Πώς να χρωματίσει ο αγιογράφος και να εικονίσει το άκτιστο στην μορφή των αγίων;

Πώς να χρωματίσει ο αγιογράφος

και να εικονίσει το άκτιστο στην μορφή των αγίων;

Χαράζει ένα κύκλο στο κεφάλι και τον γεμίζει με χρυσάφι….

ένα κεφάλι γεμάτο χρυσάφι … 

μια καρδιά γεμάτη Χριστό.

Επιστολή προς Διόνγητο ( απόδοση στα νέα ελληνικά)

1. Έχω επισημάνει, κύριε μου Διόγνητε, το βαθύ εν­διαφέρον που δείχνεις για τον Χριστιανισμό και τις προσεκτικές έρευνες που κάνεις γι' αυτόν. Θα ήθελες ασφαλώς να γνωρίζεις σε τι Θεό πιστεύουν οι Χριστια­νοί και ποια είναι αυτή η λατρεία τους που τους κάνει να μη δίνουν τόση σημασία στα εγκόσμια αγαθά κι α­κόμη να αψηφούν το θάνατο —μια που απορρίπτουν τις θεότητες που σέβονται οι Έλληνες, αλλά και τις δυσειδαιμονίες των Ιουδαίων. Έχεις επίσης περιέρ­γεια για τη θερμή αδελφική σχέση που νιώθουν ο ένας για τον άλλον, αλλά και αναρωτιέσαι γιατί άραγε αυτή η νέα γενιά ανθρώπων ή έστω αυτός ο νέος τρόπος ζωής εμφανίστηκε πρόσφατα στη ζωή μας και δεν υπήρχε παλαιότερα. Χαιρετίζω αυτή τη θέρμη σου για γνώση και προσεύχομαι όπως ο Θεός, ο Δημιουργός της ομιλίας και της ακοής, με αξιώσει να χρησιμοποιήσω τη γλώσσα έτσι ώστε να ωφεληθείς όσο γίνεται περισσότερο ακούγοντάς με και σένα να αξιώσει τέτοιας προσεκτικής ακοής ώστε να μη μετανιώσω (αργότερα) που σου μίλη­σα.

2. Άρχισε, λοιπόν, καθαρίζοντας το νου σου από τις προκαταλήψεις του. Διώξε τις κρυφές δοξασίες που μόνο στην πλάνη οδηγούν και φέρε τον εαυτό σου στη θέση ενός εξ ολοκλήρου ανακαινισμένου ανθρώ­που που επιθυμεί να ακούσει μια καινούργια γλώσσα. Ύστερα κοίταξε προσεκτικά —με τη νοημοσύνη σου κι όχι μόνο με τα μάτια σου— τις μορφές και τα υλικά αυτών των αντικειμένων που ονομάζετε θεούς και θε­ωρείτε ότι έχουν θεϊκές ιδιότητες. Είναι λοιπόν αυτό εδώ, για παράδειγμα, οτιδήποτε άλλο από μια πέτρα, σαν κι εκείνες που ποδοπατούμε καθώς βαδίζουμε; Εκείνο πάλι εκεί, δεν είναι κατασκευασμένο από ορεί­χαλκο, ο οποίος δεν είναι καλύτερης ποιότητας από τον ορείχαλκο που χρησιμοποιούμε για την κατα­σκευή των καθημερινών μας σκευών; Το τρίτο δεν εί­ναι από ξύλο, το οποίο ήδη σαπίζει; Το τέταρτο δεν είναι από ασήμι που πρέπει πάντα να προσέχεις μη τύ­χει και το κλέψουν οι κλέφτες; Το πέμπτο δεν είναι από σίδερο που έχει σκουριάσει και το έκτο δεν είναι από πηλό, όπως και τα σκεύη που χρησιμοποιούμε για τις πιο ταπεινές οικιακές χρήσεις; Το καθένα απ' όλα αυ­τά, δεν είναι άραγε κατασκευασμένο από φθαρτά υλι­κά; Το ένα δεν κατασκευάστηκε από λιθοξόο, το άλλο από σιδηρουργό, το τρίτο από αργυροχόο και το τέ­ταρτο από αγγειοπλάστη; Και μέχρι τη στιγμή που η επιδεξιότητα αυτών των τεχνητών έδωσε την τωρινή τους μορφή, δεν ήταν άραγε εφικτό να γίνει το καθένα απ’ αυτά και κάτι άλλο; Πέραν τούτου, δεν θα μπο­ρούσαν αυτά τα καθημερινά σκεύη να γίνουν —ως υλικό στα χέρια των τεχνιτών αυτών θεοί; Ή αντίθετα, δεν θα μπορούσαν οι εικόνες που εσείς λατρεύετε να αναμορφωθούν από ανθρώπινα χέρια και να μετα­βληθούν σε συνηθισμένα δοχεία και τηγάνια, σαν όλα τ' άλλα; Με λίγα λόγια, δεν είναι άραγε όλα αυτά βουβά, κουφά, δίχως ζωή, αισθήσεις και κινήσεις αντι­κείμενα που σαπίζουν και φθείρονται;

Αποκαλείτε, στ' αλήθεια, αυτά τα αντικείμενα θεούς και τα διακονείτε; Αυτό πράγματι κάνετε" τα λατρεύετε και καταλήγετε να γίνεστε σαν κι αυτά. Το ότι δεν συ­μπαθείτε εμάς τους Χριστιανούς, δεν οφείλεται άραγε στο γεγονός ότι δεν αναγνωρίζουμε τη θεϊκότητά τους; Πάντως κι εσείς δείχνετε λίγο σεβασμό με τον τρόπο που τα μεταχειρίζεστε, έστω κι αν φαντάζεστε και πιστεύετε ότι τα δοξάζετε. Είναι σίγουρα κοροϊδία και προσβολή προς αυτά, το ότι όταν οι θεότητες αυτές που λατρεύετε είναι φτιαγμένες από πέτρα ή πηλό τις αφήνετε εντελώς απροστάτευτες, ενώ όταν είναι κα­τασκευασμένες από ασήμι ή χρυσάφι τις κλειδώνετε κάθε νύχτα και βάζετε σκοπιές όλη την ημέρα μη τυ­χόν και τις κλέψουν. Αν είναι πράγματι προικισμένες με νοημοσύνη, τότε οι τιμές που αποδίδετε σ' αυτές πρέπει να είναι περισσότερο η ταπείνωση παρά μια προσφορά- αν όμως δεν είναι (προικισμένες με νοημο­σύνη) τότε διαπράττετε ανοησίες όταν τις λατρεύετε προσφέροντας αίμα και λίπος των θυσιών σας. Φαντα­στείτε να γίνεται κάτι τέτοιο σε κάποιον από σας! Κα­νένας άνθρωπος δεν θα άντεχε μια τέτοια αναξιοπρέ­πεια, επειδή διαθέτει νου και λογική- οι πέτρες το δέ­χονται επειδή δεν τα διαθέτουν αυτά. Οι πράξεις σας λοιπόν αποκαλύπτουν παραλογισμό Υπάρχουν κι άλλα πολλά που θα μπορούσα να πω για την άρνηση των Χριστιανών να γίνουν δούλοι τέτοιων θεών αν πάντως οι παραπάνω συλλογισμοί δεν θεω­ρούνται αρκετοί, δεν βλέπω ότι υπάρχει λόγος να επι­μείνω περισσότερο στο θέμα.

3. Φαντάζομαι ότι, περισσότερο απ' όλα, θα ήθελες να ακούσεις για την απροθυμία μας να αποδεχτούμε την πίστη των Ιουδαίων. Επειδή οι Ιουδαίοι δεν έχουν επαφές με τη θρησκεία που μόλις περιέγραψα, ίσως υποστηρίζουν ότι είναι αφοσιωμένοι στον ένα και αλη­θινό Θεό, τον οποίο αναγνωρίζουν ως Ύψιστο. Όσο πάντως τον λατρεύουν με τελετουργίες παρόμοιες μ' εκείνες των ειδωλολατρών, βρίσκονται σε πλάνη. Διότι αν οι Έλληνες είναι καταδικαστέοι για παραλογι­σμό για τις θυσίες που κάνουν σε άνοα και βουβά αγάλ­ματα, οι Ιουδαίοι θα 'πρεπε να καταλαβαίνουν ότι επι­δεικνύουν ανάλογο παραλογισμό και όχι αληθινή ευ­σέβεια, θεωρώντας ότι ο Θεός έχει ανάγκη από τέτοια πράγματα. Ο Δημιουργός του ουρανού και της γης και όλων όσων υπάρχουν σ' αυτά, ο Τροφοδότης κάθε α­νάγκης μας, δεν έχει ποτέ ανάγκη από όλα αυτά που είναι δικά του δώρα στους αυτοθεωρούμενους ως προσφέροντες. Όσο αυτοί πιστεύουν ότι εκπληρώ­νουν το καθήκον της θυσίας προς Αυτόν προσφέρο­ντας αίμα και λίπος και σφάγια και φανταχτερές τελε­τουργίες, εγώ δεν μπορώ να τους ξεχωρίσω από κεί­νους που ακολουθούν παρόμοια τακτική σε άλαλα και κουφά είδωλα. Οι μεν προσφέρουν θυσίες σε δημιουρ­γήματα που δεν μπορούν να τις λάβουν και οι δε σ' Εκείνον που δεν τις χρειάζεται.

4. Όσον αφορά τις λεπτομέρειες τους για τα κρέατα (που τρώνε), για τις δεισιδαιμονίες τους σχετικά με το Σάββατο, για την πολυδιαφημιζόμενη περιτομή τους και για τις απαιτητικές τους γιορτές και νεομηνίες, όλα αυτά είναι τόσο γελοία ώστε δεν αξίζει να συζητώνται —και ούτε νομίζω ότι έχεις ανάγκη από τη δική μου καθοδήγηση. Διότι τι άλλο από ανόσιο μπο­ρεί να είναι το να δεχόμαστε ορισμένα από τα δημιουρ­γήματα του Θεού ως κατάλληλα για χρήση από μας και άλλα να τα απορρίπτουμε ως ακατάλληλα; Και τι άλλο από ασέβεια μπορεί να υπάρχει στη συκοφαντική άπο­ψη ότι ο Θεός απαγορεύει να γίνεται μια καλή πράξη την ημέρα του Σαββάτου; Και όταν κομπάζουν ότι έ­νας σωματικός ακρωτηριασμός αποτελεί απόδειξη για την ένταξη τους στους εκλεκτούς, λες και αυτό τους δίνει το δικαίωμα ειδικών απαιτήσεων από τον Θεό, τι άλλο από περιγελώ μπορεί να επιφέρει; Όσο για τη λεπτολόγο μέθοδο διερεύνησης της σελήνης και των άστρων (που ασκούν) προκειμένου να γιορτά­ζουν τους μήνες και τις μέρες και να διαχωρίζουν τον θεϊκά καθορισμένο κύκλο των εποχών με τρόπο που να ταιριάζει στις φαντασιώσεις τους, διακυρήττοντας ότι ορισμένες περίοδοι είναι κατάλληλες για γιορτές και άλλες για θρήνους, θα μπορούσε άραγε κανείς να προ­σποιηθεί ότι φανερώνει αληθινή ευσέβεια και όχι αρ­ρωστημένα μυαλά;

Φαντάζομαι ότι έχεις ήδη ακούσει αρκετά ώστε να μπορείς πλέον να δεις πόσο σωστοί είναι οι Χριστια­νοί όταν αποκηρύττουν τον παραλογισμό και την αυτα­πάτη που είναι τόσο κοινά σ' αυτές τις δύο λατρείες, καθώς επίσης και τις ματαιόσχολες πρακτικές για τις οποίες οι Ιουδαίοι είναι τόσο περήφανοι. Ταυτόχρο­να, πάντως, δεν πρέπει να περιμένεις ότι θα μάθεις το εσώτερο μυστήριο της θρησκείας τους από απλά ανθρώπινα χείλη.

5. Η διαφορά ανάμεσα στους Χριστιανούς και στους υπόλοιπους ανθρώπους δεν είναι θέμα εθνικότητας ή γλώσσας ή εθίμων. Οι Χριστιανοί δεν ζουν σε ξεχωρι­στές πόλεις ούτε μιλούν κάποια ιδιαίτερη διάλεκτο ού­τε και ζουν κάποιο εκκεντρικό τρόπο ζωής. Το δόγμα που διακηρύττουν δεν είναι επινόηση πολυάσχολων ανθρώπινων μυαλών ούτε, όπως συμβαίνει με άλ­λους, ανήκουν σ' αυτήν ή στην άλλη σχολή της ανθρώ­πινης σκέψης. Περνούν το βίο τους σε κάποια πόλη - ελληνική ή ξένη - με προκαθορισμένη τη ζωή τους και συμμορφώνονται στον τρόπο ένδυσης που ισχύει στην περιοχή τους, στη διατροφή και στις άλλες συνή­θειες. Η οργάνωση όμως της κοινότητας τους επιδει­κνύει ορισμένα αξιοθαύμαστα και ίσως εκπληκτικά χα­ρακτηριστικά. Για παράδειγμα, ενώ κατοικούν στα σπί­τια τους, στις πόλεις τους, η συμπεριφορά τους είναι τέτοια που δίνει την εντύπωση ότι είναι περαστικοί* συμμετέχουν ισότιμα ως πολίτες (στην κοινωνία) αλλ’ επίσης υποτάσσονται σε οποιονδήποτε και οτιδή­ποτε λες και είναι ξένοι. Γι' αυτούς η κάθε χώρα είναι μητρική τους χώρα και η μητρική τους χώρα είναι ξένη χώρα. Όπως κι όλοι οι άλλοι, έτσι κι αυτοί παντρεύο­νται κι αποκτούν παιδιά. Ο κάθε χριστιανός είναι ελεύ­θερος να μοιραστεί το τραπέζι του με το γείτονα του, όχι όμως και το κρεβάτι του παρά το ότι το πεπρωμένο τους, τους έφερε εδώ μέσα στη σάρκα, δεν ζουν για τη σάρκα - οι μέρες τους περνούν πάνω στη γη, αλλά είναι πολίτες του ουρανού. Υπακούν τους γραπτούς νόμους αλλά στην ιδιωτική τους ζωή υπερβαίνουν αυτούς τους νόμους. Δείχνουν αγάπη προς όλους τους ανθρώπους - και όλοι οι άνθρωποι τους καταδιώκουν. Παρεξηγού­νται και καταδικάζονται, υποφέροντας όμως το θάνατο έρχονται γρηγορότερα στη ζωή. Είναι πτωχοί κι όμως νιώθουν πλούσιοι τους λείπουν τα πάντα κι όμως νιώ­θουν μια πλήρη αφθονία. Ατιμάζονται (από το πλήθος) κι όμως δοξάζονται μ’ αυτή την ατίμωση τους - συκοφα­ντούνται κι όμως δικαιώνονται. Ανταποδίδουν ευλο­γίες στις διαβολές και αβροφροσύνη στις προσβο­λές. Για το καλό που κάνουν δέχονται πλήγματα και αδικίες κι όμως εκείνοι νιώθουν αγαλλίαση σαν άνθρωποι στους οποίους έχει δοθεί μια καινούργια ζωή. Οι Ιουδαίοι τους θεωρούν αιρετικούς και οι Έλληνες τους καταδιώκουν. Κανένας όμως από τους διώκτες τους δεν μπορεί να υποστηρίξει με επιχειρήματα την εχθρότητα του.

6. Για να το πω λακωνικά, η σχέση των Χριστιανών προς τον κόσμο είναι η σχέση της ψυχής προς το σώ­μα. Όπως η ψυχή διαχέεται σε κάθε σημείο τους σώμα­τος, χωρίς να αποτελεί συγκεκριμένο τμήμα του, έτσι και οι Χριστιανοί, ζουν μεν στον κόσμο αλλά δεν είναι τμήμα του. Η ψυχή, αόρατη όπως είναι, εγκλωβίζεται μέσα σ' ένα ορατό σώμα - έτσι και οι Χριστιανοί μπο­ρούν να αναγνωριστούν μέσα στον κόσμο, αλλά η χριστιανικότητά τους παραμένει κρυμμένη από τα μάτια. Η σάρκα μισεί την ψυχή και την πολεμά χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια πρόκληση (εκ μέρους της), επειδή η ψυχή είναι εμπόδιο στις απολαύσεις της σάρκας. Έ­τσι και ο κόσμος μισεί τους Χριστιανούς χωρίς αιτία, επειδή αυτοί αντιτίθενται στις απολαύσεις του. Η ψυ­χή όμως αγαπά τη σάρκα και όλα τα μέλη του (σαρκι­κού) σώματος παρά το μίσος της σάρκας προς αυτήν. Κατά τον ίδιο τρόπο και οι Χριστιανοί αγαπούν όσους τους μισούν. Η ψυχή είναι μεν εγκλωβισμένη μέσα στο σώμα, αλλά το διατηρεί. Έτσι και οι Χριστιανοί, που εί­ναι περιορισμένοι μέσα στα πλαίσια του κόσμου, σαν σε φυλακή, διατηρούν τη συνοχή του κόσμου. Η μεν ψυχή, η οποία είναι αθάνατη, είναι υποχρεωμένη να κατοικεί μέσα σε μια θνητή κιβωτό, οι δε Χριστιανοί, καθώς διαμένουν για ένα διάστημα ανάμεσα στην επί­γεια φθαρτότητα, αναζητούν την αφθαρσία των ουρα­νών Τέλος, όπως ο περιορισμός της τροφής και των ποτών βοηθά στη βελτίωση της ψυχής, έτσι και οι Χρι­στιανοί όταν υποφέρουν καθημερινά ένα σωρό βασά­νους, αυξάνονται και πληθαίνουν. Αυτό είναι το υψηλό καθήκον που ο Θεός τους επιφύλαξε και το καθήκον τους ως θνητοί άνθρωποι είναι να μην το αποφεύγουν.

7. Όπως είπα προηγουμένως, αυτό το οποίο τους έ­χει παραδοθεί δεν είναι κάτι το γήινο, δεν είναι προϊόν θνητής σκέψης, δεν έχει να κάνει με τη διαφύλαξη αν­θρώπινων μυστηρίων. Ο ίδιος ο Παντοδύναμος, ο Δη­μιουργός του σύμπαντος, ο Θεός τον οποίο κανένας οφθαλμός δεν μπορεί να δει, έστειλε κάτω (στη γη) την Αλήθεια Του από τους ουρανούς, τον άγιο και άφα­το Λόγο Του, για να φυτευθεί στους ανθρώπους και να θεμελιωθεί μέσα στις καρδιές τους. Γι' αυτό το σκοπό δεν απέστειλε, όπως θα μπορούσε κανείς να φαντα­στεί, κάποιον υπηρέτη Του, κάποιον άγγελο ή πρίγκηπα ούτε κάποιον από τους επιφανείς της γης ούτε κά­ποιον από τους αντιπροσώπους του ουρανού, αλλά τον συμπαντικό Αρχιτέκτονα και Κατασκευαστή, μέσω του οποίου ο Θεός δημιούργησε τους ουρανούς και όρισε τις θάλασσες. Είναι αυτός, στο μυστικό λόγο του ο­ποίου υποτάσσονται τα στοιχεία της δημιουργίας. Εί­ναι αυτός που καθόρισε την τροχιά του ήλιου στη διάρ­κεια της μέρας, που πρόσταξε την υπάκουη σελήνη να φέγγει με τις ακτίνες της τη νύχτα και όλα τα αστέρια να ακολουθούν την τροχιά τους. Είναι ο Διατάσσων, ο Διαθέτων, ο Κυβερνήτης των πάντων: των ουρανών και όσων υπάρχουν σ' αυτούς, της γης και όσων υπάρχουν σ' αυτήν, της θάλασσας και όλων των πλασμάτων της, της φωτιάς, του αέρα, της αβύσσου, των υπεράνω και των υποκάτω και των ενδιάμεσων. Αυτός ήταν ο Αγγε­λιαφόρος που ο Θεός έστειλε σ' αυτούς.

Συνέβη μήπως ο ερχομός του —όπως ίσως υποθέτει κανείς— μέσα σε δύναμη, τρόμο και φόβο; Όχι. Ο ερ­χομός του έγινε με ευγένεια και ταπεινότητα. Όπως ένας βασιλιάς αποστέλλει το γιό του, έτσι κι Εκείνος έστειλε αυτόν. Τον απέστειλε ως Θεό και ως Άνθρω­πο σε ανθρώπους. Και το έπραξε αυτό επειδή ήταν πρόθυμος να μας σώσει πείθοντας μας και όχι με εξαναγκασμό — διότι δεν υπάρχει εξαναγκασμός στον Θεό. Η αποστολή του δεν ήταν να μας καταδιώ­ξει ή να μας φοβίσει, αλλά να μας προσκαλέσει. Τον απέστειλε από αγάπη και όχι για να μας κρίνει — αν και κάποια μέρα θα τον αποστείλει για να μας κρίνει και τότε ποιος θα αντέξει τον ερχομό του;

...Δεν έχετε δει τους Χριστιανούς να ρίχνονται στα θηρία για να εξαναγκασθούν να αρνηθούν τον Κύριο τους κι όμως να παραμένουν αήττητοι;* Δεν βλέπετε ότι όσο περισσότερο βασανίζονται τόσο περισσότερο πληθαίνουν οι εναπομένοντες; Αυτά δεν μοιάζουν με έργο ανθρώπων. Είναι η δύναμη του Θεού και οι απτές αποδείξεις της παρουσίας Του.

8. Πριν από τον ερχομό του, ποιος απ' τους ανθρώ­πους είχε έστω και την ελάχιστη γνώση για τον Θεό; Ή μήπως αποδέχεσαι τις ανούσιες και γελοίες απόψεις των απαιτητικών φιλοσόφων σας; (Μερικοί από τους οποίους υποστηρίζουν ότι ο Θεός είναι Φωτιά —αποδίδοντας έτσι το όνομα του Θεού σε κάτι που θα τους βρεί σίγουρα κάποια μέρα!—, άλλοι ότι ο Θε­ός είναι Νερό και άλλοι ότι είναι τα διάφορα στοιχεία της δημιουργίας Του). Αν κάποια από τις απόψεις αυ­τές ήταν παραδεκτή, τότε δεν θα υπήρχε λόγος να μην διακηρύσσεται ως θεός οτιδήποτε υπάρχει στον κό­σμο. Τέτοιου όμως είδους ισχυρισμοί δεν είναι τίποτε περισσότερο από τις αγυρτείες των επαγγελματιών θαυματοποιών, διότι κανένας άνθρωπος δεν έχει δει ή γνωρίσει τον Θεό. Ο Θεός ο ίδιος είναι που μας προ­σέφερε την αποκάλυψη του εαυτού Του. Αυτοαποκαλύφθηκε μόνο στην πίστη, μέσω της οποίας μπορούμε να τον γνωρίσουμε. Διότι ο Θεός, μολονότι είναι ο Κύ­ριος και ο Αρχιτέκτονας όλου του κόσμου, ο οποίος δημιούργησε και οργάνωσε τα πάντα, έδειξε προς τον άνθρωπο κάτι περισσότερο από συμπάθεια: έδειξε μακροθυμία. (Έτσι ήταν ανέκαθεν έτσι είναι και έτσι θα είναι αιώνια: ελεήμων, αγαθός, αργός στην οργή και αληθινός- δεν υπάρχει άλλος τόσο αγαθός όσο είναι Αυτός). Συνέλαβε ένα μεγαλειώδες και ασύλληπτο σχέδιο και το ανέθεσε στον Υιό Του και μόνο. [Και όσο διατηρούσε αυτή τη μυστικότητα και την κρυφή βούληση Του, υπήρχε η εντύπωση ότι δεν νοιαζόταν για μας και ότι μας είχε βγάλει από τη διάνοια Του. Μό­λις όμως αποκάλυψε αυτό το μυστικό, μέσω του αγα­πημένου του Υιού και φανέρωσε ότι (το σχέδιο) είχε συλληφθεί ευθύς εξ αρχής, τότε αμέσως εκδήλωσε την αφθονία της γενναιοδωρίας του και μας επέτρεψε να γνωρίσουμε τις ευλογίες του όσο κανείς άλλος δεν είχε μεριμνήσει μέχρι τότε].

9. Στη συνέχεια, αφού διαβουλεύτηκε μαζί με τον Υιό Του, μας επέτρεψε να ζήσουμε για ένα διάστημα κατά το δοκούν, αφήνοντας μας να κινηθούμε βάσει των ά­ναρχων ενστίκτων μας και στο έλεος του αισθησια­σμού και της (σαρκικής) απόλαυσης. Αυτό (το επέτρε­ψε) όχι επειδή ετέρπετο με τις αμαρτίες μας, αλλά ως συνέπεια της ανοχής του. Δεν ενέκρινε την προηγού­μενη εποχή της ανομίας, αλλά προετοίμαζε την τωρινή εποχή της δικαιοσύνης, ώστε εμείς που εκείνες τις η­μέρες είχαμε αποδειχθεί διά των πράξεων μας ανάξιοι της ζωής, να μπορούμε τώρα να γίνουμε άξιοί της χάρη στην καλοσύνη του Θεού* και επίσης έχοντας αποδει­χθεί αδύναμοι να εισέλθουμε στη βασιλεία του Θεού με τη δική μας δύναμη, να μπορούμε τώρα να το κάνου­με χάρη στη δύναμη του Θεού. Όταν λοιπόν η ανομία μας έφτασε στο ζενίθ της και ήταν πλέον σαφές ότι θα έπρεπε να επακολουθήσει η ανταπόδοση με τη μορφή της τιμωρίας και του θανάτου, έφτασε η ώρα που ο Θε­ός αποφάσισε να φανερώσει την καλοσύνη και τη δύ­ναμη Του. Αξεπέραστη είναι στ' αλήθεια η αγάπη και η τρυφερότητα του Θεού! Εκείνη την ώρα, αντί να μας μισήσει και να μας απορρίψει ενθυμούμενος τη φαυ­λότητα μας. Εκείνος έδειξε πόσο μακρόθυμος είναι. Μας ανέχτηκε και γεμάτος έλεος πήρε επάνω Του τις αμαρτίες μας και προσέφερε τον Υιό του ως εξιλέ­ωση για μας — τον Άγιο για τους φαύλους, τον Αδιά­φθορο για την διαφθορά, τον Αθάνατο για τους θνη­τούς. Διότι υπήρχε άραγε οτιδήποτε άλλο εκτός από τη δικαιοσύνη Του που θα μπορούσε να καλύψει τις αμαρτίες μας; Από ποιόν άλλον, εμείς οι άνομοι και άθεοι, καθαγιαστήκαμε, παρά μόνο από τον Υιό του Θε­ού; Ω γλυκιά ανταλλαγή! Ω αδιερεύνητο έργο! Ω ανέλ­πιστες ευεργεσίες! Διότι η πληθώρα της φαυλότητας έπρεπε να αποκρύβει στον άγιο Ένα και η αγιότητα του Ενός έπρεπε να καθαγιάσει την πληθώρα της φαυ­λότητας!

Στις περασμένες εποχές μας έπεισε ότι η ανθρώπινη φύση δεν είχε τη δύναμη να κερδίσει μόνη της τη ζωή. Σήμερα μας αποκάλυψε έναν Σωτήρα, ο οποίος έχει τη δύναμη να σώσει ακόμη και τους αδύνατους. Ο σκοπός που υπάρχει πίσω απ' αυτές τις δύο πράξεις είναι να πιστέψουμε στην καλοσύνη Του και να Τον θεωρήσου­με Πατέρα μας, Ενδυναμωτή μας, Δάσκαλο μας, σύμ­βουλο μας, Θεραπευτή μας, Σοφία για μας, Φως για μας, Τιμή για μας, Δόξα για μας, Δύναμη για μας, Ζωή για μας και να μην μεριμνάμε για την ένδυση και τη διατροφή μας.

10. Αν τώρα επιθυμείς κι εσύ να έχεις αυτή την πίστη, το πρώτο σου μάθημα πρέπει να είναι η γνώση του Πα­τέρα.Ο Θεός αγάπησε το γένος των ανθρώπων. Προς χά­ριν τους δημιούργησε τον κόσμο και σ' αυτούς έδωσε την εξουσία επί παντός υπάρχοντος σ' αυτόν. Τους χά­ρισε λογική και νοημοσύνη και μόνο σ' αυτούς επέτρε­ψε να υψώνουν το βλέμμα τους προς Αυτόν. Τους έπλάσε κατ" εικόνα Του-απέστειλε τον μονογενή Υιό Του σ' αυτούς- τους υποσχέθηκε τη βασιλεία των ου­ρανών και σε όσους Τον αγάπησαν είναι βέβαιο ότι θα την προσφέρει.

Από τη στιγμή που κατανοήσεις αυτές τις αλήθειες, συλλογίσου πόση θα είναι η χαρά που θα σε κατακλύσει και πόση αγάπη θα νιώθεις προς Εκείνον που σε αγά­πησε τόσο πολύ. Και αν Τον αγαπήσεις, θα γίνεις μιμη­τής της αγαθότητας Του. Μην εκπλήτεσαι που λέω ότι ο άνθρωπος πρέπει να γίνει μιμητής του Θεού, διότι αυτό είναι και το εφικτό εφόσον ο Θεός το θέλησε. Η ευτυχία όμως δεν βρίσκεται στο να εξουσιάζεις τους συνανθρώπους σου ή να επιθυμείς να έχεις πε­ρισσότερα από τον ασθενέστερο πλησίον σου ή να κα­τέχεις πλούτη και να ποδοπατάς τους κατωτέρους σου. Κανένας δεν μπορεί να μιμηθεί μ' αυτό τον τρόπο τον Θεό, διότι τέτοιου είδους ενέργειες είναι εντελώς ξένες προς τη φύση Του. Αν όμως κάποιος βοηθήσει το γείτονα του να σηκώσει το φορτίο του, αν είναι πρόθυ­μος να φροντίσει τις ανάγκες του από τη δική του α­φθονία, αν μοιράζεται τις ευλογίες που δέχθηκε από τον Θεό με κείνους που τις στερούνται, τότε γίνεται θεός για κείνους που δέχονται από την αφθονία του και είναι πράγματι μιμητής του Θεού. Τότε θα δεις, κα­θώς θα βαδίζεις στη γη, ότι υπάρχει ένας Θεός ο ο­ποίος ενεργεί στους ουρανούς και θ' αρχίσεις να κα­τανοείς τα μυστήρια Του και θα νιώσεις την αγάπη και τον θαυμασμό για όλους εκείνους που διώκονται επει­δή δεν δέχονται να Τον αρνηθούν. Και τότε θα μπορείς να διακρίνεις μέσα από την εξαπάτηση και την πλάνη αυτού του κόσμου γιατί θα έχεις ανακαλύψει τι σημαί­νει να ζεις την αληθινή ζωή των ουρανών και θα έχεις μάθει να περιφρονείς το θάνατο του σώματος και να φοβάσαι μόνο τον αληθινό θάνατο που αναμένει ό­σους έχουν καταδικαστεί στις αιώνιες φωτιές- φωτιές που θα νιώσεις θαυμασμό για όλους εκείνους που περνούν από μια περισσότερο μεταβατική φωτιά προς χάριν της δικαιοσύνης και θα τους χαρακτηρίσεις ό­ντως ευτυχείς...

11. Δεν αναφέρομαι σε κάτι το καινοφανές ή το πα­ράξενο ή σε κάτι που εγείρει νέες ερωτήσεις. Μολο­νότι είμαι τώρα καθοδηγητής των Εθνικών, υπήρξα κά­ποτε μαθητής των Αποστόλων και όσα μου παραδόθη­καν τότε, τα διδάσκω και γω τώρα στους μαθητές της αλήθειας. Πώς είναι δυνατόν, κάποιος που έχει διδα­χθεί σωστά κι έχει μάθει να αγαπά το Λόγο, να μην ε­πιθυμεί να γνωρίσει την ακριβή φύση των αποκαλύψε­ων που έκανε τόσο ανοιχτά ο Λόγος προς τους μαθη­τές Του; Ορατός ανάμεσα τους, ο Λόγος έκανε τις α­ποκαλύψεις του μιλώντας ξεκάθαρα. Αν και οι άπιστοι δεν τον κατανόησαν, συζήτησε χωρίς υπεκφυγές με τους μαθητές Του· και επειδή εκείνοι εκτιμήθηκαν ως πιστοί Του, μπόρεσαν να εννοήσουν τα μυστήρια του Θεού. Αυτός ήταν ο σκοπός για τον οποίο ο Θεός έστειλε το Λόγο να εκδηλωθεί στον κόσμο. Κι Εκείνος περιφρονήθηκε από τον Εκλεκτό Λαό, αλλά διακηρύ­χθηκε από τους Αποστόλους και έγινε πιστευτός από τους Εθνικούς. Αν και υπήρχε από την αρχή, εμφα­νίστηκε πρόσφατα^- παρά το ότι εμείς γνωρίζουμε ότι είναι παλαιός, γεννήθηκε νέος μέσα στις καρδιές των οσίων Του. Είναι Αυτός που υπάρχει ανέκαθεν, εί­ναι Αυτός που ονομάζεται σήμερα Υιός. Μέσω Αυτού η Εκκλησία έγινε πλούτος, μέσω Αυτού η χάρις πολλα­πλασιάστηκε ανάμεσα στους οσίους, φέρουσα κατα­νόηση, αποκαλύπτουσα μυστήρια, εξαγγέλουσα χρό­νους και εποχές και προσφέρουσα αγαλλίαση στους πιστούς. Είναι η χάρις που δόθηκε σε κάθε αναζητη­τή, ο οποίος δεν παραβιάζει τους όρκους της πίστης του και δεν καταπατά τα όρια που καθόρισαν οι Πατέ­ρες. Ώστε λοιπόν:

Ένας ύμνος επαινεί το φόβο του Κυρίου,

η χάρις των Προφητών έγινε πια γνωστή,

η πίστη των Ευαγγελίων εμφυτεύθηκε,

η παράδοση των Αποστόλων στερεώθηκε

και η χάρις της Εκκλησίας επαυξάνεται θριαμβευτικά.

Μην θλίβετε αυτή τη χάρη και τότε θα κατανοήσετε όλα εκείνα που ο Λόγος, όταν βούλεται, εκδηλώνει μέ­σα από χείλια ατόμων που επιλέγει. Διότι αν μας προ­στάζει η βούληση του Λόγου να κηρύξουμε, εμείς μο­χθούμε να τα μεταφέρουμε σε σας, με όλη την αγάπη που έχουμε για τις αλήθειες τις οποίες Εκείνος απο­κάλυψε σε μας.

12. Από τη στιγμή που αυτές οι αλήθειες παρουσια­στούν ενώπιον σου και τις ακούσεις προσεκτικά, θα γνωρίζεις όλα όσα ο θεός απονέμει σε όσους Τον α­γαπούν σωστά. Οι αλήθειες αυτές γίνονται παράδει­σος τέρψεων, πηγή που αναβλύζει μέσα τους και προ­σφέρει στήριξη και καρπούς κάθε είδους. Επειδή σ' αυτό τον κήπο είναι φυτεμένα το Δέντρο της Γνώσης και το Δέντρο της Ζωής — διότι δεν επιφέρει το θάνα­το το Δέντρο της Γνώσης, ο θάνατος έρχεται με την ανυπακοή. Οι γραφές λένε καθαρά «Και ο θεός έκαμε να βλάστηση ... και το ξύλον της ζωής εν μέσω του πα­ραδείσου και το ξύλον της γνώσεως του καλού και του κακού» φανερώνοντας έτσι ότι ο δρόμος για τη ζωή περνά μέσα από τη γνώση. Επειδή-και μόνο-το πρωτοδημιούργητο ζευγάρι δεν χρησιμοποίησε σω­στά τη γνώση, στερήθηκε όλων όσων κατείχε.

Χωρίς γνώση δεν μπορεί να υπάρξει ζωή και χωρίς ζωή δεν υπάρχει αξιόπιστη γνώση. Αυτός είναι ο λό­γος που φυτεύθηκαν και τα δύο δέντρα το ένα πλάι στο άλλο. Ο Απόστολος είχε κατανοήσει αυτή την αλή­θεια όταν μας έλεγε, «η γνώση είναι ασκός ενώ η αγά­πη δημιουργός». Με τα λόγια αυτά επιτιμούσε τη γνώση εκείνη που εκδηλώνεται χωρίς να εμπεριέχει στο ζωοφόρα στοιχεία της αλήθειας. Διότι ο άνθρωπος ε­κείνος που ισχυρίζεται ότι γνωρίζει, αλλά του λείπει η αληθινή και επιβεβαιωμένη από τη ζωή γνώση, δεν γνωρίζει τίποτε^- το φίδι τον έχει παραπλανήσει, γιατί η καρδιά του δεν οραματίζεται τη ζωή. Εκείνος όμως που κατέχει τη γνώση η οποία συνοδεύεται από φόβο Θεού και που αναζητά διακαώς τη ζωή, μπορεί να φυ­τεύει ελπίζοντας και να αναζητά καρπούς.

Άφησε λοιπόν τη καρδιά σου ν' αποκτήσει γνώση και τη ζωή σου να γίνει αποδέκτης του Λόγου. Φροντίζο­ντας μ' αυτό τον τρόπο το δέντρο σου και συλλέγοντας τους καρπούς του θα απολαμβάνεις πάντοτε μια σο­δειά που θα είναι ευχάριστη στον θεό, μια σοδειά που κανένα φίδι δεν θα μπορεί να αγγίξει ούτε η πλά­νη να διεισδύσει. Τότε πια η Εύα δεν θα παραπλανιέται^-θα υπάρχει εμπιστοσύνη στην Παρθένο^- η σωτηρία θα εξαγγέλεται^- οι απόστολοι θα είναι προικισμένοι με κατανόηση^- το Πάσχα του Κυρίου θα τελειούται^- οι ε­ποχές θα κυλούν ομαλά, κατά την τάξη διαδοχής τους^-ο Λόγος θα καθοδηγεί με χαρά τους οσίους και μέσω Αυτού θα δοξάζεται ο Θεός.

Η δόξα ανήκει αιώνια σ' Αυτόν.

Αμήν.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΤΟΜΟΣ 5

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

απόδοση στα νέα ελληνικά από τον Δημήτρη Κουτσούκη

Όταν δεν υπάρχουν τα σημεία αυτά, η Αγία Σύνοδος μετατρέπεται σε «σύλλογο» ή «ομάδα»

Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου (Σαχάρωφ)

Ο αθωνικός μοναχισμός αποδίδει στην υπακοή εξαιρετικά μεγάλη σημασία. Ο καλός ασκητής παραμένει όλη τη ζωή του στην υπακοή, έστω και αν άσπρισαν τα μαλλιά του σε αυτήν, έστω και αν είναι πολύ έμπειρος και απέκτησε το χάρισμα της καθαράς εσωτερικής προσευχής, και συνεπώς και το χάρισμα να γνωρίζει μέσω της προσευχής το θέλημα του Θεού.

Η υπακοή έχει πολλές πλευρές και μπορεί να εκδηλωθεί σε ποικίλες καταστάσεις. Κοινός ασκητικός κανόνας είναι να μην εμπιστεύεται κάποιος τον εαυτό του. Ως εκ τούτου, κάθε υπόδειξη του πνευματικού πατέρα σχετικά με την εσωτερική ζωή πρέπει να γίνεται αποδεκτή με σεβασμό και ευλάβεια.Ο κανόνας αυτός πρέπει να τηρείται ιδιαίτερα από τους αρχάριους μοναχούς. Αλλά και οι γνώστες της πνευματικής πάλης και οι προχωρημένοι στη μοναχικό ζωή δεν τον εγκαταλείπουν.

Μια άλλη πλευρά της υπακοής, που αφορά την εξωτερική δράση, τηρείται στον ίδιο βαθμό και από τους αρχαρίους και από τους έμπειρους μοναχούς. Η έναρξη κάθε έργου πρέπει να γίνεται με ευλογία, ώστε με την πράξη της ευλογίας να προσδίδεται σε όλα ο χαρακτήρας του Θείου έργου. Όλες οι ασήμαντες λεπτομέρειες, όπως και τα σημαντικά πράγματα στη ζωή μας, απαιτούν τη γνώση του Θείου θελήματος.

Η καθημερινότητά μας είναι βυθισμένη στα ρηχά νερά των ασήμαντων αναγκών. Το κάθε πράγμα όμως, ακόμη και το πιο ασήμαντο, μπορεί να φανεί σε μας ως ανταύγεια ή «λόγος» για το μεγαλείο του Θεού· να εμφανισθεί στο πνεύμα μας ως εκπληκτικό μυστήριο. Έτσι για παράδειγμα, η άσκηση της μοναχικής υπακοής, που προκαλεί αποστροφή στις υπερήφανες ψυχές, με τη συνετή κατανόηση της ουσίας της ασκήσεως αυτής γίνεται οδός για διεύρυνση της συνειδήσεώς μας ως τις απροσδόκητα μεγάλες πνευματικές θεωρίες. Θα φαινόταν πως αρχίζουμε από το μηδέν. Γινόμαστε απλώς προσεκτικοί στις ανάγκες των ανθρώπων που μας περιβάλλουν. Με τον καιρό μαθαίνουμε να δεχόμαστε τις σκέψεις, το θέλημά τους. Με αυτό τον τρόπο διεισδύουμε στους απόκρυφους χώρους του εσωτερικού τους κόσμου. Αναπτύσσεται μέσα μας η ικανότητα με μία πράξη προσοχής να ακούμε και να διακρίνουμε ποιες διαθέσεις, ποιες εσωτερικές κινήσεις των καρδιών υπάρχουν ανάμεσα σε εκείνους που είναι γύρω μας. Σε περαιτέρω ανάβαση, η υπακοή οδηγεί στην κατανόηση της οντολογικής αρχής της ορθόδοξης συνοδικότητος. Έξω από την Συνοδικότητα. Εξω από την παιδεία της υπακοής δεν μπορούμε να εννοήσουμε το μυστήριο της συνοδικότητος.

Τα μέλη των Συνόδων, των μικρών και των μεγάλων, εκπαιδευμένα με τον πρέποντα τρόπο στη θαυμαστή αυτή εργασία, αναπτύσσουν μια εκλεπτυσμένη αντίληψη για το πώς και από τι διαπνέονται όλοι οι παρευρισκόμενοι. Διαμένοντας, βέβαια, σε αδιάλειπτη νοερά προσευχή, οι μέτοχοι αυτοί της συνοδικής αναζητήσεως του θελήματος του Θεού αγκαλιάζουν με το πνεύμα τους όλη τη Σύνοδο και αισθάνονται πότε και σε ποιόν ομιλεί το Πνεύμα το Άγιο. Το Πνεύμα όμως Αυτό «όπου θέλει πνει» (Ιωάν. 3,8), χωρίς οπωσδήποτε να υπολογίζει την ιεραρχική θέση των συνοδικών.

Σε αυθεντικά αγία Σύνοδο δεν υπάρχει κατά κάποιον τρόπο χώρος για ιεράρχηση ούτε πάλη για επικράτηση ή υπεροχή· όλοι έχουν την επιθυμία να αισθανθούν πιστά «την ευδοκία του Αγίου Πνεύματος». Υποδειγματικό πρότυπο της σπουδαίας αυτής πλευράς της εκκλησιαστικής ζωής υπήρξε η πρώτη σύνοδος Αποστόλων και Πρεσβυτέρων της Ιερουσαλήμ (βλ. Πράξ. 15). Από την περιγραφή της βλέπουμε πώς συμπεριφέρονταν όλοι, χωρίς να εξαιρείται και ο Πέτρος, στην ευλογημένη αυτή σύνοδο, η οποία επέκτεινε τον λόγο και την αποκάλυψη του Θεού από τα στενά πλαίσια του εβραϊκού έθνους σε οικουμενικές διαστάσεις. Ο καθένας από εκείνους, στους οποίους αποκαλύπτεται κατά την ενέργεια Του το Πνεύμα της Αληθείας, εκφράζει την Αλήθεια με ταπείνωση, και όλοι με τη χαρά του πνεύματος τους την αποδέχονται.

Όταν δεν υπάρχουν τα σημεία αυτά, η Αγία Σύνοδος μετατρέπεται σε «σύλλογο» ή «ομάδα» ειδικών διεκπεραιωτών ή επαγγελματιών θεολόγων, χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα εξόδου από το επίπεδο των ανθρωπίνων εικασιών.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Το Μυστήριο της Χριστιανικής Ζωής

Σε όποιον μετανοεί, ο Κύριος δίνει την ειρήνη Του και την ελευθερία να Τον αγαπά.

Οι γραφές του Αγίου Σιλουανού

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΘΕΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ       

ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

  Όλοι μας ταλαιπωρούμαστε στη γη και ζητούμε ελευθερία, αλλά λίγοι γνωρίζουν σε τί έγκειται η ελευθερία και πού βρίσκεται.

  Κι εγώ θέλω επίσης ελευθερία και την αναζητώ ημέρα και νύχτα. Έμαθα ότι βρίσκεται κοντά στον Θεό και δίνεται από τον Θεό σε όσους έχουν ταπεινή καρδιά, σε όσους μετανόησαν κι έκοψαν το θέλημα τους ενώπιον του Θεού. Σε όποιον μετανοεί, ο Κύριος δίνει την ειρήνη Του και την ελευθερία να Τον αγαπά. Και δεν υπάρχει τίποτε πολυτιμότερο στον κόσμο από την αγάπη του Θεού και του πλησίον. Σε αυτό βρίσκει η ψυχή ανάπαυση και χαρά.

  Ώ λαοί όλης της γης, πέφτω στα γόνατα μπροστά σας και σας ικετεύω με δάκρυα. Ελάτε στον Χριστό. Εγώ γνωρίζω την αγάπη Του για εσάς. Την γνωρίζω και γι’ αυτό φωνάζω προς όλη τη οικουμένη.Αν δεν γνωρίσεις κάτι, τότε πώς θα μιλήσεις γι’ αυτό;

  Ρωτάς: “ Πως είναι δυνατόν να γνωρίζει κάποιος τον Θεό”; Κι εγώ σου λέω ότι εμείς είδαμε τον Κύριο με το Άγιο Πνεύμα. Κι εσύ, αν ταπεινωθείς, θα σου δείξει κι εσένα το Άγιο Πνεύμα τον Κύριο μας, και τότε θα θέλεις και εσύ να βροντοφωνάζεις γι’ Αυτό σε όλη τη γη.

  Είμαι γέρος και περιμένω το θάνατο και γράφω την αλήθεια από αγάπη για το λαό, για τον οποίο αγωνιά η ψυχή μου. Ίσως σωθεί έστω και μία ψυχή και γι’ αυτήν θα ευχαριστώ τον Θεό. Η καρδία μου όμως πονά για όλων τον κόσμο και δέομαι με δάκρυα γι’ αυτόν τον κόσμο και δέομαι με δάκρυα γι’ αυτόν, για να μετανοήσουν όλοι και να γνωρίσουν τον Θεό και να ζήσουν με αγάπη και να γευθούν τη γλυκύτητα της ελευθερίας εν το Θεό.

  Ώ, όλοι οι άνθρωποι, οι κάτοικοι της γης, προσευχηθείτε και θρηνήστε για τις αμαρτίες σας, για να λάβετε άφεση από τον Κύριο.

  Όπου υπάρχει άφεση αμαρτιών, εκεί υπάρχει η ελευθερία της συνειδήσεως και η αγάπη, έστω και λίγη.

~*~

   Πάντες ημείς ταλαιπωρούμεθα επί της γης και επιζητούμεν ελευθερίαν, αλλ’ ολίγοι γνωρίζουν εις τί έγκειται η ελευθερία και πού ευρίσκεται.

  Και εγώ ωσαύτως θέλω την ελευθερίαν και επιζητώ αυτήν ημέρας και νυκτός. Εγνώρισα ότι ευρίσκεται εις τον Θεόν, και παρά του Θεού δίδεται εις τους ταπεινούς τη καρδία, οίτινες μετενόησαν και απέκοψαν το θέλημα αυτών ενώπιον Αυτού. Εις τον μετανοούντα ο Κύριος δίδει την ειρήνην Αυτού και την ελευθερίαν να αγαπά Αυτόν.  Ουδέν εις τον κόσμον υπάρχει πολυτιμότερον της αγάπης του Θεού και του πλησίον. Εις τούτο η ψυχή ευρίσκει ανάπαυσιν και χαράν.

  Ώ, λαοί όλης της γης, πίπτω εις τα γόνατα ενώπιον υμών ικετεύων μετά δακρύων: Δεύτε προς τον Χριστόν. Εγώ γνωρίζω την αγάπην Αυτού δι’ υμάς. Γνωρίζω και δια τούτο βοώ εις όλην την οικουμένην. Εάν δεν γνωρίζης τι, τότε πώς θα ομιλήσης περί αυτού;

   Ερωτάς: «Πώς είναι δυνατόν να γνωρίζη τις τον Θεόν»; Και εγώ λέγω ότι ημείς είδομεν τον Κύριον Πνεύματι Αγίω. Και συ, εάν ταπεινωθής, και εις σε το Πνεύμα το Άγιον θα δείξη τον Κύριον ημών, τότε και συ ωσαύτως θα θέλης να κράζης περί Αυτού εις όλην την γην.

 Είμαι γέρων και αναμένω τον θάνατον, και γράφω την αλήθειαν εξ αγάπης προς τον λαόν, δια τον οποίον αδημονεί η ψυχή μου. Ίσως σωθή έστω και μία ψυχή, και δι’ αυτήν θα ευχαριστώ τον Θεόν. Αλλ’ η καρδία μου αλγεί δι’ όλον τον κόσμον και δέομαι υπέρ αυτού μετά δακρύων, ίνα πάντες μετανοήσουν και γνωρίσουν τον Θεόν και ζήσουν εν αγάπη και γευθούν της γλυκύτητος της ελευθερίας εν τω Θεώ.

  Ώ, πάντες οι άνθρωποι, οι κατοικούντες επί της γης, προσεύχεσθε και κλαύσατε δια τας αμαρτίας υμών, ίνα λάβητε την άφεσιν αυτών παρά Κυρίου.

Όπου άφεσις αμαρτιών, εκεί ελευθερία συνειδήσεως και αγάπη, έστω και μικρά.

------------------------------------------------

ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ     

Ο ΑΓΙΟΣ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ

Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου

Έσσεξ  Αγγλίας

ΚΑΝΩΝ ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΣ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΕΝΔΟΞΟΥΣ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΣΙΛΕΙΣ ΚΑΙ ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΟΥΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΝ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΝ

ΚΑΝΩΝ ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΣ

ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΕΝΔΟΞΟΥΣ ΜΕΓΑΛΟΥΣ

ΒΑΣΙΛΕΙΣ ΚΑΙ ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΟΥΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΝ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΝ

Μετά το ευλογητός, το Κύριε εισάκουσον.

Είτα το, Θεός Κύριος˙ και το τροπάριον. Ήχος Δ’ .

Ο υψωθείς εν τω Σταυρώ…

Τους Ορθοδόξων Βασιλέων προστάτας, οι συνεχόμενοι δεινοίς ανυποίστοις, εκλιπαρούντες κράξωμεν εκ βάθους ψυχής, Κωνσταντίνε μέγιστε, και θεόφρον Ελένη, λιταίς υμών, Θεόστεπτοι, πάσης ρύσασθε βλάβης, και εκ δεινών λυτρώσασθε ημάς, ως πρεσβευταί αεί ημών, θερμότατοι.

Δόξα. Και νύν Θεοτόκιον.

Τη Θεοτόκω εκτενώς νύν προσδράμωμεν, αμαρτωλοί και ταπεινοί και προσπέσωμεν εν μετανοία κράζοντες εκ βάθους ψυχής˙ Δέσποινα βοήθησον, εφ’ ημίν σπλαγχνισθείσα, σπεύσον απολλύμεθα υπό πλήθους πταισμάτων, μη αποστρέψης σους δούλους κενούς˙ σε γάρ και μόνην ελπίδα κεκτήμεθα.

Ο Ν’ . Και ο Κανών.

Ωδή Α’ . Ήχος Πλ. Δ’ . Υγράν διοδεύσας.

Κύριε της δόξης και Βασιλεύ, της κυριευούσης, ασθενείας με χαλεπής, των σεπτών Ανάκτων ικεσίαις, τον σον οικέτην ευσπλάγχνως απάλλαξον.

Ως όντως εγένου συ εραστής, Κωνσταντίνε μέγα, Βασιλείας των Ουρανών, ούτω τον σον δούλον βασιλεύειν, κατά παθών και δαιμόνων αξίωσον.

Νοός μου το σκότος ταις σαις ευχαίς, Ελένη θεόφρον, καταλάμπρυνον ταις φαιδραίς, άς απολαμβάνεις αεννάως, θεαρχικάς Ουρανίας λαμπρότητας.

Θεοτόκιον.

Σύ όντως της θείας Ανατολής, υπάρχουσα Πύλη, πύλας άνοιξόν μοι Αγνή, μετανοίας αληθούς και εκ πυλών με, της αμαρτίας λιταίς σου εξάρπασον.

Ωδή Γ’ . Ουρανίας αψίδος…

Τυχείν σπεύσας ενθέων, ανταμοιβών, Πάνσεπτε, πλάνην συ κατέλιπες και σκότος πατροπαράδοτον˙ καμέ ούν δέομαι, δαιμονικής σαίς πρεσβείαις, πλάνης σκοτιζούσης μου τον νούν απάλλαξον.

Από πάσης ανάγκης, και των δεινών λύτρωσαι, άπαντας τους πίστει Ελένη, σοι καταφεύγοντας, ταις ικεσίαις σου, προς τον τεχθέντα αφράστως, και Σταυρόν και θάνατον, καθυπομείναντα.

Ναόν θείον, Ελένη, εν τη Σιών κτίσασα, και το αρραγές Χριστιανών, θείον τρόπαιον, συ φανερώσασα, υπέρ των εκδυσώπει, αρραγή και άτρεπτον, την πίστιν τηρήσασθαι.

Θεοτόκιον.

Τον βυθώ αμαρτίας, διηνεκώς κείμενον, δούλόν σου Παρθένε, ως εύσπλαχνος, σύ εξέγειρον˙ σώσόν με οίκτειρον. Σύ γάρ λιμήν των εν ζάλη, και των πεπτωκότων, θεία αντίληψις.

Ωδή Δ’ . Εισακήκοα Κύριε.

Ιλασμόν και συγχώρησιν, τον Παμβασιλέα Θεόν ικέτευε, των πταισμάτων μοι δωρήσασθαι, Κωνσταντίνε Μέδων αγιώτατε.

Νύν ανάκτων το καύχημα, θείε Κωνσταντίνε, φωτί παρίστασαι, της Τριάδος τας ψυχάς ημών, καταλάμπων θείαις ικεσίαις σου.

Όντως Μέδων Παμπόθητε, συ των Ορθοδόξων εί το κραταίωμα, των πτωχών μέγας υπέρμαχος, και των αιχμαλώτων η ανάρρυσις.

Θεοτόκιον.

Νύν ψυχήν μου Πανάχραντε, την εσκοτισμένην τοις παραπτώμασι, ως Θεόν σαρκί κυήσασα, φωτί Ουρανίω καταλάμπρυνον.

Ωδή Ε’ . Φώτισον ημάς.

Έλαβες, Σεπτέ, εκ Θεού σοφίαν άμετρον, και του Σολομώντος την φρόνησιν˙ διό σοφία λιταίς σου, θεία με καταγλάϊσον.

Λάμπρυνον στολήν, της ψυχής μου, Ισαπόστολε, ήν παθών κηλίσιν ημαύρωσα, και εις νυμφώνα, του Υψίστου με εισάγαγε.

Έφερες εις φως, τον κρυπτόμενον εν έτεσι, πλείστοις του Σωτήρος τάφον τον άγιον, όν προσκυνήσαι, ώ Ελένη με αξίωσον.

Θεοτόκιον.

Νέφη των παθών, αποσόβησον, Πανάχραντε, ως φωτός νεφέλη υπάρχουσα, εκ της ψυχής μου, και ση αίγλη με καταύγασον.

Ωδή ΣΤ’ . Την δέησιν εκχεώ.

Ήθροισας, Κωνσταντίνε θεόφρον, εν Συνόδω τον χορόν των Πατέρων, και δι’ αυτών τας καρδίας απάντων, Πίστεως θείας, τοις νόμοις εστήριξας˙ αξίωσον ούν και ημάς, του φυλάττειν την Πίστιν αμόλυντον.

Νούν σου, θεόφρον, εις τον Πλάστην στηρίξας, τον τοις πάσι παρέχοντα τον βίον, ειδωλικής και ματαίου θρησκείας, απεσκοράκισας όλως σεβάσματα˙ εύχου δε και υπέρ ημών, ακλινείς εν τη Πίστει φυλάττεσθαι.

Άφθορον πολιτείαν ποθούσα, την Θεόσδοτον ησπάσθης θρησκείαν˙ τω Βασιλεί δε των αιώνων, Ελένη, υποταχθείσα χορεύεις αιώνια, πρεσβεύουσα υπέρ ημών, των πιστώς εκτελούντων την Μνήμην σου.

Θεοτόκιον.

Νήχεται, Πανακήρατε Κόρη, η πανάθλιος ψυχή μου κακίαις˙ διο λουτρώ μετανοίας τελείας, και τοις κρουνοίς των δακρύων καθάρισον˙ και σώσόν με τον δυστυχή, επί σε αδιστάκτως προστρέχοντα.

Εκ θλίψεων και εκ παντοίων κινδύνων και νόσων, Ισαπόστολοι θείοι, ρύσασθε ημάς τους πιστώς, γεραίροντας, λιταίς υμών προς Θεόν ταις ενθέρμοις.

Και Θεοτόκιον. Επίβλεψον….

Ο Ιερεύς μνημονεύει. Είτα το Κοντάκιον Ήχος Γ’ .

Κωνσταντίνος σήμερον, σύν τη Μητρί τη Ελένη, τον Σταυρόν εμφαίνουσι, το πανσεβάσμιον Ξύλον, πάντων μεν των Ιουδαίων, αισχύνην όντα, όπλον δε, πιστών Ανάκτων κατ’ εναντίων˙ δι’ ημάς γάρ ανεδείχθη, σημείον μέγα, και εν πολέμοις φρικτόν.

Και ευθύς το Προκείμενον. Ήχος Δ’ .

Ύψωσα εκλεκτόν εκ του λαού μου εν ελαίω αγίω μου έχρισα αυτόν…

Στίχος. Υπέταξε λαούς ημίν και έθνη υπό τους πόδας ημών.

Ευαγγέλιον. Εκ του κατά Ματθαίον. (ΙΣΤ’ . 13 -19 ).

Τω καιρώ εκείνω, ελθών ο Ιησούς εις τα μέρη Καισαρείας της Φιλίππου, ηρώτα τους μαθητάς αυτού λέγων˙ Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι τον Υιόν του ανθρώπου; Οι δε είπον˙ οι μεν Ιωάννην τον Βαπτιστήν, άλλοι δε Ηλίαν˙ έτεροι δε Ιερεμίαν, ή ένα των Προφητών. Λέγει αυτοίς˙ Υμείς δε τίνα με λέγετε είναι; Αποκριθείς δε Σίμων Πέτρος, είπε˙ Σύ εί, ο Χριστός, ο Υιός του Θεού του ζώντος. Και αποκριθείς ο Ιησούς, είιπεν αυτώ˙ Μακάριος εί, Σίμων Βάρ Ιωνά, ότι σάρξ και αίμα ούκ απεκάλυψέ σοι, άλλ’ ο Πατήρ μου ο εν τοις ουρανοίς. Καγώ δε σοι λέγω, ότι σύ εί Πέτρος, και επί ταύτη τη Πέτρα οικοδομήσω μου την Εκκλησίαν, και πύλαι άδου ού κατισχύσουσιν αυτής˙ και δώσω σοι τας κλείς της βασιλείας των ουρανών˙ και ο εάν δήσης επί της γης, έσται δεδεμένον εν τοις ουρανοίς, και ο εάν λύσης επί της γης, έσται λελυμένον εν τοις ουρανοίς.

Δόξα.

Ταις των Θεοστέπτων.

Και νύν.

Ταις της Θεοτόκου.

Στίχος. Ελεήμον, ελέησόν με ο Θεός. Και το παρόν Προσόμοιον. Ήχος Πλ. Β’ . Μεταβολή των θλιβομένων.

Μεταβολή των αιχμαλώτων, ανόρθωσιν των πεπτωκότων υπάρχοντες, Βασιλείς θεοφόροι, σώσατε Πόλιν και Λαόν, των πολεμουμένων οι προστάται, και ανορθωταί τυραννουμένων, ταις θείαις ημών εντεύξεσι.

Το, Σώσον ο Θεός τον Λαόν σου κ.τ.λ.

Ωδή Ζ’ . Παίδες Εβραίων.

Άναξ, το κλέος ανεδείχθης, των Ανάκτων σκηνώματα δ’ Αγγέλων, κατοικών των πιστώς ημών σε ανυμνούντων, το κοσμικόν κλυδώνιον, καταπράϋνον λιταίς σου.

Κύριος στέφανον, ώ Άναξ, απονέμει σοι γενναίως καθελόντι, των ειδώλων βωμούς, και πάντας τους ανθρώπους, εις Πίστιν οδηγήσαντι, την ορθήν και παναγίαν.

Τις διηγήσεται, Ελένη, ούς υπέστης θεοφιλείς αγώνας, υπέρ Πίστεως, ήν ηγάπησας, θεόφρον˙ έν ταύτη ούν στερέωσον, σαίς λιταίς τους σούς οικέτας.

Θεοτόκιον.

Άχραντε Κόρη, αμαρτάνων, και δουλούμενος ατόποις συνηθείαις, τη σεπτή σου αεί, προστρέχω συμπαθεία, απηλπισμένον σώσόν με, μητρικαίς σου ικεσίαις.

Ωδή Η’ . Τον Βασιλέα…

Σοί Κωνσταντίνε, καταφεύγων ο τάλας, ανακούφισιν απολαβείν ελπίζω, των κακών ών πάσχω, ταίς θείαις σου πρεσβείαις.

Γραπτούς τους ύμνους, ευλαβώς σοι προσφέρω, ικετεύων, ώ Άναξ, όπως σώσης, εκ των ενοχλούντων, εχθρών με σαίς πρεσβείαις.

Ευσεβοφρόνως, οι φιλέορτοι δεύτε, προσπελάσωμεν Ελένη τη θεία, όπως νοσημάτων, ρυσθώμεν και κινδύνων.

Θεοτόκιον.

Ρανίδα στάξον, θείας γνώσεως, Κόρη, εκ των άνω μοι ως τάξας σοφίας, χορηγόν τον θείον, και φώτισον τον νούν μου.

Ωδή Θ’ . Κυρίως Θεοτόκον…

Αγίως την ζωήν μου, τελέσας, Κωνσταντίνε, σύν τοις Αγίοις οικείν κατηξίωσαι, υπέρ ημών ικετεύων, τον Παντοκράτορα.

Ιάματα παντοία, βλύζει η Εικών σου, και απελαύνει Τυράννων φρυάγματα, ώ Κωνσταντίνε, διο σε πίστει γεραίρομεν.

Ρύσαι εκ κινδύνων, πάντας, ώ Ελένη, τους μετά πίστεώς σοι προστρέχοντας, και εκ των νόσων απάλλαξον, ταις πρεσβείαις σου.

Θεοτόκιον.

Ω Θεοτόκε Κόρη, πυρός αιωνίου, τους προσκυνούντας τον Τόκον σου, λύτρωσαι. Σύ γάρ ημών εί προστάτις, των ανυμνούντων σε.

Άξιόν εστιν ώ αληθώς. Και τα παρόντα Μεγαλυνάρια.

Τον μέγαν Κωνσταντίνον σύν τη μητρί, Ελένη τη θεία, τους προστάτας των ευσεβών, και ασείστους βάσεις, της ευσεβούς θρησκείας, ευφήμως κατ’ αξίαν ανευφημήσωμεν.

Δώρησαι, Θεόστεπτε Βασιλεύ, τοις Μνήμην τελούσι, την αγίαν σου σαις λιταίς, άφεσιν πταισμάτων, και των δεινών την λύσιν, ως έχων παρρησίαν προς τον φιλάνθρωπον.

Ορφανών υπέρμαχον και πτωχών, θησαυρόν σε μέγαν, απορούντων τε φροντιστήν, αιχμαλώτων ρύστην, και ταπεινών προστάτην, ειδότες σε τιμώμεν , ώ Ισαπόστολε.

Πλήρης γενομένη αγιασμού, Ελένη θεόφρον, Ιαμάτων βλύζεις κρουνούς, δι’ ών αποπλύνεις, δυσώδεις ασθενείας, των σε ανευφημούντων, ταις ικεσίαις σου.

Πάντες σε τιμώμεν χρεωστικώς, θείε Κωνσταντίνε, ως ανάκτων θεοσεβών, πρώτον και κρηπίδα, της πίστεως της θείας, σύν τη Μητρί Ελένη, ύμνοις γεραίροντες.

Θεοτόκιον.

Ίλεως γενού μοι τω ταπεινώ, ότι πλήν σου άλλην, ού γινώσκω καταφυγήν, ο έν αμαρτίαις παντοίαις πεπλησμένος˙ ελέησόν με μόνη, Χριστιανών η ελπίς.

Τρισάγιον. Και το Τροπάριον Ήχος Δ’ .

Του Σταυρού σου τον τύπον, εν Ουρανώ θεασάμενος, και ως ο Παύλος την κλήσιν, ούκ εξ ανθρώπων δεξάμενος, ο εν Βασιλεύσιν Απόστολός σου, Κύριε, Βασιλεύουσαν Πόλιν, τη χειρί σου παρέθετο, ήν περίσωζε δια παντός εν ειρήνη, πρεσβείαις της Θεοτόκου, μόνε φιλάνθρωπε.

Ο Ιερεύς μνημονεύει. Είτα εκτενής, και απόλυσις

καθ’ ήν ψάλλομεν το παρόν Προσόμοιον. Ήχος Β’ .

Ότε εκ του ξύλου Νεκρόν…

Δεύτε ανυμνήσωμεν Πιστοί, τους των ευσεβών βασιλέων, προστάτας δεύτε φαιδρώς, τούτους ευφημήσωμεν, αναβοώντες αυτοίς˙ Κωνσταντίνε θεόστεπτε, θεόφρον Ελένη, παύσατε δεόμεθα, κακών την πρόοδον, θλίψεων πραΰνατε σάλον, και τοις αιχμαλώτοις την ρύσιν, ταις λιταίς ημών νύν χορηγήσατε.

Η μνήμη του Θεού γεννά την προσευχή.

«Όποιος αγαπά τον Κύριο, πάντοτε Εκείνον σκέφτεται και η μνήμη του Θεού γεννά την προσευχή. Αν δεν θυμάσαι τον Κύριο, τότε δεν θα προσεύχεσαι. Και χωρίς την προσευχή η ψυχή δεν θα παραμένει στην αγάπη του Θεού, γιατί με την προσευχή έρχεται η χάρη του Αγίου Πνεύματος. Η προσευχή προφυλάσσει τον άνθρωπο από την αμαρτία, γιατί ο προσευχόμενος νους είναι απασχολημένος με τον Θεό και στέκεται με ταπεινωμένο πνεύμα ενώπιον του προσώπου του Κυρίου, τον Οποίο γνωρίζει η ψυχή του προσευχόμενου».

 Ο ΑΓΙΟΣ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ, Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ, Αγγλία, 2003, μεταγλώττιση της στ΄ έκδοσης στη δημοτική, Λόγος για την προσευχή σελ,364

να ιστορεί στην καρδιά του ο γέροντας την Αγάπη...

Κάθισα δίπλα του και με φιλοξένησε, μέσα στο σπιτικό μου, ο γέροντας! Δεν άνοιξα την πόρτα για να μπει. Κάθισε δίπλα μου και με άφησε να δώ βαθιά μέσα μου τον πιο μακρινό και άγνωστο εαυτό μου που είναι ο Ά(α)λλος. Ήταν Αυτός ανάμεσα μας. Η αγάπη Του για άλλη μια φορά σαρκώθηκε, την ιστόρησε και συνεχίζει να την ιστορεί στην πορεία της ζωής του ο γέροντας. Ιστορεί την Αγάπη του Θεού πάνω στην καρδιά του. Και είναι τόσο όμορφο να στέκεσαι για λίγο δίπλα σε καλλιτέχνες και ποιητές. Να σε παίρνει αυτός ο αββάς και να σου μιλάει για την τέχνη της αγιογραφίας, την υμνωδίας, της άσκησης και της προσευχής.

Εδώ στον τόπο αυτό γεννιέται ο Έρωτας για τον Θεό. 

Στην καρδιά!

Αν τον ψάχνεις θα έρθει να σε βρει, μέρες και μίλια μακριά από τον τόπο που Τον ζητούσες. 

Θα σου επιτρέψει να καταλάβεις πως ήταν οι μέρες σου αυτές που σε έφεραν ως εδώ. 

Η μυστική παρουσία Του μέσα σου. 

Αρχή λέει της προσευχής ο πατέρας Σωφρόνιος 

είναι η αίσθηση της αμαρτίας μέσα μας. 

Να τον ψάχνεις 

και αυτή η αναζήτηση σου να είναι προσευχή… 

να είναι και οι προσευχές που διαβάζεις προσευχή …

 η προσευχή της προσευχής όμως! 

Να είναι αυτός ο πόθος για συνάντηση μαζί Του. 

Το ένδυμα του γάμου, να είναι όλη σου η ζωή. 

Και μέσα από ότι κάνεις και δεν κάνεις, 

ότι λες και ότι δεν λες, 

όσα πονάς και υποφέρεις 

και όλα όσα με ευχαρίστηση συναπαντάς, 

να είναι τα υλικά για αυτό σου το υφαντό…

Όταν βρίσκεται κανείς ακουσίως και χωρίς να το θέλει κάπου, το αισθάνεται σαν φυλακή και τιμωρία.

58. Όταν βρίσκεται κανείς ακουσίως και χωρίς να το θέλει κάπου, το αισθάνεται σαν φυλακή και τιμωρία. Να είσαι λοιπόν ευχαριστημένος με την κατάστασή σου· γιατί αν την υπομένεις με δυσαρέσκεια, θα τιμωρήσεις χωρίς να το αισθάνεσαι τον εαυτό σου. Ένας δρόμος υπάρχει γι’ αυτό, η καταφρόνηση των βιοτικών πραγμάτων.

Μέγας Αντώνιος