιὰ ποὺ λαλοῦνε στὸν παράδεισο, καὶ βγάζανε κάποια εὐωδιὰ πάντερπνη. Τὸν ἅγιο Βασίλη τὸν βάλανε κ᾿ ἔκατσε κοντὰ στὴ φωτιὰ κ᾿ ἡ γυναίκα τοῦ ῾θεσε μαξιλάρια νὰ ἀκουμπήσει. Κι ὁ γέροντας ξεπέρασε τὸ ταγάρι του ἀπὸ τὸ λαιμό του καὶ τό ῾βαλε κοντά του, κ᾿ ἔβγαλε καὶ τὸ παλιόρασό του κι ἀπόμεινε μὲ τὸ ζωστικό του. 
Κι ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος πῆγε κι ἄρμεξε τὰ πρόβατα μαζὶ μὲ τὸν παραγυιό του, κ᾿ ἔβαλε μέσα στὴν κοφινέδα τὰ νιογέννητα τ᾿ ἀρνιά, κι ὕστερα χώρισε τὶς ἑτοιμόγεννες προβατίνες καὶ τὶς κράτησε στὸ μαντρί, κι ὁ παραγυιὸς τά ῾βγαλε τ᾿ ἄλλα στὴ βοσκή. Λιγοστὰ εἴτανε τὰ ζωντανά του, φτωχὸς εἴτανε ὁ Γιάννης, μὰ εἴτανε Βλογημένος. Κ᾿ εἶχε μία χαρὰ μεγάλη, σὲ κάθε ὥρα, μέρα καὶ νύχτα, γιατὶ εἴτανε καλὸς ἄνθρωπος κ᾿ εἶχε καὶ καλὴ γυναίκα, κι ὅποιος λάχαινε νὰ περάσει ἀπὸ τὴν καλύβα τους, σὰν νά ῾τανε ἀδελφός τους, τὸν περιποιόντανε. Γιὰ τοῦτο κι ὁ ἅγιος Βασίλης κόνεψε στὸ σπίτι τους, καὶ κάθησε μέσα, σὰ νά ῾τανε δικό του σπίτι, καὶ βλογηθήκανε τὰ θεμέλιά του. Κείνη τὴ νύχτα τὸν περιμένανε ὅλες οἱ πολιτεῖες καὶ τὰ χωριὰ τῆς Οἰκουμένης, οἱ ἀρχόντοι, οἱ δεσποτάδες κ᾿ οἱ ἐπίσημοι ἀνθρῶποι μὰ ἐκεῖνος δὲν πῆγε σὲ κανέναν, παρὰ πῆγε καὶ κόνεψε στὸ καλύβι τοῦ Γιάννη τοῦ Βλογημένου.
*
* *
Τὸ λοιπόν, σὰν σκαρίσανε τὰ πρόβατα, μπῆκε μέσα ὁ Γιάννης καὶ λέγει στὸν ἅγιο: «Γέροντα, ἔχω χαρὰ μεγάλη. Θέλω νὰ μᾶς διαβάσεις τὰ γράμματα τ᾿ Ἅη-Βασίλη. Ἐγὼ εἶμαι ἄνθρωπος ἀγράμματος, μὰ ἀγαπῶ τὰ γράμματα τῆς θρησκείας μας. Ἔχω καὶ μία φυλλάδα ἀπὸ ἕναν γούμενο ἁγιονορίτη, κι ὅποτε τύχει νὰ περάσει κανένας γραμματιζούμενος, τὸν βάζω καὶ μοῦ διαβάζει ἀπὸ μέσα τὴν φυλλάδα, γιατὶ δὲν ἔχουμε κοντά μας ἐκκλησία». 
Ἔπιασε καὶ θαμπόφεγγε κατὰ τὸ μέρος τῆς ἀνατολῆς. Ὁ ἅγιος Βασίλης σηκώθηκε καὶ στάθηκε κατὰ τὴν ἀνατολὴ κ᾿ ἔκανε τὸ σταυρό του, ὕστερα ἔσκυψε καὶ πῆρε μία φυλλάδα ἀπὸ τὸ ταγάρι του, κ᾿ εἶπε: «Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν πάντοτε, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων». Κι ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος πῆγε καὶ στάθηκε ἀπὸ πίσω του, κ᾿ ἡ γυναίκα βύζαξε τὸ μωρὸ καὶ πῆγε καὶ κείνη καὶ στάθηκε κοντά του, μὲ σταυρωμένα χέρια. Κι ὁ ἅγιος Βασίλης εἶπε τὸ «Θεὸς Κύριος» καὶ τ᾿ ἀπολυτίκιο τῆς Περιτομῆς «Μορφὴν ἀναλλοιώτως ἀνθρωπίνην προσέλαβες», δίχως νὰ πεῖ καὶ τὸ δικό του τὸ ἀπολυτίκιο ποὺ λέγει «Εἰς πάσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου». Ἡ φωνή του εἴτανε γλυκειὰ καὶ ταπεινή, κι ὁ Γιάννης κ᾿ ἡ γυναίκα του νοιώθανε μεγάλη κατάνυξη, κι ἂς μὴν καταλαβαίνανε τὰ γράμματα. Κ᾿ εἶπε ὁ ἅγιος Βασίλης ὅλον τὸν Ὄρθρο καὶ τὸν Κανόνα τῆς Ἑορτῆς: «Δεῦτε λαοί, ᾄσωμεν ἄσμα Χριστῷ τῷ Θεῷ», χωρὶς νὰ πεῖ τὸ δικό του τὸν Κανόνα, ποὺ λέγει «Σοῦ τὴν φωνὴν ἔδει παρεῖναι, Βασίλειε». Κ᾿ ὕστερα εἶπε ὅλη τὴ λειτουργία κ᾿ ἔκανε ἀπόλυση καὶ τοὺς βλόγησε. 
Καὶ σὰν καθήσανε στὸ τραπέζι καὶ φάγανε κι ἀποφάγανε, ἔφερε ἡ γυναίκα τὴ βασιλόπητα καὶ τὴν ἔβαλε ἀπάνω στὸ σοφρᾶ. Κι ὁ ἅγιος Βασίλης πῆρε τὸ μαχαίρι καὶ σταύρωσε τὴ βασιλόπητα, κ᾿ εἶπε: «Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» κ᾿ ἔκοψε τὸ πρῶτο τὸ κομμάτι κ᾿ εἶπε «τοῦ Χριστοῦ» κ᾿ ὕστερα εἶπε «τῆς Παναγίας», κ᾿ ὕστερα εἶπε «τοῦ νοικοκύρη Γιάννη τοῦ Βλογημένου». Τοῦ λέγει ὁ Γιάννης: «Γέροντα, ξέχασες τὸν ἅη-Βασίλη!». Τοῦ λέγει ὁ ἅγιος: «Ναί, καλά! κ᾿ ὕστερα λέγει: «Τοῦ δούλου τοῦ Θεοῦ Βασιλείου». Κ᾿ ὕστερα λέγει πάλι: «Τοῦ νοικοκύρη», «τῆς νοικοκυρᾶς», «τοῦ παιδιοῦ», «τοῦ παραγυιοῦ», «τῶν ζωντανῶν», «τῶν φτωχῶν». Τότε λέγει στὸν ἅγιο ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος: «Γέροντα, γιατί δὲν ἔκοψες γιὰ τὴν ἁγιωσύνη σου; Τοῦ λέγει ὁ ἅγιος: «Ἔκοψα, Βλογημένε!» μά, ὁ Γιάννης δὲν κατάλαβε τίποτα, ὁ μακάριος. Κ᾿ ὕστερα, σηκώθηκε ὄρθιος ὁ ἅγιος Βασίλειος κ᾿ εἶπε τὴν εὐχή του: «Κύριε ὁ Θεός μου, οἶδα ὅτι οὐκ εἰμὶ ἄξιος, οὐδὲ ἱκανός, ἵνα ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς τοῦ οἴκου τῆς ψυχῆς μου». 
Κ᾿ εἶπε ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος: «Πές μου, γέροντα, ποῦ ξέρεις τὰ γράμματα, σὲ ποιὰ παλάτια ἄραγες πῆγε σὰν ἀπόψε ὁ ἅγιος Βασίλης; οἱ ἀρχόντοι κ᾿ οἱ βασιληάδες τί ἁμαρτίες νά ῾χουνε; Ἐμεῖς οἱ φτωχοὶ εἴμαστε ἁμαρτωλοί, ἐπειδὴς ἡ φτώχεια μᾶς κάνει νὰ κολαζόμαστε». Κι ὁ ἅγιος Βασίλης δάκρυσε κ᾿ εἶπε πάλι τὴν εὐχή, ἀλλοιώτικα: 
«Κύριε, ὁ Θεός μου, οἶδα ὅτι ὁ δοῦλος σου Ἰωάννης ὁ ἁπλοῦς ἐστὶν ἄξιος καὶ ἱκανὸς ἵνα ὑπὸ τὴν στέγην του εἰσέλθῃς. Ὅτι νήπιος ὑπάρχει καὶ τὰ μυστήριά Σου τοῖς νηπίοις ἀποκαλύπτεται». 
Καὶ πάλι δὲν κατάλαβε τίποτα ὁ Γιάννης ὁ μακάριος, ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος...

 «Διηγήματα τῶν Χριστουγέννων», 

Ἐκδόσεις Ἁρμός

Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου 2022

O ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ H ΙΣΤΟΡΙΑ ΩΣ ΜΥΣΤΗΡΙΟ

 

O ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ H ΙΣΤΟΡΙΑ ΩΣ ΜΥΣΤΗΡΙΟ

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλουἀπό τήν ἱστοσελίδα floga.gr, ἐπάνω στό χωρίο τοῦ κατά Ματθαῖον Εὐαγγελίου, κεφάλαιο 2ο, στίχοι 13 ἔως 23, στά πλαίσια τῆς ἑρμηνείας πού ἔγινε στό κήρυγμα τῆς Κυριακῆς 29-12-2013. 
Στό τέλος μιᾶς χρονιᾶς ἤ στήν ἀρχή μιᾶς ἄλλης, κάνουμε συνήθως προϋπολογισμούς σέ ἀπολογισμούς, πιθανῶς ξεχνώντας τό βασικότερο ἐκφραστικό μέγεθος αὐτοῦ πού κάνουμε, γιατί εἶναι ὁ χρόνος καί ἡ ἱστορία. Καί ἀφοῦ μπῆκε ὁ Θεός μέσα στήν ἱστορία, κάνει τήν ἱστορία μυστήριο, τό εἶπε καί τό δοξαστικό πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο στόν ὄρθρο, πού ἔλεγε «μέγα τό μυστήριον τῆς ἐνανθρωπήσεώς Σου Κύριε». Ἡ ἱστορία ἔγινε μυστήριο, ξεπερνάει δηλαδή τίς λογικές ἀναλύσεις τοῦ τί κάνουμε ἤ τί θά κάνουμε. Ἡ ἱστορία ἔγινε μυστήριο. Καί ἐπειδή ὅλοι συμπορευόμαστε, μᾶς ἀρέσει, δέν μᾶς ἀρέσει, καθημερινά μέ τήν ἱστορία, εἴμαστε πλάσματα πού ζοῦμε ἐν τῇ ἱστορίᾳ, ἔχει πολύ ἐνδιαφέρον νά μποροῦμε νά σταθοῦμε σ᾽ αὐτό πού εἶναι ὁ συνοδηγός μας καί συνοδοιπόρος μας καθημερινά καί νά μποροῦμε νά τό ἀξιολογήσουμε σωστά, νά τό ἀναλύσουμε.

Τά κείμενα τά δύο πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο καί τό εὐαγγελικό καί τό ἀποστολικό κάνουν μιά τέτοια προσέγγιση. Καί δίνουν ἐργαλεῖα, γιά μᾶς προσωπικά, τό πῶς θά σταθοῦμε μπροστά στό χρόνο. Νά τό δοῦμε λίγο ἁπλά καί νά τό προσδιορίσουμε. Ὑπῆρχε ἕνα κείμενο συγκεκριμένο πού ξεκινοῦσε ἀπό τούς μάγους πού ἀναχώρησαν καί περιγράφει τά γεγονότα τά πάρα πολύ γνωστά. Θά σᾶς δώσω τώρα δύο ἐργαλεῖα, θά τά δώσω ὡς παραδείγματα μέσα ἀπό τό Εὐαγγέλιο καί κρατῆστε γιά σᾶς, γιά τό πῶς στεκόμαστε καί ἀναλύουμε τό χρόνο, παρόλο πού παραμένει μυστήριο. Ἀλλά ὅσο μποροῦμε, νά τόν προσεγγίσουμε τό χρόνο.

Προσέξτε, τό πρῶτο ἐργαλεῖο εἶναι ἀπό τήν ἱστορία, εἶναι πρῶτα ἡ φαινομένη ἱστορία, αὐτό πού βλέπουμε, αὐτό πού ἀκοῦμε κάθε μέρα· πού εἶναι γεμάτη ἀπό τραγωδίες, ἀπό πολέμους, ἀπό μάχες, ἀπό φόνους, ἀπό κλεψιές, ἀπό ἀποτυχίες, ἀπό κρίσεις. Εἶναι ἡ φαινομένη ἱστορία.

Ὑπάρχει καί ἡ ὄντως ἱστορία, εἶναι ἡ ἱστορία πού χαράσσει ὁ Θεός μέσα στόν κόσμο. Πού ἄν θέλουμε, συμπορευόμαστε μαζί Του ἤ ἄν δέν θέλουμε, παραμένουμε στό συρμό τῆς φαινομένης ἱστορίας καί μπαίνουμε στήν τραγωδία μέσα. Αὐτό εἶναι τό πρῶτο ἐργαλεῖο. Εἶναι ἡ φαινομένη ἱστορία, τό τί φαίνεται καί τό τί εἶναι ἡ ὄντως ἱστορία. Κοιτάξτε τό παράδειγμα τό ὁποῖο μᾶς δίνει, σ᾽ αὐτό τό διακριτικό μέγεθος τῆς ἱστορίας, τό Εὐαγγέλιο πού ἀκούσαμε.

Ἀναχωροῦν οἱ μάγοι. Γιατί ἀναχωροῦν; Ὑπάρχει μία τραγωδία, ὑπάρχει ἕνας Ἡρώδης πού τούς διώκει. Αὐτό εἶναι τό φαινόμενο. Ὑπάρχει ἕνας διωγμός, μία τραγωδία, ἕνας πόλεμος. Οἱ μάγοι ἀναχωροῦν. Τό φαινόμενο ξεπερνιέται. Τί παραμένει; Μετά ἀπό χρόνια, πρίν ἀπό λίγο διαβάσαμε στά συναξάρια, πού οἱ μάγοι ἀναγνωρίστηκαν ὡς Ἅγιοι. Ἡ ἱστορία ἄλλους δικαίωσε. Ὄχι τή βία, τό ἔγκλημα καί τό φόνο. Τό φαινόμενο ἦταν τραγικό καί ἐκεῖνο τό ὁποῖο παραμένει εἶναι ἁγιασμένο. Προσέξτε αὐτό τό ἐργαλεῖο, εἶναι πολύ σπουδαῖο, γιατί ζοῦμε καθημερινά, μέ τά ἀκούσματα καί μέ τίς αἰσθήσεις μας, τήν τραγωδία τοῦ κόσμου. Ἄν παρασυρθοῦμε σ᾽ αὐτό τόν εἱρμό τῆς τραγωδίας αὐτῆς, θά χάσουμε τήν ὄντως ἱστορία. Νά δώσω καί ἄλλα παραδείγματα ἀπό τήν περικοπή πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο;

Ὁ Ἰωσήφ γιατί φεύγει ἀπό τήν Αἴγυπτο; Γιατί ὑπάρχει ἡ πιθανότητα νά σκοτώσουν τό Παιδίο. Ὑπάρχει πάλι ἡ τραγωδία, ὑπάρχει τό αἷμα, ὑπάρχει ὁ φόνος καί φεύγει, ὅλα καταλαγιάζουν. Ὅλα ξεπερνιόνται καί μετά παραμένει ἡ ὄντως ἱστορία. Ὁ Χριστός πού γυρνάει πίσω μετά, ἀπό τήν Αἴγυπτο. Ἄλλο παράδειγμα; Τά παιδιά τά ὁποῖα δολοφονεῖ ὁ Ἡρώδης καί σήμερα τά ἑορτάζουμε. Δεκατέσσερις χιλιάδες παιδιά! Μιά τραγωδία. Ἕνας αἱμοσταγής δολοφόνος. Αὐτό κυριαρχεῖ ἐκείνη τήν ἐποχή. Τό ἔγκλημα, τό αἷμα καί ἡ τραγωδία. Ὅλα ξεπερνιόνται, σήμερα γιορτάζουμε αὐτά τά νήπια, τά δεκατέσσερις χιλιάδες νήπια ὡς Ἁγίους! Βλέπετε ἡ φαινόμενη ἱστορία, πόσοι ταράχτηκαν ἀπό αὐτό καί τί μένει στό τέλος, τέλος, τέλος. Ἔτσι δέν γυρνάει πίσω καί ὁ Ἰωσήφ; Ἀκούει πού ἐκεῖ βασιλεύει ὁ Ἀρχέλαος, εἶχε πεθάνει ὁ Ἡρώδης. Ἀλλά καί ὁ Ἀρχέλαος ἦταν αἱμοσταγής κρατῶν ἄρχων καί δέν μένει ἐκεῖ καί ὁ Θεός ἀλλάζει τήν ἱστορία, τήν ἱστορία τῶν Προφητῶν. Τόν κάνει Ναζωραῖο τόν Χριστό, πού δέν βγῆκε κανένας προφήτης ἀπό τή Ναζαρέτ. Ἀλλάζει τά πάντα, εἶναι τό μυστήριο τῆς ἱστορίας, ἀλλά πίσω κρύβεται ὁ Θεός! Καί ἄν θέλουμε ἐμεῖς αὐτή τήν ἱστορία τήν καταλαβαίνουμε, μέσα στήν τραγωδία πού ζοῦμε κάθε μέρα, καταλαβαίνουμε τήν ἱστορία. Αὐτό εἶναι τό πρῶτο κριτήριο. Κρατῆστε το αὐτό τό κριτήριο, γιατί ζοῦμε τή φαινομένη ἱστορία, τήν τραγωδία, τόν πόνο κάθε μέρα καί τήν κρίση, μή χάσουμε ὅμως τήν ὄντως ἱστορία, πού αὐτή ἡ ὄντως ἱστορία εἶναι δική μας. Αὐτό εἶναι τό πρῶτο ἐργαλεῖο, γιά νά μπορεῖτε νά ἀξιολογεῖτε αὐτά πού ζεῖτε.

Τό δεύτερο ἐργαλεῖο. Πῶς θά γίνει αὐτό τό πράγμα; Πῶς μέσα στήν τραγωδία θά μποροῦμε νά συλλάβουμε τό μυστήριο πού κρύβεται, τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ; Ὅλο τό μυστήριο δέν τό συλλαμβάνουμε, ἀλλά τό ὅτι ὁ Θεός εἶναι μυστήριο καί μπαίνει στήν ἱστορία αὐτό θά τό καταλάβουμε. Καί μπορεῖ νά μήν μποροῦμε ὅλα τά γεγονότα τῆς ζωῆς μας νά τά ἑρμηνεύσουμε ἀμέσως, ἀλλά διαχρονικά καί μακροχρόνια πολλά ἀπό αὐτά ἐξηγοῦνται καί τά καταλαβαίνουμε. Χρειάζεται μία διαχρονικότητα, ἀλλά ὄχι μόνο καί μία ἄσκηση. Ἀκούσατε τί ἔλεγε πρίν ἀπό λίγο τό κείμενο τοῦ ἀποστόλου Παύλου; Ἔλεγε, «τό Εὐαγγέλιο τό ὁποῖο παρέλαβα», ἔλεγε τό Εὐαγγέλιό μου. Εἶναι Εὐαγγέλιό του; «Τό Εὐαγγέλιο τό ὁποῖο ἐγώ παρέλαβα!». Μά δέν παρέλαβε τό Εὐαγγέλιο πού εἶχαν ὅλοι οἱ ἄλλοι; Εἶχε ἕνα προσωπικό του Εὐαγγέλιο καί εἶχε μία προσωπική ἱστορία. Ἦταν τό δικό του κοίταγμα καί βίωση στό Εὐαγγέλιο μέσα καί πῶς τό ἔκανε αὐτό; Ἀπό φωτισμό καί ἀπό τήν ἄσκηση. Τό εἶπε τό κείμενο, ἐδῶ εἶναι τό κλειδί, δέν πῆγε νά κυνηγήσει τούς Ἀποστόλους νά τούς βρεῖ, μετά τούς βρῆκε. Τρία χρόνια κάθισε στήν Ἀραβία ἀσκούμενος. Αὐτός πού πῆρε τόν φωτισμό τοῦ Θεοῦ, δέν εἶπε ἐγώ πῆρα τόν φωτισμό καί τελειώσαμε, κάθισε τρία χρόνια στήν Ἀραβία ἀσκούμενος! Ἔμεινε ἐκεῖ στήν ἔρημο καί μετά πῆγε καί συνάντησε τόν Πέτρο καί τόν Ἰάκωβο, τόν ἀδελφόθεο καί ἔμεινε λίγο μαζί τους. Ἄρα ὑπάρχει τό μυστήριο, τό ὁποῖο κατανοεῖται μέσα ἀπό μιά βαθιά ἄσκηση! Μιά βαθιά προσευχή καί ταπείνωση! Τρία χρόνια στήν Ἀραβία; Τί περίμενε ἐκεῖ ὁ Παῦλος; Ἀφοῦ ἔπρεπε νά διαδώσει τό Εὐαγγέλιο, θά ἔλεγε ὁ Χριστός γρήγορα! Γιά τήν ἱστορία τοῦ Θεοῦ δέν ὑπάρχει γρήγορα. Ὑπάρχει ἡ ἄσκηση, ὑπάρχει ὁ πόνος, ὑπάρχει τό δάκρυ, ὑπάρχει ἡ βαθιά κάθαρση. Καί αὐτό τό περνάει ὁ Παῦλος. Καί τότε ἀποκτοῦμε τό βασικό ἐργαλεῖο, γιά νά μποροῦμε νά ἑρμηνεύσουμε τήν ἱστορία τοῦ κόσμου καί τή δική μας ἱστορία, αὐτό εἶναι τό ἐνδιαφέρον.

Τραγωδία, πόνος, κρίση, αἵματα, φόνοι, καθημερινά αὐτά λειτουργοῦν καί πίσω ἀπό ἐκεῖ ὑπάρχει ἡ ἱστορία ἡ δική μας, πού εἶναι ἡ ἱστορία τοῦ Θεοῦ! Γιά νά τήν καταλάβουμε ὅμως θά πρέπει νά καθαρίσουμε τό νοῦ μας. Καί εἶναι ἡ προσωπική Ἀραβία στήν ὁποία μᾶς καλεῖ ἡ ἴδια ἡ ἱστορία, στήν προσωπική μας Ἀραβία! Ὅλα τά ἀξιολογοῦμε διαχρονικά καί ἐν ἀσκήσει. Καί ὅσο φωτίζεται ὁ νοῦς διαχρονικά καί ἐν ἀσκήσει, δέν βιαζόμαστε δηλαδή νά ἑρμηνεύσουμε τήν ἱστορία, διαχρονικά καί ἐν ἀσκήσει, τότε ἡ ἱστορία τοῦ Θεοῦ γίνεται ἱστορία μας καί γίνεται κατανοητή ἡ ἱστορία μας.

Τό κείμενο αὐτό, πραγματικά, εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο, γιατί μᾶς βάζει νά συνειδητοποιήσουμε, ἀκόμη καί νά ἑρμηνεύσουμε ὅσο μποροῦμε, τήν προσωπική μας ἱστορία, τόν πόνο μας, τήν τραγωδία μας, τό κάθε γιατί, τό ὁποῖο προκύπτει κάθε μέρα στή ζωή μας. Κρατῆστε το, ἀλλά ἀμέσως νά ἀπαντήσετε δέν μπορεῖτε. Ξέρετε ὅτι πίσω κρύβεται ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἀμέσως νά ἀπαντήσετε δέν μπορεῖτε, θά περιμένετε τό χρόνο ἀλλά ταυτόχρονα θά βρεθεῖτε μέσα στή δική σας προσωπική Ἀραβία καί τότε ὅλα τά πράγματα θά ξεκαθαρίσουν καί θά παραμένετε πάντα μέσα στό μυστήριο τοῦ Θεοῦ, ἀλλά θά ξεκαθαρίζετε τή ζωή σας παραμένοντας μέσα στό μυστήριο τοῦ Θεοῦ!


Τρίτη 27 Δεκεμβρίου 2022

Ερμηνεία του πεζού Κανόνος της Χριστού Γεννήσεως - Ώδή ς'

 Του Οσίου Πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου. 

Ερμηνεία του πεζού Κανόνος της Χριστού Γεννήσεως
Ώδή ς'. Ο Ειρμός. 
Σπλάγχνων Ιωνάν, έμβρυον απήμεσεν, ενάλιος θήρ οίον εδέξατο,τη Παρθένω δε, ενοικήσας ο Λόγος και σάρκα λαβών, διελήλυθε, φυλάξας αδιάφθορον ης γάρ ούχ υπέστη ρεύσεως, την τεκονσαν κατέσχεν απήμαντον.
Ερμηνεία. 
Ποιος δεν ήθελε θαυμάση την σοφήν διάνοιαν του Ιερού τούτου Μελωδού; Διότι αυτός ένα και τον αυτόν Προφήτην Ιωνάν εις δια­φόρους υποθέσεις μεταχειρίζεται. Και πρότερον μεν αυτόν προσφυ­ώς εμεταχειρίσθη εις την εορτήν της Υψώσεως του Σταυρού, παρομοιάσας τούτον με τον τύπον του Σταυρού τώρα δε αυτόν μεταχει­ρίζεται εις την υπόθεσιν της έκ Παρθένου Γεννήσεως του Χρίστου. Και την μεν εν τη κοιλία του κήτους διαμονήν αυτού εξομοιάζει με την του εμβρύου Σύλληψιν την δε από του κήτους εξέλευσίν του παρομοιάζει με την του εμβρύου Γέννησιν[1]. Όθεν λέγει, ότι ο ενάλιος θήρ (το κήτος της θαλάσσης) δεξάμενος εις την κοιλίαν του τον Ιωνάν, και φυλάξας αυτόν, καθώς η μήτηρ δέχεται εις την κοιλίαν της το έμβρυον, και φυλάττει αυτό, ύστερον εξέρασεν αυτόν απο τα σπλάγχνα του· αλλά τοιούτον σώον και αβλαβη εξέρασεν, όποιος σώος και αβλαβης ήτον, όταν εδέχθη αυτόν πρότερον εις τα σπλάγ­χνα του. ο μεν ούν Ίωνας τοιουτοτρόπως εδέχθη και εξεράσθη από το κήτος· ο δε Μονογενής του Θεού Λόγος εισελθών υπερφυώς εις την κοιλίαν της Παρθένου, και σάρκα λαβών εκ των πανάχραντων αυτής αιμάτων διελήλυθεν (εγεννήθη) φυλάξας αβλαβη και αδιάφθορον την δεξαμενήν και γεννήσασαν αυτόν κοιλίαν: τουτέστιν αφήκεν αυτήν Παρθένον, καθώς Παρθένον εύρεν αυτήν και όταν εισήλθεν. 
Οθεν κατά τούτο φαίνεται, ότι είναι εναντίον, τρόπον τινά, το παράδειγμα του Ίωνα με την εκ της Παρθένου Γέννησιν του Κυρίου καθότι εκεί μεν τόν κυοφορούμενον Ίωναν εφύλαττεν άβλαβη το κυοφορούν αυτόν κήτος διά της παντοδυνάμου χάριτος του Θεου ενταύθα δε κυοφορούμενος εν τη κοιλία της Παρθένου ο Θεός Λό­γος, αυτός μάλλον εφύλαξεν άβλαβη την κυοφορούσαν αυτόν, μη διαφθείρας τα κλείθρα της Παρθενίας της. Καθώς γάρ ο Υιός του Θεου γεννηθείς ανω έκ του Πατρός πρό αιώνων, καθό Θεός δεν υπέμεινε κανέν πάθος και ρευσιν και φθοράν απαθώς γάρ και αρρεύστως προήλθεν έκ του Πατρός, ώς λόγος έκ νου ούτως ο αυτός γεν­νηθείς κάτω έπ' εσχάτων των χρόνων, καθό άνθρωπος έφύλαξεν άβλαβη και χωρίς καμμίαν φθοράν την γεννήσασαν αυτόν Θεοτόκον. Οθεν η Αγία και Οικουμενική Σύνοδος εν τη ια' Πράξει αυτής δια του Λίβελου της Πίστεως Σωφρονίου Ιεροσολύμων, Παρθένον αυ­τήν ανεκήρυξε πρό τόκου και εν τόκω και μετά τόκον: ταυτόν ειπείν αειπάρθενον. 
Αλλα και ο θείος Επιφάνιος αίρέσει ιη' «Τίς ποτέ, λέγει, Μαρίαν ειπών και διερωτηθείς ουχί την Παρθένον προσέθετο;» Οθεν ο Χριστός και κατά τας δύο Γεννήσεις απαθής ώφθη και άρρευστος· ούτε γάρ ο Πατήρ γεννών αυτόν έπαθε τι, ούτε η μήτηρ. Και διά να ειπώ καθαρώτερα, καθώς ο Υιός του Θεού έγινεν Υιός άνθρωπου ατρέπτως: ήτοι χωρίς να τραπή από την Ιδικήν του φύσιν και Θεότη­τα, η να λάβη καμμίαν αλλοίωσιν και ρεύσιν, κατά τον Θεολόγον Γρηγόριον λέγοντα «Ο Υιος του Θεού γίνεται και Υιός ανθρώπου, ουχ' ο ήν μεταβαλών ατρεπτος γάρ· άλλ' ο ούκ ήν προσλαβών φι­λάνθρωπος γάρ» (Λόγ. εις τα φώτα) ούτω και την τεκούσαν αυτόν έφύλαξεν ατρεπτον και άβλαβη μη τραπείσα γάρ αύτη από την κατά φύσιν παρθενίαν όπου είχε, προσέλαβεν εκείνο όπου δεν είχεν: ήτοι την υπέρ φύσιν μητρότητα. Οθεν και ο Θεοφόρος Μάξιμος ειπεν «Ώς γάρ αυτός ο του Θεου Υιός άνθρωπος γέγονεν, ούκ αλλοιώσας την φύσιν, ούδ' άμείψας την δύναμιν ουτω την τεκούσαν και Μητέ­ρα ποιεί και Παρθένον διατηρεί, θαύματι θαύμα κατά ταύτο διερμη­νεύων άμα και θατέρω κρυπτών το έτερον» (Κεφ. θ' της γ' έκατοντ. των γνωστικών). 
Λέγει δε και ο Βρυέννιος Ιωσήφ «Τίς Μήτηρ του Θεου των Πα­τέρων εφάνη ποτέ; Τις άμα και πλάστην και πλάσμα συνέλαβε; Τίς δε και συλλαβούσα Υιόν και κυήσασα και τεκούσα το είναι Παρθέ­νος ούκ απεβάλετο; Πρό της συλλήψεως Παρθένος· εν τη συλλήψει Παρθένος εν τη κυήσει Παρθένος εν τω τίκτειν Παρθένος· και με­τά το τεκειν ωσαύτως Παρθένος και αεί Αειπάρθενος· η γάρ εν τω της ζωής αυτής παντί χρόνω και δράσει και γεύσει και ακοή και αφή και οσφρήσει και νω και διάνοια και δόξη και φαντασία και αισθήσει καί, ενί λόγω, πάσαις δυνάμεσι και ψυχικαις και σωματικαις άβατον λογισμοις ρυπαροις εαυτήν όλην τηρήσασα, εικότως αν Αειπάρθενος λέγοιτο. Οθεν ούκ ενεπόδισεν οπωσούν το χρήμα της παρθενίας η υπέρ φύσιν κυοφορία ουδέ το Άειπάρθενον είναι ο Θείος τόκος έκώλυσεν ουθ' η σύλληψις την νηδύν ελυμήνατο ουθ' ο τόκος την τεκούσαν διέφθειρε» (Λόγω Γ' εις τόν Ευαγγελισμόν).
 
Τροπάριον. 
Ήλθε σαρκωθείς, Χριστός ο Θεός ημών, γαστρός ον Πατήρ πρό εωσφόρου γεννά τας ήνίας δέ, ο κρατών των αχράντων Δυνάμε­ων, εν φάτνη, των αλόγων ανακλίνεται· ράκει, σπαργανονται λύει δέ, πολύπλοκους σειράς παραπτώσεων.

Ερμηνεία. 
Από τον ρθ' ψαλμόν ερανίσθη ο Ιερός Μελωδός την αρχήν του παρόντος Τροπαρίου λέγεται γάρ εκεί έκ προσώπου του Πατρός προς τον Υιόν «Έκ γαστρός προ Εωσφόρου εγέννησα σε» (ρθ' 4). Κατά τους ακριβέστερους λοιπόν ερμηνευτάς, από τους οποίους ενας είναι και ο Μελωδός Κοσμάς, το ρητόν τούτο εννοείται δια την προαιώνιον εκ του Πατρός Γέννησιν του Υιου επειδή ο Κύριος εν τω Εύαγγελίω, εις την κατά την Θεότητα Γέννησιν αυτού έλαβε τον ρθ' ψαλμ. «Είπεν ο Κύριος τω Κυρίω μου πάθου έκ δεξιών μου», από τον οποίον ελήφθη και το ρητόν τούτο. Λέγει λοιπόν ο Μελωδός. «Ο Μονογενής Υιός και Θεός, τον οποίον ο Αναρχος Πατήρ γεννά άπαθως και πρό των αιώνων από την γαστέρα του, επ' εσχάτων των χρόνων ήλθε και εσαρκώθη έκ της Παρθένου». Η γαστήρ δε εδώ παραβολικώς και ομοιωματικώς εννοείται επί του Πατρός κατά τόν Θεοδώριτον και οχι κυρίως και αληθώς ασώματος γάρ ών και πάν τη άυλος ο Θεός, γαστέρα και άλλα μέλη ούκ έχει σωματικά και ανθρωποπρεπή, άπαγε! 
Κατά τον Χρυσόστομον λοιπόν, η γαστήρ φανερώνει το γνήσιον της Γεννήσεως, ότι έξ αυτής της ουσίας του Πατρός εγεννήθη ο Υιός κατά δε τον Σεβήρον, η γαστήρ δηλοι το ομοούσιον και κατά τον Θεοδώριτον, το ταυτον της ουσίας. Καθώς γάρ οι άνθρωποι από την κοιλίαν των γεννώσι τα γνήσια τέκνα, τα δε γεννηθέντα τέκνα εχουσι την αυτήν φύσιν με τους ταύτα γεννήσαντας ούτω, λέγει, και συ, ω Μονογενές Υιέ μου, εγεννήθης από εμέ τον κατ’ ουσίαν Πατέ­ρα σου, και ούτω δεικνύεις την Ιδικήν μου ουσίαν απαράλακτον εις τον εαυτόν σου. Εωσφόρος δε νοείται κατά τον Πτωχόν Πρόδρομον, όχι μόνον ο Ηλιος και ο πρό του ηλίου ανατέλλων αστήρ της Αφροδίτης, αλλά και ο πρώτος των Αγγέλων, ο διά την λαμπρότη­τα μεν λεγόμενος Εωσφόρος, σκότος δε ύστερον γενόμενος δια την έπαρσιν. Οθεν το «πρό Εωσφόρου» νοείται, ότι πρό πάσης της κτίσεως αοράτου τε και ορατής εγεννήθη έκ του Πατρός ο Υιός. Διά τούτο και ο Θεοδώριτος και ο Σεβήρος το «πρό Εωσφόρου» ενοησαν αντί του «πρό τών αιώνων»· κατά δε τον μέγαν Αθανάσιον, το «πρό Εωσφόρου» δηλοί, ότι εν άφανεια και ακαταληψία και εν σκότει βαθεί ευρίσκεται κεκρυμμένος ο της Γεννήσεως του Υιού τρόπος: ήτοι είναι αφανής και παντελώς ακατάληπτος[2]. 
Ακολούθως δε ο Μελωδός προς την άκραν αποβλέπων του σαρκωθέντος ταπείνωσιν λέγει, ότι εκείνος όπου κρατεί τας ηνίας και χαλινούς των επουρανίων και αχράντων Δυνάμεων, και ο ό­ποιος εξουσιάζει και διοικεί αυτάς ως ίππους τινάς η πώλους, (διότι ο Προφήτης Ζαχαρίας ως ίππους πυρούς (κόκκινους) είδε τους ε­πουρανίους Αγγέλους, α' 8) ανεπαύθη τώρα και επλαγίασεν επάνω εις το παχνί των αλόγων ζώων αυτός προς τούτοις φασκιώνεται με ευτελή ράκη και φασκιάς και ούτω διά μέσου των πολυτειλίκτων αυτών φασκιών διαλύει τα πολύπλοκα σειράδια και αλυσίδας των αμαρτιών των ανθρώπων σειραί γάρ και αλυσίδες ονομάζονται αι αμαρτίαι, κατά τον Παροιμιαστήν λέγοντα «Σειραις δε των εαυτου αμαρτιών έκαστος σφίγγεται» (Παρ. ε' 22).

Τροπάριον 
Νέον έξ Αδάμ, παιδίον φυράματος, ετέχθη Υιός, και πιστοίς δέδοταν του δε μέλλοντος ούτος έστιν αιώνος, Πατήρ και άρχων και καλείται, της μεγάλης Βουλής Αγγελος· ούτος, ισχυρός Θεός έστι, και κρατών εξουσία της Κτίσεως». 
Ερμηνεία 
Από τον Προφήτην Ησαΐαν ερανίσθη ο Μελωδός το παρόν Τροπάριον έφη γάρ ο μεγαλοφωνότατος εκείνος εν τω εννάτω κεφαλαίω της αυτού Προφητείας περί του γεννηθέντος Χριστού ταύ­τα, «Παιδίον έγεννήθη ήμιν Υιός, και εδόθη ήμϊν, οϋ η αρχή έγενήθη επί του ώμου αυτού, και καλείται τό δνομα αυτού μεγάλης βουλής "Αγγελος, θαυμαστός σύμβουλος, Θεός ισχυρός, εξουσιαστής, άρ­χων ειρήνης, Πατήρ του μέλλοντος αιώνος» (Ήσ. θ' 6). Λέγει λοι­πόν ο θεσπέσιος Μουσουργός, ότι ο Χριστός εγεννήθη από το φύρα­μα (την ουσίαν και φύσιν) του Αδάμ ος τις παιδίον μεν ονομάζεται κατά την ανθρωπότητα, Υιός δε, κατά την Θεότητα. Αλλοι δε λέ­γουν, επειδή ανωτέρω είπεν ο Προφήτης τον Χριστόν παιδίον ουδετέρως, διά νά μη νομίση τινάς, ότι είναι παιδίον θηλυκόν, διά τούτο ακολούθως επιφέρει, ότι το παιδίον είναι Υιός: ήτοι παιδίον αρσενικόν, και όχι θηλυκόν. 
Επειτα λέγει ο Μελωδός «Και εδόθη ο Υιός ούτος εις ημάς τους Χριστιανούς, τους εμπιστευμένους όντας φίλους αυτού»· τόση γάρ πολλή, εστάθη η του άναρχου Πατρός προς τους ανθρώπους α­γάπη, ώστε εχάρισεν εις ήμας τον αγαπητόν και Μονογενή του Υιόν ίνα πιστεύοντες εις αυτόν απολαύσωμεν ζωήν αιώνιον. Και τούτο βέβαιων ο της βροντής Υιός Ιωάννης εβόησεν «Ούτως ηγάπησεν ο Θεός τον Κόσμον, ώστε τον Υιόν αυτού τον Μονογενή εδωκεν ίνα πάς ο πιστεύων εις αυτόν μή άπόληται, άλλ' έχη ζωήν αιώνιον» (Ιωάν. γ' 16). Ορα δε, ότι ο Μελωδός λέγει, ότι το παι­δίον τούτο εδόθη εις ήμας τους πιστεύοντας διότι αυτό δεν εδόθη εις τους απίστους· δι' αυτούς γάρ ο Χριστός δωρεάν εγεννήθη και δωρεάν απέθανεν. Οθεν δικαίως κατηγορεί αυτούς ο Θεολόγος Γρηγόριος λέγων «Προς ταύτα τί φασίν ημίν οι συκοφάνται; οί πι­κροί της Θεότητος λογισταί; (οι άπιστοι και αιρετικοί) οι κατήγοροι των επαινουμένων; οι σκοτεινοί περί το φως; οι περί την σοφίαν απαίδευτοι; υπέρ ών Χριστός δωρεάν απέθανε; τα αχάριστα κτίσμα­τα; τα του πονηρού πλάσματος;» (Λόγ. εις την Χριστού Γέννησιν). 
Ο Αυτός δε Υιός (ακολουθεί ο Μελωδός) άν και είναι παιδίον νέον κατά την ανθρωπότητα, ομως κατά την Θεότητα είναι Πατήρ και αρχών του μέλλοντος αιώνος· καθότι ημείς πιστεύομεν, ότι έλα­βε παρά του Πατρός την κρίσιν την εν τω μέλλοντι αιώνι γενησομένην «Ο Πατήρ, φησί, κρίνει ουδένα, αλλά την κρίσιν πασαν δέδωκε τω Υιω» (Ιω. ε' 22). Οθεν και Θεόδωρος ο Στουδίτης εν τινι Τροπαρίω των αναβαθμών ούτω λέγει «Του καρπού της γαστρός τω Πνεύματι υιοποιητοί σοι τω Χριστω ώς Πατρί οι Αγιοι πάντοτε είσί». Διττώς δε είναι Πατήρ ημών ο Δεσπότης Χριστός· Πατήρ μεν ημών κατά την Θεότητα είναι, επειδή εβαπτίσθημεν εις τό ονομα αυτού καθό Θεού λέγει γάρ «Μαθητεύσατε πάντα τα έ­θνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιου και του Αγίου Πνεύματος» (Ματθ. κη' 19)· κατά δε την ανθρωπότητα είναι Πατήρ, καθότι εκ του ύδατος του εκχυθέντος έκ της λογχονύκτου αυτού πλευράς καθό ανθρώπου, ανεγεννήθημεν οι πιστεύσαντες. Ο αυτό δε Υιός εστάθη Αγγελος (Μηνυτής) της προαιώνιου και απόκρυφου βουλής του Πατρός, της περί της ενσάρκου Οικονο­μίας γεγενημένης αυτός είναι και Θεός δυνατός, και πάντας νικών, και παρ' ουδενός νικώμενος· αυτός δε κρατεί και κυριεύει όλην την Κτίσιν, τόσον την αισθητήν, όσον και την νοητήν κυριεύει δε ταύτην με μίαν εξουσίαν υπερτάτην και απόλυτον, την οποίαν δεν έλαβεν άπό άλλον τινά, αλλά έχει ταύτην οίκοθεν από την ιδικήν του θείαν φύσιν και δύναμιν. 


[1]Ορα και εις την ερμηνείαν του Τροπαρίου της ς' Ωδής του Ιαμβικού Κα­νόνος των Θεοφανείων του λέγοντος «Έκ ποντίου λέοντος ο τριέσπερος», ίνα μάθης, πως ο Ίωνας παρομοιάζεται με το έμβρυον υπό του Αλεξανδρείας θείου Κυ­ρίλλου
 
[2]Ο δε Θεόδωρος ο των Κανόνων τούτων ερμηνευτής, και άλλως ερμηνεύει το ανωτέρω ρητόν του Δαβίδ «Έκ γαστρός πρό Εωσφόρου εγέννησά σε». Ούτω δε φησίν «Ω Μονογενές Υίέ μου, εγώ την έκ Παρθένου επ' εσχάτων σου Γέννησιν, πρό Εωσφόρου: ήτοι πρό πάντων των κτισμάτων ευδόκησα και προώρισα». Ώστε οταν ήμεϊς άκούωμεν, δτι ο άναρχος Πατήρ γεννςί από γαστρός τόν ΥΙόν, Γέννησιν πρέπει νά νοοϋμεν την εύδοκίαν της έπ' έσχατων εκ της Παρθένου Γεννήσεως τοϋ Υίοΰ διότι και ο Θεολόγος Γρηγόριος εύδοκίαν ώνόμασε την παρά του Πατρός γε­νομένη ν τοϋ Υίοΰ αποστολήν. Οΰτω και ήμεΐς συνειθίζομεν νά όνομάζωμεν έργα ι­δικά μας, εκείνα δπου γίνονται μέ την θέλησιν και προσταγήν μας· ουτω χάριν πα­ραδείγματος λέγομεν, δτι ο Βασιλεύς έκτισε την πόλιν έκείνην διά προσταγής ιδι­κής του. Τοιουτοτρόπως λοιπόν και ο άναρχος Πατήρ, επειδή ευδόκησε να γεννηθη εκ της Παρθένου ο Μονογενής του Υιός, διά τούτο αυτός λέγει, ότι τούτον γεν­νά. Εις τούτο το νόημα συντείνει και άλλο Δαβιτικόν το λέγον «Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγεννηκά σε»· το μέν γάρ «Υιός μου ει σύ» ερρέθη δια την προαιώνιον Γέννησιν του Υιού κατά την θεότητα το δε «Σήμερον γεγεννηκά σε» ερρέθη δια την κατά σάρκα Γέννησιν αυτού, ώς ερμήνευσεν ο Νύσσης Γρηγόριος και ο Ζυγαδηνός Ευθύμιος και το μεν «σήμερον» νοείται αντί του «Χρονικώς»· το δε «Γεγεννηκά» αντί του «Εκτισα», πλατυτέρως δηλονότι της Γεννήσεως νοούμενης Πατήρ γάρ ο Θεός λέγεται των Κτισμάτων: ήτοι πλάστης, ποιητής, κατά ο «Σύ γάρ Πατήρ ήμών» (Ήσ. ξγ' 16). Σημείωσαι, ότι και Ιωάννης ο Ζωναράς εν 5 ερμηνεία του Γ ή­χου της Όκτωήχου το ανωτέρω ρητόν του Δαβίδ, συμφώνως ερμηνεύει με τον ρηθέντα Θεόδωρον μάλλον δε και διά τας δύο Γεννήσεις του Χρίστου αυτό εννοείούτω γάρ λέγει· «Προ Εωσφόρου δε είρηται, ότι ο τρόπος της καθ ήμας και κάτω Γεννήσεως του Κυρίου ακατάληπτος έστι, και ώσπερ εν σκότω βαθεί τη ακαταληψία καλύπτεται πρό γάρ του Εωσφόρου σκότος τό παν καλύπτει, και αορασία του παντός κατεσκέδασται. Ώς ον φωτός ούκ οντος, οι αισθητοί οφθαλμοί εν αγνοία των δρωμένων εισίν ούτω και ο νους ημών, τον τρόπον της του Κυρίου σαρκώσεως και Γεννήσεως υπέρ φύσιν ούσης, νοήσαι ού δύναται. Τινές δε φασίν εν τω Έβραικο, αντί του «Έκ γαστρός» τό «Μαριάμ» περιέχεσθαι, φανερώς και ονομαστί μνη­μονευθείσης της Θεομήτορος»

 

Δευτέρα 26 Δεκεμβρίου 2022

Η ΕΙΡΗΝΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ - Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίος Γαλανάκης


 

Η ΕΙΡΗΝΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ
Κάθε χρόνο ο Χριστουγεννιάτικος ύμνος «και επί Γης Ειρήνη» θέτει στην παγκόσμια συνείδηση, τουλάχιστον τη χριστιανική, το αιώνιο πρόβλημα των ανθρωπίνων γενεών, το πρόβλημα της Ε ι ρ ή ν η ς. 
Οι χριστιανικές εκκλησίες στην Ανατολή και τη Δύση το ανασύρουν από τα Αγιογραφικά και λειτουργικά Κείμενά των, από τα ήθη και τις παραδόσεις των, το κάνουν κήρυγμα, υμνωδία, ευχή, και το απευθύνουν στις συνειδήσεις των πιστών των, αλλά και στην ευθύνη των ηγετών του κόσμου για την παγκόσμια ειρήνη. Γνωρίζουμε ότι το κήρυγμα της Εκκλησίας για Ειρήνη στην εποχή μας, εποχή της άρνησης, του αθεϊσμού, και των πυρηνικών όπλων, γίνεται πολύ αμφίβολο και άτονο. 
Το γνωρίζουμε αυτό και γνωρίζουμε επίσης, ότι όχι μόνο το κήρυγμα της Εκκλησίας αλλά και οι άλλες ειρηνιστικές προσπάθειες της ανθρωπότητας, ατομικές και μαζικές, ιδεολογικές και πολιτικές, επίσημες και ανεπίσημες, ναυαγούν και αποτυγχάνουν. Ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, το καθολικότερο και αυθεντικότερο όργανο της Παγκόσμιας προσπάθειας στην εποχή μας για την Ειρήνη, ακριβώς σε αυτές τις Άγιες μέρες που ετοιμαζόμαστε να γιορτάσουμε το «επί Γης Ειρήνη», μας προσφέρει μια ακόμη οδυνηρή διάψευση. 
Η μαστίγωση της Πολωνίας και τα υψώματα του Γκολάν στη χώρα που γεννήθηκε ο Χριστός, γεμίζουν τις ψυχές μας αβεβαιότητα και αγωνία για την ειρήνη του κόσμου. Και θα ρωτούσε κανείς, γιατί αυτή η αστοχία στο «επί Γης Ειρήνη»; Γιατί αυτή η τραγική διάψευση της ανθρωπότητας για το ιερότερο όνειρό της; Και ποια είναι η ερμηνεία που δίνει η χριστιανική μας πίστη σ’ αυτή την αποτυχία για την ειρήνη; 
Οι δρόμοι που ακολούθησε ως τώρα η ανθρωπότητα για την ειρήνη, θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι δυο: Τα όπλα και η διπλωματία. Γνωστό και κλασσικό είναι το γνωμικό των αρχαίων Ρωμαίων: «Εάν θέλεις ειρήνη, ετοιμάσου για πόλεμο». Που σημαίνει να εξοπλίζεσαι αδιάκοπα και να στέκεις αρματωμένος απέναντι στον άλλο που είναι κι αυτός αρματωμένος, για να σε φοβάται. Πάνω στη βάση αυτή, που σήμερα, στην εποχή των πυρηνικών κεφαλών την ονομάζουμε: ισορροπία του τρόμου, στηρίχθηκε κάπου-κάπου μια προσωρινή ανακωχή επιθέσεων και πολέμων. Αργά ή γρήγορα όμως οι εξοπλισμοί οδήγησαν και οδηγούν πάντοτε στη σύγκρουση. Γιατί σίγουρα εκείνος που ετοιμάζεται για πόλεμο, θα φτάσει και στον πόλεμο, κι αυτό δείχνει όλη η ανθρώπινη ιστορία και η πρόσφατη ακόμη των δύο μέχρι σήμερα παγκοσμίων πολέμων του αιώνα μας. 
Ο άλλος δρόμος με τον οποίο η ανθρωπότητα προσπάθησε να πετύχει την ειρήνη είναι η Διπλωματία, η Παιδεία, η ανάπτυξη, κ.λπ. Φιλόσοφοι, κοινωνιολόγοι και οικονομολόγοι έδωσαν κατά καιρούς ωραίες συμβουλές για την ειρήνη. Η ανθρωπότητα όμως στάθηκε αδύνατη και ανίκανη να τις ακολουθήσει και να τις πραγματοποιήσει. Γιατί συχνά τα πάθη και τα συμφέροντα του ανθρώπου είναι ισχυρότερα από τη λογική και την παιδεία του. 
Γι’ αυτό ο Χριστιανισμός τοποθετεί το πρόβλημα της ειρήνης πέρα από τα όπλα και τη διπλωματία, σε μια άλλη βάση. Στη συμφιλίωση του ανθρώπου με το Θεό και στη συμφιλίωση του ανθρώπου με τον ίδιο του τον εαυτό και τον πλησίον του. Κατά τη χριστιανική αντίληψη η ειρήνη είναι δωρεά και καρπός του Αγίου Πνεύματος (Γαλ. 5,22) και προϋποθέτει εσωτερική αναγέννηση και ανακαίνιση του ανθρώπου. Και πάλι κατά τη χριστιανική αντίληψη η ειρήνη συνδέεται με την πίστη, τη δικαιοσύνη και την αγάπη (Β΄ Τιμ. 2,22) και προϋποθέτει σεβασμό του Θεού και σεβασμό του συνανθρώπου μας. 
Άνθρωποι και Λαοί που ζουν μακριά από το Θεό, τον «Άρχοντα της ειρήνης», άνθρωποι και Λαοί που είναι Θεομάχοι και αποστάτες από τη χάρη του Θεού, δεν μπορούν να φέρουν ειρήνη. Και το ίδιο, άνθρωποι και Λαοί που είναι διχασμένοι με τον εαυτό των, άνθρωποι και Λαοί που κατευθύνονται από πάθη και συμφέροντα, από εγωισμό και πλεονεξία, δεν μπορούν να εργαστούν για την ειρήνη. 
Αυτή είναι η τραγική πιστοποίηση της Ιστορίας ολόκληρης και ιδιαίτερα των ημερών μας, που οι ζώνες επιρροής των υπερδυνάμεων, τα πυρηνικά όπλα, το πετρέλαιο και οι ψυχροί πόλεμοι ξεσκίζουν σαν κουρελόχαρτα τις συμμαχίες «μη επιθέσεως», τις Συμφωνίες των Αφοπλισμών, τις Δημοκρατίες και τόσα άλλα που ο αιώνας μας τη μια μέρα γράφει στα επίσημα χαρτιά του και την άλλη τα αρνείται. 
Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί Γης Ειρήνη: Αυτό ήταν το μήνυμα που έφερε ο Χριστός την πρώτη νύχτα της παρουσίας του στον κόσμο, στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας. Και μια άλλη νύχτα, την τελευταία της ζωής του, στο τραπέζι του Μυστικού Δείπνου, θα μιλήσει πάλι για τη δική του ειρήνη: «ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν, ουκ καθεός ο κόσμος» (Ιωάννη 14,27). 
Ο Χριστός ξεχωρίζει τη δική του ειρήνη, που όπως είπαμε προηγουμένως είναι τρισδιάστατη και αναφέρεται στη συμφιλίωση του ανθρώπου με το Θεό, με τον εαυτό του και τον πλησίον του. Κι αυτή την ιδιαίτερη Χριστιανική ειρήνη, έχουμε χρέος οι χριστιανοί και να τη ζούμε και να την κηρύσσουμε και ν’ αγωνιζόμαστε γι’ αυτήν όσο απογοητευτική και αν είναι η σημερινή πραγματικότητα. Γιατί αυτό επιτέλους είναι χριστιανικό θάρρος. Εκεί που πλεονάζει η αμαρτία, εκεί που οι δαιμονικές δυνάμεις του εαυτού μας και του κόσμου συντάσσονται για να εμποδίσουν το θέλημα του Θεού και το καλό της ανθρωπότητας, εκεί πρέπει να συστρατεύονται και οι δυνάμεις του Αγαθού. Εκεί πρέπει ν’ αγωνίζονται οι φωτισμένες και θαρραλέες φωνές των Δικαίων και των Αγίων του σημερινού κόσμου, για να περισώσουν την ειρήνη και τη ζωή του. 
Με αυτές τις σκέψεις ευχόμαστε στο ποίμνιό μας της Μητροπόλεως Κισάμου και Σελίνου, στο Έθνος μας και στον κόσμο ολόκληρο ειρηνικά Χριστούγεννα, ειρηνικό και ευλογημένο το 1982. Και επαναλαμβάνουμε τη θέση και την πρότασή μας: Ενώνουμε τη φωνή μας με όλους τους Εκκλησιαστικούς ηγέτες της Ευρώπης που αγωνίζονται για την αποπυρηνικοποίησή της. Για το Μεσογειακό χώρο και την Μέση Ανατολή, καλούμε τις τρεις μεγάλες θρησκείες που γεννήθηκαν στον τόπο που γεννήθηκε κι ο Χριστός, δηλαδή τον Ιουδαϊσμό, το Χριστιανισμό και Μωαμεθανισμό, να έλθουν σε διάλογο και να ανασύρουν από τα βάθη των θρησκευτικών των παραδόσεων μια ηθική λύση για το ηφαιστειακό πρόβλημα της Μέσης Ανατολής. Και οι τρεις αυτές θρησκείες μιλούν για την ειρήνη και την έχουν προσευχή και χαιρετισμό των. Ας την κάμουν και διάλογο και έργο των. 
Ο Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίος 
Χριστούγεννα 1981

Όσιος Εφραίμ του Ροσσάνο,


Όσιος Εφραίμ του Ροσσάνο. 
26 Δεκεμβρίου.

Έζησε τον 6° αιώνα στα βουνά πάνω από το Ροσσάνο, όπου και μετά από μια τυχαία συνάντηση με κάποιο κυνηγό του προείπε πως θα γινόταν αυτοκράτορας, πράγμα το οποίο συνέβη. Πρόκειται για τον αυτοκράτορα Μαυρίκιο, ο οποίος ανέβηκε στο θρόνο το 582 μ. Χ. Ως ανταπόδοση για την προφητεία, ο αυτοκράτορας έστειλε τεχνίτες και χρηματοδότησε την ανέγερση ναού στο Ροσσάνο, αφιερωμένου στη Θεοτόκο, πάνω σε μια κολώνα του οποίου εμφανίστηκε θαυματουργικώς η εικών της Παναγίας, η οποία ονομάστηκε “achiropita” (αχειροποίητος) . Η παράδοση αναφέρει πως η εικόνα μαύρισε το 1460 όταν στην πόλη μπήκε ο πρώτος λατίνος επίσκοπος Ματθαίος Saraceni, ο οποίος και έκτισε στην πόλη φραγκισκανικό μοναστήρι και εκδίωξε όλους τους Έλληνες κληρικούς. Ο Όσιος Εφραίμ ετάφη στην Εκκλησία της Παναγίας, όπου και εορταζόταν μαζί με την αχειροποίητο στις 26 Δεκεμβρίου.

Όσιος Στεφανος εν Πατερνό της Σικελίας.


Όσιος Στεφανος εν Πατερνό της Σικελίας. 
 26 Δεκεμβρίου. 
Υπήρξε ηγούμενος του ορθόδοξου μοναστηριού Σάντα Μαρία ντέλα Σκάλα (Santa Maria della Scala) στο Πατερνό (Paterno), επαρχία της Κατάνης. Η μονή του Πατερνό (των Πατέρων) ήταν ορθόδοξη ως το 1363, οπότε την πήραν οι Βενεδικτίνοι μοναχοί. 
Διετέλεσε σύμβουλος του Νορμανδού βασιλιά Γουλιέλμου Β' της Σικελίας του Καλού (1171 - 1189), ο οποίος μετά από συκοφαντίες εναντίον του Οσίου, διέταξε να του κόψουν το δεξί χέρι. Ο Άγιος, κατέφυγε στην Παναγία, η οποία τον θεράπευσε, αποδεικνύοντας έτσι την αθωότητά του. 
Αφού επιτέλεσε πληθώρα θαυμάτων, εκοιμήθη εν Κυρίω και ετάφη στο μοναστήρι του. Η μνήμη του τελείται στις 26 Δεκεμβρίου.

Αγία Αλβούργα του Γουίλτον.

Αγία Αλβούργα του Γουίλτον. 
 25 Δεκεμβρίου. 
Η Αγία Έθελμπουρ (Æthelburh) ή Αλβούργα (Alburga) του Γουίλτον (Wilton), ήταν μέλος του βασιλικού οίκου του Ουέσσεξ (Wessex) και ηγουμένη του Γουίλτον. 
Η Αγία Αλβούργα ήταν κόρη του βασιλιά Ίλμουντ του Κεντ (Ealhmund of Kent), ετεροθαλής αδερφή του Έγκμπερτ βασιλιά του Ουέσσεξ (Egbert of Wessex), και σύζυγος του Γούλφσταν (Wulfstan), άρχοντα του Γουϊλτσάιρ (Wiltshire), επίσης γνωστός σαν Weohstan. 
Όταν πέθανε ο σύζυγός της το 802, μετέτρεψε το σπουδαστήριο για ιερείς το οποίο είχε εγκαταστήσει ο σύζυγός της μέσα σε μία παλιά εκκλησία στο Γουίλτον του Γουϊλτσάιρ, σε ένα γυναικείο κοινόβιο όπου εγκαταστάθηκαν δώδεκα μοναχές και η Αγία Αλβούργα έγινε η ηγουμένη. 
Κοιμήθηκε εκεί την ημέρα των Χριστουγέννων το 810 και η μνήμη της τιμάται σύμφωνα με την κοίμηση της στις 25 Δεκεμβρίου.

Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2022

Τα Χριστούγεννα του ασκητή

 

Τα Χριστούγεννα του ασκητή 
παροῦσα διήγηση εἶναι μία συγκλονιστικὴ ἐμπειρία τοῦ μακαριστοῦ π. Θεόκλητου Διονυσιάτη, ὅπως τὴν ἐμπιστεύθηκε πρὶν 38 χρόνια σχεδὸν στὸν Ἁγιορείτη Μοναχὸ π. Κύριλλο Παντοκρατορινό. 
Από τὰ Happy Christmas λοιπὸν τῶν «εὐτυχισμένων» ἀνθρώπων ἂς ταξιδεύσει φέτος ὁ λογισμός μας στ’ Ἅγιον Όρος, ἐκεῖ στὰ φρικτὰ Καρούλια, μὲ τοὺς ξυπόλυτους ἀσκητᾶς καὶ σὲ ὅσα μας ἐξομολογιέται μὲ συγκλονισμὸ ὁ ἁγιασμένος καὶ σοφός μας π.Θεόκλητος ὁ Διονυσιάτης .


* * * 
«Νέος μοναχός τότε, κατὰ τὸ ἔτος 1941, ἐν μέσῳ τῆς κατοχῆς καὶ τοῦ ἐνσκήψαντος δεινοῦ χειμῶνος, μου ἦρθε ὁ καλὸς λογισμὸς νὰ ἐπισκεφθῶ προσκυνητὴς τὰ φρικτὰ Καρούλια, νὰ κάμω καὶ ἐγὼ ἀσκητικὰ Χριστούγεννα μαζὶ μὲ τοὺς ἀετόψυχους Καλόγηρους τούτου τοῦ ἀπαράκλητου τόπου. 
Τὴν εὐλογία μου τὴν ἔδωκε ἀμέσως δίχως δισταγμὸ ὁ Γέροντάς μου, ὁ Ὀσιότατος π. Γαβριήλ, ὁ καὶ Ἡγούμενος χρηματίσας τῆς τοῦ Διονυσίου Μονῆς. 
Μοῦ ἔδωκε εἰσέτι καὶ λίγους ὀβολοὺς διὰ τὸ ταξίδιό μου μὲ τὸ μοτόρι καὶ λίγες φανέλες γιὰ νὰ ἔχω νὰ ἀλλάξω, μὲ εὐλόγησε καὶ εὐχόμενος μὲ ἔστειλε σὲ τοῦτο τὸ κατανυκτικὸ ταξίδι. 
Ἔβαλα μετάνοια στὸν Γέροντά μου λοιπὸν, φορτώθηκα τὸν ντορβά μου, κι’ ἔλαβα τὸ ραβδὶ μὲ προορισμὸ τὰ κατανυκτικὰ Καρούλια προκειμένου νὰ λάβω μέρος στὴν ἀγρυπνία τῶν Χριστουγέννων. 
Από τὴν παραμονὴ ήδη τὸ πρωΐ ὁ οὐρανὸς ἤτανε μαῦρος σὰν μολύβι, κ᾿ ἔπιασε να ρίχνει νερόχιονο βελονιαστὸ. 
Καταφθάνοντας ἀργὰ τὸ ἀπόγευμα, μὲ μία τερπνὴ ἀναμονή, στὰ βραχώδη Καρούλια, ὁ ἥλιος, ὅσο μποροῦσε νὰ ξελευθερωθεῖ ἀπ’τὰ πηχτὰ σύννεφα, κόντευε νὰ κρυφθεῖ πίσω ἀπὸ τὸν μελανὸ θαλάσσιο ὁρίζοντα. 
Τότε ἄρχισαν νὰ συναθροίζονται γοργόφτεροι οἱ Καρουλιῶτες ἀσκητές, γιὰ νὰ γιορτάσουμε ὅλοι μαζὶ τὰ Χριστούγεννα. 
Κάποιοι κατέβαιναν ἀπὸ τὰ βράχια, ἄλλοι ἀπὸ τὶς κρεμαστὲς σκάλες, ἐνῶ κάποιοι ἀπὸ τὶς ἁλυσίδες… ἦταν ἕνα πρωτόγνωρο καὶ συγκινητικὸ θέαμα! 
Τοῦτοι οἱ ἐρημίτες εἴχανε περασμένους στοὺς λιγνούς τους ὤμους τοὺς τρίχινους, λερωμένους μὰ ἁγιασμένους ντορβάδες, μὲ ράσα χιλιομπαλωμένα καθὼς χαιρεντιόντουσαν ἕνας - ἕνας μὲ βαθειὰ ὑπόκλιση κι’ ἔπαιρναν τὴν θέση τους στὸ μικρὸ ἠμιφεγγές γλυκύτατο Ἐκκλησάκι τοῦ Κυριακοῦ. 
Κρούσανε ἕνα μικρὸ σήμαντρο γιὰ νὰ ἀρχινήσει ἡ ἡ ἀγρυπνία ἐνῶ ὁ ἁρμόδιος Ἱερεὺς φορώντας ἕνα μπλαβόχρωμο σὰν τοῦ πελάγους ἐπιτραχήλι ἔβαλε τὸ «Εὐλογητός» 
Τὸ κρύο ἦταν τσουχτερό. 
Ὅλοι, ὅσον μποροῦσαν, ἤσαν σφιχτὰ τυλιγμένοι στὰ πτωχικὰ τοὺς ράσα. 
Οἱ ἀνασασμοὶ τῶν ψαλτάδων ἄτμιζαν ἄσπιλοι καθὼς ἔψαλλον μέλποντες τοῦ Θεοῦ τὰ τραγούδια μέσα στὸ δεινὸ κράτος τοῦ χειμῶνος, μὰ ἡ λιβανοκαπνισμενη θωριὰ τῆς γλυκόπνοης Παναγίτσας πού μας ἀγνάντευε στοργικὰ σὰν Μανούλα ἀπ’ τὸ Τέμπλο ζέσταινε τὴν ψυχή μας μυσταγωγώντας μας στὴν ἱερουργία τοῦ ἄχραντου τοκετοῦ της, τῆς Τοῦ Χριστοῦ γεννήσεως κι’ ἔτσι εἴχαμε γαλήνη σὰν καὶ ‘κείνη τῶν προβάτων στὸ μαντρὶ τῆς Βηθλεὲμ τότενες ποὺ γίνηκε ὁ Θεὸς ἄνθρωπος γιὰ νὰ ξαναγεννηθεῖ ὁ ἄνθρωπος στὴν οὐράνια Βηθλεέμ. 
Ὅμως καθ’ ὅλη τὴν διάρκεια τῆς κατανυχτικῆς ὁλονυχτίας ἐντύπωση ἀνερμήνευτη μου ἔκαμε ἕνας ἀδυνατισμένος καὶ λιπόσαρκος, σὰν τὸ καλάμι Καλόγηρος, μὲ μία μακρυὰ κάτασπρη γενιάδα ποὺ ‘χὲ σταθεῖ σ’ ἕνα παμπάλαιο στασίδι. 
Τὸ σῶμα του ἂν καὶ κάθονταν μέσα στὸ κρύο καὶ στὴν ἀγρυπνιὰ ἀμετακίνητο σὰν τ’ ἀγάλματος, ἐντούτοις τὸ ρυτιδιασμένο κι’ ὁλοζώντανο ἀπὸ τὴν ἄσκηση πρόσωπό του, σὰν τοῦ φτασμένου κυδωνιοῦ, ἔκαμε διάφορες κινήσεις καὶ παράξενους μορφασμοὺς ἀλλοιούμενο τακτικὰ καὶ φανερώνοντας πὼς ζοῦσε ἐκεῖνες τὶς στιγμὲς ἔντονα γεγονότα φερμένα ἀπὸ ἕνα ἄλλον κόσμο. 
Έβλεπες νὰ ἐναλλάσονται ἡ προσμονὴ μὲ τὴν μελαγχολία,ἡ θλίψη, μὲ τὴν, χαρὰ …νὰ σκιρτᾶ σὰν λαφομόσκι καὶ ἀμέσως νὰ κουρνιάζει συγκλονισμένος ἀπὸ Θεῖο φόβο…ἔκανε μορφασμοὺς στὸ πρόσωπο λὲς καὶ παρακολουθοῦσε ἕνα ἀλλόκοτο θέαμα καὶ ἔτσι πότε ἔκλαιγε, πότε συνοφρυόνταν, πότε χαμογελοῦσε καὶ δώστου πάλι Σταυροὺς καὶ μετάνοιες.. 
Καὶ ὅσο ὁ ἀσκητὴς ἐκτελοῦσε τὴ δική του λογικὴ λατρεία πιὸ δίπλα οἱ ψάλτες μορμύριζαν στὴν Πανάχραντο Θεοτόκο τὸ : 
Μεγάλυνον, ψυχή μου, τὴν τιμιωτέραν καὶ ἐνδοξοτέραν τῶν ἄνω στρατευμάτων.
Μυστήριον ξένον ὁρῶ καὶ παράδοξον.
Οὐρανὸν τὸ σπήλαιον… 
Τὰ μικρούλικα παλαιὰ καντηλάκια στὸ Τέμπλο διέχεαν ἀρχοντικὲς μὰ καὶ σεμνὲς τὶς πολύχρωμες ἀνταῦγες των κι ἕνας πτωχὸς πολυέλεος μὲ ἁγνὸ κερὶ φώτιζε ὅσο ἠδύνατο γλυκὰ τὸ σκοτάδι.
Ὅλα ἁπλά, ἀπέριττα, ἀσκητικά. 
Ἔτσι γαλήνια πῆρε ἡ ἀγρυπνία ὥσπου ἐκοινωνήσαμε τῶν ἀχράντων μυστηρίων καὶ ἔδωσε ὁ Ἱερεὺς τὸ «δι’εὐχῶν» λαμβάνοντας τέλος ἡ οὐράνια ἐκείνη μυσταγωγία. 
Ἡ ρόδινη ἀνατολὴ σιγά-σιγὰ αὐγαζόνταν ἀπὸ την ἐπίσκεψη τοῦ ἡλίου μηνύοντας τὴν ἀνατολὴ ἀνατολῶν,τὸν ἑωθινὸ ἀστέρα,Αὐτὸν Τὸν γεννηθέντα Ἰησοῦ Χριστόν. 
Μετὰ ἀπ’ τ’ ἀντίδωρο καὶ τὸν Ἁγιασμὸ προσφέρθηκε καφὲς και φραγκόσυκα στὸ φτωχικὸ καὶ ἀπέριττο Κυριακὸ τῆς σκήτης τῶν Καρουλῖων.
Ἐγὼ διακονοῦσα στὸ κέρασμα, μὰ πρόσεχα καὶ ἀποθαύμαζα κιόλας τοὺς ἀσκητές, θωρώντας τους λὲς κι’ ἦταν παράξενα ὄντα, ὡς ἀρχαγγέλοι ἐπὶ τῆς γῆς. 
Τότε ἐρώτησε ὁ Πνευματικός της Σκήτης ἐκεῖνον τὸν παράξενο ἀσκητὴ ἂν θὰ μείνει καὶ αὔριο ἐδῶ καὶ τοῦ ἀπήντησε: 
εβαίως καὶ ἐπιθυμῶ νὰ μείνω, ἐὰν καὶ θὰ ἤθελα καλύτερα νὰ ἡσυχάσω στὸ καλυβάκι μου, ὅμως δὲν ἔχω νὰ φάω καὶ ἂν κάμετε ἀγάπη δεχθεῖτε καὶ μένα νὰ φάγω κοντά σας.
Τὴν ἑπομένη ἡμέρα καὶ ἀφοῦ ἐψάλλαμε τὰ Κτιτορικὰ ἔχοντας ἐνημερώσει ἤδη ἐγὼ τὸν Πνευματικὸ γιὰ ὅλη ἐτούτη τὴν παράξενη συμπεριφορὰ τοῦ φτωχοῦ ἀσκητοῦ κατὰ τὴν χθεσινὴ ἀγρυπνίαν λέγει του τότε μὲ τόνο εὐγενικὸ μὰ καὶ ἐπιτακτικό. 
-Ἀδελφέ μου, σὲ παρακαλῶ, πές μας τί γροικοῦσες χθὲς στὴν ὁλονυχτία καὶ ὅλο ἄλλαζε μορφὴ τὸ πρόσωπό σου.
Ὁ ἀσκητὴς ὅμως ἀρνιόταν πεισματικὰ νὰ δώκει ἀπάντηση φυλάγοντας ὅ,τι ἔζησε μέσα του ὡς πανάκριβο θησαυρό. 
ὰ σὲ ἐξορκίζω στὸ ὄνομα Τοῦ Κυρίου νὰ μᾶς πεῖς.
έγονται Γέροντα τέτοια πράγματα; 
-‘Αντε κᾶμε ἀγάπη μήπως καὶ ὠφεληθοῦμε καὶ ‘μεῖς οἱ ἀδελφοί σου. 
-…Μὰ δὲν μπορῶ. 
-Ἅμα δὲν πεῖς, ἀπ’ ἐδῶ δὲ φεύγεις ! 
Μὲ ὅλη ἐτούτη τὴν εὐγενικὴ βία καὶ δίχως νὰ θέλει ὁ παράξενος ἀσκητής, ὅμως ἀναγκεμένος ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Πνευματικοῦ καὶ τῶν Καλογήρων ποὺ ‘χᾶν ἀπομείνει καὶ τούτη τὴν ἡμέρα στὸ Κυριακό, ἄρχισε νὰ ὁμολογεῖ μὲ δάκρυα καὶ συντριβή: 
ί νὰ σᾶς πῶ; Νά!! ὅ,τι διαβάζατε καὶ ψέλνατε ἐσεῖς τὸ ἔβλεπα καὶ συμμετεῖχα καὶ ‘γῶ. 
«Θωροῦσα τὸ Θεῖον βρέφος, τὸν Χριστούλη μας, τὰ προβατάκια, τα λίγα ζωντανά ποὺ ‘σαν ἐκεῖ καὶ σταλιάζανε… μὰ ἦταν καὶ μία γελάδα ποὺ ἔστεκε κοντὰ στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ ἐθέρμαινε μὲ τὸν ἀνασασμὸ της …τὶς σταγόνες ποὺ έπεφταν ἀπὸ τὴν ὑγρασία και τους νοτισμένους σταλαγμίτες, καθότι ἤτανε σπήλαιον ἐκεῖ καὶ ὄχι κάποιο ἀνθρώπινο χτίσμα …Σιμὰ εἶδα καὶ Τὴν Παναγία μας, λεχώνα, ποὺ εἶχε τυλίξει μὲ τὸ σεπτὸ ἐπανωφόρι της τὸν Υἱό της καὶ ἀνέκλεινε δίπλα πρὸς μία μεριὰ καὶ κρύωνε γιατί ἤτανε κενὸ καὶ δὲν εἶχε ποὺ νὰ ἀκουμπήσει… 
Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ μία ποιμένισσα ἔφερε ἀχνιστὸ γάλα ποὺ μόλις εἶχε ἀρμέξει καὶ γιὰ νὰ πλύνει κιόλας μ’ αὐτὸ τὸ Θεικὸ βρέφος. 
Ποῦ νὰ βρεθεῖ ζεστὸ νερὸ ἐκείνη τὴν ὥρα; ὅλα κρύσταλλο καὶ παγωμένα ἦταν… 
Καὶ ‘ἔτσι ἔγινε… καὶ ἔτσι τρύπησε μὲ μιᾶς ἡ σπηλιὰ καὶ μπῆκαν Ἀγγέλοι που ἀνεβοκατεβαίναν στον οὐρανὸ ἐνῶ ἀκούγονταν γλυκύτατη μελωδία… 
Ὁ δὲ Ἰωσὴφ ὅλο ἔκλαιγε ἀναντρανισμένος ἀπὸ δέος καὶ χαρὰ σὰν τὸν Ἱερέα ποὺ στέκεται μὲ φόβο στὴν ἀναίμακτο Ἱερουργία ἔτσι καὶ ‘κεῖνος ἐφημέρευε τούτη τὴν νυχτιὰ στὸν πάντερπνο τοῦτο Ιερό Ναὸ μὰ καὶ πάμφτωχο συνάμα σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ 
Πιο κάτω τὸ ζωηρὸ ἀγέρι ἀλυχτοῦσε στὰ Καρούλια, ἐνῶ τὰ κύματα στὸ ἄγριο σύνορο θαλάσσης καὶ γῆς ἔπλητταν φρίσσοντα τοὺς αποκρήμνους βράχους. 
Τα λευκά και πορφυρά κυκλάμινα ὄμως, που ἀνέθωραν μειλίχια ἀναρριχώμενα ἀπό τις σχισμάδες των βαράθρων, μυνίριζαν την ἀνάσταση ἐντός της καρδιάς του χειμῶνος. … «Χριστὸς ἐπὶ γῆς· ὑψώθητε.» 
Ὅλη ἡ λογικὴ μὰ καὶ ἡ ἄλογη κτίσις στης Παναγιάς το Περιβόλι μαρτυροῦσε διὰ μυρίων βεβαίων στομάτων πὼς ὄντως ὁ Χριστὸς ἐγενήθη καὶ ἡ γαληνόμορφη Θεϊκὴ χαρὰ στὴν γῆ ἐνεθρονίσθη.
ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ 
ΑΛΗΘΩΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ
π.Διονύσιος Ταμπάκης

Ἄστρον ἤδη ἀνατέταλκεν...




Στιχηρὰ Προσόμοια Προεόρτια 
Ἦχος πλ. β'
Ὅλην ἀποθέμενοι 
ἄδυτος Ἥλιος, Παρθενικῶν ἐκ λαγόνων, ἀνίσχειν ἐπείγεται, τοῦ φωτίσαι ἅπασαν τὴν ὑφήλιον, καθαροῖς ὄμμασι, καὶ ἁγναῖς πράξεσιν, ὑπαντῆσαι τούτῳ σπεύσωμεν, καὶ ὑποδέξασθαι, νῦν ἑτοιμασθῶμεν ἐν πνεύματι, ἐρχόμενον εἰς ἴδια, ξένῳ τοκετῷ ὡς ηὐδόκησεν, ὅπως ξενωθέντας, ἡμᾶς τῆς ἐν Ἐδὲμ διαγωγῆς, ὡς εὔσπλαγχνος, Βηθλεὲμ τικτόμενος. 
***





Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 2022

Άγιος Δελφίνος, Επίσκοπος Μπορντώ.


Άγιος Δελφίνος, Επίσκοπος Μπορντώ. 
 24 Δεκεμβρίου.

Ο Άγιος Δελφίνος είναι ο πρώτος επιβεβαιωμένος επίσκοπος του Μπορντώ 
Ο Άγιος Δελφίνος αναφέρεται σε πολλά έργα ύστερης αρχαιότητας: ο Σουλπίκιος Σέβηρος τον αναφέρει στην παγκόσμια ιστορία του (Chronicorum Libri duo ή Historia sacra), ο Άγιος Παυλίνος Επίσκοπος Νόλης [22 Ιουνίου] αλληλογραφούσε μαζί του (Epistulae), όπως και ο Άγιος Αμβρόσιος Επίσκοπος Μεδιολάνων [7 Δεκεμβρίου]. Ο Άγιος Πρόσπερος Επίσκοπος Ακουϊτανίας [25 Ιουνίου] τον αναφέρει στα χρονικά του (Epitoma Chroniorum). 
Ο Άγιος Δελφίνος ήταν επίσκοπος του Μπορντώ το αργότερο το 380, αφού βρισκόταν σε αυτό το αξίωμα στη σύνοδο της Σαραγόσα όπου καταδικάστηκε η αίρεση του Πρισκιλλιανισμός. Προώθησε τον εκχριστιανισμό της επισκοπής του σε μια αυτοκρατορία της οποίας οι βασιλιάδες είχαν προσχωρήσει στον Αρειανισμό. Προήδρευσε στο Συμβούλιο του Μπορντώ το 384, βάφτισε τον Άγιος Παυλίνο Επίσκοπο Νόλης γύρω στο 389. 
Η φήμη του ξεπέρασε κατά πολύ τα όρια της επισκοπής του. Ήταν φίλος με τον Άγιο Φοιβάδιο, Επίσκοπο Αγέννου Γαλλίας, το σημερινό Αζέν [25 Απριλίου], ο οποίος επίσης υπερασπίστηκε την Ορθοδοξία έναντι του Αρειανισμού στη Σύνοδο του Ρίμινι το 359. Αλληλογραφούσε τακτικά με τον Άγιο Αμβρόσιο Μεδιολάνων. Διάδοχός του στο Μπορντώ ήταν ο Άγιος Αμάνδος [18 Ιουνίου]. 
Κοιμήθηκε οσιακά το 401 ή το 404 και η μνήμη του τιμάται την 24η Δεκεμβρίου.

Αγίες Ταρσίλα και Εμιλιάνα.


Αγίες Ταρσίλα και Εμιλιάνα
 5 Ιανουαρίου (Αγία Ταρσίλα) και 24 Δεκεμβρίου (Αγία Εμιλιάνα).

Ο Άγιος Γρηγόριος Α’ ο Μέγας (Άγιος Γρηγόριος Α’ ο Διάλογος) Πάπας Ρώμης [13 Ιανουαρίου] είχε τρεις θείες, αδελφές του πατέρα του, Αγίου Γορδιανού ο οποίος ήταν ρεγιονάριος (χωρεπίσκοπος) και ζούσε μία πολύ ενάρετη ζωή. Τα ονόματά τους ήταν Ταρσίλα η οποία ήταν και η μεγαλύτερη, Εμιλιάνα και Γορδιάνα. Οι δύο αδελφές Ταρσίλα και Εμιλιάνα ζούσαν μία ζωή πολύ ενάρετη παίρνοντας όρκο παρθενίας και περνώντας την ημέρα τους με νηστεία και προσευχή. Ο κοινός αυτός αγώνας έδενε τις δύο αδελφές πιο πολύ και από τον δεσμό αίματος που είχαν. Οι δύο γυναίκες έδιναν τον πνευματικό τους αγώνα στο στην πατρική τους οικεία όπου διέμεναν με τόση θέρμη και ζήλο σαν να βρισκόντουσαν σε κάποιο μοναστήρι. Οι Αγίες πρόκοβαν καθημερινά στην αρετή και στην πνευματική ζωή. Η Τρίτη αδελφή τους Γορδιάνα θέλησε να τις ακολουθήσει και να τις μιμηθεί στον αγώνα τους, όμως πολλές φορές ήταν χλιαρή στον αγώνα της και παραιτούνταν και έτσι αποφάσισε να εγκαταλείψει τις αδελφές της και να ακολουθήσει τον έγγαμο βίο και να παντρευτεί τον φύλακά της. 
Οι Αγίες Ταρσίλα και Εμιλιάνα έμειναν πιστές και αφοσιωμένες στο δρόμο που αποφάσισαν να ακολουθήσουν μέχρι που ήρθε η στιγμή να λάβουν την ανταμοιβή τους για όλους τους κόπους, τον αγώνα τους και την πίστη τους για την αγάπη του Χριστού. Σύμφωνα με τον Άγιο Γρηγόριο το Διάλογο ένα βράδυ την ώρα που η Αγία Ταρσίλα προσευχόταν, την επισκέφθηκε σε όραμα ο Άγιος Φήλιξ III (Φήλικας) ο οποίος ήταν Πάπας Ρώμης (τιμάται 1ηΜαϊου) και προ – προ πάππους των Αγίων, της έδειξε το μέρος που είχε ετοιμαστεί για την Αγία στα Ουράνια Σκηνώματα. 
Η Αγία Ταρσίλα λίγο καιρό μετά το όραμά της αρρώστησε βαριά και καθώς βρισκόταν κλινήρης και φίλοι στέκονταν γύρω της, ανασηκώθηκε και φώναξε: «άκρη! άκρη! ο Σωτήρας μου Ιησούς έρχεται» και ύστερα από αυτές τις λέξεις η Αγία Ταρσίλα άφησε την τελευταία της πνοή και παρέδωσε την Αγία της ψυχή στον στεφανοδότη Χριστό. Ήταν παραμονή Χριστουγέννων. Το δέρμα και τα οστά στα γόνατά της και τους αγκώνες της βρέθηκαν αλλοιωμένα και γεμάτα κάλους εξαιτίας των πολλών μετανοιών και προσευχών που έκανε η Αγία. 
Λίγες μέρες αργότερα η Αγία Ταρσίλα εμφανίστηκε στην αδελφή της Αγία Εμιλιάνα και την καλούσε να γιορτάσουν μαζί τα Άγια Θεοφάνεια στον Παράδεισο, έτσι η Αγία Εμιλιάνα παρέδωσε και αυτή το πνεύμα της στον Σωτήρα Ιησού Χριστό παραμονή των Θεοφανείων. 
Τα Ιερά Λείψανα των Αγίων φυλάσσονται στην Εκκλησία του Αγίου Ανδρέα μαζί με αυτά της νύφης τους Αγίας Συλβίας της μητέρας του Αγίου Γρηγορίου του Διαλόγου[ 4 Νοεμβρίου].

Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου 2022

Ἔρχεται ὁ Χριστός, τὸν πονηρὸν συντρίψαι, τοὺς ἐν σκότει φωτίσαι, καὶ λῦσαι τοὺς δεσμίους· αὐτῷ προϋπαντήσωμεν.

Εἰς τὸν Στίχον, 
Στιχηρὰ Προσόμοια, Προεόρτια. 
Ἦχος β'
Οἶκος τοῦ Ἐφραθᾶ 
ρχεται ὁ Χριστός, τὸν πονηρὸν συντρίψαι, τοὺς ἐν σκότει φωτίσαι, καὶ λῦσαι τοὺς δεσμίους· αὐτῷ προϋπαντήσωμεν.



 

Τρίτη 20 Δεκεμβρίου 2022

Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου - Επιστολή προς Εφεσίους



Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου, 
Επιστολή προς Εφεσίους

-μνημειώδη πρωτοχριστιανικά κείμενα
Αποστολικών Πατέρων-
στα νέα ελληνικά 
Εισαγωγή: Ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος υπήρξε δεύτερος επίσκοπος Αντιοχείας. Η επισκοπία του αρχίζει από το 70 μ.Χ. Η γνωριμία του με αποστόλους είναι βέβαιη. Οι Επιστολές του Ιγνατίου είναι σχεδόν οι μόνες πηγές του βίου του. Πρόκειται για επίσκοπο οικουμενικού κύρους. Στο διωγμό του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε κατασπαραγμό από θηρία στο Κολοσσαίο της Ρώμης. Ο διωγμός συνέβη μεταξύ των ετών 107 και 117. Στις τελευταίες ημέρες της ζωής του ο Ιγνάτιος έγραψε επτά Επιστολές, οι οποίες του εξασφάλισαν την εξαιρετική τιμή του πρώτου μεταποστολικού μεγάλου θεολόγου και πρώτου Πατρός και Διδασκάλου της Εκκλησίας. Οι επιστολές του είναι σπουδαία φιλολογικά και θεολογικά κείμενα. (Στυλιανού Παπαδόπουλου Πατρολογία Α σελ. 177-178)

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΕΦΕΣΙΟΥΣ 
(Γράφτηκε μεταξύ 107 & 117μ.Χ.) 
Εγώ ο Ιγνάτιος, που ονομάζομαι και Θεοφόρος, στην ευλογημένη για το μέγεθος του πληρώματος της από τον Θεό Πατέρα, την προορισμένη προαιώνια να βρίσκεται για πάντα σε δόξα μόνιμη, αμετάβλητη, ενωμένη, και εκλεγμένη με το αληθινό πάθος και το θέλημα του Πατέρα και του Ιησού Χριστού του Θεού μας, στην Εκκλησία την αξιομακάριστη, που βρίσκεται στην Έφεσο της Ασίας, είθε να δοκιμάζει πάρα πολύ μεγάλη χαρά ενωμένη με τον Ιησού Χριστό. 
I. Δέχθηκα με το θέλημα του Θεού το πολυαγάπητο όνομα σου, το οποίο έχετε με δίκαιη φύση, σύμφωνα με την πίστη και αγάπη του Ιησού Χριστού, του Σωτήρα μας, και όντας μιμητές του Θεού, ολοκληρώσατε τελείως το συγγενικό έργο αναζωογονώντας το με το αίμα του Θεού. 2. Διότι, επειδή ακούσατε ότι έρχομαι δέσμιος από τη Συρία, για χάρη του κοινού μας ονόματος και της ελπίδας, ελπίζοντας ότι με την προσευχή σας θα φτάσω στη Ρώμη να αγωνιστώ με τα θηρία, για να μπορέσω να γίνω μαθητής, τρέξατε να με δείτε. 3. Επειδή λοιπόν απόλαυσα το μεγάλο πλήθος σας στο όνομα του Θεού, χάρη στην απερίγραπτη αγάπη του Ονήσιμου, που είναι κατά σάρκα επίσκοπος σας, και τον οποίο εύχομαι να αγαπάτε όπως θέλει ο Χριστός, και όλοι σας να τον μοιάσετε. Διότι είναι δοξασμένος εκείνος που σας έκανε τη χάρη, επειδή είσαστε άξιοι, να έχετε τέτοιον επίσκοπο. 
II. Επίσης για τον συνδούλο μου Βούρρο, ο οποίος είναι διάκονος σας κατά Θεόν και ευλογημένος σε όλα, εύχομαι να μείνει σταθερός για να τιμά και σας και τον επίσκοπο. Αλλά και ο Κρόκος, ο αντάξιος του Θεού και δικό σας, τον οποίο απόλαυσα, υπόδειγμα της δικής σας αγάπης, με ξεκούρασε σε όλα, ώστε και αυτόν να τον ανακουφίσει ο Πατέρας του Ιησού Χριστού, μαζί με τον Ονήσιμο και τον Βούρρο και τον Εύπλο και τον Φρόντωνα, μέσω των οποίων είδα όλους εσάς με αγάπη. 2. Πολύ θα ήθελα να σας φανώ ωφέλιμος, εάν φυσικά είμαι άξιος. Είναι πρέπον λοιπόν να δοξάζουμε με κάθε τρόπο τον Ιησού Χριστό, ο οποίος σας δόξασε, ώστε, οργανωμένοι σε μια υποταγή και πειθαρχώντας στον επίσκοπο και το πρεσβυτέριο, να είστε αγιασμένοι σε όλα. 
III. Δεν σας διατάζω σαν να είμαι κάποιος. Γιατί, αν και είμαι δέσμιος στο όνομα του, δεν έχω ακόμα ολοκληρωθεί στη διδασκαλία του Ιησού Χριστού. Διότι τώρα αρχίζω να γίνομαι μαθητής και σας προσφωνώ, σαν συμμαθητές μου, διότι έπρεπε εγώ να επιχρισθώ από σας με πίστη, νουθεσία, υπομονή και μακροθυμία. 2. Αλλά επειδή η αγάπη δεν με αφήνει να σιωπήσω για σας, γι αυτό προτίμησα να σας παρακαλέσω να συμβαδίσετε με τη γνώμη του Θεού. Διότι και ο Ιησούς Χριστός, η αδιάσπαστη ζωή μας, η γνώμη του Πατέρα, όπως και οι επίσκοποι, που έχουν ορισθεί στα πέρατα της γης, ακολουθούν την γνώμη του Ιησού Χριστού. 
IV. Γι’ αυτό πρέπει να συμπορεύεστε με τη γνώμη του επισκόπου, πράγμα που και κάνετε. Διότι το αξιόλογο πρεσβυτέριο σας, το αντάξιο του Θεού, είναι κατά τέτοιο τρόπο αφοσιωμένο στον επίσκοπο, όπως οι χορδές στην κιθάρα. Γι’ αυτό με την ομόνοια σας και τη ομόφωνη αγάπη υμνείται ο Ιησούς Χριστός. 2. Και οι επί μέρους άνδρες όμως να συναθροίζεσθε, ώστε από συμφώνου και με ομόνοια, έχοντας δεχθεί τον χαρακτήρα του Θεού, να υμνείτε ενωμένοι με μια φωνή, δια του Ιησού Χριστού, τον Πατέρα, για να σας ακούσει και να σας γνωρίσει, μέσω αυτών που κάνετε, όντας μέλη του Υιού του. Είναι λοιπόν χρήσιμο να βρίσκεσθε σε άψογη ενότητα, για να είστε και πάντοτε μέτοχοι του Θεού. 
V. Διότι, εάν εγώ σε τόσο σύντομο χρόνο απέκτησα τόση οικειότητα με τον επίσκοπο σας, όχι ανθρώπινη, αλλά πνευματική, πόσο περισσότερο μακαρίζω εσάς που είστε στενά μαζί του συνδεδεμένοι, όπως η Εκκλησία με τον Ιησού Χριστό, και όπως ο Ιησούς Χριστός με τον Πατέρα, ώστε όλα να είναι σύμφωνα με ενότητα. 2. Κανένας να μην πλανάται· εάν κανένας δεν βρίσκεται μέσα στο θυσιαστήριο, στερείται τον άρτο του Θεού. Διότι, εάν η προσευχή ενός και δύο έχει τόσο μεγάλη δύναμη, πόσο μάλλον η προσευχή του επισκόπου και ολόκληρης της Εκκλησίας. 3. Εκείνος λοιπόν που δεν έρχεται στη συνάθροιση, αυτός έχει ήδη υπερηφάνεια και ξεχωρίζει τον εαυτό του. Διότι είναι γραμμένο· «ο Θεός αντιστέκεται στους υπερήφανους», ας φροντίσουμε λοιπόν να μη αντιστεκόμαστε στον επίσκοπο, για να είμαστε υποταγμένοι στον Θεό. 
VI. Και όσο βλέπει κανείς τον επίσκοπο να σιωπά, να τον φοβάται περισσότερο· διότι αυτόν που στέλνει ο οικοδεσπότης ως οικονόμο του, πρέπει να τον δεχόμαστε, όπως και Εκείνον που τον έστειλε. Τον επίσκοπο λοιπόν είναι φανερό ότι πρέπει να τον βλέπουμε σαν τον ίδιο τον Κύριο. 2. Ο ίδιος λοιπόν ο Ονήσιμος, επαινεί με το παραπάνω την πειθαρχία σας στον Θεό, ότι όλοι ζείτε σύμφωνα με την αλήθεια και ότι μεταξύ σας δεν υπάρχει καμία αίρεση. Αλλ’ ούτε και ακούτε κανέναν πια, αφού ο Ιησούς Χριστός μιλάει αληθινά. 
VII. Διότι μερικοί συνηθίζουν να περιφέρουν το όνομα με πονηρό δόλο, ενώ κάνουν μερικά πράγματα που είναι ανάξια του Θεού. Αυτούς εσείς πρέπει να τους αποφεύγετε, διότι είναι σκυλιά λυσσασμένα, που δαγκάνουν κρυφά, και πρέπει να προφυλάγεστε από αυτούς, γιατί είναι δύσκολο να θεραπευθούν. 2. Ένας γιατρός υπάρχει σαρκικός και πνευματικός, γεννημένος και αγέννητος, ο οποίος έγινε Θεός σαρκωμένος, ζωή αληθινή που θανατώθηκε, και από την Μαρία και από τον Θεό, πρώτα παθητός και συγχρόνως απαθής, ο Ιησούς Χριστός ο Κύριος μας. 
VIII. Να μη σας εξαπατά λοιπόν κανένας, όπως και δεν εξαπατάσθε, όντας όλοι του Θεού. Διότι, όταν δεν βρίσκει έρεισμα καμία έριδα μεταξύ σας, η οποία μπορεί να σας βασανίσει, τότε ζείτε σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Είμαι σκουπίδι σας και εξαγνίζομαι για την ξακουστή στους αιώνες Εκκλησία των Εφεσίων. 2. οι σαρκικοί δεν μπορούν να κάνουν τα πνευματικά, ούτε οι πνευματικοί τα σαρκικά, όπως ούτε η πίστης έργα απιστίας, ούτε η απιστία τα έργα της πίστεως. Αυτά όμως που κάνετε εσείς, αυτά είναι πνευματικά· διότι τα κάνετε όλα με το θέλημα του Ιησού Χριστού. 
IX. Έμαθα όμως ότι πέρασαν ορισμένοι από εκεί, που δίδασκαν διδασκαλία κακή, τους οποίους δεν αφήσατε να σπείρουν σε σας, κλείνοντας τα αυτιά, για να μη δεχθείτε αυτά που σπέρνονται από αυτούς, επειδή είσαστε πέτρες του ναού του Πατέρα, ετοιμασμένοι για την οικοδομή του θεού Πατέρα, που κατευθύνεστε στα ύψη με τη μηχανή του Ιησού Χριστού, που είναι ο σταυρός, χρησιμοποιώντας για σχοινί το Άγιο Πνεύμα. Η πίστη σας πάλι είναι εκείνη που σας ανεβάζει προς τα άνω, και η αγάπη είναι ο δρόμος που σας οδηγεί στο Θεό. 2. Και όλοι είσαστε συνοδοί, που φέρετε μέσα σας τον θεό και τον ναό, τον Χριστό και τους αγίους, στολισμένοι σε όλα με τις εντολές του Ιησού Χριστού, για τους οποίους χαίρομαι, επειδή αξιώθηκα, μ’ αυτά που γράφω, να μιλήσω μαζί σας και να χαρώ, διότι σ’ όλη σας τη ζωή δεν αγαπάτε τίποτε άλλο, παρά μόνο το Θεό. 
X. Αλλά να προσεύχεσθε αδιάκοπα και για τους άλλους ανθρώπους. Διότι υπάρχει σ’ αυτούς ελπίδα μετανοίας, για να κερδίσουν τον Θεό. Επιτρέψετε λοιπόν σ’ αυτούς να μαθητεύσουν σε εσάς έστω και με τα έργα τους αυτά. 2. Στις οργές τους να είσαστε πράοι, στις καυχησιολογίες τους εσείς να είσαστε ταπεινοί, στις βλασφημίες τους εσείς να αντιτάσσετε τις προσευχές, στην πλάνη τους εσείς να μένετε σταθεροί στην πίστη, στην αγριότητα τους εσείς να είστε ήρεμοι, χωρίς να σπεύδετε να τους μιμηθείτε. 3. Ας γίνουμε αδελφοί τους με την επιείκεια και να προσπαθούμε να είμαστε μιμητές του Κυρίου – ποιος αδικήθηκε περισσότερο από εκείνον, ποιος στερήθηκε, ποιος προδόθηκε-, για να μη βρεθεί μέσα σας ζιζάνιο του διαβόλου, αλλά να μένετε σαρκικά και πνευματικά ενωμένοι με τον Ιησού Χριστό με κάθε αγνεία και σωφροσύνη. 
XI. Οι καιροί είναι έσχατοι· ας ντραπούμε λοιπόν, ας φοβηθούμε τη μακροθυμία του Θεού, για να μη αποβεί σε καταδίκη μας. Διότι ή θα φοβηθούμε τη μελλοντική οργή, ή θα αγαπήσουμε την παρούσα χάρη· ένα από τα δύο· αρκεί μόνο να βρεθούμε με τον Ιησού Χριστό, για να ζήσουμε αληθινά. 2. Χωρίς αυτόν τίποτε να μη θεωρείτε σε σας πρέπον, για τον οποίο περιφέρω τα δεσμά, τα πνευματικά μαργαριτάρια, με τα οποία μακάρι να αναστηθώ με την προσευχή σας, στην οποία εύχομαι να μετέχω πάντοτε, για να βρεθώ σ’ ένα κλήρο των Εφεσίων Χριστιανών, οι οποίοι ήταν πάντοτε μαζί με τους αποστόλους, με τη δύναμη του Ιησού Χριστού. 
XII. Γνωρίζω ποιος είμαι και σε ποιους γράφω. Εγώ είμαι αξιοκατάκριτος, εσείς ελεημένοι· εγώ βρίσκομαι σε κίνδυνο, εσείς είστε στηριγμένοι. 2. είστε είσοδος αυτών που θυσιάζονται για τον Θεό, έχετε μυηθεί μαζί με τον Παύλο, τον αγιασμένο, τον επιβεβαιωμένο, τον αξιομακάριστο, στα ίχνη του οποίου μακάρι να βρεθώ, όταν θα κερδίσω τον Θεό, ο οποίος σας μνημονεύει σε κάθε επιστολή του στο όνομα του Ιησού Χριστού. 
XIII. Φροντίστε λοιπόν να συναθροίζεστε συχνότερα για να ευχαριστείτε και να δοξάζετε τον Θεό. Διότι, όταν συγκεντρώνεστε μαζί συχνά, καταργούνται οι δυνάμεις του σατανά και διαλύεται ο όλεθρος του με την ομόνοια της πίστεως σας. 2. Τίποτε δεν είναι καλύτερο από την ειρήνη, με την οποία καταργείται κάθε πόλεμος επουράνιων και επιγείων. 
XIV. Από αυτά τίποτε δεν σας διαφεύγει, εάν έχετε απόλυτη στον Ιησού Χριστό πίστη και αγάπη, που είναι η αρχή και το τέλος της ζωής· αρχή η πίστη και τέλος η αγάπη. Τα δύο δε μαζί, όταν ενώνονται, είναι ο Θεός· ενώ όλα τα άλλα έχουν σαν συνέπεια την καλοκαγαθία. 2. Κανένας δεν αμαρτάνει όταν έχει πίστη, ούτε όταν έχει αγάπη μισεί. « Το δέντρο γίνεται φανερό από τον καρπό του» έτσι αυτοί που βεβαιώνουν ότι ανήκουν στον Χριστό, θα φανούν από τα έργα τους. Γιατί τώρα δεν είναι ζήτημα διαβεβαιώσεως το έργο, αλλά εάν κανείς θα βρεθεί με δυνατή πίστη μέχρι το τέλος. 
XV. Είναι καλύτερα να μη μιλάει κανείς και να είναι, παρά να μιλάει και να μη είναι. Είναι καλή η διδασκαλία, όταν αυτός που διδάσκει τα εφαρμόζει. Ένας λοιπόν είναι ο δάσκαλος, ο οποίος «είπε και έγινε», και εκείνα που έκανε χωρίς να μιλάει, είναι έργα αντάξια του Πατέρα του. 2. Αυτός που έχει πραγματικά λόγο του Ιησού, μπορεί να ακούει και την ησυχία του, για να είναι τέλειος, ώστε ανάλογα με αυτά που λέει να πράττει, και με όσα σιωπά να αναγνωρίζεται. 3. Τίποτα δεν διαφεύγει την προσοχή του Κυρίου, αλλά και οι κρυφές μας σκέψεις είναι κοντά του. Ας κάνουμε λοιπόν τα πάντα, σαν να κατοικεί αυτός μέσα μας, για να γίνουμε οι ναοί του, και αυτός να είναι ο Θεός μας μέσα μας, πράγμα το οποίο και είναι κα θα φανεί μπροστά μας, από αυτά που κάνουμε αγαπώντας αυτόν δίκαια. 
XVI. Μη πλανάσθε, αδερφοί μου. Αυτοί που καταστρέφουν σπίτια, «δεν θα κληρονομήσουν τη βασιλεία του Θεού». 2. εφόσον λοιπόν πεθαίνουν εκείνοι που τα κάνουν αυτά σαρκικά, πόσο μάλλον όταν κανείς καταστρέφει με ην κακή διδασκαλία την πίστη του Θεού, για την οποία σταυρώθηκε ο Ιησούς Χριστός; Αυτός, που έγινε βρωμερός, θα οδηγηθεί στη φωτιά που δε σβήνει, όπως το ίδιο και εκείνος που τον ακούει. 
XVII. Γι’ αυτό ο Κύριος δέχθηκε μύρο στο κεφάλι του, για να αναδίδει στην Εκκλησία αφθαρσία. Μην αλείφεσθε με τη δυσωδία της διδασκαλίας του άρχοντα του αιώνα αυτού, για να μη σας αιχμαλωτίσει από τώρα να ζείτε. 2. Γιατί όμως δεν γινόμαστε όλοι φρόνιμοι, αφού αποκτήσαμε τη γνώση του Θεού, που είναι ο Ιησούς Χριστός; Γιατί να χανόμαστε ανόητα, αγνοώντας το χάρισμα που μας έστειλε αληθινά ο Κύριος; 
XVIII. Είναι ασήμαντο το δικό μου πνεύμα του σταυρού, πράγμα που είναι σκάνδαλο για εκείνους που απιστούν, ενώ για μας είναι σωτηρία και αιώνια ζωή. «Που ο σοφός, που ο έμπειρος συζητητής», που η καύχηση εκείνων που ονομάζονται συνετοί; 2. Διότι ο Θεός μας Ιησούς Χριστός κυοφορήθηκε από τη Μαρία κατ’ οικονομία Θεού, προερχόμενος από τη γενιά βέβαια του Δαβίδ, αλλά δια του Αγίου Πνεύματος, ο οποίος γεννήθηκε και βαπτίσθηκε, για να καθαρίσει με το πάθος του το νερό. 
XIX. Και διέφυγε την προσοχή του άρχοντα του παρόντος κόσμου η παρθενία της Μαρίας και ο τοκετός της, καθώς και ο θάνατος του Κυρίου· τρία μυστήρια κραυγαλέα, που έγιναν με ησυχία Θεού. 2. Πώς λοιπόν φανερώθηκαν στους αιώνες; Άστρο έλαμψε στον ουρανό περισσότερο από όλα τα άλλα άστρα, και το φως του ήταν απερίγραπτο, και το πρωτοφανές αυτό άστρο προκαλούσε ζωηρή εντύπωση. Και όλα τα άλλα άστρα μαζί με τον ήλιο και τη σελήνη σχημάτισαν χορό γύρω από το άστρο αυτό, ενώ το φως αυτού ξεχώριζε από όλα τα άλλα. Και προκλήθηκε ταραχή, για το που οφειλόταν το πρωτοφανές αυτό φαινόμενο, που ήταν ανόμοιο μ’ αυτά. 3. Έτσι διαλύθηκε κάθε μαγεία και εξαφανίστηκαν όλα τα δεσμά της κακίας. Η άγνοια καταργήθηκε, καταστράφηκε η παλιά βασιλεία, καθώς ο Θεός εμφανιζόταν με ανθρώπινη μορφή, για να φέρει την καινοτομία της αιώνιας ζωής, που άρχιζε από αυτό που ήταν τελειωμένο κοντά στον Θεό, από όπου ξεκινούσαν τα πάντα, επειδή σχεδιαζόταν η κατάργηση του θανάτου. 
XX. Εάν με αξιώσει ο Ιησούς Χριστός με την προσευχή σας, και είναι θέλημα του, στο δεύτερο βιβλιαράκι που θα σας γράψω θα σας φανερώσω, πως άρχισα να στρέφομαι προς τον καινούργιο άνθρωπο Ιησού Χριστόν, στην πίστη του και στην αγάπη του, στο πάθος και την ανάσταση του, και μάλιστα εάν ο Κύριος μου αποκαλύψει κάτι. 2. Οι άνδρες όλοι να συναθρόιζεσθε από κοινού με τη χάρη του ονόματος και με μια πίστη στον Ιησού Χριστό, ο οποίος σαρκικά προέρχεται από τη γενιά του Δαβίδ, και είναι υιός του ανθρώπου και Υιός Θεού, για να υπακούετε στον επίσκοπο και το πρεσβυτέριο με απερίσπαστο το νου σας, προσφέροντας έναν άρτο, που είναι φάρμακο αθανασίας, αντίδοτο για να μη πεθάνετε, αλλά να ζείτε με τον Χριστό για πάντα. 
XXI. Εγώ προσφέρομαι αντί για σας και γι’ αυτά που στείλατε προς τιμήν του Θεού στη Σμύρνη, απ’ όπου σας γράφω, ευχαριστώντας τον Κύριο, αγαπώντας τον Πολύκαρπο, όπως και σας. Να με μνημονεύετε, όπως και ο Ιησούς Χριστός εσάς. 2. Να προσεύχεσθε για την Εκκλησία, στης Συρίας, από όπου δεμένος οδηγούμαι στη Ρώμη, αν και είμαι ο τελευταίος από τους εκεί πιστούς, όπως αξιώθηκα να βρεθώ προς τιμήν του Θεού. 
Υγιαίνετε με τη χάρη του Θεού Πατέρα και του Ιησού Χριστού, που είναι η ελπίδα όλων μας.

 ΕΠΕ, Αποστολικοί Πατέρες  

Τόμος 4ος 

Δημοφιλείς αναρτήσεις