Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν... π.Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος

Η ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ ΚΑΙ Η ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΕ ΟΛΑ ΤΑ ΕΘΝΗ

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, ἀπό τήν ἱστοσελίδα floga.gr, ἐπάνω στό χωρίο τοῦ κατά Ματθαῖον Εὐαγγελίου, κεφάλαιο 4ο, στίχοι 12 ἕως 17, στά πλαίσια τῆς ἑρμηνείας πού ἔγινε στό κήρυγμα τῆς Κυριακῆς 14-1-2007.

Πόσο ἁπλό λιτό καί σύντομο ἦταν τό εὐαγγελικό κείμενο πού ἀκούσατε. Ἄν κάποιος τό πλησιάσει γιά νά τό προσεγγίσει ἑρμηνευτικά, ἄλλο τόσο πολυσύνθετο μέν θά τό βρεῖ, ἀλλά ταυτόχρονα καί βαθύτατα ἐκκλησιολογικό καί ἀναφερόμενο στήν πνευματική μας ζωή θά τό καταλάβει πώς εἶναι. Εἶπα πώς τό κείμενο εἶναι πολυσύνθετο, γιατί ἀκουμπάει τά θέματα τῆς ἐκκλησιολογίας μας, δηλαδή πῶς ζεῖ ἡ Ἐκκλησία μας, καί ταυτόχρονα τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς.

Νά τό δοῦμε λοιπόν κάτω ἀπό αὐτήν τήν προοπτική, χωρίς νά ξεχάσουμε τήν ἁπλή του πορεία. Μαθαίνει ὁ Χριστός πώς συνελήφθη ὁ Ἰωάννης, πηγαίνει σέ κάποια ὅρια τῆς Γαλιλαίας, κάπου ὑπάρχουν τά ὅρια τῆς χώρας αὐτῆς, καί ἐκεῖ μᾶς θυμίζει τό κείμενο τήν προφητεία τοῦ Ἡσαΐου γι᾿ αὐτούς πού κάθονται «ἐν σκότει καί σκιᾷ θανάτου»· καί ὁ Χριστός λέει «μετανοεῖτε». Νά μποῦμε λοιπόν στήν ἔκφραση, προσπαθώντας νά ἑρμηνεύσουμε τήν ἐκκλησιολογική καί ταυτόχρονα πνευματική πορεία πού μᾶς χαράσσει αὐτό τό κείμενο.

Προσέξτε, ξεκινᾶ τό κείμενο ἀπό τήν πρόταση τοῦ ὅτι ὁ Χριστός μόλις μαθαίνει ὅτι συνελήφθη ὁ Ἰωάννης ἀλλάζει ἕναν τόπο καί ἐκεῖ πού πάει εἶναι τά ὅρια τῆς Ζαβουλών, καί μάλιστα τή χαρακτηρίζει «Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν». Ἐδῶ ἀλλάζει κάτι. Ὅπως ξέρετε ὅλοι, ὁ Πρόδρομος εἶναι τό μεταίχμιο μεταξύ Παλαιᾶς καί Καινῆς Διαθήκης. Κάτι ἀλλάζει ἐδῶ, ἦρθε ὁ καινούργιος κόσμος τοῦ Θεοῦ. Ἡ Παλαιά Διαθήκη ἐκκλησιολογικά εἶναι μιά προετοιμασία τῆς Ἐκκλησίας μας, μιά πολύ βαθιά προετοιμασία, καί αὐτή ἡ προετοιμασία ἀπαιτοῦσε ἕναν κλειστό Ἰσραήλ. Δέν ἦταν ἕτοιμος νά ἀνοιχθεῖ πρός τά ἔξω· ἐξάλλου δέν εἶχε νά κηρύξει καί τήν Ἀνάσταση - γιατί ἐκεῖ πέρα στηρίζεται τό κήρυγμα. Εἶναι λοιπόν μιά προετοιμασία. Ταυτόχρονα καί ἐμεῖς στήν πνευματική μας ζωή, λένε οἱ Πατέρες πού ἑρμηνεύουν τό κείμενο, κάνουμε πολλές φορές μιά τέτοια βαθιά προετοιμασία γιά νά μποροῦμε νά λειτουργήσουμε τό παρακάτω τῆς ζωῆς μας.

Νά λοιπόν, μόλις κλείνει αὐτή ἡ περίοδος προετοιμασίας, ὁ Χριστός μετατίθεται γεωγραφικά καί πηγαίνει στά ὅρια -προσέξτε- στή Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν. Πράγματι ἡ Γαλιλαία τότε ἦταν ἕνας χῶρος, ἄς τό πῶ ἔτσι, «διεθνής» κατά τά μέτρα τῆς σημερινῆς ὁρολογίας, ὅπου γινόταν ἡ ἀναμέτρηση τῶν ἐθνῶν. Σέ αὐτόν τόν χῶρο λοιπόν τῆς Γαλιλαίας τῶν ἐθνῶν ὁ Χριστός ἀρχίζει τήν ἀναμέτρηση τῆς Ἐκκλησίας μέ τά ἄλλα τά ἔθνη -κάτι ὁποῖο δέν τό γνώρισε ἡ Συναγωγή· ἦταν χῶρος κλειστός- καί ἀρχίζει τό ἄνοιγμα. Θά τολμοῦσα νά πῶ, ἐκκλησιολογικά, χωρίς αὐτό τό ἄνοιγμα ἡ Ἐκκλησία ἀναιρεῖ τόν ἑαυτό της. Χωρίς αὐτό τό ἄνοιγμα ἡ Ἐκκλησία παύει νά εἶναι Ἐκκλησία. Χωρίς τήν κατανόηση τοῦ ἄλλου, τοῦ ξένου, τῆς Γαλιλαίας τῶν ἐθνῶν, τήν ὁποία σήμερα τή ζοῦμε πάρα πολύ ἔντονα καί πολύ ἐκρηκτικά σέ ὅλες τίς διαστάσεις τῶν πόλεών μας, ἀναιροῦμε τόν ἑαυτό μας, τήν πνευματική μας ζωή ταυτόχρονα καί τήν ἐκκλησιολογία μας. Ἡ Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν, τό σήμερα ὅπως βιώνεται [εἶναι] καί μιά ἐκκλησιολογική ἀπαίτηση καί ταυτόχρονα μιά πνευματική προσωπική ἀπαίτηση. Ἡ κατανόηση τοῦ ἄλλου - καί τοῦ σύνεγγυς, ἀλλά καί τοῦ ξένου, τοῦ ἀλλόκοτου, τοῦ ἄλλου πολιτισμοῦ.

Καί μέσα σ᾿ αὐτή τήν πορεία τοῦ κειμένου, τό κείμενο μᾶς θυμίζει τό τοῦ Ἡσαΐα[Ἡσαΐας, 9:1-2], πού εἶναι βαθιά προφητικό, πού λέει «ὁ λαός ὁ καθήμενος ἐν σκότει». Προσέξτε, «ὁ λαός ὁ καθήμενος ἐν σκότει» καί μετά λέει «τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καί σκιᾷ θανάτου». Ἀναφέρεται σέ δύο καταστάσεις. Ὑπάρχει ἕνας λαός πού κάθεται στό σκοτάδι. Εἶναι ὁ λαός τοῦ Θεοῦ μέν, τοῦ Ἰσραήλ, ὁ ὁποῖος ἔχει ἐσκοτισμένο νοῦ. Ἄκουσε καί δέν κατάλαβε, ἀλλά εἶναι ὁ λαός. Καί μετά ὑπάρχουν οἱ καθήμενοι «ἐν σκότει καί σκιᾷ θανάτου», πού εἶναι ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι, ἀλλά ὅλοι βρίσκονται σέ ἕνα σκοτάδι καί μάλιστα στή σκιά θανάτου ἡ δεύτερη κατηγορία. Καί ἔρχεται ὁ Χριστός νά κάνει ἕνα ξεκαθάρισμα τῆς καταστάσεως, πώς πρέπει νά καθαρίσει ὁ νοῦς καί ταυτόχρονα νά ξεπεραστεῖ ἡ σκιά τοῦ θανάτου. Ὁ Χριστός αὐτό τό κάνει, γι᾿ αὐτό σᾶς εἶπα, χωρίς τό κήρυγμα τῆς Ἀναστάσεως δέν ἔχουμε νά ποῦμε τίποτε στόν κόσμο σάν εὐαγγελικό κήρυγμα, σάν ἀποστολή πρός τόν κόσμο, ἀλλά ταυτόχρονα χωρίς τή βαθιά παρέμβαση τή θεραπευτική τῆς θεραπείας τοῦ σκοτισμένου νοός μας. Ἔτσι, τό κείμενο ἐδῶ πέρα παρεμβαίνει μέ τόν Ἡσαΐα καί δηλώνει τί εἶναι αὐτό πού κάνουμε πιά. Μετά ἀπό τό κλείσιμο, τήν προετοιμασία μας, αὐτό τό ἄνοιγμα ποῦ ὁδηγεῖ τά πράγματα; Σέ μιά ταυτόχρονη πορεία ἐκκλησιολογική, ἡ ὁποία δηλώνει ἀνάσταση καί τό ζεῖ ὡς ἀνάσταση τό γεγονός τοῦ Χριστοῦ, καί ταυτόχρονα μιά βαθιά θεραπευτική τῆς σκιᾶς τοῦ θανάτου τοῦ ἐσκοτισμένου λαοῦ, πού ἔχει ἐσκοτισμένο νοῦ.

Καί ὅλη αὐτή ἡ πορεία τοῦ Χριστοῦ, ὅπως ἀνοίγεται πιά, ἔχει τό ἁπλό, βαθύ ἀλλά καί οὐσιαστικό ἐκρηκτικό κήρυγμα «μετανοεῖτε· ἤγγικεν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ». Αὐτό ἔχουμε νά ποῦμε, καί σάν Ἐκκλησία φυσικά, ἀλλά καί προσωπικά σάν χριστιανοί πού ζοῦμε στόν κόσμο. Βλέπετε ἡ μετάνοια, ἀλλαγή, ὁ νοῦς νά πάει παρακάτω, ἡ μετάθεση τοῦ νοός σέ ἄλλα πράγματα, ἡ βαθιά ἀλλαγή τῆς ζωῆς. Προετοιμάστηκες, κλείστηκες. Ποῦ θά πάει αὐτό; Τί θά δηλώσει; Αὐτό θά εἶναι κάτι ἐκρηκτικό πού θά ἀλλάξει τόν κόσμο; Ἡ μετάνοια καί ταυτόχρονα «ἤγγικεν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ». Ἐμεῖς αὐτό ἔχουμε νά φωνάξουμε στόν κόσμο. Ἡ ζωή μας, ἡ βιοτή μας, τό ἦθος μας, ὁ πολιτισμός μας, οἱ νόμοι μας, ὅλα αὐτά πρέπει νά εἶναι χαραγμένα κάτω ἀπό αὐτό τό μήνυμα. «Μετανοεῖτε» -μιά βαθιά ἀλλαγή, οὐσιαστική ἀλλαγή, νά πάει ὁ νοῦς παρακάτω- καί ταυτόχρονα «ἤγγικεν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ».

Ἄν αὐτό δέν τό κηρύττουμε μέ τό ἦθος μας, ἄν δέν ἀποκαλύπτουμε ὅτι ὑπάρχει ἐδῶ κάτι ἄλλο. Κάτι τό ὁποῖο οὐσιαστικά τροποποιεῖ τά κύτταρα, τά γονίδια τοῦ κόσμου, τούς δηλώνει κάτι ἄλλο. Ἄν μείνουμε στατικοί στά προηγούμενα, σέ ὁποιαδήποτε στατικότητα εἴχαμε μάθει, σέ ὁποιαδήποτε ἠθικολογία προσκοπική εἴχαμε μάθει καί δέν δηλώσουμε μέ τή ζωή μας αὐτή τή μετάνοια καί αὐτό τό «ἤγγικεν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ», ἐμεῖς καί ὁλόκληρη ἡ Ἐκκλησία, τότε ἀποτύχαμε, τότε αὐτό πού κάνει ὁ Χριστός εἶναι μιά ἱστορία φιλολογική, εἶναι μιά ἱστορία πού δέν μᾶς ἀγγίζει. Οὔτε ἐμᾶς ἀγγίζει, οὔτε τήν κοινωνία μας, ἀλλά οὔτε καί τούς ἐν σκότει καί σκιᾷ θανάτου καθημένοις· καί φυσικά δέν πιάνει καθόλου τή Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν. Καί θά γίνεται πιό σκοτισμένη καί πιό βαθιά ἀρρωστημένη ἡ Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν.

Τό κείμενο λοιπόν εἶναι συγκλονιστικό πραγματικά, γιατί μᾶς προτείνει μιά εὐθύνη, μᾶς ἀποκαλύπτει μιά εὐθύνη. Ἐρεθίζει τό νοῦ μας καί ξυπνάει πολύ βαθιά πράγματα πού ἔχουμε μέσα μας καί τά ἔχουμε ξεχάσει. Ἡ εὐθύνη μας γιά τή δική μας μέν πνευματική πορεία καί ἡ εὐθύνη ὁλόκληρη τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ σώματος αὐτοῦ ὁλόκληρου στό ὁποῖο μετέχουμε σάν κύτταρα, γιά νά ἀποκαλύψουμε αὐτό τό ἐκρηκτικό μέγεθος, πού λέγεται «ἤγγικεν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ».