μικρό ωρολόγιο: 1993

Κυριακή 21 Νοεμβρίου 1993

Λόγος εις τα Εισόδια της Θεοτόκου - π.Κωνσταντίνος Στρατηγόπουκις

Λόγος εις τα Εισόδια της Θεοτόκου

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία
του π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, στα πλαίσια της ερμηνείας που έγινε στο κήρυγμα της Κυριακής 21 Νοεμβρίου του 1993
Τὸ ηχητικό απόσπασμα από την ομιλία - σε mp3 εδώ

Κάθε γιορτή που προβάλλεται από την Εκκλησία μας προς τον κόσμο έχει πολλαπλές προοπτικές. Με δύο βασικές: η πρώτη προοπτική είναι η θύμηση αγιασμένων γεγονότων, αλλά και αυτή η θύμηση πάντα πρέπει να έχει την δεύτερη προοπτική, που είναι η βαθιά παιδαγωγία που θέλει να ασκήσει η Εκκλησία μας πάνω στους πιστούς της, φέροντας στη μνήμη τους και στη θύμησή τους το γεγονός το οποίο γιορτάζουμε. Αυτό συμβαίνει κατεξοχήν και σήμερα. Και μάλιστα γιορτάζουμε μια γιορτή, η οποία δεν αναφέρεται καν στα κείμενα της Αγίας Γραφής, της Καινής Διαθήκης· προτυπώνεται στην Παλαιά διαθήκη με τρόπο προφητικό, αλλά δεν περιγράφεται στην Καινή Διαθήκη. Η παράδοση της Εκκλησίας μας, τα λόγια των Πατέρων και τα Συναξάρια έφεραν να γιορτάζουμε σήμερα αυτή τη γιορτή.

Κάθε φορά που μπαίνω σε ένα ναό και συναντάω αυτή την εικόνα των Εισοδίων της Θεοτόκου, που μικρό παιδάκι την παραδίδουν οι γονείς της στους ιερείς, και από πίσω νέα κορίτσια τη συνοδεύουνε, μου έρχεται στο νου ένα ήθος παιδαγωγικό. Ένα μικρό παιδάκι το παραδίδουμε κάπου για να πάει κάπου, να περάσει μια αγωγή, να ασκηθεί και να γίνει κάτι. Και διαβάζοντας και τους λόγους του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού που αναφέρεται και σε αυτή τη γιορτή, ξανάρχεται στο νου μου, πιο έκτυπα και πιο συγκεκριμένα, πως αυτή η γιορτή, πέρα από ένας τρόπος και μια ευκαιρία να δοξολογήσουμε και να υμνήσουμε την Παναγία μας, είναι μια γιορτή την οποία την προβάλλει η Εκκλησία μας για να μας δείξει το βαθύ ήθος της αγωγής και της παιδαγωγίας που προτείνει η Εκκλησία. Κι έτσι είναι τα πράγματα απ’ ό,τι φαίνεται σε αυτή τη γιορτή.

Τρία πράγματα να δούμε για να καταλάβετε αυτό που θέλω να σας περιγράψω. Το ήθος της παιδαγωγίας και της αγωγής του οποιοδήποτε ανθρώπου, η κάθε αγωγή έχει τρεις προοπτικές: Έχει τον χρόνο που γίνεται, έχει τον τόπο όπου γίνεται και έχει το γιατί γίνεται, σε τι αποβλέπουμε με αυτή τη μέθοδο αγωγής. Ο χρόνος που γίνεται είναι πάντα στην αγωγή την κοσμική συγκεκριμένος. Έρχεται εδώ η Εκκλησία να προτείνει κάτι άλλο μέσα από αυτή τη γιορτή: Δεν λέμε πόσο θα κρατήσει αυτή η αγωγή, λέμε να αρχίσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Αυτή η αγωγή αρχίζει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και, ουσιαστικά, δεν τελειώνει ποτέ. Ουσιαστικά κλείνει με την κατάθεση της ζωής αυτού που παίρνει την αγωγή και πηγαίνει μέχρι τον ουρανό, όπου αγιασμένος αντιμετωπίζει το πρόσωπο του Θεού. Ο χρόνος λοιπόν της αγωγής είναι όσο το δυνατό πιο γρήγορα. Δεν μπορείς να πεις αυτό είναι για έναν μεγάλο, αυτό είναι για έναν μικρό. Αυτή η αγωγή αρχίζει από τα πολύ μικρά.

Ο δεύτερος τρόπος που γίνεται αυτή η αγωγή είναι ο τόπος όπου γίνεται. Ο τόπος κάθε αγωγής σε εμάς λέγεται σχολείο. Ο τόπος της κατεξοχήν αγωγής - που αν δεν υπάρχει αυτός, η κάθε αγωγή είναι χαμένη και είναι κάτι πεταμένο και θα βγάλει σκουπίδια και θα βγάλει καταστροφή και θα βγάλει ανθρώπους που θα καταστρέψουν τον κόσμο - για εμάς λέγεται ναός. Αν ο τόπος της αγωγής δεν είναι ο ναός, και όλοι οι άλλοι τόποι της αγωγής δεν παίρνουν από εκεί δυνατότητες τρόπου ζωής για την αγωγή τους, είναι απομονωμένοι οι άλλοι τρόποι αγωγής, και θα βγάλουν απλώς ανθρώπους που θα έχουν γερό εγκέφαλο και τίποτα άλλο. Ούτε καρδιά ούτε νου καθαρό ούτε αισθήσεις καθαρές. Γι’ αυτό πολλές φορές και η αγωγή μας είναι χαμένη, γιατί δεν καταυγάζεται από αυτό το ήθος της αγωγής που έχει η Εκκλησία.

Και αυτό το ήθος ποιο είναι; Είναι η τρίτη προοπτική. Γιατί γίνεται αυτή η αγωγή στην Παναγία; Γιατί μπαίνει στα Άγια των Αγίων; Για να γίνει ίδια ναός του Θεού ολόκληρη. Και η κάθε αγωγή, η κ-ά-θ-ε αγωγή, η παραμικρότερη αγωγή, το «μη» που λες στο παιδί σου, το «άλφα» που του μαθαίνεις, την εξίσωση που του μαθαίνεις, αν δεν έχει την προοπτική το παιδί σου να γίνει ναός του Θεού, τότε είναι χαμένη ιστορία. Καλύτερα μην το διδάξεις, καλύτερα να μετανιώσεις, να κλάψεις πολύ γιατί δεν το έκανες, να σταματήσεις να μιλάς, να γίνεις ναός του Θεού και μετά να μιλήσεις, μπας και γίνει τίποτε σε αυτό τον κόσμο! Και η αγωγή έχει αυτή την ακροτελεύτια προοπτική, όπως γίνεται η Παναγία ναός του Θεού, «ναός αναδείκνυται», και γι' αυτό κάθεται στα Άγια των Αγίων: για να γίνει ναός. Ο κάθε άνθρωπος που έρχεται σε αγωγή, και οι μεγάλοι που περνούν από αγωγή και τα παιδιά που περνούν από αγωγή, αλλοίμονο αν δεν έχουν την προοπτική να γίνουν ναοί του Θεού! Και ας μαθαίνουν ό,τι μαθαίνουν, ας μαθαίνουν εξισώσεις, ας μαθαίνουν αγγλικά, γαλλικά, κινέζικα, ας χορεύουν, ας πηδούνε. Αν η προοπτική τους δεν είναι να γίνουν ναοί του Θεού, μην κάνετε τίποτε, μην παραμορφώσετε τα παιδιά σας, θα τα παραμορφώσετε μαθαίνοντάς τα καλά πράγματα. Ποτέ δεν θα μπούνε στην πρόκληση που κάνει σήμερα η Εκκλησία μας με αυτό το ήθος αγωγής, και πάντα θα έχουν μια αγωγή χαμένη.

Και μετά θα διαμαρτυρόμαστε για την Παιδεία, για τα παιδιά που πετάνε πέτρες στην Πανεπιστημίου και στην Σταδίου, για τους αναρχικούς, για εκείνους που διαβάζουν ή δεν διαβάζουνε, για τους βαθμούς που παίρνουν ή δεν παίρνουνε, και όλα θα είναι μια χαμένη ιστορία. Και μην ζητήσετε από τα παιδιά σας μεγάλους βαθμούς, μικρούς βαθμούς, μην ζητήσετε πολλά ή λίγα, μην ζητήσετε τίποτα, αλλά να ζητήσετε να γίνουν ναοί του Θεού! Και αν το ζητήσετε αυτό, όλα θα καρποφορήσουν και θα γίνουν. Και, μην φοβάστε, η αγωγή δεν είναι στα χέρια σας μόνο - κάτι λίγο έχετε αν είστε δάσκαλοι ή αν είστε γονείς - η αγωγή είναι στα χέρια του Θεού! Και όπως στην εικόνα που είδατε στην είσοδο (να την δείτε όταν θα βγαίνετε), με εμπιστοσύνη οι γονείς της Παναγίας εγκαταλείπουν το παιδάκι στο ναό, με αυτό το ήθος να κάνετε τέτοια αγωγή και να το εγκαταλείψετε στα χέρια του Θεού! Και θα ησυχάσετε, θα ηρεμήσετε, και δεν θα τρέμει η καρδιά σας και δεν θα νιώθετε χαμένοι και δεν θα λέτε «πέτυχα» ή «απέτυχα». Στην Εκκλησία δεν λέμε «πέτυχα» ή «απέτυχα»· τα εγκαταλείπω όλα στον Θεό, και όλοι γίνονται - κι εγώ και εκείνα τα παιδιά που κάνω αγωγή επάνω τους - ναός του Θεού.

Αυτή είναι η προοπτική της γιορτής έτσι είναι και έτσι τη θέλει η Εκκλησία μας, και γι' αυτό τη γιορτάζουμε σήμερα. Και γιορτάζοντας αυτή τη γιορτή μην φύγουμε από δω μέσα απλώς ενθυμούμενοι - μπορεί να γίνει κι αυτό, να θυμόμαστε το τι μεγάλο πράγμα έκανε η Παναγία να μπει από τόσο μικρό κοριτσάκι μες στο ναό – να το κάνουμε πράξη ζωής! Για να μπορεί κάτι να αλλάξει σε αυτόν τον τόπο, που ήταν πάντα τόπος αγωγής, ήταν τόπος όπου οι άνθρωποι έμαθαν να έχουν αγωγή. Και αυτός ο τόπος με την Ορθοδοξία του δέθηκε με την Αγωγή της Εκκλησίας μας, με τη μνήμη του θανάτου, με το Σταυρό, με την Ανάσταση, με την ταπείνωση, με την αγάπη, με την καρδιακή προσευχή, με την καθαρότητα του νου, και όλα αυτά κάνουν το παιδί μας ναό του Θεού, κι εμείς τα ξεχάσαμε, και άλλους τρόπους αγωγής και άλλες μεθοδολογίες ακολουθούμε. Ευχή και πρόκληση να αλλάξουμε το ήθος της αγωγής μας! Και αν δεν το αλλάξουμε, μετά να μην διαμαρτυρόμαστε καθόλου για τις μεθόδους της αγωγής και για τα παιδιά που πετούνε πέτρες στα πεζοδρόμια της Πανεπιστήμιου.