.jpg){kind=small}
Απομαγνητοφωνημένη ομιλίατου π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, στα πλαίσια της ερμηνείας που έγινε στο κήρυγμα της Κυριακής 8 Οκτωβρίου του 2000
Τὸ ηχητικό απόσπασμα από την ομιλία - σε mp3 εδώ
Κάθε παραβολή που διαβάζουμε μέσα στα κείμενα της Γραφής έχει πρώτα-πρώτα μια αφετηριακή διδακτική προοπτική· όπως και αυτή η παραβολή της Σπορέα διδάσκει τις διάφορες δυσκολίες που περνάει ο άνθρωπος στη ζωή και ο Χριστός μας το λέει για να μην καταστραφεί μέσα απ' αυτές τις δυσκολίες. Αλλ' οπωσδήποτε η κάθε παραβολή κρύβει μέσα της και βαθύτατα μεγέθη τα οποία αποκαλύπτονται από την σοφία των Πατέρων και έχουνε και πάλι, όπως έχουμε πει και σε άλλα σημεία ερμηνευτικής της Γραφής, βαθύτατη θεραπευτική σημασία για τη ζωή μας.
Έτσι συμβαίνει και σε αυτό το κείμενο, το τόσο γνωστό που δεν χρειάζεται να το αναλύσουμε, αλλά να μπούμε σε αυτή τη βαθύτατη ερμηνευτική και θεραπευτική προοπτική του κειμένου. Τρία ρήματα χαρακτηρίζουν αυτή την ποιότητα της βαθιάς ερμηνείας του κειμένου, που τη χαρακτήρισα ως έχουσα θεραπευτική αξία. Να τονίσω τα ρήματα που τα ακούσαμε πριν από λίγο στο κείμενο το ευαγγελικό. Υπάρχει ένα ρήμα που λέγεται «κατέφαγεν», αναφέρεται στα πτηνά που έφαγαν τον καρπό. Υπάρχει ένα ρήμα που έλεγε «εξηράνθη», ο καρπός ξηράνθηκε. Υπήρχε ένα τρίτο ρήμα, το «απέπνιξεν», τα αγκάθια που έπνιξαν αυτόν τον καρπό. Να δούμε πολύ σύντομα αυτά τα τρία ρήματα και ήδη θα μπούμε, όσο το δυνατόν για την δική μας αντιληπτική ικανότητα, στη βαθιά ερμηνευτική και θεραπευτική του κειμένου.
Να τα πάρουμε ένα-ένα και να τα προσδιορίσουμε. Αυτό το «κατέφαγεν» ορίζει πρώτα-πρώτα τις διεργασίες που γίνονται μέσα στο νου μας. Ο νους μας, που είναι φτιαγμένος από τον Θεό, είναι φτιαγμένος για να σκέφτεται λογικά κατά τα μέτρα της λογικής που μας έδωσε ο Θεός, και να λειτουργεί προς τον Λόγο, προς τον Θεό. Όλα έτσι δεν λειτουργούνε; όλα τα όργανα μας και όλο το είναι μας; Η λογική λοιπόν αυτή είναι δοσμένη ως δώρο από τον Θεό. Έρχεται λοιπόν μέσα σε αυτήν τη λογική, μέσα σε αυτόν το νου, που λειτουργεί όλα τα οποία κάνουμε κάθε μέρα, να βρεθεί μια κατάσταση πάλης, όχι μόνο δυσκολιών, αλλά και πειρασμών. Πόσες φορές δεν ακούσατε, διαβάζοντας κείμενα γεροντικά ή κείμενα ασκητικά, ή μπορεί να ακούσατε από κηρύγματα, που προτείνουν όταν έρχεται η ώρα του λογισμού και του πειρασμού να μην συζητάτε, να μην έχετε κουβέντα με αυτόν τον πειρασμό. Αν αρχίσει αυτή κουβέντα αναλωνόμεθα, βλέπετε; αναλωνόμεθα, έρχεται κάτι και μας κατατρώει. Αυτό που έχουμε στο νου μας, που είναι δώρο από τον Θεό έρχεται σιγά σιγά σιγά με αυτή την προτροπή, με αυτόν το διάλογο και κατατρώγεται και αδειάζει το περιεχόμενο – φανταστείτε έναν καρπό να μείνει μόνο ο φλοιός και να έχει φαγωθεί το εσωτερικό μέρος. Φαίνεται μεν καρπός αλλά μέσα είναι ή άδειος ή γεμίζει από βρωμιές, από σκουπίδια ή από μούχλες. Αυτό είναι το «κατέφαγεν». Είναι η βραδεία και συστηματική ανάλωση του νου μας από τους επερχόμενους πειρασμούς και, όταν εμείς μαζί τους κουβεντιάζουμε, τρωγόμαστε σιγά σιγά και αδειάζουμε μέσα μας. Και είναι η άλωση της λογικής. Τίποτε πάνω μας λογικό δεν υπάρχει. Εξαφανίζουμε, θα έλεγα, τη σχέση μας με τον Λόγο, δηλαδή με τον Χριστό.
Στο δεύτερο επίπεδο, ήταν το ρήμα «εξηράνθη». Η ερμηνεία του κειμένου στο «εξηράνθη» αναφέρεται στην καρδιά πια του ανθρώπου. Βλέπετε ήταν ο νους και είναι η καρδιά. Η καρδιά νοηματοδοτείται και ζει, αν κάποιος την τροφοδοτεί. Όπως γίνεται στον οργανισμό: αν δεν τροφοδοτείται δια θρεπτικών ουσιών, δεν γίνεται τίποτε! Αν λοιπόν η καρδιά, όλος ο μέσα άνθρωπος, δεν τροφοδοτείται, ξηραίνεται και δεν μπορεί σωστά να λειτουργήσει. Το ξέρετε πολύ καλά, αλλά το ρήμα «εξηράνθη» το λέει με μια λέξη, βλέπετε, βαθιά και καθηλωτική, είναι η αδυναμία να έχουμε συμμετοχή στη ζωογόνα χάρη του Θεού – που λειτουργιέται μεν από τη χάρη του Θεού μέσα στα μυστήρια της Εκκλησίας και, κατά τις δικές μας δυνάμεις, από τη μετάνοια και ταπείνωση που καταθέτουμε στη ζωή. Αν αυτά τα μεγέθη, η συμμετοχή μας στη χάρη του Θεού και η δική μας προσπάθεια για μετάνοια και ταπείνωση δεν υπάρχουν, τότε η καρδιά ξηραίνεται και έρχεται το «εξηράνθη». Βλέπετε; αλώθηκε ο νους, αλώνεται και η καρδιά.
Και εκείνο που μένει πια στις ζωές μας τι είναι; Επειδή ζούμε βιολογικά, πρέπει κάπου να στηριχθούμε. Αφού η λογική μας δεν λειτουργεί να στηριχθούμε στον Λόγο, να ξέρουμε γιατί είναι αυτό το έτσι και αλλιώς, αφού μέσα μας βαθιές ουσιαστικές δυνάμεις καρδιακές, πνευματικές δεν έχουμε αλλά πρέπει να ζήσουμε βιολογικά και κάπου να στηριχθούμε, στηριζόμαστε στα αγκάθια. Είναι εκείνο το «απέπνιξεν». Τα αγκάθια υπάρχουνε πάντοτε αλλά, αν δεν μπορεί ο σπόρος να είναι δυνατός, τα αγκάθια τον πνίγουν, και τότε στηριζόμαστε στα εξωτερικά μεγέθη του κόσμου – που μόνα τους δεν είναι κανένα εμπόδιο για τη ζωή μας. Βλέπετε, ένα τρακτέρ μπορεί να πατήσει στα αγκάθια και να μην πειραχτεί καθόλου από αυτά. Επειδή λοιπόν είμαστε αδύνατοι στο νου και στην καρδιά, τα αγκάθια πια γίνονται καθοριστικά και όχι μόνο μας πνίγουν αλλά στηριζόμαστε σε αυτά. Δηλαδή στηριζόμαστε σε πράγματα που δεν μπορείς να στηριχθείς, απλώς εξυπηρετούν κάτι στη ζωή (βλέπετε και τα αγκάθια που έχει το τριαντάφυλλο κάτι εξυπηρετούν, δεν είναι περιττά αλλά δεν μπορείς να στηριχθείς πάνω τους)· και τότε είμαστε κατεστραμμένοι. Και εκεί ακριβώς, η περικοπή που ακούσαμε βρίσκει και το εσωτερικό της κάλλος αλλά και, όπως είπα στην αρχή, τη θεραπευτική της αξία για μας. Και να τολμήσω να πω πως αυτή η περικοπή κρύβει μέσα της όλη τη θεραπευτική τού μέσα ανθρώπου; όλη την πρόταση για την πνευματική και ψυχική υγεία μας; το αδειασμένο μυαλό, ο νους, η ξεραμένη καρδιά, οι προσπάθειες ακόμα να στηριχθείς δεν ορίζουνε το ότι είμαστε καθημερινά άρρωστοι;
Είναι λοιπόν τόσο απλή και τόσο εύκολη η περικοπή. Σε τρία βήματα, σε τρία ρήματα μέσα, όρισε όλο τον περίγυρο, το περίγραμμα, και έβαλε μέσα στο μυαλό μας με τρία ρήματα όλη τη θεραπευτική. Είναι εύκολο να το ενθυμούμαστε. Και, γιατί όχι, και εύκολο να το λειτουργήσουμε, αν είμαστε κοντά στην Εκκλησία και αν λειτουργούμε τα μεγέθη της. Λοιπόν η περικοπή ορίζει κάτι βαθύ θεραπευτικό. Κρατήστε το, αρπάξτε το, αξιοποιήστε το και τότε τίποτα δεν μπορεί να ξηρανθεί, τίποτα δεν μπορεί να καταφαγωθεί από το νου σας και τίποτα από τις μέριμνες και τα εξωτερικά αγκάθια του βίου δεν μπορεί να σας καταπνίξει.
※
Περισσότερες ομιλίες του πατρός Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα : www.floga.gr
