Αµαρτάνουν δηλαδή οι άρχοντες που τιµωρούν όσους αδικούν και διασώζουν το δίκαιο όσων αδικούνται;

 

Αγίου Μάρκου του Ασκητού

Περί των ακουσίων θλίψεων 

∆ΙΑΛΟΓΟΣ ΑΣΚΗΤΟΥ ΜΕ ΕΝΑ ΝΟΜΙΚΟ  

2. Ακούγοντας αυτά ο νοµικός είπε: 

Αµαρτάνουν δηλαδή οι άρχοντες που τιµωρούν όσους αδικούν και διασώζουν το δίκαιο όσων αδικούνται; 

Ο Γέροντας απάντησε 

∆εν αµαρτάνουν οι δικαστές, αλλά εκείνοι που τους παραδίνουν και δεν εµπιστεύονται στο Θεό. Πρώτα-πρώτα κάθε τι που τους συµβαίνει, είναι επακόλουθο των δικών τους κακών που τους έλκει σε µετάνοια και όχι σε αντίσταση[2]. Ύστερα, ακόµα και αν αδικήθηκαν, έπρεπε να συγχωρέσουν το τυχόν πληµµέληµα σ' αυτόν που τους αδίκησε, γιατί άκουσαν τον Κύριο που είπε «άφετε και αφεθήσεται υµίν» και να µη κάνετε µε την ανθρώπινη εκδίκηση ασυγχώρητα τα δικά σας κακά[3]. Ο Απόστολος λέγει «οι άρχοντες δεν προκαλούν φόβο σ' όποιον κάνει το καλό, αλλά σ' όποιον κάνει το κακό». ∆εν αναγκάζουν τους πιστούς και ευλαβείς να κατηγορούν όσους τους αδικούν, ούτε τους ανεξικάκους καταγγέλουν επειδή δεν χρησιµοποιούν τα δικαστήρια όταν αδικούνται. Απλά και µόνον παρέχουν την εκδίκηση σ' όσους επιθυµούν. Εκείνους όµως που για χάρη του Θεού δείχνουν µακροθυµία, τους τιµούν και τους αποδέχονται ως περισσότερο συνετούς. Όπως λοιπόν όσους δεν θέλουν να λύνουν τις διαφορές τους δικαστικώς δεν τους σύρουν µε τη βία, παρόµοια δεν αµαρτάνουν όταν αποδίδουν το δίκαιο σ' εκείνους που καταγγέλουν κάποιον. Γι' αυτό πρέπει, σοφώτατε, µετά τους λόγους και τους νόµους τους εκτός Εκκλησίας να διδαχθείς και τον πνευµατικόν νόµον, να αναλάβεις τους κόπους για χάρη της ευσέβειας και να φθάσεις να υποµένεις ως δικά σου τα επερχόµενα θλιβερά[4], γιατί χωρίς αυτά δεν µπορεί κάνεις να γίνει αληθινά σοφός.

Συνεχίζεται  

[2]. Κάθε τι που µας συµβαίνει, κάθε θλίψη και αδικία, είναι επακόλουθο των δικών µας κακών. Σε άλλο λόγο του ο άγιος Μάρκος είναι πιο σαφής. «Αι επερχόµεναι, θλίψεις τοις ανθρώποις - είναι γεννήµατα- των ιδίων κακών» (Περί των οιοµένων § 9, σ. 132). Γι' αυτό προτρέπει να µην κατηγορούµε τους άλλους ανθρώπους ως αίτιους, για τις συµφορές που µας συµβαίνουν (Περί των οιοµένων § 53, σ. 146). Τη µυστική λειτουργία του πνευµατικού νόµου, κάτω από τον οποίο όλοι ανεξαιρέτως βρισκόµαστε, αρχίζουµε να την ψηλαφούµε, όταν κυνηγάµε µε αγάπη και προσευχή τη Χάρη του Θεού. Εµπόδιο είναι τα πάθη και όπου υπάρχουν πάθη, εκεί συµβαίνουν οι αρµόζουσες αθέλητες θλίψεις. Ή, όπως λέγεται στην παράδοση των αγίων, «ενέργεια παθών, αποδηµία χάριτος». Ο άνθρωπος, όταν πλανηθεί από τις εµπαθείς επιθυµίες του, η πάνσοφος Χάρη του Θεού «εγκαταλείψει αυτόν και παραδώσει αυτόν εις χείρας πτώσεως αυτού» (Σοφ. Σειράχ 4, 19). Είναι φρικτό ο άνθρωπος να εγκλωβιστεί στην «πονηρία των επιτηδευµάτων αυτού» (Ψαλµ. 27, 5). Η ενεργοποίηση των παθών φανερώνει λήθη Θεού και ο άγιος Μάρκος σηµειώνει «Σύµβασις οδυνηρά µνήµην θεού παρέχει τω συνετώ θλίβουσα κατά αναλογίαν τον επιλανθανόµενον του Κυρίου» (Περί νόµου § 56, σ. 88). Το «κατά αναλογίαν» που λέγει, το ζύγισµα αυτό, ανήκει αποκλειστικά στη φιλανθρωπία του Θεού. Ως µυσταγωγός του πνευµατικού νόµου ο άγιος Μάρκος δηλώνει απερίφραστα ότι οι ακούσιες θλίψεις, που µας συµβαίνουν, έχουν ως αιτία τα εκούσια πάθη µας. «Ει πάν ακούσιον εκ των εκουσίων την αιτίαν έχει, κατά την Γραφήν, ουδείς ούτως εχθρός ανθρώπου, ως αυτός εαυτού τυγχάνει. Εκούσιων λέγει τον λογισµόν, ακούσιον δε την σύµβασιν» (Περί των οιοµένων § 96, σ. 158). Ο Θεός δε, µε πολλή φιλανθρωπία, σοφία και ταιριαστό τρόπο απονέµει «τα ακούσια τοις εκουσίοις» (Περί νόµου § 161, σ. 116). «Ο παντεπόπτης Θεός, ώσπερ τοις έργοις ηµών αξίας επιφοράς απένειµεν, ούτω και τοις λογισµοίς και τοις εκουσίοις νοήµασιν» (Περί των οιοµένων §177, σ. 186). ∆ηλαδή, σε όποιο βαθµό ανάπτυξης βρίσκεται η κακία µας, ανάλογη είναι και η καρποφορία της, η ακούσιος επιφορά της θλίψεως. Κανείς δεν ξεφεύγει από αυτή τη δίκαιη και ανυποχώρητη ενέργεια του πνευµατικού νόµου, εκτός µόνον «δια προσευχής και µετανοίας» (Περί νόµου § 95, σ. 98). Στη συνέχεια αυτού του διαλόγου µε το νοµικό, στο 17ο κεφάλαιο, διευκρινίζει ο Αγιος, ότι οι συµφορές και οι ακούσιες θλίψεις δεν έχουν φανερή αντιστοιχία µε τις αιτίες τους, δηλαδή µε τα εκούσια έργα της κακίας µας, γι' αυτό και πολλοί απιστούν στη δικαιοσύνη του Θεού.

[3]. Είναι ανάγκη να µην επιτρέψουµε να βεβηλωθεί από τον δαίµονα του µίσους και της εκδικήσεως, η εικόνα του αδελφού µας, που βρίσκεται στη συνείδησή µας. Το γεγονός ότι κάποιος έκανε ένα κακό σε µένα ή σε κάποιον άλλο, δεν µπορεί να ελαττώσει στα µάτια µου την άµετρη αξία του µυστηρίου της αγάπης του Θεού. Εφ' όσον προσφέρουµε στη θεία λατρεία και στις προσευχές µας, ενώπιον του Χριστού το κάθε τι, ακόµα και τον εαυτό µας, είναι επακόλουθο να του προσφέρουµε και τις σχέσεις µας µε τους αδελφούς µας. Εξ' άλλου ο Χριστός είναι που έφερε ενώπιόν µου, τον κάθε συγκεκριµένον πλησίον, και έβαλε και εµένα ενώπιόν του, ώστε µε την αγαπητική σχέση του ενός προς τον άλλο, να γίνεται µία κοινή θυσία προσφοράς προς τον ουράνιο Πατέρα. Ο Θεός καλεί εµάς δια των άλλων, και τους άλλους µέσω ηµών. Εάν κόψουµε αυτήν την κοινωνία µε την εκδίκησή µας προς τον αδελφό, υπάρχει αλλοτρίωση, διότι ο διάλογος µε τον πλησίον µου είναι συγχρόνως διάλογος δικός µου και δικός του µε τον Θεό. Τον Θεό δεν µπορείς να τον συναντήσεις παρά µόνον µέσα στην αγάπη για τον άλλο. Η εκδίκηση αποµονώνει και δεν αφήνει να φθάσει η συγχώρεση του Θεού σ' εµάς και έτσι µένει ασυγχώρητη η κακία µας... όσο «δίκαιο» και αν έχουµε. 

[4]. Η υποµονή στα επερχόµενα ακούσια λυπηρά της ζωής, µε την σταθερή πεποίθηση ότι είναι γεννήµατα των δικών µου κακιών, είναι ένδειξη ότι ενεργώ «κατά φύσιν». ∆ιότι, αντίθετα «όταν εις το παρά φύσιν γένηται, επιλανθάνεται της δικαιοσύνης του Θεού» και µάχεται µε τους ανθρώπους, πιστεύοντας ότι τον αδικούν. Όταν, λοιπόν φεύγει ο άνθρωπος από την ενέργεια του «κατά φύσιν», «εµπίπτει εις την αµαρτίαν και εις τας επακολουθούσας αυτή δεινάς συµβάσεις, καν µη προσφάτως (= άµεσα, στον τρέχοντα χρόνο), αλλά τω ιδίω καιρώ, καθώς οίδεν η του Θεού δικαιοσύνη» (Περί των οιοµένων § 83, σ. 154). Γίνεται εποµένως αληθινά σοφός όποιος υποµένει µε προσευχή τα επερχόµενα θλιβερά µε ασάλευτη πίστη στη δικαιοσύνη του Θεού, διότι κάθε συµβάν θα του γίνει «θεογνωσίας διδάσκαλος» (Περί των οιοµένων § 58, 59 σ. 148).

 

Αγίου Μάρκου του Ασκητού

Περί των ακουσίων θλίψεων 

Μοναχού Παϊσίου Καρεώτου 

Εκδότης: Ι.ΧΙΛΑΝΔΑΡΙΝΟΝ ΚΕΛΛΙΟΝ ΑΓ.ΑΡΧΑΓΓΕΛΩΝ