Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από το να πας τις λύπες και τις χαρές, τις δικές σου και του κόσμου, στον Χριστό! π.Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος

Κυριακή μετά την 

Ύψωση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού

Ἐκ τοῦ κατὰ Μᾶρκον

η΄ 34 - θ΄ 1 

  

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία

του π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, στα πλαίσια της ερμηνείας που έγινε στο κήρυγμα της Κυριακής  18 Σεπτεμβρίου του 1994

Τὸ ηχητικό απόσπασμα από την ομιλία - σε mp3 εδώ 

Η Εκκλησία μας σήμερα χαρακτήρισε την Κυριακή ως Κυριακή μετά την Ύψωση, μιας και είχαμε γιορτάσει τη μεγάλη γιορτή της Ύψώσεως του Σταυρού, και το Ευαγγέλιο που διαβάσαμε πριν από λίγο, από το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο, αναφερόταν ακριβώς σε αυτό το γεγονός. Βέβαια, όσο δύσκολο είναι να καταλάβεις το γεγονός του Σταυρού του Χριστού –είναι κάτι παραπάνω από το δύσκολο, μόνο μέσα από το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος μπορείς να το καταλάβεις – άλλο τόσο δύσκολο είναι να ερμηνεύσεις και τον ίδιο τον άνθρωπο, όπως τον περιγράφει σήμερα σε μια πρόταση του μικρή ο Χριστός, που είναι το κέντρο της ευαγγελικής περικοπής. Και αυτή η φράση, η πολύ γνώστη σε εμάς, παραμένει εν πολλοίς ακατανόητη και λίγο δυσπρόσιτη. Είναι εκείνο που λέει ότι όποιος θέλει να σώσει την ψυχήν αυτού, αυτός θα τη χάσει για μένα και το Ευαγγέλιο. 

Μπορεί καμιά φορά να κάνουμε κάποιες ερμηνευτικές προσεγγίσεις και να νομίζουμε ότι το καταλαβαίνουμε, αλλά είναι πραγματικά το βάθος αυτού του λόγου πολύ μεγάλο, για αυτό λοιπόν να το προσεγγίσουμε, όσο μπορούμε να προσεγγίσουμε ένα πολύ μεγάλο μυστήριο. Για να το καταλάβουμε, θα ακολουθήσω τον δρόμο των Πατέρων. Παίρνουμε, αφού μιλάει για την ψυχή το κομμάτι, παίρνουμε την ψυχή, που θεωρούμε όλοι που την ξέρουμε. Και λένε τα εξής. Η ψυχή, λέει, του ανθρώπου είναι ένα όργανο, ας το πούμε έτσι, που έχει ένα διφυή χαρακτήρα. Πρώτα, πρώτα δέχεται τα μηνύματα από τον κόσμο μέσα από τις σωματικές αισθήσεις, από τα μάτια, από τα αυτιά, από την αφή, παίρνει τις αισθήσεις και τις αναλύει. Κι έτσι ζούμε τον συναισθηματικό μας κόσμο, κάνει αυτές τις αναλύσεις· αυτή είναι η πρώτη έκφραση του ψυχικού κόσμου. Η δεύτερη έκφραση του ψυχικού κόσμου είναι, ακριβώς αναλύοντας τα μηνύματα που παίρνει από τον Θεό, να ανάγεται προς τον Θεό. Βλέπετε λοιπόν πως η ψυχή έχει έναν διφυή χαρακτήρα. Αναλύει τα μηνύματα του κόσμου, τα ερεθίσματα, τα αισθητά, αλλά ακόμη περισσότερο αναλύει, δέχεται και κατευθύνεται προς τον Θεό. 

Τώρα κοιτάξτε πού είναι αυτή η έννοια της απωλείας της ψυχής, για να την σώσουμε. Αν κάποιος σταθεί σε ένα από αυτά τα δύο, δηλαδή στην πρώτη έκφραση της αναλύσεως των εξωτερικών ερεθισμάτων, να παίρνει τα μηνύματα από τον κόσμο, να χαίρεται, να λυπάται, να έχει συναισθηματικό κόσμο, αυτό είναι ένας ψυχισμός, αν δεν υπάρχει το δεύτερο στοιχείο. Είναι ο άνθρωπος ο ψυχικός, ο ψυχολογικός, ο ψυχαναλυτικός, ο οποιοσδήποτε, ο οποίος ακριβώς παθαίνει και αρρωσταίνει και χάνεται, και όλος αυτός ο ψυχισμός και ο συναισθηματισμός γίνεται κατάρα και γίνεται απώλεια και γίνεται τρέμουλο και γίνεται βάσανο, γιατί ακριβώς δεν πάει στον δεύτερο δρόμο: στον δρόμο της αναλύσεως των μηνυμάτων του Θεού. 

Αλλά και το άλλο είναι καταστροφή. Αν κάποιος, αγνοώντας όλα τα σωματικά και όλα τα των εξωτερικών ερεθισμάτων, προσπαθεί να πάει στον Θεό χωρίς αυτά. Να έλεγα που ενώ η πρώτη κατηγορία ήταν ο άνθρωπος του ψυχισμού, [η δεύτερη] είναι ο άνθρωπος του διαλογισμού που, ξεχνώντας όλα τα του κόσμου, πάει να βρει με ένα δικό του τρόπο, αφηρημένο – και  δεν υπάρχει αφηρημένος τρόπος για να βρεις τον Θεό – να βρει τον Θεό. 

Ο πρώτος, λοιπόν, τρόπος είναι ο τρόπος του ψυχισμού· λάθος. Ο δεύτερος τρόπος είναι ο τρόπος του διαλογισμού· λάθος. Και εκεί ακριβώς, σε αυτό το σημείο, έγκειται η ερμηνεία τού να χάσεις τη ψυχή σου, που τι σημαίνει; Για να βρεις τον κόσμο όλο και για να βρεις τον Χριστό, πρέπει αυτά να τα συνδέσεις, δηλαδή να πάρεις τα μηνύματα του κόσμου και να μην σου φτιάχνουν αυτά ούτε λύπη ούτε χαρά. Κι όλα αυτά που παίρνεις, να πεις, δεν ξέρω, αυτά με λυπούν ή αυτά με κάνουν να χαίρομαι; εγώ θα τα πάω στον Χριστό! Και πηγαίνοντάς τα στον Χριστό, επειδή ακριβώς πας τα πράγματα που παίρνεις από τον κόσμο, δεν ζεις μια αφηρημένη ζωή, αξιοποιείς αυτά που έφτιαξε ο Χριστός για σένα. Πηγαίνοντάς τα στον Χριστό, πας τις λύπες και τις χαρές του κόσμου, κι όλες αυτές οι λύπες και οι χαρές πάνε εκεί και τότε ανάγονται εκεί. Και η χαρά σου είναι πέρα από την χαρά, και δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από αυτήν: το να πας τις λύπες σου και τις χαρές σου, τις δικές σου και του κόσμου, στον Χριστό! 

Και τότε παύει  η αφηρημένη αναζήτηση του Θεού, παύει ο δρόμος του διαλογισμού και παύει η συναισθηματική αναζήτηση του Θεού. Η αναζήτηση των ψυχικών συναισθημάτων, των ψυχικών καταπτώσεων ή αναβάσεων, των ψυχικών ασκήσεων, των ψυχολογικών ασκήσεων, γιατί όλα τα πας στον Χριστό. Και τι είναι αυτό που χάνεις ακριβώς; Χάνεις αυτούς τους δυο δρόμους, που είναι αποτυχία και είναι βάσανος. Και αν δεν χάσεις αυτά και τα δύο: να ζητήσεις έναν Θεό αφηρημένο ή να παίρνεις τα μηνύματα του κόσμου για να ζεις ψυχικές και ψυχολογικές καταστάσεις, χάνεις τα πράγματα όπως τα θέλει ο κόσμος. Δείτε το γύρω σας: Ή μερικοί αναλύουν τα πράγματα και θέλουν να ζήσουν συναισθηματικά. Ή μερικοί αναζητώντας τα υψηλά, τα απόλυτα, πάνε σε ένα διαλογισμό και δεν βρίσκουν τίποτε. Αυτό χάνεις λοιπόν και αυτή είναι η ενότητα. 

Και να προσθέσω κάτι ακόμη που είναι πολύ σπουδαίο για την ισορροπία μας την πνευματική. Αν καταλάβατε αυτό που είπα – είναι  δύσκολο, φαίνεται δύσκολο και εγώ δύσκολα σας τα λέω – αν όμως, έστω στοιχειωδώς, το καταλάβατε και μπείτε σε αυτή την πορεία τού να μην σας πιάνει αγωνία από τις λύπες και τις χαρές του κόσμου γιατί τις πάτε στον Χριστό, λέει ο λόγος ο πατερικός που θα μπει μέσα ο πειρασμός και θα σας κάνει να μην τα πηγαίνετε στον Χριστό, να μην καταλαβαίνετε γιατί τα πάτε. Θα μπει μέσα ο πειρασμός και δεν θα αισθάνεστε τίποτε. Και λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας μας ότι και αυτή την αδυναμία σας να καταλάβετε, να την πάτε και αυτή στον Χριστό. Αν δηλαδή περνάτε δύσκολα, αν έχετε μια αφηρημένη κατάσταση ζωής και δεν καταλαβαίνετε αυτό που κάνετε, λέει και αυτό να το πάτε στο Χριστό! Ακόμη και το χαμένο νου  σας στον Χριστό να τον πάτε! Όλα αυτά εκεί να τα πάτε και τότε θα καταλάβετε τι σημαίνει να χάσεις την ψυχή σου για να τη σώσεις! 

Εμείς τι κάνουμε; αναλύουμε τα πράγματα γύρω μας, με χαρά, με λύπη, και στεκόμαστε εκεί. Και μετά, όλα αυτά χάνονται! Ή παίρνουμε κάποιες μικρο-ευχάριστες στιγμές από τη σχέσεις μας με τον Χριστό. Στεκόμαστε σε αυτές και χάνουμε το τώρα. Ακούστε, δεν ξέρω τι αισθάνεστε ή δεν αισθάνεστε. Αυτά που είπα είναι δεδομένα! Και αν δεν αισθάνεστε τίποτε και αν ο πειρασμός πήρε το νου σας και τον πετάει από εδώ και από εκεί, έστω και αυτό που δεν αισθάνεστε να το πάτε στον Χριστό και να πείτε «Κύριε ελέησον»! Και Εκείνος θα κάνει ό,τι μπορεί!

Είπα στην αρχή που είναι δύσκολο να καταλάβεις αυτή τη φράση και παραμένει δύσκολο και μυστήριο. Δεν ξέρω αν σας βοήθησα για να κάνετε κάτι, αλλά τουλάχιστον ένα να θυμάστε, ότι Χριστός χωρίς τις χαρές και τις λύπες του κόσμου δεν υπάρχει. Και ότι χαρές και λύπες του κόσμου χωρίς Χριστό δεν υπάρχουν. Και αν τίποτε δεν ζείτε, πηγαίνετέ τα  όλα στον Χριστό για να βρείτε αυτό που δεν ζείτε. Αυτό σημαίνει «να χάσετε την ψυχή σας»! Αυτό σημαίνει. Σταθείτε μπροστά Του κάθε μέρα και λέγετε «Κύριε ελέησον». Και μην λυπάστε για τίποτε και μην χαίρεστε παραπάνω από ό,τι πρέπει για τίποτε. Και τότε θα μπορείτε να κλαίτε μετά κλαιόντων και να χαίρετε μετά χαιρόντων. 

Αυτή είναι η ιστορία του Χριστού και αυτή είναι η ιστορία της πνευματικής μας ζωής. Προσέξτε λοιπόν! Ούτε άνθρωποι του διαλογισμού, ούτε άνθρωποι του λανθασμένου ψυχισμού. Εύχομαι να το καταφέρετε, για να μπορείτε κάπου παραπάνω να πάτε την πνευματική σας ισορροπία και τη ζωή σας.

Φιλολογική επιμέλεια κειμένου

Ελένη Κονδύλη

※ 

Περισσότερες ομιλίες 

του πατρός Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα :  www.floga.gr