Όταν υπάρχει η αγάπη, οι οικτιρμοί, η φιλανθρωπία και το δόσιμο αυτής της χάρης, [τότε] δεν έχεις κανένα δικαίωμα

ΚΥΡΙΑΚῌ ΔΕΥΤΕΡᾼ

Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν
στ΄ 31 - 36

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία

του π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, στα πλαίσια της ερμηνείας που έγινε στο κήρυγμα της Κυριακής  28 Σεπτεμβρίου του 2003

Τὸ ηχητικό απόσπασμα από την ομιλία - σε mp3 εδώ

 

Σε μια εποχή που όλα τα ιδανικά και οι μεγάλες αξίες, οι πανανθρώπινες αξίες, εμπορευματοποιούνται, αγοράζονται και πουλιούνται, έρχεται ο σημερινός ευαγγελικός λόγος να αφήσει ένα άλλο άρωμα, μια άλλη πινελιά και να δώσει μια άλλη απάντηση σε αυτή την ουσιαστική καταστροφή που έρχεται πάνω στο κοινωνικό σώμα της Εκκλησίας μας, με την απόλυτη εμπορευματοποίηση και ανταλλακτικότητα των πραγμάτων. Και παίρνει τρία επίπεδα ο Χριστός στο ευαγγελικό κείμενο που ακούσαμε πριν από λίγο και πολύ απλά τα προσεγγίζει. Τρεις καταστάσεις ανέλυσε, μη ανταλλακτικότητας, ρωτώντας φυσικά και ένα ερώτημα: Τι χάρη έχετε αν, έτσι, αγαπάτε μόνο αυτούς που σας αγαπούν; Τι χάρη έχετε αν αγαθοποιείτε, αν κάνετε καλό μόνο σε αυτούς που κάνουν καλό; Ή αν δανείζετε μόνο σε αυτούς που σας δανείζουν; Τρεις λέξεις ουσιαστικές, που ουσιαστικά, αν τις προσεγγίσουμε για λίγο, μπορούν να δώσουν λίγο φως και λίγη διέξοδο σε αυτή τη μαυρίλα που έχει καταλάβει τα ανθρώπινα δεδομένα και τις ανθρώπινες σχέσεις με αυτή την απόλυτη εμπορευματοποίηση των πραγμάτων. 

Πρώτα μίλησε για την αγάπη. Να δούμε πώς απαντά ο Θεός σε αυτούς που δεν Τον αγαπούν και να βλέπουμε παράλληλα πώς αντιδρούμε εμείς σε αυτούς που δεν μας αγαπούν. Ο Θεός, που είναι αγάπη ο Ίδιος, σε αυτούς που δεν Τον αγαπούν απαντάει με τον σταυρό Του· μία μοναδική ενιαία απάντηση. Γιατί ο Θεός είναι απλός και δεν είναι διχασμένος. Πώς απαντούμε εμείς; Εμείς πάντοτε απαντούμε με δύο τρόπους. Ένας τρόπος είναι παθητικός και ο άλλος ενεργητικός. Να, αν δεν μας αγαπάει κάποιος, εμείς απαντούμε ή παθητικά με απογοήτευση, απογοητευόμαστε, ή απαντούμε ενεργητικά με μια επαναστατικότητα, με μια απόλυτη διαμαρτυρία. Και οι δύο τρόποι, διχασμένοι όντες και μη έχοντας μέσα τους την απάντηση του Χριστού – που Εκείνος σταυρώνεται για αυτούς που δεν τον αγαπούν – φέρουν βαθιά αρρώστια στο προσωπικό μας επίπεδο και φυσικά σε όλη την κοινωνία. Και πολλά αρρωστήματα, και τα προσωπικά αρρωστήματα και τα κοινωνικά φαινόμενα που είναι αρρωστημένα, μέσα από αυτή τη ματιά μπορούμε να τα δούμε. 

Να πάμε στο δεύτερο επίπεδο, στην αγαθοποιία. Πώς απαντάει ο Θεός σε αυτούς που δεν αγαθοποιούν ενώ Εκείνος αγαπάει, κάνει καλό για αυτούς, ας το πούμε έτσι. Η απάντησή Του είναι η μακροθυμία και  η  συγχώρηση. Συγχωρεί, μακροθυμεί – είναι οικτίρμων, είπε το κείμενο. Πώς απαντάμε εμείς όταν δεν κάνουνε κάτι καλό για μας; Πάλι με δύο τρόπους διχασμένους. Ή παθητικός ή ενεργητικός τρόπος. Ο παθητικός είναι η ακηδία. Ερχόμαστε σε μια ακηδία, τεμπελιά και δεν θέλουμε να κάνουμε τίποτε, τίποτε. Ή  ο θετικός τρόπος είναι το μίσος, αν δεν μας κάνουν καλό. Και είναι και οι δύο τρόποι διχασμένοι ή ως θετική ή ως παθητική αντίδραση· και τα δυο αρρωστήματα της ψυχής. Αφήνουν και ίχνη τέτοιων αρρωστημάτων πάνω στην ύπαρξή μας. 

Στο τρίτο μέγεθος. Όταν δανείζουμε και περιμένουμε το αντάλλαγμα. Τι δανείζει ο Θεός; Μας δανείζει τα πάντα. Το ότι είμαστε (υπάρχουμε) είναι ένα δάνειο. Ακόμη και το ότι είμαστε εικόνα Του και θα γίνουμε κατά χάρη Θεοί και άγιοι είναι και αυτό ένα δάνειο· ουσιαστικό δάνειο! Και Εκείνος πώς απαντάει στη δική μας ανωμαλία, όταν δεν απαντούμε με τον τρόπο που πρέπει σε αυτό το δάνειο; Πώς έρχεται να εισέλθει και να απαντήσει στην αδυναμία μας, έτσι, να ανταποκριθούμε σε αυτό που είμαστε. Κάνει κάτι πολύ ουσιαστικό. Δίνει πιο πολλή τη χάρη Του· όσο δεν ανταποκρινόμαστε στο δάνειο που μας έδωσε να γίνουμε άγιοι, δίνει πιο πολλή χάρη! Είναι σαν να δάνεισες σε κάποιον και, για να εξοφλήσει το χρέος του, του δίνεις και άλλα χρήματα να εξοφλήσει το χρέος του και να το πάρεις πίσω. Δεν απαντούμε; πιο πολλή χάρη δίνει. Γι' αυτό είπε τρεις φορές τη λέξη «χάρη» το Ευαγγέλιο. Να η μοναδική απάντηση του Θεού! Δεν απαντούμε εμείς, πιο πολλή χάρη δίνει! Ποια είναι η δική μας θέση όταν οι άλλοι δεν ανταποκρίνονται στα καλά ή στα δάνεια που τους δώσαμε; Είναι η αδιαφορία για τον άλλον – η   παθητική στάση. Ή θετική στάση – η  απομόνωση, το ότι κρυβόμαστε, αποφεύγουμε τους άλλους. Και όλα αυτά αφήνουν και πάλι ένα σπάσιμο της κοινωνίας μας, γιατί σπάζει οτιδήποτε έδωσε ο Θεός πάνω μας! 

Βλέπετε, αυτή η προσέγγιση σε αυτά τα τρία επίπεδα, με τους τρόπους που προσέγγισα (όσο μπορούσα απλά να το κάνω) δίνει αφενός μεν την απάντηση του Θεού, που είναι (και πρέπει να είναι!) η δική μας απάντηση, και, αφετέρου, μέσα από τους διχασμένους θετικούς ή παθητικούς τρόπους που αντιδρούμε, δείχνει τα δικά μας αρρωστήματα. Και πολλά ψυχολογικά αρρωστήματα που έχουμε πάνω μας οφείλονται ακριβώς σε τέτοιες καταστάσεις, όπως πολύ απλά προσπάθησα να τα προσεγγίσω. Το να αγαπάς, το να μην περιμένεις το δάνειο και, όταν ο άλλος δεν κάνει κάτι για σένα ενώ κάνεις καλό, να μην περιμένεις τίποτε. Ουσιαστικές απαντήσεις.

Μπορούμε άραγε, όπως είπα στην αρχή, σε αυτή την εποχή του εμπορίου και της απόλυτης ανταλλαγής, να εισέλθουμε σε αυτά τα μεγέθη; Στον τρόπο που ζούμε στο σπίτι μας, στην οικογένειά μας, στο δρόμο, στο γραφείο, παντού όπου και να είμαστε; Μπορούμε να σπάσουμε όλα αυτά τα μεγέθη για να μην καταλήγουμε απλώς σε μια αντίδραση, μια επαναστατικότητα, σε μια διαμαρτυρία και σε μια τελικά απαίτηση δικαιωμάτων; που ουσιαστικά είναι ανύπαρκτα! Όταν υπάρχει η αγάπη, οι οικτιρμοί, η φιλανθρωπία και το δόσιμο αυτής της χάρης, [τότε] δεν έχεις κανένα δικαίωμα! Και αυτή είναι η μεγάλη ζωή που αφήνει ο Χριστός πάνω μας. Παρακολουθήστε τα βήματα της σημερινής περικοπής και πιστεύω βαθύτατα πως θα ωφεληθείτε πάρα πολύ για μια πράξη ζωής, όπου θα αποκαλύπτεται η αγάπη του Θεού και ο όχι ο δικός μας εγωισμός. 

Φιλολογική επιμέλεια κειμένου

Ελένη Κονδύλη

※ 

Περισσότερες ομιλίες 

του πατρός Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου 

είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα :  www.floga.gr