Ο βίος της Οσίας Σμαράγδας (Ονιστσένκο)

Ο βίος της Οσίας Σμαράγδας (Ονιστσένκο) 

10 Ιανουαρίου  

Βιντσέντσιου Ντάσκαλου - Περιοδικό ''Lumea monahilor'', nr. 113, noiembrie 2016, pp. 28-31.

Μετάφραση - επιμέλεια π.Γεώργιος Κονισπολιάτης 

Γεννήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 1858 στο χωριό Μαρκόβτσι,περιοχή Τσερνίχιν,στην Βόρεια Ουκρανία, στην οικογένεια του Αβραάμ και της Μαρίας Ονιστσένκο. Μετά τον θάνατο του συζύγου της και καθώς τα μεγαλύτερα παιδιά είχαν φύγει σε άλλες πόλεις η Μαρία έμεινε μόνη της με την μικρή Ουλιάνα (την μετέπειτα Αγία Σμαράγδα). 

Η σοβαρή ασθένεια της μικρής Ουλιάνας ήταν μία μεγάλη δοκιμασία για την Μαρία. Είχε ήδη αρχίσει τις προετοιμασίες για την κηδεία. Ο ιερέας που ήλθε να την εξομολογήσει, ζήτησε από την Μαρία όπως όταν η μικρή Ουλιάνα γίνει καλά να την στείλει στο μοναστήρι της Υπαπαντής στο Νιζίν. Από τη στιγμή που οι ελπίδες να ζήσει ήταν ελάχιστες και είχε ήδη αρχίσει να προετοιμάζει τα της κηδείας, η Μαρία συνέναισε στα λεγόμενα του ιερέα. Ωστόσο, πιάστηκε από τα λόγια του ιερέα, και γεμάτη ελπίδα άρχισε να προσεύχεται θερμά. Η Ουλιάνα πραγματικά έγινε καλά. 

Στο μοναστήρι του Νιζίν,που βρίσκεται χτισμένο στην αριστερή όχθη του ποταμού Δνείπερου, είχε πολλές μοναχές και φρόντιζαν πολλά ορφανά. Η Ουλιάνα είχε επισκεφτεί πολλές φορές, μαζί με τους γονείς της, το μοναστήρι και κάποιες φορές είχε σκεφτεί ότι και η ίδια ίσως κάποτε θα ζούσε εκεί. 

Το 1876 έλαβε το μικρό μοναχικό σχήμα. Το 1914, όταν η Ρωσία μπαίνει στον Α'Παγκόσμιο Πόλεμο, πεθαίνει η ηγουμένη. Η αδελφότητα, λαμβάνοντας υπ'όψιν τις αρετές της, την υπακοή, την άσκησή της, ζητούν να γινέι εκείνη ηγουμένη. Αρνείται την πρόταση θεωρώντας πως δεν είναι άξια. Οι μαναχές επιμένουν. Μετά από πολυήμερες προσευχές και ακούγοντας την συμβολή του πνευματικού της, δέχεται. Το μοναστήρι αντιμετώπιζε καθημερινές προκλήσεις και οι άνθρωποι έτρεχαν να απαλύνουν τον πόνο τους εκεί. Η προσευχή είναι το στήριγμά τους. Τα γεγονότα τρέχουν γρήγορα. Η Αυστροουγγρική κατοχή, η εγκατάσταση του Κόκκινου Στρατού,το τέλος του Α'Παγκοσμίου Πολέμου,ο εμφύλιος... 

Το 1922 οι αρχές συλλαμβάνουν την μοναχή Σμαράγδα,ενώ έχει αρχίσει και η κατάσχεση της εκκλησιαστικής περιουσίας από τους μπολσεβίκους.  

Ανακρίσεις,χτυπήματα,ύβρεις,εκφοβισμοί... Η ηγουμένη απαντάει με ηρεμία και αποκρούει κάθε κατηγορία. 

Την εποχή εκείνη πεθαίνει η ηγουμένη της Μονής της Αναλήψεως στο Νιζίν. Παραδίδουν το σώμα της στην αδελφότητα και μετά από προσευχές και τις φροντίδες τους την επαναφέρουν στην ζωή! 

''Κλινικός θάνατος'',αυτή είναι η ετυμηγορία όλων.

''Θαύμα!'',είναι η απάντηση εκείνων που βλέπουν στο γεγονός την θεία επέμβαση. Και τα δύο γίνονται ουσιώδη χάρη στην παρρησία εκείνης που για δεύτερη φορά νικάει τον θάνατο και η οποία αγωνίζεται για το δικαιώματα της αδελφότητας που ποιμαίνει. Αυτό φέρνει την δεύτερη σύλληψή της, στις 13 Μαΐου 1922. Καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκισης. Το 1925 βρίσκεται και πάλι κοντά στην αδελφότητα. Παρότι γνωρίζει ότι ο διωγμός πλησιάζει στο ζενίθ του, συνεχίζει την δραστηριότητά της. Επισκέπτεται τα κοντινά χωριά. Στηρίζει τους ιερείς των οποίων τους ναούς έκλεισαν. Φροντίζει τους φτωχούς,τις χήρες,τους γέρους, κυρίως όμως τα ορφανά. 

Το 1927,οι μπολσεβίκοι κλείνουν το μοναστήρι. Συνοδεύει τις μοναχές που επιστρέφουν στα σπίτια τους και τους προσφέρει λόγο ελπίδας και ένα συμβολικό δώρο. Έπειτα, η Οσία Σμαράγδα, μαζί με άλλες 28 ηλικιωμένες μοναχές,κατευθύνεται προς το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο Κόζελετς. Όπως και στο Νιζίν φροντίζει για την εύρυθμη λειτουργία της μονής και βοηθάει τους εμπερίστατους. Το 1930 συλλαμβάνεται ξανά.Της υπόσχονται ότι θα ανοίξουν πάλι την μονή και θα της προσφέρουν οικονομική βοήθεια εαν θα γίνει πληροφοριοδότρια. Αρνείται επειδή «ο Θεός έδωσε- σε εμένα και στην αδελφότητα-ότι είχαμε ανάγκη». 

Όταν απελευθερώνεται, την αναγκάζουν να μείνει σε ένα διαμέρισμα στο Κοζελέτς. Μετά την επίθεση του Χίτλερ, ο Στάλιν ζητάει την βοήθεια της Εκκλησίας και έτσι τα μοναστήρια ξανανοίγουν. Η Οσία Σμαράγδα βρίσκει το μοναστήρι στο Νιζίν ερειπωμένο αφού είχε μετατραπεί σε αποθήκη πυρομαχικών. Με γυμνά χέρια προσπαθούν να το συνεφέρουν. Κάποιοι την κοιτούν με έκπληξη, φόβο και ειρωνεία. Οι εβδομάδες περνούν αλλά δεν το βάζουν κάτω. Σιγά - σιγά σπεύδουν πολλοί πιστοί από τα γύρω χωριά να βοηθήσουν. Ένας ιερέας που είχε επιβιώσει από τα γκούλαγκ, τελεί καθημερινά την Θεία Λειτουργία σε μία παράγκα που είχε μετατραπεί σε παρεκκλήσι. Γίνεται μία νέα αρχή. Προσωρινά όμως.Το 1943 ξανακλείνουν το μοναστήρι. Η Οσία Σμαράγδα αποσύρεται στην Μονή της Αγίας Τριάδος στο Τσερνίχιβ. Λίγο πριν την κοίμησή της έλεγε ότι το μοναστήρι θα ξανανοίξει και εκεί θα βρεί ανάπαυση. Εκοιμήθη στις 10 Ιανουαρίου 1945. 

Το 1969 έκλεισαν το κοιμητήριο της Μονής της Αγίας Τριάδος στο Τσερνίχιβ. Kατά την εκταφή της το λείψανό της βρέθηκε άφθαρτο. Η αφθαρσία των λειψάνων της διαπιστώνεται και τον Νοέμβριο του 2011. Στις 8 Μαΐου 2012 λαμβάνει μέρος η αγιοκατάταξη της Οσίας Σμαράγδας. Στα τέλη της δεκαετίας του'90 η Μονή της Υπαπαντής στο Νιζίν ξανάνοιξε.Το λείψανό της μεταφέρθηκε στο μοναστήρι στις 3 Μαίου 2014.