Όταν δεν υπάρχουν τα σημεία αυτά, η Αγία Σύνοδος μετατρέπεται σε «σύλλογο» ή «ομάδα»

Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου (Σαχάρωφ)

Ο αθωνικός μοναχισμός αποδίδει στην υπακοή εξαιρετικά μεγάλη σημασία. Ο καλός ασκητής παραμένει όλη τη ζωή του στην υπακοή, έστω και αν άσπρισαν τα μαλλιά του σε αυτήν, έστω και αν είναι πολύ έμπειρος και απέκτησε το χάρισμα της καθαράς εσωτερικής προσευχής, και συνεπώς και το χάρισμα να γνωρίζει μέσω της προσευχής το θέλημα του Θεού.

Η υπακοή έχει πολλές πλευρές και μπορεί να εκδηλωθεί σε ποικίλες καταστάσεις. Κοινός ασκητικός κανόνας είναι να μην εμπιστεύεται κάποιος τον εαυτό του. Ως εκ τούτου, κάθε υπόδειξη του πνευματικού πατέρα σχετικά με την εσωτερική ζωή πρέπει να γίνεται αποδεκτή με σεβασμό και ευλάβεια.Ο κανόνας αυτός πρέπει να τηρείται ιδιαίτερα από τους αρχάριους μοναχούς. Αλλά και οι γνώστες της πνευματικής πάλης και οι προχωρημένοι στη μοναχικό ζωή δεν τον εγκαταλείπουν.

Μια άλλη πλευρά της υπακοής, που αφορά την εξωτερική δράση, τηρείται στον ίδιο βαθμό και από τους αρχαρίους και από τους έμπειρους μοναχούς. Η έναρξη κάθε έργου πρέπει να γίνεται με ευλογία, ώστε με την πράξη της ευλογίας να προσδίδεται σε όλα ο χαρακτήρας του Θείου έργου. Όλες οι ασήμαντες λεπτομέρειες, όπως και τα σημαντικά πράγματα στη ζωή μας, απαιτούν τη γνώση του Θείου θελήματος.

Η καθημερινότητά μας είναι βυθισμένη στα ρηχά νερά των ασήμαντων αναγκών. Το κάθε πράγμα όμως, ακόμη και το πιο ασήμαντο, μπορεί να φανεί σε μας ως ανταύγεια ή «λόγος» για το μεγαλείο του Θεού· να εμφανισθεί στο πνεύμα μας ως εκπληκτικό μυστήριο. Έτσι για παράδειγμα, η άσκηση της μοναχικής υπακοής, που προκαλεί αποστροφή στις υπερήφανες ψυχές, με τη συνετή κατανόηση της ουσίας της ασκήσεως αυτής γίνεται οδός για διεύρυνση της συνειδήσεώς μας ως τις απροσδόκητα μεγάλες πνευματικές θεωρίες. Θα φαινόταν πως αρχίζουμε από το μηδέν. Γινόμαστε απλώς προσεκτικοί στις ανάγκες των ανθρώπων που μας περιβάλλουν. Με τον καιρό μαθαίνουμε να δεχόμαστε τις σκέψεις, το θέλημά τους. Με αυτό τον τρόπο διεισδύουμε στους απόκρυφους χώρους του εσωτερικού τους κόσμου. Αναπτύσσεται μέσα μας η ικανότητα με μία πράξη προσοχής να ακούμε και να διακρίνουμε ποιες διαθέσεις, ποιες εσωτερικές κινήσεις των καρδιών υπάρχουν ανάμεσα σε εκείνους που είναι γύρω μας. Σε περαιτέρω ανάβαση, η υπακοή οδηγεί στην κατανόηση της οντολογικής αρχής της ορθόδοξης συνοδικότητος. Έξω από την Συνοδικότητα. Εξω από την παιδεία της υπακοής δεν μπορούμε να εννοήσουμε το μυστήριο της συνοδικότητος.

Τα μέλη των Συνόδων, των μικρών και των μεγάλων, εκπαιδευμένα με τον πρέποντα τρόπο στη θαυμαστή αυτή εργασία, αναπτύσσουν μια εκλεπτυσμένη αντίληψη για το πώς και από τι διαπνέονται όλοι οι παρευρισκόμενοι. Διαμένοντας, βέβαια, σε αδιάλειπτη νοερά προσευχή, οι μέτοχοι αυτοί της συνοδικής αναζητήσεως του θελήματος του Θεού αγκαλιάζουν με το πνεύμα τους όλη τη Σύνοδο και αισθάνονται πότε και σε ποιόν ομιλεί το Πνεύμα το Άγιο. Το Πνεύμα όμως Αυτό «όπου θέλει πνει» (Ιωάν. 3,8), χωρίς οπωσδήποτε να υπολογίζει την ιεραρχική θέση των συνοδικών.

Σε αυθεντικά αγία Σύνοδο δεν υπάρχει κατά κάποιον τρόπο χώρος για ιεράρχηση ούτε πάλη για επικράτηση ή υπεροχή· όλοι έχουν την επιθυμία να αισθανθούν πιστά «την ευδοκία του Αγίου Πνεύματος». Υποδειγματικό πρότυπο της σπουδαίας αυτής πλευράς της εκκλησιαστικής ζωής υπήρξε η πρώτη σύνοδος Αποστόλων και Πρεσβυτέρων της Ιερουσαλήμ (βλ. Πράξ. 15). Από την περιγραφή της βλέπουμε πώς συμπεριφέρονταν όλοι, χωρίς να εξαιρείται και ο Πέτρος, στην ευλογημένη αυτή σύνοδο, η οποία επέκτεινε τον λόγο και την αποκάλυψη του Θεού από τα στενά πλαίσια του εβραϊκού έθνους σε οικουμενικές διαστάσεις. Ο καθένας από εκείνους, στους οποίους αποκαλύπτεται κατά την ενέργεια Του το Πνεύμα της Αληθείας, εκφράζει την Αλήθεια με ταπείνωση, και όλοι με τη χαρά του πνεύματος τους την αποδέχονται.

Όταν δεν υπάρχουν τα σημεία αυτά, η Αγία Σύνοδος μετατρέπεται σε «σύλλογο» ή «ομάδα» ειδικών διεκπεραιωτών ή επαγγελματιών θεολόγων, χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα εξόδου από το επίπεδο των ανθρωπίνων εικασιών.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Το Μυστήριο της Χριστιανικής Ζωής