μικρό ωρολόγιο: Το μυστήριο της κλήσης του πρωτοκλήτου

Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2025

Το μυστήριο της κλήσης του πρωτοκλήτου - π.Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος

ΚΥΡΙΑΚΗ

Τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου

Ἰω. α΄ 35-52

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία
του π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, στα πλαίσια της ερμηνείας που έγινε στο κήρυγμα της Κυριακής 30 Νοεμβρίου του 1997 ή του 2003

Τὸ ηχητικό απόσπασμα από την ομιλία - σε mp3 εδώ

Η περικοπή που ακούσαμε, όπως καταλάβατε,είναι αφιερωμένη στην γιορτή σήμερα του Αγίου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου. Και στο βασικό της σημείο, το αρχικό σημείο, ερμηνεύεται-προσεγγίζεται αυτή η κλήση του Πρωτοκλήτου. Και οι γραμμές οι οποίες περιγράφουν αυτό το τόσο συγκλονιστικό γεγονός για τη ζωή ενός ανθρώπου, και μάλιστα την κλήση του πρώτου Αποστόλου, είναι τόσο λιτές, τόσο λίγες, τόσο λίγα τα λόγια, που αμέσως αναδύεται το ερώτημα: πώς μπορεί να γίνει μια κλήση σε ένα τόσο σπουδαίο γεγονός, να αλλάξουν τόσο βαθιά δομές μέσα στην ψυχή ενός ανθρώπου, μέσα από τόσες λίγες λέξεις και γραμμές; Τι συνέβη;

Να προσεγγίσω αυτό το μυστήριο του τι συνέβη - παρόλο που όλα παραμένουν στο χώρο ενός μυστηρίου, λόγω της λιτότητας του κειμένου - να προσεγγίσω αξιοποιώντας το κείμενο σε τρία επίπεδα. Ένα επίπεδο πριν από τη συνάντηση του Χριστού, ένα κατά τη συνάντηση, και στο τρίτο τι είπαν, τι λόγια αντήλλαξαν. Πριν από αυτή τη συνάντηση υπάρχει ένα βασικό και ουσιαστικό γεγονός που είναι προδρομικό γεγονός· που είναι ο ίδιος ο Πρόδρομος, το είπε το κείμενο: ο Ανδρέας ήταν μαθητής του Προδρόμου. Ο ίδιος ο Πρόδρομος, ως παρουσία, μπορεί να εκφραστεί με δύο μεγέθη: Ένα βασικό μέγεθος της λιτότητας, που λιτότητα σημαίνει μη συσχηματισμός με τα πράγματα του κόσμου, μη χρησιμοποίηση πομπωδών, διαφημιστικών, δυνατών, οποιωνδήποτε, δεδομένων του κόσμου, για να φανερωθεί κάτι· αυτό είναι η λιτότητα. Είναι η απεμπόληση όλων των δυναμικών του κόσμου [οι οποίες βρίσκονται] σε αντίθεση με αυτό που κάνει ο Θεός. Αυτό είναι η λιτότητα - δεν αρκεί μια απλή λιτότητα με άλλα πράγματα - είναι ηαπελευθέρωση και ο μη συσχηματισμός για την καταξίωση και την προβολή της παρουσίας και της υπάρξεώς μας. Αυτό είναι το πρώτο δεδομένο του Προδρόμου, το οποίο έμαθαν οι μαθητές του και ο Ανδρέας. Και το δεύτερο στοιχείο είναι η γνωστή φράση «μετανοείτε», αυτή η πολύ βαθιά αλλαγή. Βλέπετε, ο Πρόδρομος είναι «φωνή», υπ' αυτήν την έννοια που είναι αποδεσμευμένος από τέτοιες συμβατικότητες προβολής, παρουσιάσεως, και ταυτόχρονα εκφράζει άλλη μια βαθιά αλλαγή για τα πράγματα του κόσμου.

Και έρχεται τώρα ο Πρόδρομος να πει στον Ανδρέα. Προσέξτε τι λέει. Μια φράση του λέει μονάχα. Του λέει: «Να, ο αμνός του Θεού». Η φράση αυτή είναι γνωστή από την Παλαιά Διαθήκη και ο Ανδρέας την ξέρει. Είναι φράση που χρησιμοποιήθηκε από τον προφήτη Ησαΐα. Αλλά αυτή η φράση έχει ένα πολύ βαθύ περιεχόμενο και ένα συμβολισμό βέβαια. Γιατί το πρόβατο το «αγόμενο επί σφαγήν» ήταν πάντοτε σιωπηλό, δεν χρησιμοποιούσε κάποια άλλα «κοσμικά» μέτρα αμύνης, και ήταν θυσιαζόμενο. Και κάνει τώρα μια μεταφορά ο Ιωάννης πάνω στους μαθητές του και, ενώ τους έχει δώσει τη λιτότητα και αυτή τη βαθιά αλλαγή του «μετανοείτε», τους βάζει και το μέγεθος της θυσιαστικής προσφοράς και λέει: «Να αυτός πάει πιο παρακάτω τα πράγματα, είναι ο αμνός του Θεού». Είναι η σιωπή, είναι η λιτότητα, είναι η σιγή αλλά ταυτόχρονα είναι κάτι βαθύτερο: είναι ο θυσιαζόμενος, είναι η θυσιαζόμενη ησυχία. Και εκείνη τη στιγμή πια που γίνεται αυτή η μεταλλαγή η βαθιά, μεταφέρονται από τον Ιωάννη στα βαθιά μεγέθη τα θυσιαζόμενα.

Λέει το κείμενο με μια καταπληκτική λιτότητα: «και θεασάμενος» ο Ιησούς τον Ανδρέα και τον άλλο μαθητή που ήταν μαζί του· «θεασάμενος»:μπαίνουν μέσα στη θέα του Θεού! Μπαίνουνε μέσα όχι απλώς στο κοίταγμα· η θέα του Θεού είναι η αγάπη του Θεού! Και προσλαμβάνονται μέσα στην αγάπη του Θεού. Βλέπετε όλα αυτά συμβαίνουν μυστικά μέσα στην καρδιά των ανθρώπων. Ο Θεός λειτουργεί τελείως μυστικά. Αυτό το «θεασάμενος». Μια βαθιά αγιοπνευματική προσέγγιση του γεγονότος! Ότι όλα αυτά τα γεγονότα της ζωής μας που είναι συγκλονιστικά, λειτουργούν με έναν λιτό, απλό, «εν μετανοία» τρόπο και μέσα στην αγάπη του Θεού, ο οποίος μας κοιτάζει. Δεν χρειάζονται άλλες αναλύσεις γι’ αυτό το πράγμα. Μας κοιτάζει, «θεασάμενος», και λέει ο Χριστός μόνο δύο λέξεις: «Τι ζητείτε;» Και αυτοί λένε: «Πού μένεις;» Τίποτε άλλο, αυτός είναι ο διάλογος. Τι ζητείτε; Ενεργοποιεί το είναι τους, την προσωπικότητά τους! Αυτό είναι το «τι ζητείτε». Και αυτοί αυτό που ζητούν δεν ξέρουν πώς να το πουν, δεν έχει κάτι, και λένε «πού μένεις;»· που σημαίνει: «πού μένεις; πώς ζεις;». Όχι «ποιος είναι ο τόπος σου;», «ποιος είναι ο τρόπος σου;», για να κάνεις τον τόπο τρόπο. «Πού μένεις;» Και πήγαν και είδαν πού μένει. Και τίποτα άλλο. Δεν λέει τι κατάλαβαν. Αλλά ακριβώς αυτό που έμεινε πάνω τους ήταν αυτός ο τρόπος, που ξεκινά από την προδρομική ανάλυση της λιτότητας, της ελευθερίας από τη χρησιμοποίηση των δυναμικών του κόσμου για να «καταξιωθούμε», της αλλαγής του κόσμου «εν μετανοία», το ότι είμαστε μέσα στη χάρη του Θεού και εκεί μένουμε, χωρίς να μπορούμε να το πούμε· και αυτό ζητούν.

Και μένεις εκεί μέσα και γίνεται το γεγονός, όπως λένε οι Πατέρες, «ανέκφραστο» γεγονός. Αυτό το γεγονός, της μεταφοράς του Ανδρέου από τον Ιωάννη προς τον Χριστό ως πρωτόκλητου μαθητή, είναι τελικά ανέκφραστο γεγονός, ανέκφραστο μυστήριο, όπως είναι σε τελική ανάλυση ανέκφραστο μυστήριο, πολύ βαθύ και ανερμήνευτο σε παρακάτω πτυχές του, η δική μας στάση μπρος στον Χριστό. Είναι αυτό το «πού μένεις;» και πώς μένουμε εκεί κοντά Του. Και για να μπορούμε να το κάνουμε αυτό το πράγμα, να μείνουμε εν Αυτώ, πρέπει να αρχίσουμε να λειτουργούμε με τα ίδια δεδομένα: να αξιοποιήσουμε τη λιτότητα αυτή, τον μη συσχηματισμό με τις δυναμικές του κόσμου· να αξιοποιήσουμε τη βαθιά, εσωτερική, «εν μετανοία» αλλαγή που γίνεται με τα πράγματα του κόσμου. Δεν περιμένουμε να αλλάξουν τα γύρω. Αλλάζει κάτι βαθύ μέσα μου και δεν αξιοποιώ τις δυναμικές του κόσμου, που πάνε να αλλάξουν ψεύτικα τον κόσμο. Ταυτόχρονα ξέρω που βρίσκομαι μέσα στην χάρη του Θεού! Τινάζεταιστον αέρα η απελπισία, η αγωνία, το άγχος! Είσαι εκείνος που είσαι στη ματιά του Θεού, στη θέα του Θεού. Και εκείνο που μπορείς να ακούσεις από τον Θεό είναι: «Τι θέλεις;» Και λες: «Να μείνω. Πού μένεις;» Και μένεις! Και αυτό δεν εκφράζεται, δεν λέγεται.

Είναι λοιπόν το μυστήριο της κλήσεως του Ανδρέα μεν, πρωτογενώς ως Πρωτοκλήτου, και της κλήσεως, όχι απλώς μιας πρωτογενούς κλήσεως δικής μας, αλλά μιας συνεχούς παραμονής - που απαιτεί μια καθημερινή «κλήση» στα πράγματα - κοντά στον Χριστό. Αναζητήστε λίγο στις ζωές σας, μπείτε στις ρίζες αυτές μέσα, και τότε αυτό που θα λειτουργήσει θα είναι μυστήριοανέκφραστο, και με λόγια δεν μεταδίδεται. Απλώς θα μένετε κοντά στον Χριστό.