Επιστολή προς Διόνγητο ( απόδοση στα νέα ελληνικά)

1. Έχω επισημάνει, κύριε μου Διόγνητε, το βαθύ εν­διαφέρον που δείχνεις για τον Χριστιανισμό και τις προσεκτικές έρευνες που κάνεις γι' αυτόν. Θα ήθελες ασφαλώς να γνωρίζεις σε τι Θεό πιστεύουν οι Χριστια­νοί και ποια είναι αυτή η λατρεία τους που τους κάνει να μη δίνουν τόση σημασία στα εγκόσμια αγαθά κι α­κόμη να αψηφούν το θάνατο —μια που απορρίπτουν τις θεότητες που σέβονται οι Έλληνες, αλλά και τις δυσειδαιμονίες των Ιουδαίων. Έχεις επίσης περιέρ­γεια για τη θερμή αδελφική σχέση που νιώθουν ο ένας για τον άλλον, αλλά και αναρωτιέσαι γιατί άραγε αυτή η νέα γενιά ανθρώπων ή έστω αυτός ο νέος τρόπος ζωής εμφανίστηκε πρόσφατα στη ζωή μας και δεν υπήρχε παλαιότερα. Χαιρετίζω αυτή τη θέρμη σου για γνώση και προσεύχομαι όπως ο Θεός, ο Δημιουργός της ομιλίας και της ακοής, με αξιώσει να χρησιμοποιήσω τη γλώσσα έτσι ώστε να ωφεληθείς όσο γίνεται περισσότερο ακούγοντάς με και σένα να αξιώσει τέτοιας προσεκτικής ακοής ώστε να μη μετανιώσω (αργότερα) που σου μίλη­σα.

2. Άρχισε, λοιπόν, καθαρίζοντας το νου σου από τις προκαταλήψεις του. Διώξε τις κρυφές δοξασίες που μόνο στην πλάνη οδηγούν και φέρε τον εαυτό σου στη θέση ενός εξ ολοκλήρου ανακαινισμένου ανθρώ­που που επιθυμεί να ακούσει μια καινούργια γλώσσα. Ύστερα κοίταξε προσεκτικά —με τη νοημοσύνη σου κι όχι μόνο με τα μάτια σου— τις μορφές και τα υλικά αυτών των αντικειμένων που ονομάζετε θεούς και θε­ωρείτε ότι έχουν θεϊκές ιδιότητες. Είναι λοιπόν αυτό εδώ, για παράδειγμα, οτιδήποτε άλλο από μια πέτρα, σαν κι εκείνες που ποδοπατούμε καθώς βαδίζουμε; Εκείνο πάλι εκεί, δεν είναι κατασκευασμένο από ορεί­χαλκο, ο οποίος δεν είναι καλύτερης ποιότητας από τον ορείχαλκο που χρησιμοποιούμε για την κατα­σκευή των καθημερινών μας σκευών; Το τρίτο δεν εί­ναι από ξύλο, το οποίο ήδη σαπίζει; Το τέταρτο δεν είναι από ασήμι που πρέπει πάντα να προσέχεις μη τύ­χει και το κλέψουν οι κλέφτες; Το πέμπτο δεν είναι από σίδερο που έχει σκουριάσει και το έκτο δεν είναι από πηλό, όπως και τα σκεύη που χρησιμοποιούμε για τις πιο ταπεινές οικιακές χρήσεις; Το καθένα απ' όλα αυ­τά, δεν είναι άραγε κατασκευασμένο από φθαρτά υλι­κά; Το ένα δεν κατασκευάστηκε από λιθοξόο, το άλλο από σιδηρουργό, το τρίτο από αργυροχόο και το τέ­ταρτο από αγγειοπλάστη; Και μέχρι τη στιγμή που η επιδεξιότητα αυτών των τεχνητών έδωσε την τωρινή τους μορφή, δεν ήταν άραγε εφικτό να γίνει το καθένα απ’ αυτά και κάτι άλλο; Πέραν τούτου, δεν θα μπο­ρούσαν αυτά τα καθημερινά σκεύη να γίνουν —ως υλικό στα χέρια των τεχνιτών αυτών θεοί; Ή αντίθετα, δεν θα μπορούσαν οι εικόνες που εσείς λατρεύετε να αναμορφωθούν από ανθρώπινα χέρια και να μετα­βληθούν σε συνηθισμένα δοχεία και τηγάνια, σαν όλα τ' άλλα; Με λίγα λόγια, δεν είναι άραγε όλα αυτά βουβά, κουφά, δίχως ζωή, αισθήσεις και κινήσεις αντι­κείμενα που σαπίζουν και φθείρονται;

Αποκαλείτε, στ' αλήθεια, αυτά τα αντικείμενα θεούς και τα διακονείτε; Αυτό πράγματι κάνετε" τα λατρεύετε και καταλήγετε να γίνεστε σαν κι αυτά. Το ότι δεν συ­μπαθείτε εμάς τους Χριστιανούς, δεν οφείλεται άραγε στο γεγονός ότι δεν αναγνωρίζουμε τη θεϊκότητά τους; Πάντως κι εσείς δείχνετε λίγο σεβασμό με τον τρόπο που τα μεταχειρίζεστε, έστω κι αν φαντάζεστε και πιστεύετε ότι τα δοξάζετε. Είναι σίγουρα κοροϊδία και προσβολή προς αυτά, το ότι όταν οι θεότητες αυτές που λατρεύετε είναι φτιαγμένες από πέτρα ή πηλό τις αφήνετε εντελώς απροστάτευτες, ενώ όταν είναι κα­τασκευασμένες από ασήμι ή χρυσάφι τις κλειδώνετε κάθε νύχτα και βάζετε σκοπιές όλη την ημέρα μη τυ­χόν και τις κλέψουν. Αν είναι πράγματι προικισμένες με νοημοσύνη, τότε οι τιμές που αποδίδετε σ' αυτές πρέπει να είναι περισσότερο η ταπείνωση παρά μια προσφορά- αν όμως δεν είναι (προικισμένες με νοημο­σύνη) τότε διαπράττετε ανοησίες όταν τις λατρεύετε προσφέροντας αίμα και λίπος των θυσιών σας. Φαντα­στείτε να γίνεται κάτι τέτοιο σε κάποιον από σας! Κα­νένας άνθρωπος δεν θα άντεχε μια τέτοια αναξιοπρέ­πεια, επειδή διαθέτει νου και λογική- οι πέτρες το δέ­χονται επειδή δεν τα διαθέτουν αυτά. Οι πράξεις σας λοιπόν αποκαλύπτουν παραλογισμό Υπάρχουν κι άλλα πολλά που θα μπορούσα να πω για την άρνηση των Χριστιανών να γίνουν δούλοι τέτοιων θεών αν πάντως οι παραπάνω συλλογισμοί δεν θεω­ρούνται αρκετοί, δεν βλέπω ότι υπάρχει λόγος να επι­μείνω περισσότερο στο θέμα.

3. Φαντάζομαι ότι, περισσότερο απ' όλα, θα ήθελες να ακούσεις για την απροθυμία μας να αποδεχτούμε την πίστη των Ιουδαίων. Επειδή οι Ιουδαίοι δεν έχουν επαφές με τη θρησκεία που μόλις περιέγραψα, ίσως υποστηρίζουν ότι είναι αφοσιωμένοι στον ένα και αλη­θινό Θεό, τον οποίο αναγνωρίζουν ως Ύψιστο. Όσο πάντως τον λατρεύουν με τελετουργίες παρόμοιες μ' εκείνες των ειδωλολατρών, βρίσκονται σε πλάνη. Διότι αν οι Έλληνες είναι καταδικαστέοι για παραλογι­σμό για τις θυσίες που κάνουν σε άνοα και βουβά αγάλ­ματα, οι Ιουδαίοι θα 'πρεπε να καταλαβαίνουν ότι επι­δεικνύουν ανάλογο παραλογισμό και όχι αληθινή ευ­σέβεια, θεωρώντας ότι ο Θεός έχει ανάγκη από τέτοια πράγματα. Ο Δημιουργός του ουρανού και της γης και όλων όσων υπάρχουν σ' αυτά, ο Τροφοδότης κάθε α­νάγκης μας, δεν έχει ποτέ ανάγκη από όλα αυτά που είναι δικά του δώρα στους αυτοθεωρούμενους ως προσφέροντες. Όσο αυτοί πιστεύουν ότι εκπληρώ­νουν το καθήκον της θυσίας προς Αυτόν προσφέρο­ντας αίμα και λίπος και σφάγια και φανταχτερές τελε­τουργίες, εγώ δεν μπορώ να τους ξεχωρίσω από κεί­νους που ακολουθούν παρόμοια τακτική σε άλαλα και κουφά είδωλα. Οι μεν προσφέρουν θυσίες σε δημιουρ­γήματα που δεν μπορούν να τις λάβουν και οι δε σ' Εκείνον που δεν τις χρειάζεται.

4. Όσον αφορά τις λεπτομέρειες τους για τα κρέατα (που τρώνε), για τις δεισιδαιμονίες τους σχετικά με το Σάββατο, για την πολυδιαφημιζόμενη περιτομή τους και για τις απαιτητικές τους γιορτές και νεομηνίες, όλα αυτά είναι τόσο γελοία ώστε δεν αξίζει να συζητώνται —και ούτε νομίζω ότι έχεις ανάγκη από τη δική μου καθοδήγηση. Διότι τι άλλο από ανόσιο μπο­ρεί να είναι το να δεχόμαστε ορισμένα από τα δημιουρ­γήματα του Θεού ως κατάλληλα για χρήση από μας και άλλα να τα απορρίπτουμε ως ακατάλληλα; Και τι άλλο από ασέβεια μπορεί να υπάρχει στη συκοφαντική άπο­ψη ότι ο Θεός απαγορεύει να γίνεται μια καλή πράξη την ημέρα του Σαββάτου; Και όταν κομπάζουν ότι έ­νας σωματικός ακρωτηριασμός αποτελεί απόδειξη για την ένταξη τους στους εκλεκτούς, λες και αυτό τους δίνει το δικαίωμα ειδικών απαιτήσεων από τον Θεό, τι άλλο από περιγελώ μπορεί να επιφέρει; Όσο για τη λεπτολόγο μέθοδο διερεύνησης της σελήνης και των άστρων (που ασκούν) προκειμένου να γιορτά­ζουν τους μήνες και τις μέρες και να διαχωρίζουν τον θεϊκά καθορισμένο κύκλο των εποχών με τρόπο που να ταιριάζει στις φαντασιώσεις τους, διακυρήττοντας ότι ορισμένες περίοδοι είναι κατάλληλες για γιορτές και άλλες για θρήνους, θα μπορούσε άραγε κανείς να προ­σποιηθεί ότι φανερώνει αληθινή ευσέβεια και όχι αρ­ρωστημένα μυαλά;

Φαντάζομαι ότι έχεις ήδη ακούσει αρκετά ώστε να μπορείς πλέον να δεις πόσο σωστοί είναι οι Χριστια­νοί όταν αποκηρύττουν τον παραλογισμό και την αυτα­πάτη που είναι τόσο κοινά σ' αυτές τις δύο λατρείες, καθώς επίσης και τις ματαιόσχολες πρακτικές για τις οποίες οι Ιουδαίοι είναι τόσο περήφανοι. Ταυτόχρο­να, πάντως, δεν πρέπει να περιμένεις ότι θα μάθεις το εσώτερο μυστήριο της θρησκείας τους από απλά ανθρώπινα χείλη.

5. Η διαφορά ανάμεσα στους Χριστιανούς και στους υπόλοιπους ανθρώπους δεν είναι θέμα εθνικότητας ή γλώσσας ή εθίμων. Οι Χριστιανοί δεν ζουν σε ξεχωρι­στές πόλεις ούτε μιλούν κάποια ιδιαίτερη διάλεκτο ού­τε και ζουν κάποιο εκκεντρικό τρόπο ζωής. Το δόγμα που διακηρύττουν δεν είναι επινόηση πολυάσχολων ανθρώπινων μυαλών ούτε, όπως συμβαίνει με άλ­λους, ανήκουν σ' αυτήν ή στην άλλη σχολή της ανθρώ­πινης σκέψης. Περνούν το βίο τους σε κάποια πόλη - ελληνική ή ξένη - με προκαθορισμένη τη ζωή τους και συμμορφώνονται στον τρόπο ένδυσης που ισχύει στην περιοχή τους, στη διατροφή και στις άλλες συνή­θειες. Η οργάνωση όμως της κοινότητας τους επιδει­κνύει ορισμένα αξιοθαύμαστα και ίσως εκπληκτικά χα­ρακτηριστικά. Για παράδειγμα, ενώ κατοικούν στα σπί­τια τους, στις πόλεις τους, η συμπεριφορά τους είναι τέτοια που δίνει την εντύπωση ότι είναι περαστικοί* συμμετέχουν ισότιμα ως πολίτες (στην κοινωνία) αλλ’ επίσης υποτάσσονται σε οποιονδήποτε και οτιδή­ποτε λες και είναι ξένοι. Γι' αυτούς η κάθε χώρα είναι μητρική τους χώρα και η μητρική τους χώρα είναι ξένη χώρα. Όπως κι όλοι οι άλλοι, έτσι κι αυτοί παντρεύο­νται κι αποκτούν παιδιά. Ο κάθε χριστιανός είναι ελεύ­θερος να μοιραστεί το τραπέζι του με το γείτονα του, όχι όμως και το κρεβάτι του παρά το ότι το πεπρωμένο τους, τους έφερε εδώ μέσα στη σάρκα, δεν ζουν για τη σάρκα - οι μέρες τους περνούν πάνω στη γη, αλλά είναι πολίτες του ουρανού. Υπακούν τους γραπτούς νόμους αλλά στην ιδιωτική τους ζωή υπερβαίνουν αυτούς τους νόμους. Δείχνουν αγάπη προς όλους τους ανθρώπους - και όλοι οι άνθρωποι τους καταδιώκουν. Παρεξηγού­νται και καταδικάζονται, υποφέροντας όμως το θάνατο έρχονται γρηγορότερα στη ζωή. Είναι πτωχοί κι όμως νιώθουν πλούσιοι τους λείπουν τα πάντα κι όμως νιώ­θουν μια πλήρη αφθονία. Ατιμάζονται (από το πλήθος) κι όμως δοξάζονται μ’ αυτή την ατίμωση τους - συκοφα­ντούνται κι όμως δικαιώνονται. Ανταποδίδουν ευλο­γίες στις διαβολές και αβροφροσύνη στις προσβο­λές. Για το καλό που κάνουν δέχονται πλήγματα και αδικίες κι όμως εκείνοι νιώθουν αγαλλίαση σαν άνθρωποι στους οποίους έχει δοθεί μια καινούργια ζωή. Οι Ιουδαίοι τους θεωρούν αιρετικούς και οι Έλληνες τους καταδιώκουν. Κανένας όμως από τους διώκτες τους δεν μπορεί να υποστηρίξει με επιχειρήματα την εχθρότητα του.

6. Για να το πω λακωνικά, η σχέση των Χριστιανών προς τον κόσμο είναι η σχέση της ψυχής προς το σώ­μα. Όπως η ψυχή διαχέεται σε κάθε σημείο τους σώμα­τος, χωρίς να αποτελεί συγκεκριμένο τμήμα του, έτσι και οι Χριστιανοί, ζουν μεν στον κόσμο αλλά δεν είναι τμήμα του. Η ψυχή, αόρατη όπως είναι, εγκλωβίζεται μέσα σ' ένα ορατό σώμα - έτσι και οι Χριστιανοί μπο­ρούν να αναγνωριστούν μέσα στον κόσμο, αλλά η χριστιανικότητά τους παραμένει κρυμμένη από τα μάτια. Η σάρκα μισεί την ψυχή και την πολεμά χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια πρόκληση (εκ μέρους της), επειδή η ψυχή είναι εμπόδιο στις απολαύσεις της σάρκας. Έ­τσι και ο κόσμος μισεί τους Χριστιανούς χωρίς αιτία, επειδή αυτοί αντιτίθενται στις απολαύσεις του. Η ψυ­χή όμως αγαπά τη σάρκα και όλα τα μέλη του (σαρκι­κού) σώματος παρά το μίσος της σάρκας προς αυτήν. Κατά τον ίδιο τρόπο και οι Χριστιανοί αγαπούν όσους τους μισούν. Η ψυχή είναι μεν εγκλωβισμένη μέσα στο σώμα, αλλά το διατηρεί. Έτσι και οι Χριστιανοί, που εί­ναι περιορισμένοι μέσα στα πλαίσια του κόσμου, σαν σε φυλακή, διατηρούν τη συνοχή του κόσμου. Η μεν ψυχή, η οποία είναι αθάνατη, είναι υποχρεωμένη να κατοικεί μέσα σε μια θνητή κιβωτό, οι δε Χριστιανοί, καθώς διαμένουν για ένα διάστημα ανάμεσα στην επί­γεια φθαρτότητα, αναζητούν την αφθαρσία των ουρα­νών Τέλος, όπως ο περιορισμός της τροφής και των ποτών βοηθά στη βελτίωση της ψυχής, έτσι και οι Χρι­στιανοί όταν υποφέρουν καθημερινά ένα σωρό βασά­νους, αυξάνονται και πληθαίνουν. Αυτό είναι το υψηλό καθήκον που ο Θεός τους επιφύλαξε και το καθήκον τους ως θνητοί άνθρωποι είναι να μην το αποφεύγουν.

7. Όπως είπα προηγουμένως, αυτό το οποίο τους έ­χει παραδοθεί δεν είναι κάτι το γήινο, δεν είναι προϊόν θνητής σκέψης, δεν έχει να κάνει με τη διαφύλαξη αν­θρώπινων μυστηρίων. Ο ίδιος ο Παντοδύναμος, ο Δη­μιουργός του σύμπαντος, ο Θεός τον οποίο κανένας οφθαλμός δεν μπορεί να δει, έστειλε κάτω (στη γη) την Αλήθεια Του από τους ουρανούς, τον άγιο και άφα­το Λόγο Του, για να φυτευθεί στους ανθρώπους και να θεμελιωθεί μέσα στις καρδιές τους. Γι' αυτό το σκοπό δεν απέστειλε, όπως θα μπορούσε κανείς να φαντα­στεί, κάποιον υπηρέτη Του, κάποιον άγγελο ή πρίγκηπα ούτε κάποιον από τους επιφανείς της γης ούτε κά­ποιον από τους αντιπροσώπους του ουρανού, αλλά τον συμπαντικό Αρχιτέκτονα και Κατασκευαστή, μέσω του οποίου ο Θεός δημιούργησε τους ουρανούς και όρισε τις θάλασσες. Είναι αυτός, στο μυστικό λόγο του ο­ποίου υποτάσσονται τα στοιχεία της δημιουργίας. Εί­ναι αυτός που καθόρισε την τροχιά του ήλιου στη διάρ­κεια της μέρας, που πρόσταξε την υπάκουη σελήνη να φέγγει με τις ακτίνες της τη νύχτα και όλα τα αστέρια να ακολουθούν την τροχιά τους. Είναι ο Διατάσσων, ο Διαθέτων, ο Κυβερνήτης των πάντων: των ουρανών και όσων υπάρχουν σ' αυτούς, της γης και όσων υπάρχουν σ' αυτήν, της θάλασσας και όλων των πλασμάτων της, της φωτιάς, του αέρα, της αβύσσου, των υπεράνω και των υποκάτω και των ενδιάμεσων. Αυτός ήταν ο Αγγε­λιαφόρος που ο Θεός έστειλε σ' αυτούς.

Συνέβη μήπως ο ερχομός του —όπως ίσως υποθέτει κανείς— μέσα σε δύναμη, τρόμο και φόβο; Όχι. Ο ερ­χομός του έγινε με ευγένεια και ταπεινότητα. Όπως ένας βασιλιάς αποστέλλει το γιό του, έτσι κι Εκείνος έστειλε αυτόν. Τον απέστειλε ως Θεό και ως Άνθρω­πο σε ανθρώπους. Και το έπραξε αυτό επειδή ήταν πρόθυμος να μας σώσει πείθοντας μας και όχι με εξαναγκασμό — διότι δεν υπάρχει εξαναγκασμός στον Θεό. Η αποστολή του δεν ήταν να μας καταδιώ­ξει ή να μας φοβίσει, αλλά να μας προσκαλέσει. Τον απέστειλε από αγάπη και όχι για να μας κρίνει — αν και κάποια μέρα θα τον αποστείλει για να μας κρίνει και τότε ποιος θα αντέξει τον ερχομό του;

...Δεν έχετε δει τους Χριστιανούς να ρίχνονται στα θηρία για να εξαναγκασθούν να αρνηθούν τον Κύριο τους κι όμως να παραμένουν αήττητοι;* Δεν βλέπετε ότι όσο περισσότερο βασανίζονται τόσο περισσότερο πληθαίνουν οι εναπομένοντες; Αυτά δεν μοιάζουν με έργο ανθρώπων. Είναι η δύναμη του Θεού και οι απτές αποδείξεις της παρουσίας Του.

8. Πριν από τον ερχομό του, ποιος απ' τους ανθρώ­πους είχε έστω και την ελάχιστη γνώση για τον Θεό; Ή μήπως αποδέχεσαι τις ανούσιες και γελοίες απόψεις των απαιτητικών φιλοσόφων σας; (Μερικοί από τους οποίους υποστηρίζουν ότι ο Θεός είναι Φωτιά —αποδίδοντας έτσι το όνομα του Θεού σε κάτι που θα τους βρεί σίγουρα κάποια μέρα!—, άλλοι ότι ο Θε­ός είναι Νερό και άλλοι ότι είναι τα διάφορα στοιχεία της δημιουργίας Του). Αν κάποια από τις απόψεις αυ­τές ήταν παραδεκτή, τότε δεν θα υπήρχε λόγος να μην διακηρύσσεται ως θεός οτιδήποτε υπάρχει στον κό­σμο. Τέτοιου όμως είδους ισχυρισμοί δεν είναι τίποτε περισσότερο από τις αγυρτείες των επαγγελματιών θαυματοποιών, διότι κανένας άνθρωπος δεν έχει δει ή γνωρίσει τον Θεό. Ο Θεός ο ίδιος είναι που μας προ­σέφερε την αποκάλυψη του εαυτού Του. Αυτοαποκαλύφθηκε μόνο στην πίστη, μέσω της οποίας μπορούμε να τον γνωρίσουμε. Διότι ο Θεός, μολονότι είναι ο Κύ­ριος και ο Αρχιτέκτονας όλου του κόσμου, ο οποίος δημιούργησε και οργάνωσε τα πάντα, έδειξε προς τον άνθρωπο κάτι περισσότερο από συμπάθεια: έδειξε μακροθυμία. (Έτσι ήταν ανέκαθεν έτσι είναι και έτσι θα είναι αιώνια: ελεήμων, αγαθός, αργός στην οργή και αληθινός- δεν υπάρχει άλλος τόσο αγαθός όσο είναι Αυτός). Συνέλαβε ένα μεγαλειώδες και ασύλληπτο σχέδιο και το ανέθεσε στον Υιό Του και μόνο. [Και όσο διατηρούσε αυτή τη μυστικότητα και την κρυφή βούληση Του, υπήρχε η εντύπωση ότι δεν νοιαζόταν για μας και ότι μας είχε βγάλει από τη διάνοια Του. Μό­λις όμως αποκάλυψε αυτό το μυστικό, μέσω του αγα­πημένου του Υιού και φανέρωσε ότι (το σχέδιο) είχε συλληφθεί ευθύς εξ αρχής, τότε αμέσως εκδήλωσε την αφθονία της γενναιοδωρίας του και μας επέτρεψε να γνωρίσουμε τις ευλογίες του όσο κανείς άλλος δεν είχε μεριμνήσει μέχρι τότε].

9. Στη συνέχεια, αφού διαβουλεύτηκε μαζί με τον Υιό Του, μας επέτρεψε να ζήσουμε για ένα διάστημα κατά το δοκούν, αφήνοντας μας να κινηθούμε βάσει των ά­ναρχων ενστίκτων μας και στο έλεος του αισθησια­σμού και της (σαρκικής) απόλαυσης. Αυτό (το επέτρε­ψε) όχι επειδή ετέρπετο με τις αμαρτίες μας, αλλά ως συνέπεια της ανοχής του. Δεν ενέκρινε την προηγού­μενη εποχή της ανομίας, αλλά προετοίμαζε την τωρινή εποχή της δικαιοσύνης, ώστε εμείς που εκείνες τις η­μέρες είχαμε αποδειχθεί διά των πράξεων μας ανάξιοι της ζωής, να μπορούμε τώρα να γίνουμε άξιοί της χάρη στην καλοσύνη του Θεού* και επίσης έχοντας αποδει­χθεί αδύναμοι να εισέλθουμε στη βασιλεία του Θεού με τη δική μας δύναμη, να μπορούμε τώρα να το κάνου­με χάρη στη δύναμη του Θεού. Όταν λοιπόν η ανομία μας έφτασε στο ζενίθ της και ήταν πλέον σαφές ότι θα έπρεπε να επακολουθήσει η ανταπόδοση με τη μορφή της τιμωρίας και του θανάτου, έφτασε η ώρα που ο Θε­ός αποφάσισε να φανερώσει την καλοσύνη και τη δύ­ναμη Του. Αξεπέραστη είναι στ' αλήθεια η αγάπη και η τρυφερότητα του Θεού! Εκείνη την ώρα, αντί να μας μισήσει και να μας απορρίψει ενθυμούμενος τη φαυ­λότητα μας. Εκείνος έδειξε πόσο μακρόθυμος είναι. Μας ανέχτηκε και γεμάτος έλεος πήρε επάνω Του τις αμαρτίες μας και προσέφερε τον Υιό του ως εξιλέ­ωση για μας — τον Άγιο για τους φαύλους, τον Αδιά­φθορο για την διαφθορά, τον Αθάνατο για τους θνη­τούς. Διότι υπήρχε άραγε οτιδήποτε άλλο εκτός από τη δικαιοσύνη Του που θα μπορούσε να καλύψει τις αμαρτίες μας; Από ποιόν άλλον, εμείς οι άνομοι και άθεοι, καθαγιαστήκαμε, παρά μόνο από τον Υιό του Θε­ού; Ω γλυκιά ανταλλαγή! Ω αδιερεύνητο έργο! Ω ανέλ­πιστες ευεργεσίες! Διότι η πληθώρα της φαυλότητας έπρεπε να αποκρύβει στον άγιο Ένα και η αγιότητα του Ενός έπρεπε να καθαγιάσει την πληθώρα της φαυ­λότητας!

Στις περασμένες εποχές μας έπεισε ότι η ανθρώπινη φύση δεν είχε τη δύναμη να κερδίσει μόνη της τη ζωή. Σήμερα μας αποκάλυψε έναν Σωτήρα, ο οποίος έχει τη δύναμη να σώσει ακόμη και τους αδύνατους. Ο σκοπός που υπάρχει πίσω απ' αυτές τις δύο πράξεις είναι να πιστέψουμε στην καλοσύνη Του και να Τον θεωρήσου­με Πατέρα μας, Ενδυναμωτή μας, Δάσκαλο μας, σύμ­βουλο μας, Θεραπευτή μας, Σοφία για μας, Φως για μας, Τιμή για μας, Δόξα για μας, Δύναμη για μας, Ζωή για μας και να μην μεριμνάμε για την ένδυση και τη διατροφή μας.

10. Αν τώρα επιθυμείς κι εσύ να έχεις αυτή την πίστη, το πρώτο σου μάθημα πρέπει να είναι η γνώση του Πα­τέρα.Ο Θεός αγάπησε το γένος των ανθρώπων. Προς χά­ριν τους δημιούργησε τον κόσμο και σ' αυτούς έδωσε την εξουσία επί παντός υπάρχοντος σ' αυτόν. Τους χά­ρισε λογική και νοημοσύνη και μόνο σ' αυτούς επέτρε­ψε να υψώνουν το βλέμμα τους προς Αυτόν. Τους έπλάσε κατ" εικόνα Του-απέστειλε τον μονογενή Υιό Του σ' αυτούς- τους υποσχέθηκε τη βασιλεία των ου­ρανών και σε όσους Τον αγάπησαν είναι βέβαιο ότι θα την προσφέρει.

Από τη στιγμή που κατανοήσεις αυτές τις αλήθειες, συλλογίσου πόση θα είναι η χαρά που θα σε κατακλύσει και πόση αγάπη θα νιώθεις προς Εκείνον που σε αγά­πησε τόσο πολύ. Και αν Τον αγαπήσεις, θα γίνεις μιμη­τής της αγαθότητας Του. Μην εκπλήτεσαι που λέω ότι ο άνθρωπος πρέπει να γίνει μιμητής του Θεού, διότι αυτό είναι και το εφικτό εφόσον ο Θεός το θέλησε. Η ευτυχία όμως δεν βρίσκεται στο να εξουσιάζεις τους συνανθρώπους σου ή να επιθυμείς να έχεις πε­ρισσότερα από τον ασθενέστερο πλησίον σου ή να κα­τέχεις πλούτη και να ποδοπατάς τους κατωτέρους σου. Κανένας δεν μπορεί να μιμηθεί μ' αυτό τον τρόπο τον Θεό, διότι τέτοιου είδους ενέργειες είναι εντελώς ξένες προς τη φύση Του. Αν όμως κάποιος βοηθήσει το γείτονα του να σηκώσει το φορτίο του, αν είναι πρόθυ­μος να φροντίσει τις ανάγκες του από τη δική του α­φθονία, αν μοιράζεται τις ευλογίες που δέχθηκε από τον Θεό με κείνους που τις στερούνται, τότε γίνεται θεός για κείνους που δέχονται από την αφθονία του και είναι πράγματι μιμητής του Θεού. Τότε θα δεις, κα­θώς θα βαδίζεις στη γη, ότι υπάρχει ένας Θεός ο ο­ποίος ενεργεί στους ουρανούς και θ' αρχίσεις να κα­τανοείς τα μυστήρια Του και θα νιώσεις την αγάπη και τον θαυμασμό για όλους εκείνους που διώκονται επει­δή δεν δέχονται να Τον αρνηθούν. Και τότε θα μπορείς να διακρίνεις μέσα από την εξαπάτηση και την πλάνη αυτού του κόσμου γιατί θα έχεις ανακαλύψει τι σημαί­νει να ζεις την αληθινή ζωή των ουρανών και θα έχεις μάθει να περιφρονείς το θάνατο του σώματος και να φοβάσαι μόνο τον αληθινό θάνατο που αναμένει ό­σους έχουν καταδικαστεί στις αιώνιες φωτιές- φωτιές που θα νιώσεις θαυμασμό για όλους εκείνους που περνούν από μια περισσότερο μεταβατική φωτιά προς χάριν της δικαιοσύνης και θα τους χαρακτηρίσεις ό­ντως ευτυχείς...

11. Δεν αναφέρομαι σε κάτι το καινοφανές ή το πα­ράξενο ή σε κάτι που εγείρει νέες ερωτήσεις. Μολο­νότι είμαι τώρα καθοδηγητής των Εθνικών, υπήρξα κά­ποτε μαθητής των Αποστόλων και όσα μου παραδόθη­καν τότε, τα διδάσκω και γω τώρα στους μαθητές της αλήθειας. Πώς είναι δυνατόν, κάποιος που έχει διδα­χθεί σωστά κι έχει μάθει να αγαπά το Λόγο, να μην ε­πιθυμεί να γνωρίσει την ακριβή φύση των αποκαλύψε­ων που έκανε τόσο ανοιχτά ο Λόγος προς τους μαθη­τές Του; Ορατός ανάμεσα τους, ο Λόγος έκανε τις α­ποκαλύψεις του μιλώντας ξεκάθαρα. Αν και οι άπιστοι δεν τον κατανόησαν, συζήτησε χωρίς υπεκφυγές με τους μαθητές Του· και επειδή εκείνοι εκτιμήθηκαν ως πιστοί Του, μπόρεσαν να εννοήσουν τα μυστήρια του Θεού. Αυτός ήταν ο σκοπός για τον οποίο ο Θεός έστειλε το Λόγο να εκδηλωθεί στον κόσμο. Κι Εκείνος περιφρονήθηκε από τον Εκλεκτό Λαό, αλλά διακηρύ­χθηκε από τους Αποστόλους και έγινε πιστευτός από τους Εθνικούς. Αν και υπήρχε από την αρχή, εμφα­νίστηκε πρόσφατα^- παρά το ότι εμείς γνωρίζουμε ότι είναι παλαιός, γεννήθηκε νέος μέσα στις καρδιές των οσίων Του. Είναι Αυτός που υπάρχει ανέκαθεν, εί­ναι Αυτός που ονομάζεται σήμερα Υιός. Μέσω Αυτού η Εκκλησία έγινε πλούτος, μέσω Αυτού η χάρις πολλα­πλασιάστηκε ανάμεσα στους οσίους, φέρουσα κατα­νόηση, αποκαλύπτουσα μυστήρια, εξαγγέλουσα χρό­νους και εποχές και προσφέρουσα αγαλλίαση στους πιστούς. Είναι η χάρις που δόθηκε σε κάθε αναζητη­τή, ο οποίος δεν παραβιάζει τους όρκους της πίστης του και δεν καταπατά τα όρια που καθόρισαν οι Πατέ­ρες. Ώστε λοιπόν:

Ένας ύμνος επαινεί το φόβο του Κυρίου,

η χάρις των Προφητών έγινε πια γνωστή,

η πίστη των Ευαγγελίων εμφυτεύθηκε,

η παράδοση των Αποστόλων στερεώθηκε

και η χάρις της Εκκλησίας επαυξάνεται θριαμβευτικά.

Μην θλίβετε αυτή τη χάρη και τότε θα κατανοήσετε όλα εκείνα που ο Λόγος, όταν βούλεται, εκδηλώνει μέ­σα από χείλια ατόμων που επιλέγει. Διότι αν μας προ­στάζει η βούληση του Λόγου να κηρύξουμε, εμείς μο­χθούμε να τα μεταφέρουμε σε σας, με όλη την αγάπη που έχουμε για τις αλήθειες τις οποίες Εκείνος απο­κάλυψε σε μας.

12. Από τη στιγμή που αυτές οι αλήθειες παρουσια­στούν ενώπιον σου και τις ακούσεις προσεκτικά, θα γνωρίζεις όλα όσα ο θεός απονέμει σε όσους Τον α­γαπούν σωστά. Οι αλήθειες αυτές γίνονται παράδει­σος τέρψεων, πηγή που αναβλύζει μέσα τους και προ­σφέρει στήριξη και καρπούς κάθε είδους. Επειδή σ' αυτό τον κήπο είναι φυτεμένα το Δέντρο της Γνώσης και το Δέντρο της Ζωής — διότι δεν επιφέρει το θάνα­το το Δέντρο της Γνώσης, ο θάνατος έρχεται με την ανυπακοή. Οι γραφές λένε καθαρά «Και ο θεός έκαμε να βλάστηση ... και το ξύλον της ζωής εν μέσω του πα­ραδείσου και το ξύλον της γνώσεως του καλού και του κακού» φανερώνοντας έτσι ότι ο δρόμος για τη ζωή περνά μέσα από τη γνώση. Επειδή-και μόνο-το πρωτοδημιούργητο ζευγάρι δεν χρησιμοποίησε σω­στά τη γνώση, στερήθηκε όλων όσων κατείχε.

Χωρίς γνώση δεν μπορεί να υπάρξει ζωή και χωρίς ζωή δεν υπάρχει αξιόπιστη γνώση. Αυτός είναι ο λό­γος που φυτεύθηκαν και τα δύο δέντρα το ένα πλάι στο άλλο. Ο Απόστολος είχε κατανοήσει αυτή την αλή­θεια όταν μας έλεγε, «η γνώση είναι ασκός ενώ η αγά­πη δημιουργός». Με τα λόγια αυτά επιτιμούσε τη γνώση εκείνη που εκδηλώνεται χωρίς να εμπεριέχει στο ζωοφόρα στοιχεία της αλήθειας. Διότι ο άνθρωπος ε­κείνος που ισχυρίζεται ότι γνωρίζει, αλλά του λείπει η αληθινή και επιβεβαιωμένη από τη ζωή γνώση, δεν γνωρίζει τίποτε^- το φίδι τον έχει παραπλανήσει, γιατί η καρδιά του δεν οραματίζεται τη ζωή. Εκείνος όμως που κατέχει τη γνώση η οποία συνοδεύεται από φόβο Θεού και που αναζητά διακαώς τη ζωή, μπορεί να φυ­τεύει ελπίζοντας και να αναζητά καρπούς.

Άφησε λοιπόν τη καρδιά σου ν' αποκτήσει γνώση και τη ζωή σου να γίνει αποδέκτης του Λόγου. Φροντίζο­ντας μ' αυτό τον τρόπο το δέντρο σου και συλλέγοντας τους καρπούς του θα απολαμβάνεις πάντοτε μια σο­δειά που θα είναι ευχάριστη στον θεό, μια σοδειά που κανένα φίδι δεν θα μπορεί να αγγίξει ούτε η πλά­νη να διεισδύσει. Τότε πια η Εύα δεν θα παραπλανιέται^-θα υπάρχει εμπιστοσύνη στην Παρθένο^- η σωτηρία θα εξαγγέλεται^- οι απόστολοι θα είναι προικισμένοι με κατανόηση^- το Πάσχα του Κυρίου θα τελειούται^- οι ε­ποχές θα κυλούν ομαλά, κατά την τάξη διαδοχής τους^-ο Λόγος θα καθοδηγεί με χαρά τους οσίους και μέσω Αυτού θα δοξάζεται ο Θεός.

Η δόξα ανήκει αιώνια σ' Αυτόν.

Αμήν.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΤΟΜΟΣ 5

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

απόδοση στα νέα ελληνικά από τον Δημήτρη Κουτσούκη