Tsar / Τσάρος (2009)

 

Tsar / Τσάρος (2009)

ολόκληρη η ταινία - εδώ 

Ο Αββάς Ποιμήν είπε

Ένας αδελφός ηρώτησε τον Αββάν Ποιμένα, λέγων. Εάν ίδω σφάλμα του αδελφού μου, καλόν είναι να το σκεπάσω; 

Του λέγει ο Γέρων: Όποιαν ώραν σκεπάσωμεν το σφάλμα του αδελφού μας και ο Θεός σκεπάζει το ιδικόν μας.

***

Επισκέφθηκαν κάποιοι γέροντες τον Αββά Ποιμένα και του είπαν: Αν δούμε τους αδελφούς να νυστάζουν στη σύναξη νομίζεις ότι πρέπει να τους ξυπνήσουμε για να προσέχουν στην αγρυπνία;

Κι εκείνος τους λέει: Εγώ πάντως αν δω έναν αδελφό να νυστάζει βάζω το κεφάλι του στα γόνατά μου και τον αναπαύω.

*

Ένας αδελφός ηρώτησε τον Αββάν Ποιμένα, λέγων.

- Μαζί μου κατοικούν αδελφοί. Ορίζεις να τους διατάξω;

Του λέγει ο Γέρων΄ Όχι, αλλά γίνε εις αυτούς παράδειγμα και όχι νομοθέτης.

*

Είπεν ο Αββάς Ποιμήν, ότι το να διδάξη κανείς τον πλησίον του είναι όμοιον να τον ελέγξει.

*

Ηρώτησαν μερικοί πατέρες τον Αββάν Ποιμέναν, λέγοντες. Εάν ίδωμεν ένα αδελφό να αμαρτάνει, ορίζεις να τον ελέγξωμεν; 

Τους λέγει ο Γέρων΄ Εγώ πάντως εάν έχω ανάγκην να περάσω απ’εκεί και τον ιδώ να αμαρτάνει, περνώ μακριά από αυτόν και δεν τον ελέγχω.

*

Είπεν πάλιν

Μήν κάμνεις το θέλημά σου. Αναγκαίον δε είναι να ταπεινώσεις τον εαυτόν σου εις τον αδελφόν σου.

*

Είπεν μεγαλυτέραν από αυτήν την αγάπην δεν ευρίσκει κανείς, από το να βάλλη την ψυχήν του υπέρ του πλησίον του. Διότι εάν ακούση λόγον κακόν, δηλαδή λυπηρόν, και ενώ μπορεί να ειπή και αυτός το όμοιον να αγωνισθεί και να μην ειπή ή αδικηθή πλεονεκτικώς και υπομένη και δεν ανταποδώσει εις αυτόν, ο τοιούτος βάλλει την ψυχήν του υπέρ του πλησίον.

*

Είπεν πάλιν

Η κακία ουδόλως αφανίζειν την κακίαν΄ Αλλά εάν κάποιος σου κάμη κακόν, κάμε του καλόν, δια να αφανίσεις την κακίαν με την ευεργεσίαν.

*

Ένας αδελφός ηρώτησε τον Αββάν Ποιμέναν, λέγων, ότι εάν ιδώ κανέναν αδελφόν, δια τον οποίον ήκουσα σφάλμα, δεν θέλω να τον βάλω στο κελλίον μου; Εάν δε ιδώ κανένα καλόν να χαίρομαι μαζί του;

Του λέγει ο Γέρων Εάν κάμνεις εις τον καλόν αδελφόν ολίγον καλόν, κάμε διπλάσιον εις τον άλλον.

*

Ο Παΐσιος, ο αδελφός του αββά Ποιμένος, σχετιζόταν με κάποιον που έμενε έξω από το κελί του, πράγμα που δεν το ήθελε ο αββάς Ποιμήν. Σηκώθηκε λοιπόν ο αββάς Ποιμήν και πάει στον αββά Αμμωνά και του λέει: Ο αδελφός μου, ο Παΐσιος, έχει σχέσεις με κάποιον και αυτό δεν με αναπαύει. Και του απαντά ο αββάς Αμμωνάς: Ποιμήν, ακόμα ζεις; Πήγαινε κάθισε στο κελί σου και βάλε στα κατάβαθα της καρδιά σου ότι έχεις ήδη έναν χρόνο που είσαι μέσα στο μνήμα.

*

Ο αββάς Ποιμήν ήρθε κάποτε να κατοικήσει στα μέρη της Αιγύπτου. Κοντά του έμενε ένας αδελφός πού είχε γυναίκα, και ποτέ δεν τον ήλεγξε.

Αυτή λοιπόν (η γυναίκα) έτυχε να γεννήσει νύχτα. Το πήρε είδηση ο γέροντας και κάλεσε τον μικρότερο αδελφό του.

Πάρε μαζί σου ένα μπουκάλι κρασί, του είπε, και πήγαινε να το δώσεις στο γείτονα, γιατί το χρειάζεται σήμερα. Εκείνος έκανε όπως τον πρόσταξε ο γέροντας.

Μόλις πήρε το κρασί ο αδελφός, κατανύχθηκε. Σε λίγες μέρες απομάκρυνε τη γυναίκα, αφού της έδωσε ότι είχε. Ύστερα ήρθε στο γέροντα και του είπε:

Εγώ από σήμερα μετανοώ. Ο γέροντας του έδωσε θάρρος. Τότε ο αδελφός πήγε κι έχτισε άλλο κελί, δίπλα στου γέροντα. Κι άπ’ αυτό ερχόταν στο γέροντα, πού τον καθοδηγούσε στο δρόμο του Θεού. Έτσι λοιπόν κέρδισε τον αδελφό.

*

Μια φορά ένας μοναχός τον ρώτησε: «Θα πρέπει άραγε κάποιος μοναχός να καλύπτει με το πέπλο της σιωπής την αμαρτία μιας υπέρβασης ενός άλλου μοναχού, αν τύχει να τον δει να την πράττει;». Ο γέροντας απάντησε: «Αν εμείς μεμφόμαστε τις αμαρτίες των αδελφών μας, τότε ο Θεός θα μεμφθεί και τις δικές μας αμαρτίες, και αν εσύ δεις ένα αμαρτωλό αδελφό, να μην πιστέψεις στα μάτια σου και να ξέρεις, ότι η δική σου η αμαρτία είναι σαν δοκάρι, ενώ η αμαρτία του αδελφού σου είναι σαν σκλήθρα, και τότε θ’ αποφύγεις τη στεναχώρια και τον πειρασμό για να τον κρίνεις».

*

Είπεν ο αββάς Ποιμήν

– Αν ένας άνθρωπος αμαρτήσει και το αρνηθεί λέγοντας «δεν αμάρτησα», μη τον ελέγξεις• διαφορετικά βλάπτεις την καλή του θέληση. Αν όμως του πείς «μη στενοχωριέσαι αδελφέ, αλλά φυλάξου στο εξής», εξυψώνεις την ψυχή του σε μετάνοια.

*

Όποιος πειρασμός κι αν βρη τον ταπεινόφρονα, λέγει ο Αββάς Ποιμήν, νικά γιατί σωπαίνει.

*

Είπε ο αββάς Ποιμήν:

«Πολλοί από τους Πατέρες μας έγιναν ανδρείοι στην άσκηση, αλλά στη λεπτότητα των λογισμών ελάχιστοι».

 

Οstrov (2006)

 

Οstrov (2006)

 

- Ξέρεις, αββά μου, αυτό το περιστατικό πολύ με ωφέλησε.

«Κύριε, Συ που με αξίωσες να έλθω στο σχήμα των αγίων αυτών γερόντων, αξίωσε με ν’ ακολουθήσω και τα ίχνη τους»

Ο μακάριος Ζωσιμάς διηγήθηκε για κάποιον γέροντα τα εξής: 

Όταν ήμουν σ’ ένα μοναστήρι της Τύρου πριν βγω στην έρημο μας επισκέφθηκε ένας ενάρετος γέροντας την ώρα που διαβάζαμε τα «Αποφθέγματα των αγίων Γερόντων». Διαβάζοντας φθάσαμε στον ασκητή εκείνο προς τον οποίο πήγαν οι ληστές και του είπαν: 

- Θέλουμε όλα όσα έχεις στο κελί σου. Κι εκείνος απάντησε: 

- Όσα σας φαίνονται καλά, παιδιά μου, πάρτε τα. 

Τα πήραν λοιπόν όλα και έφυγαν. Άφησαν μόνο ένα σκαλιστήρι. Το παίρνει αμέσως ο γέροντας και τρέχει πίσω τους φωνάζοντας: 

- Παιδιά, πάρτε αυτό πού ξεχάσατε. 

Οι ληστές τότε, θαυμάζοντας την ανεξικακία του, τα επέστρεψαν όλα στο κελί του και μετανοημένοι είπαν μεταξύ τους: 

- Πραγματικά ο άνθρωπος αυτός είναι του θεού... 

Μόλις λοιπόν το διαβάσαμε αυτό, μου λέει ο επισκέπτης μας γέροντας: 

- Ξέρεις, αββα μου, αυτά το περιστατικό πολύ με ωφέλησε. 

- Πώς, πάτερ; τον ρώτησα εγώ. Και μου διηγήθηκε: 

- Κάποτε που έμενα στα μέρη του Ιορδάνη, τα διάβασα, θαύμασα τον γέροντα κι έλεγα:

«Κύριε, Συ που με αξίωσες να έλθω στα σχήμα των αγίων αυτών γερόντων, αξίωσε με ν’ ακολουθήσω και τα ίχνη τους». 

Καθώς λοιπόν είχα τούτο τον πόθο, μετά δυο μέρες φθάνουν ληστές. Μόλις χτύπησαν την πόρτα και κατάλαβα ότι ήταν ληστές, είπα: «Δόξα τω Θεώ, τώρα είναι καιρός να δείξω τον καρπό του πόθου μου». 

Άνοιξα και τους δέχθηκα με ιλαρότητα. Άναψα ένα λυχνάρι και άρχισα να τους δείχνω τα πράγματα λέγοντας: 

- Μην ανησυχείτε. Πιστεύω ότι με τη χάρη του Κυρίου δεν θα σας κρύψω τίποτε. 

- Έχεις χρυσάφι; με ρωτούν. 

- Ναι, έχω τρία νομίσματα. 

Και άνοιξα μπροστά τους ένα κουτί. Τα πήραν κι έφυγαν με ειρήνη. 

Τότε εγώ συνεχίζει ο αββάς Ζωσιμάς αστειευόμενος του είπα: 

- Γύρισαν, όπως και στον γέροντα; Μου απαντάει αμέσως: 

- Ο Θεός να μην το δώσει, γιατί εγώ δεν ήθελα να επιστρέψουν.

Ο άγιος μάρτυρας Συμφοριανός του Ωτέν

22 Αυγούστου  

Ο άγιος μάρτυρας Συμφοριανός του Ωτέν

Ο άγιος Συμφοριανός ήταν γιος μιας ευγενούς οικογένειας του Ωτέν (Αυγουστόδουνον στην Βουργουνδία) κατά τους χρόνους του διωγμού του Αυρηλιανού (περί το 275). Μία ημέρα συνάντησε ομάδα ειδωλολατρών που συνόδευαν ένα άγαλμα της Βηρηκύνθιας (Κυβέλης) και τους ενέπαιξε για τις δεισιδαιμονίες τους. Αμέσως τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στον διοικητή Ηράκλειο που τον κάλεσε να παρουσιασθεί στο δικαστήριό του. Εκεί δήλωσε πως ήταν χριστιανός και υποστήριξε ότι όχι μόνο αρνιόταν να λατρέψει την μητέρα των θεών, αλλά πως ήταν έτοιμος να συντρίψει το άγαλμά της με το σφυρί. 

Ο δικαστής είπε να του διαβάσουν τα αυτοκρατορικά διατάγματα κατά των χριστιανών και τον κατηγόρησε για ιεροσυλία κατά των θεών και ανταρσία κατά των νόμων του Κράτους. Ο δούλος του αληθινού Θεού παραδόθηκε στα βασανιστήρια και κατόπιν οδηγήθηκε στην φυλακή. Όταν έληξε η νόμιμη διορία οδηγήθηκε πάλι για δεύτερη ανάκριση, κατά την οποία επέδειξε την ίδια σταθερότητα στην ομολογία της Πίστεως. «Έχω φόβο Θεού, του Παντοδύναμου που με δημιούργησε και μόνον Αυτόν υπηρετώ. Προς το παρόν εξουσιάζετε μόνο το σώμα μου, όχι όμως και την ψυχή μου», δήλωσε στον δικαστή. Καταδικάστηκε σε αποκεφαλισμό και οδηγήθηκε έξω από την πόλη.

Ψηλά από τα τείχη, η μητέρα του τον παρακινούσε στην κελτική γλώσσα: «Να θυμάσαι, παιδί μου, τον ζώντα Θεό. Κράτα γερά! Δεν μπορούμε να φοβόμαστε τον θάνατο που μας οδηγεί με σιγουριά στην ζωή. Στρέψε ψηλά την καρδιά σου, παιδί μου, κοίταξε Εκείνον που βασιλεύει στους ουρανούς. Σήμερα η ζωή δεν σου αφαιρέθηκε, μεταμορφώθηκε σε μια ζωή καλύτερη. Σήμερα, με μια αίσια ανταλλαγή, θα περάσεις στην ουράνια ζωή». 

Ο άγιος μάρτυρας έκλινε γενναία τον αυχένα στο ξίφος και έλαβε τον καλλίνικο στέφανο. Χριστιανοί ήλθαν να πάρουν το σώμα του για να το καταθέσουν εκεί πλησίον, κοντά σε μια πηγή. Τον 5ο αιώνα κτίσθηκε εκεί βασιλική προς τιμήν του, στην οποία προστέθηκε ένα μοναστήρι, το οποίο συνέβαλε στην διάδοση της τιμής του αγίου Συμφοριανού σε όλη την Γαλλία. 

«Νέος Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Τόμ. 12ος (Αύγουστος), 

Σύναξη της Παναγιάς της Προυσιώτισσας στην Ευρυτανία (Παναγία η «ἐν τῷ Πυρσῷ τῆς Εὐρυτανίας»)

 

ΜΗΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ  

22. Τρίτη.

Προύσηθεν εικών, της Aγνής τη Eλλάδι,

Ποταμός ίκται, θαυμάτων αεννάων.

Ἀγαθονίκου μάρτυρος καὶ τῶν σὺν αὐτῷ (δ΄ αἰ.).

Σημείωσις. Εἴς τινας περιοχὰς εἴθισται νὰ προψάλλεται σήμερον 22ᾳ τοῦ μηνὸς ἡ ἐξ ἰδιαιτέρας φυλλάδος ἀκολουθία τῆς Παναγίας τῆς Προυσιωτίσσης (μετὰ τῶν μεθεόρτων), ὥστε αὔριον νὰ ψαλῇ ἡ ἀπόδοσις τῆς ἑορτῆς ἀμιγής. Ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει σήμερον εἰς τὴν λειτουργίαν λέγονται Ἀπόστολος τῆς 21ης Νοεμβρίου, «Εἶχεν ἡ πρώτη σκηνή», καὶ Εὐαγγέλιον τῆς 8ης Σεπτεμβρίου, «Εἰσῆλθεν ὁ Ἰησοῦς εἰς κώμην τινά». Εἰς δὲ τοὺς ναοὺς ἔνθα ἡ ἀκολουθία τῆς Προυσιωτίσσης θὰ ψαλῇ αὔριον, ἐν τῇ λειτουργίᾳ λέγονται τὰ ἀναγνώσματα τῆς ἑορτῆς μόνα.

 Θαύματα τῆς Προυσιώτισσας κατὰ τὴν ἐπιδημία τοῦ 1918- εδώ

Είναι πολύ φτωχό να ετοιμάζεστε μόνο για τον γάμο ή μόνο για τον μοναστήρι και είναι τόσο ευρύτατο να ετοιμάζεστε για την αγιότητα.

 

Είναι πολύ φτωχό να ετοιμάζεστε μόνο για τον γάμο ή μόνο για τον μοναστήρι και είναι τόσο ευρύτατο να ετοιμάζεστε για την αγιότητα.

π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος  

ΠΗΓΗ: Floga.gr , Ομιλία του π.Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου με αφορμή το Συναξάρι της Αγίας Θεοδώρας : εδώ

 

Ερμηνεία του Άσματος Ασμάτων (1)

Ερμηνεία του Άσματος Ασμάτων (1) 

Αγ. Γρηγόριος Νύσσης  

Πρόλογος 

ΠΗΓΗ:ΕΔΩ 

Στη σεμνοπρεπέστατη Ολυμπιάδα ο Γρηγόριος επίσκοπος Νύσσης απευθύνει το χαίρε εν Κυρίω 

Αποδέχθηκα το ενδιαφέρον σου για το Άσμα Ασμάτων, που εκδήλωσες σ’ εμένα και κατά πρόσωπο και με γράμματα, ώστε με την κατάλληλη θεωρία ν’ αποκαλυφθεί η κρυμμένη μέσα στα λόγια του φιλοσοφία για τις αιώνιες έννοιες καθαρμένη από την επιπόλαιη κατά γράμμα ερμηνεία των λέξεων, πράγμα που ταιριάζει στη σεμνότητα του βίου σου και στην καθαρότητα της ψυχής σου. Γι’ αυτό δέχτηκα πρόθυμα να επιμεληθώ γι’ αυτό, όχι βέβαια για να σου φανώ χρήσιμος στη διάπλαση του χαρακτήρα σου (γιατί πιστεύω ότι ο οφθαλμός της ψυχής σου είναι καθαρός από κάθε εμπαθή κι ακάθαρτη έννοια κι ατενίζει απαραπλάνητα προς τα θεία αυτά ρητά και την αθάνατη χάρη), αλλά για να λάβουν οι πιο σαρκικοί κάποια χειραγωγία προς την πνευματική και άυλη κατάσταση της ψυχής, προς την οποία οδηγεί το βιβλίο αυτό με τη σοφία που κρύβει. 

Επειδή μερικοί από τους εκκλησιαστικούς νομίζουν ότι σε όλα τα σημεία πρέπει να παραμένουμε στη λέξη της αγίας Γραφής, και δε δέχονται ότι μερικά πράγματα έχουν λεχθεί με αινίγματα και υπόνοιες (συμβολισμούς και αλληγορίες), θεωρώ απαραίτητο ν’ απολογηθώ γι’ αυτά πρώτα σ’ αυτούς που μας αποδίδουν τέτοιες κατηγορίες και να τους πω, ότι τίποτα δεν απορρίπτουμε στην προσπάθειά μας να θηρεύσουμε με κάθε τρόπο από την θεόπνευστη Γραφή το ωφέλιμο, ώστε, αν ωφελεί κάπως και η λέξη, εννοούμενη όπως έχει λεχθεί, να έχουμε αμέσως ό,τι επιδιώκουμε. Αν όμως κάτι που ειπώθηκε κρυμμένο μέσα σε υπονοούμενα και αινίγματα είναι ανίκανο να ωφελήσει με το πρώτο νόημά του, να χρησιμοποιούμε τους λόγους αυτούς έτσι, όπως συμβουλεύει ο λόγος που μας παιδαγωγεί με τις Παροιμίες, ώστε να εννοήσουμε αυτό που λέγεται είτε ως παραβολή είτε ως ένα λόγο σκοτεινό είτε ως γνώμη κάποιου σοφού είτε σαν κάποιο αίνιγμα. Την εξήγηση των λόγων αυτών με την αναγωγή στη θεωρία (στο νόημά τους) είτε τροπική έκφραση θέλει να την ονομάσει κανένας είτε αλληγορία είτε ο,τιδήποτε άλλο, η διαφορά μας δε θα είναι στο όνομα αλλά μόνο αν περιέχει κάποιο ωφέλιμο νόημα. Γιατί και ο μέγας Απόστολος λέει ότι ο νόμος είναι πνευματικός (εννοώντας με το όνομα “νόμος” και τις ιστορικές διηγήσεις, επειδή όλη η θεόπνευστη Γραφή για όσους τη διαβάζουν είναι νόμος, και δεν παιδαγωγεί -μόνο με τα φανερά παραγγέλματα, αλλά και με τις ιστορικές εξηγήσεις- προς τη γνώση των μυστηρίων και προς την καθαρή πολιτεία όσους τη γνωρίζουν με ακρίβεια), και χρησιμοποιεί την εξήγηση όπως τον εξυπηρετεί, αποβλέποντας στο ωφέλιμο και δεν ενδιαφέρεται για το όνομα, το οποίο πρέπει να δώσει στο είδος της εξήγησης. Αλλ’ άλλοτε λέει ότι μεταβάλλει το λόγο, όταν είναι να μεταφέρει την ιστορία για να δείξει την οικονομία των δύο διαθηκών. Έπειτα, όταν θυμήθηκε τους δύο υιούς του Αβραάμ, που του έδωσαν η υπηρέτρια του και η ελεύθερη σύζυγός του, ονομάζει το λόγο γι’ αυτά αλληγορία. Και πάλι διηγούμενος μερικά συμβάντα από την Ιστορία παρατηρεί ότι «γίνονταν σ’ εκείνους ως προεικονίσεις, έχουν όμως γραφεί για να νουθετήσουν έμας». Κι όταν πάλι είπε ότι «δεν πρέπει να βάζουμε φίμωτρο στο βόδι που αλωνίζει», πρόσθεσε ότι δεν ενδιαφέρεται ο θεός για τα βόδια, αλλ’ ότι «αυτά οπωσδήποτε γράφτηκαν για εμάς». Σε κάποιο σημείο τη θαμπή κάπως και μερική γνώση την ονομάζει γνώση από έσοπτρο και αινιγματική. Και ακόμα, τη μετάβαση από τα σωματικά στα νοητά την ονομάζει μετάβαση (μετάστασιν) προς τον Κύριο και αφαίρεση του καλύμματος. 

Με όλους αυτούς τους διάφορους τρόπους και τα διάφορα ονόματα τής κατά τον νουν θεωρίας μας υποδεικνύει ένα είδος διδασκαλίας, ότι δηλαδή δεν πρέπει με κανένα τρόπο να παραμένουμε στο γράμμα, γιατί βλάπτει σε πολλά τον ενάρετο βίο το πρόχειρο νόημα των λεγομένων, αλλά να μεταβαίνομε στην άυλη και νοητή θεωρία, ώστε οι σωματικότερες έννοιες να μεταβληθούν σε νου και πνεύμα και η σαρκικότερη σημασία των λεγομένων να τιναχτεί όπως τινάζουμε τη σκόνη. Και γι’ αυτό λέει ότι «το γράμμα σκοτώνει, ενώ το πνεύμα δίνει ζωή», επειδή η ιερά ιστορία, αν σταθούμε μπροστά στα ψιλά πράγματα, δε μας παρέχει υποδείγματα αγαθού βίου. Τί ωφελεί δηλαδή (προς αρετήν) σε αυτόν που ακούει ότι ο προφήτης Ωσηέ έκανε παιδί με μια πόρνη και ο Ησαΐας ότι μπήκε στο σπίτι της προφήτισσας, αν περιορίσει κανένας το λόγο στη λέξη μόνο; Ή ως προς τί συντελούν στον ενάρετο βίο οι διηγήσεις για το Δαβίδ, όταν η μοιχεία και ο φόνος συναντιούνται στο ίδιο ανοσιούργημα; Αν όμως διαπιστωθεί κάποια αιτία πού αποκρούει την ευθύνη για ό,τι επιτελέστηκε μ’ αυτά, τότε θ’ αποδειχθεί αληθινός ο λόγος του Αποστόλου ότι «το γράμμα σκοτώνει» (γιατί περιέχει υποδείγματα φαύλων πραγμάτων), «ενώ το πνεύμα δίνει ζωή». Γιατί μεταφέρει την ασυνάρτητη και διαβλητή έννοια σε θεϊκότερες σημασίες. 

Και γνωρίζουμε ότι ο ίδιος ο Λόγος που λατρεύεται και προσκυνείται απ’ όλη τη κτίση, όταν μας παρέδιδε τα θεία μυστήρια με μορφή ανθρώπου και σχήμα δια σαρκός, μας αποκάλυπτε τα νοήματα του νόμου έτσι, ώστε να λέει ότι οι δύο άνθρωποι πού δίνουν μαρτυρία αληθινή είναι ο ίδιος και ο Πατέρας του. Και το χάλκινο φίδι που το ανέβασαν ψηλά, και που απομάκρυνε από το λαό τα θανατηφόρα δαγκώματα των φιδιών, παίρνει μέρος στην οικονομία που έγινε για χάρη μας μέσω του σταυρού. Αλλά και των ίδιων των μαθητών του την οξύνοια τη γυμνάζει με συσκιασμένα και κρυμμένα λόγια, με παραβολές, με παρομοιώσεις, με λόγους σκοτεινούς, με αποφθέγματα που διατυπώνονται μ’ αινίγματα. Αυτά εξηγώντας τα κατά τις μεταξύ τους συνομιλίες διέλυε την ασάφειά τους και κάποτε, όταν δεν καταλάβαιναν το νόημα, κατηγορούσε τη βραδύνοιά τους και τη διανοητική τους αδυναμία. Όταν δηλαδή τους έδινε εντολή ν’ απέχουν από τη ζύμη των Φαρισαίων κι αυτοί κοίταζαν μικρόψυχα τα σακκούλια, όπου δεν υπήρχαν εφόδια σε ψωμιά, τότε κατηγορεί όσους δεν αντιλαμβάνονταν, ότι αυτό που δήλωνε ή ζύμη ήταν η διδασκαλία. Κι όταν πάλι οι μαθητές του τού ετοίμαζαν το τραπέζι κι εκείνος αποκρινόταν, «εγώ έχω τροφή να φάγω πού εσείς δεν την ξέρετε», επειδή αυτοί υπέθεσαν ότι μιλούσε για σωματική τροφή που του πρόσφεραν άλλοι, ερμηνεύει το λόγο του λέγοντας ότι το κατάλληλο φαγητό πού αρμόζει σ’ αυτόν είναι η εκπλήρωση του θελήματος της σωτηρίας. 

Μύρια τέτοια μπορούμε να συλλέξουμε από τις ευαγγελικές εκφράσεις, των οποίων άλλο είναι το νόημα με την πρώτη ματιά, άλλου όμως στοχεύει το νόημα των λόγων. Όπως για παράδειγμα το νερό που υποσχόταν στους διψασμένους, που όσοι πιστεύουν μεταβάλλονται σε πηγές ποταμιών· τον άρτο πού κατεβαίνει από τον ουρανό· το ναό που γκρεμίζεται και σε τρεις μέρες ξαναχτίζεται, το δρόμο, τη θύρα, την πέτρα που παραπετούν οι οικοδόμοι και που γίνεται θεμελιόπετρα κεφαλική, τους δυο που βρίσκονται στο ίδιο κρεβάτι, το μύλο, εκείνες που αλέθουν, εκείνη που παίρνει κι εκείνη που αφήνει, το νεκρό, τους αετούς, τη συκιά που φουσκώνει και βγάζει κλαδιά. Όλα αυτά και τα παρόμοια μπορούν να χρησιμεύσουν ως προτροπές για την αναγκαιότητα να ερευνούμε τους θείους λόγους, να επιδιδόμαστε στην ανάγνωση και να ψάχνουμε με κάθε τρόπο μήπως βρεθεί κάπου κάποιος λόγος πιο υψηλός από την πρόχειρη κατανόηση που ν’ οδηγεί το νου μας στα θεϊκά και ασώματα. Γι’ αυτό δεν πιστεύομε, ότι είναι η συκιά το δέντρο από το οποίο απαγορεύθηκε να φάμε, όπως είπαν μερικοί, ούτε κάποιο άλλο από τα καρποφόρα. Γιατί, αν η συκιά προκαλούσε τότε το θάνατο, ούτε τώρα δε θα έδινε φαγώσιμους καρπούς. Ταυτόχρονα διδαχτήκαμε από τον ίδιο τον Κύριο, που διδάσκει με τρόπο αποφατικό, ότι κανένα πράγμα από όσα περνούν μέσα στον άνθρωπο από το στόμα δεν μπορούν να τον μολύνουν. Αλλά στην εντολή αυτή αναζητούμε ένα άλλο νόημα, άξιο στο μεγαλείο του νομοθέτη. Κι αν ακούσουμε ότι η φυτεία του παραδείσου είναι έργο του Θεού, είτε δέντρο της ζωής φυτεμένο στο κέντρο του παραδείσου, ζητούμε από αυτόν που αποκαλύπτει τα κρυμμένα μυστήρια να μάθουμε, ποιά φυτά καλλιεργεί και περιποιείται o Πατέρας και πώς είναι δυνατό να υπάρχουν στην καρδιά του παραδείσου τα δύο δέντρα, το δέντρο της σωτηρίας και το δέντρο της απώλειας. Γιατί το ακριβές μέσο, όπως στην περιφέρεια τού κύκλου, βρίσκεται οπωσδήποτε στο ένα κέντρο. Αν όμως δίπλα στο κέντρο τεθεί από ένα μέρος του ένα άλλο κέντρο, είναι απόλυτη ανάγκη μαζί με το κέντρο να μετατεθεί και ο κύκλος, ώστε να μην είναι πια μέσο το πρώτο κέντρο. Εκεί λοιπόν αφού ο παράδεισος είναι ένας, πώς λέει η Γραφή ότι καθένα από τα δύο δέντρα νοείται χωριστά, βρίσκονται ωστόσο στο μέσο και το ένα και το άλλο, κι απ’ αυτά το με τη θανατηφόρα ιδιότητα διδάσκει πώς είναι ξένο από τη φυτεία του θεού η Γραφή που βεβαίωσε ότι όλα τα έργα του Θεού είναι εξαιρετικά καλά; Αν δεν ερευνήσει κανένας σ’ αυτά την αλήθεια με τη φιλοσοφία, θα φανεί ο λόγος ασύστατος (σαθρός) και μυθώδης σ’ εκείνους που δεν τα εξετάζουν έτσι. 

Θα πάμε μακριά αν αναφέρουμε όλα όσα λένε οι προφήτες. Πώς δηλαδή ό Μιχαίας λέει ότι στις έσχατες ημέρες θά φανερωθεί βουνό πάνω στις κορυφές των βουνών, ονομάζοντας έτσι το μυστήριο της πίστης που εμφανίζεται, για να καθαιρέσει τις αντίθετες δυνάμεις. Και πώς λέει ότι βλασταίνει ράβδος και άνθος από τη ρίζα, αναγγέλλοντας με τον τρόπο αυτόν ο υψηλός Ησαΐας την εμφάνιση του Κυρίου μέσα από τη σάρκα. Ή τί νόημα έχει μέσα στο λόγο του μεγάλου Δαβίδ το βουνό το πηγμένο όπως το τυρί ή το άρμα το φορτωμένο μυριάδες; Ή τί είναι η αγέλη των ταύρων που αφήνεται να ορμήσει επάνω στις δαμάλες των λαών ή το βόδι πού βάφεται στο αίμα ή οι γλώσσες των σκυλιών ή ο Λίβανος πού λιανίζεται μαζί με τους κέδρους όμοια με το χρυσό μόσχο. Και κοντά σ’ αυτά μπορούμε να συγκεντρώνομε άπειρα από τις άλλες προφητείες και να δείξουμε ότι είναι απαραίτητη η λογική κατανόηση των ρητών. Κι αν αυτή αποκλειστεί, όπως θέλουν μερικοί, μου φαίνεται ότι το πράγμα είναι σα να παραθέτει κανένας στο τραπέζι να φάνε οι άνθρωποι τις τροφές ακατέργαστες, να μην δηλαδή τρίψει καλαμιές, να μην ξεχωρίσει με το λίχνισμα το σιτάρι από τα άχυρα, να μην κάνει το σιτάρι αλέθοντάς το αλεύρι, ούτε να ζυμώσει το ψωμί όπως το ζυμώνουν οι αρτοποιοί. 

Όπως λοιπόν το ακατέργαστο γέννημα είναι τροφή των ζώων κι όχι των ανθρώπων, έτσι μπορεί να πει κανένας ότι είναι πιο πολύ τροφή άλογων όντων κι όχι λογικών οι θεόπνευστοι λόγοι, όχι μόνο της Παλαιάς Διαθήκης, αλλά και οι περισσότεροι της ευαγγελικής διδασκαλίας, αν δεν τους εξετάζομε με μια λεπτότερη θεωρία. Το φτυάρι που καθαρίζει το αλώνι, το άχυρο που παραδίδεται στον αέρα, το σιτάρι που μένει στα πόδια εκείνου που λιχνίζει, η άσβηστη φωτιά, η κατάλληλη αποθήκη, το δέντρο που παράγει κακούς καρπούς, η απειλή του τσεκουριού που προμηνύει το φοβερό κόψιμο του δέντρου, οι πέτρες που μεταποιούνται και γίνονται άνθρωποι. 

Αυτά ας αποτελέσουν με το γράμμα μου προς τη φρόνησή σου μια απολογία προς εκείνους που νομοθετούν να μην αναζητούμε στους θείους λόγους τίποτε περισσότερο από την πρόχειρη σημασία της λέξης. Κι αν, μετά τη φιλόπονη σπουδή τού Ωριγένη πάνω στο βιβλίο αυτό, προθυμοποιήθηκα να καταγράψω κι εγώ τον δικό μου κόπο, να μη με κατηγορήσει κανένας, αλλά να έχει υπόψη το θειο λόγο του Αποστόλου που λέει, «καθένας θα πάρει την αμοιβή του ανάλογα με τον κόπο του». Εγώ βέβαια δεν έχω συντάξει το λόγο μου για επίδειξη. Αλλ’ επειδή κάποιοι από εκείνους που με παρακολουθούν σημείωσαν από φιλομάθεια πολλά από όσα είπα στις συγκεντρώσεις μας, πήρα από αυτούς μερικά όσα είχαν σημειώσει με κάποια συνέχεια, κι άλλα πρόσθεσα ο ίδιος, όσα ήταν απαραίτητα να προστεθούν, και τα υπαγόρευσα με τον τύπο των ομιλιών αναφέροντας τις διατυπώσεις και προχωρώντας στην ανάλυση των ρητών, όσο μου έδιναν τον καιρό γι’ αυτό οι απασχολήσεις μου κατά τις μέρες των νηστειών. Γιατί τότε συνθέσαμε το λόγο αυτό για ν’ ακουστεί δημοσία. Αν μου δώσει και χρόνια ζωής ο Θεός, ο ταμίας της ζωής μας, και δώσει και καιρούς ειρηνικούς, θ’ ασχοληθώ ίσως και με όσα απομένουν. Τώρα ο λόγος και η ανάλυσή μας έφτασε ως τα μισά.

Σημείον εκ του Ουρανού

Κεφάλαιο Α' - Τι λέει η Ἀγια Γραφή

Σημείον εκ του Ουρανού

Η αξίωση που πρόβαλλαν στον Κύριο, να τους κάμη θαύματα, όπως εκείνοι τα ήθελαν, ήταν αμαρτία. Βαρειά αμαρτία. Και επήγαζε από τις βασικές αρχές του σαρκικού φρονήματος. Για αυτό και ο Θεάνθρωπος, όταν άκουσε την τολμηρή αυτή και βλάσφημη απαίτησή τους «αναστενάξας τω Πνεύματι αυτού», λέγει: «Τι γενεά αύτη σημείον επιζητεί; Αμήν λέγω υμίν• ει δοθήσεται τη γενεά ταύτη σημείον. Και αφείς αυτούς, απήλθε»[1]. 

«Χαρά γίνεται εν τω ουρανώ επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι». Και αντίθετα. Οι επουράνιοι πικραίνονται και κλαίνε, όταν ένας άνθρωπος πέφτει σε αμαρτία, και όταν ένας αμαρτωλός αναβάλλει την μετάνοια[2]. Ο άγιος Μακάριος ο μέγας μελετώντας την άπειρη αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο, και την πανάγαθη επιθυμία Του να σωθούν όλοι, δεν εδίστασε να ειπή, ότι αυτό το κλάημα για εκείνους που πηγαίνουν στην απώλεια, είναι κατά πρώτο και κύριο λόγο το κλάημα του ίδιου του Παναγίου και απαθούς Θεού [3]. Αυτό το κλάημα, που για μας είναι εντελώς ακατανόητο, δεν είναι ξένο ούτε στο Πανάγιο Πνεύμα. Το Πνεύμα το άγιον, που έρχεται και σκηνώνει μέσα μας, «εντυγχάνει υπέρ ημών στεναγμοίς αλαλήτοις»[4].Ένα τέτοιο αναστεναγμό προκάλεσε στον Υιό του Θεού και η αξίωση «κάμε μας θαύμα»• γιατί ήταν απαίτηση εγωκεντρική και παρανοϊκή. Εστέναξε τω Πνεύματι Αυτού και είπε: γιατί η γενεά αύτη το ζητεί το σημείον; Ποίο είναι το κίνητρο; Ζητούν σημείο, επειδή έχουν κακή τοποθέτηση έναντι του Θεού! Πόσο πικρή είναι η απάντηση αυτή για τον Κύριο! Νομίζει κανείς, πως Τον ακούει να διερωτάται: Μα τόση ανοησία; Τόσο θράσος; Μα χάθηκε πια η ελπίδα σωτηρίας; Είναι ποτέ δυνατό να σωθούν άνθρωποι, που ζητούν πράγματα αντίθετα από το θέλημα Εκείνου, που δίνει την σωτηρία; Όμως έτσι είναι! Όσοι κυριαρχούνται από το σαρκικό φρόνημα, και εμμένουν με πείσμα σ’ αυτό, είναι ανίατα άρρωστοι. Και γι’ αυτό είπε: Όποιος σκέπτεται έτσι και λέει τέτοια πράγματα, πηγαίνει από μόνος του στην απώλεια. Την παίρνει από μόνος του. Και την κρατεί από μόνος του. Και γι’ αυτό ο Κύριός μας, όταν τους άκουσε να Του ζητούν σημείο εκ του ουρανού τους άφησε και έφυγε. Και πολύ σωστά. Γιατί «το φρόνημα της σαρκός είναι θάνατος»[5]. Γιατί όπως ο νεκρός δεν το καταλαβαίνει, ότι είναι νεκρός, έτσι και όποιος έχει φρόνημα σαρκικό, δεν μπορεί να καταλάβη, τι είναι η απώλεια. Και όπως ακριβώς δεν μπορεί να καταλάβη τι σημαίνει απώλεια και νέκρωση, έτσι δεν μπορεί να καταλάβη και ότι πρέπει να ζωοποιηθή. Και έτσι η λανθασμένη του αυτή αντίληψη τον κάνει και απορρίπτει και αρνείται την αληθινή ζωή, τον Θεό. 

Μπορεί άράγε να έχη ποτέ κάποια αξιοπιστία ιδιαίτερη ένα «σημείον εξ ουρανού»; Βέβαια εκείνοι που ζητούσαν ένα τέτοιο σημείο, το ζητούσαν ένα τέτοιο σημείο, το ζητούσαν επειδή απέδιδαν σ’ αυτό πολύ μεγάλη αξία. Μπορούμε από αυτό να συμπεράνωμε, ότι κάθε «σημείον εξ ουρανού» είναι απαραίτητα σημείον από τον Θεό; Από την αγία Γραφή βγαίνει το αντίθετο! Ακόμη και η ίδια η έκφραση «σημείον εκ του ουρανού» είναι πολύ αόριστη. Και τότε έλεγαν, και σήμερα οι πιο πολλοί άνθρωποι, που δεν έχουν πολλές επιστημονικές γνώσεις «ουρανό» λένε το κάθε τι που γίνεται στην ατμόσφαιρα, και στο αχανές διάστημα πέρα και έξω από αυτήν. Έτσι λένε, ότι ο ήλιος, η σελήνη, τα άστρα ευρίσκονται στον ουρανό• και ότι πετούν στο διάστημα. Παράλληλα και την βροχή, την βροντή, την αστραπή τις λένε ουράνια φαινόμενα• παρ’ ότι γίνονται στον αέρα, στην ατμόσφαιρα της γης• και κατά συνέπεια ανήκουν οπωσδήποτε στη γη. 

Η Αγία Γραφή μας λέγει ότι κάποτε έπεσε «πυρ εκ του ουρανού και κατέκαυσε τα πρόβατα και τους ποιμένες» του Ιώβ. Όμως το πυρ αυτό είχε πέσει με ενέργεια του διαβόλου. Και είναι φανερό, ότι το πυρ αυτό σχηματίστηκε στον αέρα, όπως περίπου σχηματίζεται και η αστραπή. 

Ο Σίμων ο μάγος κατέπληττε με διάφορα θαύματα τον τυφλό λαό, που ωνόμαζε τη δύναμη του σατανά, που ενεργούσε σ’ αυτά τα θαύματα, «μεγάλη δύναμη του Θεού»[6]. Ιδίως σε πολύ μεγάλο θαυμασμό είχε παρασύρει ο Σίμων τους Ρωμαίους ειδωλολάτρες, όταν κάποτε σε μια πολυπληθή συγκέντρωση τους είχε ειπεί, πως είναι θεός, και πως ο πόθος του ήταν να ανεβή στον ουρανό! Και πράγματι• ξαφνικά άρχισε να σηκώνεται στον αέρα! Αυτό το διηγείται ο άγιος Συμεών ο Μεταφραστής, που πήρε τη διήγηση αυτή από αρχαίους Χριστιανούς συγγραφείς[7]. 

Είναι φοβερή φτώχεια, η έλλειψη της αληθινής επίγνωσης του Θεού. Γιατί τότε, παίρνεις τα έργα του διαβόλου για έργα του Θεού . 

Βιβλιογραφία 

[1] Μάρκ. 8, 12-13.

[2] Λουκ. 15, 10.

[3] Αγ. Μακαρίου Αιγυπτίου Ομιλία 30§ 7.

[4] Ρωμ. 8, 12.

[5] Ρωμ. 8, 6.

[6] Ιώβ 1, 16 – Ματθ. 16, 1.

[7] Βλ. Αγίου Συμεών Μεταφραστού, βίος αγίου αποστόλου Πέτρου, Μηναίον 29 Ιουνίου. Ανάλογα σημεία έκαμε και ένας Πινέτι κατά τα τέλη του 18ου και αρχές του 19ου αιώνων. 

Είναι φοβερή φτώχεια, η έλλειψη της αληθινής επίγνωσης του Θεού. Γιατί τότε, παίρνεις τα έργα του διαβόλου για έργα του Θεού.

Α Γ Ι Ο Υ  Ι Γ Ν Α Τ Ι Ο Υ

Μ Π Ρ Ι Α Ν Τ Σ Ι Α Ν Ι Ν Ω Φ

Ε Π Ι Σ Κ Ο Π Ο Υ

Σ Τ Α Υ Ρ Ο Υ Π Ο Λ Ε Ω Σ

Θ Α Υ Μ Α Τ Α Κ Α Ι Σ Η Μ Ε Ι Α

Μετάφραση : Ο Μητροπολίτης Νικοπόλεως ΜΕΛΕΤΙΟΣ

Έκδοση Ε΄

ΕΚΔΟΣΗ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ

ΠΡΕΒΕΖΑ 

ΘΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΑ

Είναι φοβερή φτώχεια, η έλλειψη της αληθινής επίγνωσης του Θεού. Γιατί τότε, παίρνεις τα έργα του διαβόλου για έργα του Θεού.

Α Γ Ι Ο Υ  Ι Γ Ν Α Τ Ι Ο Υ

Μ Π Ρ Ι Α Ν Τ Σ Ι Α Ν Ι Ν Ω Φ

Ε Π Ι Σ Κ Ο Π Ο Υ

Σ Τ Α Υ Ρ Ο Υ Π Ο Λ Ε Ω Σ

ΘΑΥΜΑΤΑ  ΚΑΙ  ΣΗΜΕΙΑ

Μετάφραση : Ο Μητροπολίτης Νικοπόλεως ΜΕΛΕΤΙΟΣ

Έκδοση Ε΄

ΕΚΔΟΣΗ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ

ΠΡΕΒΕΖΑ 2000

Πρόλογος

Εισαγωγή

Τι ζητούσαν οι Φαρισαίοι;
Τι δείχνει η αξίωση αυτή

Κεφάλαιο Α' - Τι λέει η Ἀγια Γραφή

Σημείον εκ του Ουρανού
Έργα διαβόλου και έργα Θεού
Να πλανήση, ει δυνατόν, και εκλεκτούς
Απάτη και κατεργαριά
Το λάθος των Φαρισαίων
Τα θαύματα του Χριστού
Μυστική σημασία
Αφετηρία πίστης
Γιατί ο κόσμος δεν πιστεύει;
Πως ο άνθρωπος καταντάει υπηρέτης του Αντίχριστου
Η αποστασία προστάδιο της ελεύσεως του Αντιχρίστου
Σημεία της αιώνιας σωτηρίας
Τα θαύματα άλλοτε και σήμερα
Δεν μας χρειάζονται πια
Ο λόγος του Θεού

Κεφάλαιο Β' - Τι λένε οι Άγιοι Πατέρες

Μια παράξενη τάση
Πότε ζητούμε την βοήθεια του Θεού
Θέλουν να κάμουν θαύματα
Θέλουν να τους γίνουν θαύματα.
Δεν μας χρειάζονται θαύματα
Υπομονή μας χρειάζεται
Με τις δοκιμασίες γινόμεθα δόκιμοι

Κεφάλαιο Γ' - Πως πρέπει να βλέπουμε τα σημεία σήμερα

Σημεία του Χριστού και σημεία του Αντιχρίστου. Σε τι διαφέρουν;
Σε τι και πόσο βοηθούν τα θαύματα.
Ποιοί ζητούν θαύματα
Ο Αντίχριστος έρχεται
Γρηγορείτε ουν και προσεύχεσθε

-Όταν στη διάρκεια της προσευχής αισθάνεσαι κάτι ασυνήθιστο με μια από τις πέντε αισθήσεις σου και η ψυχή εκείνη την ώρα δεν αισθάνεται τίποτα, τότε μη δίνεις σημασία σε αυτό.

ΠΗΓΗ: ΕΔΩ  

Ο Γέροντας Ιωσήφ μάς (τους μαθητές του) έκανε τα εξής μαθήματα διορατικότητας: 

-Όταν στη διάρκεια της προσευχής αισθάνεσαι κάτι ασυνήθιστο με μια από τις πέντε αισθήσεις σου και η ψυχή εκείνη την ώρα δεν αισθάνεται τίποτα, τότε μη δίνεις σημασία σε αυτό. Ο Θεός είναι πάνω από τις πέντε αισθήσεις. Όμως, εάν έρχονται η χαρά και η ελπίδα στην ψυχή σου, όταν νιώθεις την ευωδία, βλέπεις το όραμα, ακούς και αισθάνεσαι κάτι άλλο, μην το δέχεσαι, όμως και να μην το αρνείσαι, αλλά αμέσως να το πεις στον πνευματικό σου. Εάν στην αρχή της προσευχής έχεις πίστη, ελπίδα και αγάπη, ας πούμε, στους δέκα βαθμούς, και μετά την προσευχή ο βαθμός τους έχει ανέβει στους 100, τότε αυτή είναι η μεταμόρφωση από τον Θεό. Ο εχθρός δεν είναι ικανός να σε γεμίζει με πίστη, ελπίδα και αγάπη, γιατί ο ίδιος δεν τα έχει. Εάν μετά την προσευχή νιώθεις ότι η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη έχουν αυξηθεί μέσα σου, να ξέρεις ότι η προσευχή σου έγινε δεκτή. Εάν εκείνα έχουν μείνει στο ίδιο επίπεδο, να ξέρεις ότι προσεύχεσαι σαν κοσμικός. Εάν εκείνα έχουν μειωθεί, τότε προσευχόσουν σαν μεθυσμένος. Και αν μετά την προσευχή νιώθεις κάποια σαρκική επιθυμία, άρα προσευχόσουν λάθος.

Ιερομόναχος Εφραίμ,

Σκήτη Οσίου Νείλου Σόρσκι, Αλάσκα

Μετάφραση από ρωσικά Κατερίνα Πολονέιτσικ

Pravoslavie.ru

Ο άγιος ηγεμόνας-μάρτυρας Κωνσταντίνος Μπρανκοβεάνου και οι συν αυτώ

16 Αυγούστου  

Ο άγιος ηγεμόνας-μάρτυρας Κωνσταντίνος Μπρανκοβεάνου και οι συν αυτώ

O άγιος Κωνσταντίνος γεννήθηκε το 1654 και ανατράφηκε από τον θείο του, Κωνσταντίνο Καντακουζηνό, λαμβάνοντας διακεκριμένη μόρφωση. Στις 29 Οκτωβρίου 1688 εξελέγη από την συνέλευση των βογιάρων βοεβόδας της Βλαχίας, την οποία και κυβέρνησε για είκοσι πέντε χρόνια με πραότητα και υπομονετικότητα, πολιτευόμενος σε όλα με ευαγγελικό πνεύμα. Χάρις σε μία επιδέξια πολιτική διπλωματικών συμμαχιών κατάφερε, παρά τις πιέσεις των Τούρκων, να άρει την χώρα του στο ύψος των μεγάλων δυνάμεων. Ίδρυσε πολλές εκκλησίες και μοναστήρια στην Βλαχία και σκόρπισε τις ελεημοσύνες του στον υπόλοιπο ορθόδοξο κόσμο και ιδιαίτερο στο Άγιον Όρος. 

Το 1703, ενώ ασθενούσε, ο ηγεμόνας Κωνσταντίνος κλήθηκε από τον σουλτάνο στην Αδριανούπολη για να απολογηθεί για την ανικανότητά του να αποδώσει τους φόρους που αυξάνονταν διαρκώς. Επωφελούμενος της απουσίας του ηγεμόνα, ο στενότερος συνεργάτης του και διοικητής του στρατού του, Θωμάς Καντακουζηνός, πέρασε στην υπηρεσία των Ρώσων. 

Η προδοσία αυτή προκάλεσε μεγάλη θλίψη στον ηγεμόνα και επέσπευσε τον θάνατό του. Κατηγορούμενος αδίκως για μυστικές σχέσεις με τις Αυστρία, Ρωσία και Βενετία και για οικειοποίηση γαιών της Τρανσυλβανίας προς όφελος της οικογένειάς του, συνελήφθη την Μεγάλη Παρασκευή του 1714 στο Βουκουρέστι με διαταγή του σουλτάνου Αχμέτ Γ’ που επιθυμούσε να αρπάξει τα πλούτη του. Προς μεγάλη απογοήτευσή τους όμως, οι άνδρες του σουλτάνου δεν βρήκαν στο παλάτι παρά μόνο ελάχιστα χρήματα. 

Αποχαιρετώντας τους δικούς του, αφού όρισε τον διάδοχό του, ο ηγεμόνας Κωνσταντίνος είπε: «Αν η δοκιμασία τούτη έρχεται από τον Θεό εξαιτίας των αμαρτιών μου, ας γίνει το θέλημά του. Αν πρόκειται όμως για την κακία των ανθρώπων που θέλουν την απώλειά μου, ο Θεός να συγχωρέσει τους εχθρούς μου…» 

Οδηγήθηκε στην Κωνσταντινούπολη με όλη την οικογένειά του και τον πιστό σύμβουλο και θησαυροφύλακά του Ιανάκε Βακαρέσκου, και υποβλήθηκαν σε κάθε είδους βασανιστήρια και κακοπάθειες για τέσσερεις μήνες. Αφού ο ηγεμόνας υπέστη το μαρτύριο του τροχού, τοποθέτησαν στο κεφάλι του πυρακτωμένο στεφάνι και κατόπιν έμπηξαν στα χέρια και στα πόδια του καρφιά. 

Ο δικαστής πρότεινε στους κρατούμενους να σώσουν την ζωή τους μεταστρεφόμενοι στο Ισλάμ, αλλά ο Κωνσταντίνος και τα παιδιά του παρέμειναν σταθεροί στην ομολογία της πίστεως τους και δήλωσαν ότι ήσαν έτοιμοι να πεθάνουν. Καταδικάστηκαν να εκτελεστούν ανήμερα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Οδηγήθηκαν ανυπόδητοι και φορώντας ένα πουκάμισο μόνο, όπως οι τελευταίοι των κακούργων, στον τόπο του μαρτυρίου τους κοντά στο Σαράι, όπου βρίσκονταν ο σουλτάνος, ο βεζίρης του και οι πρέσβεις των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων. 

Επικεφαλής της πορείας βάδιζε ο νεότερος γιος του ηγεμόνα, Ματθαίος, ηλικίας δώδεκα ετών. Οι μελλοθάνατοι γονάτισαν στην σειρά και ο ηγεμόνας Κωνσταντίνος τους είπε: «Παιδιά μου, να έχετε θάρρος! Χάσαμε τα πάντα στον κόσμο τούτο, ας σώσουμε τουλάχιστον την ψυχή μας, πλένοντας τις αμαρτίες μας στο αίμα μας… Δείτε όλα εκείνα που υπέφερε ο Χριστός για χάρη μας. Ας μην κλονιστεί η ένδοξη πίστη μας την ώρα αυτή…» 

Αφού έπεσαν τα κεφάλια των μεγαλύτερων γιων (Κωνσταντίνου, Στεφάνου και Ράντου) και του συμβούλου του ηγεμόνα, όταν ήρθε η σειρά του Ματθαίου, το παιδί φοβήθηκε και υποσχέθηκε να γίνει μουσουλμάνος. Ο πατέρας του ευθύς ξύπνησε μέσα του το κουράγιο με τα λόγια: «Είναι προτιμότερο να πεθάνεις χίλιους θανάτους παρά να προδώσεις την πίστη μας που κανείς δεν θα μπορέσει να μας την αρπάξει». Το παιδί στερεώθηκε τότε στην πίστη και πρόσφερε τρυφερά το κεφάλι στο ξίφος του δημίου λέγοντας: «Θέλω να πεθάνω χριστιανός. Χτύπα!» 

Τα σώματα των έξι μαρτύρων πετάχτηκαν στον Βόσπορο, ενώ τα κεφάλια τους τοποθετήθηκαν πάνω σε πασσάλους στην είσοδο του παλατιού. Μετά από τρεις ημέρες τα πέταξαν στην θάλασσα, αλλά με εντολή του πατριάρχου χριστιανοί τα περισυνέλεξαν και τα κατέθεσαν στην νήσο Χάλκη. 

Η σύζυγος του ηγεμόνα μάρτυρα, Μαρίκα, και τα άλλα μέλη της οικογένειας που παρέμειναν στην φυλακή, γλύτωσαν τον θάνατο χάρις σε ένα τεράστιο ποσό που πλήρωσαν ως λύτρα άλλοι χριστιανοί. Επιστρέφοντας στην χώρα της μετά από περιπέτειες, η πριγκίπισσα κατάφερε να μεταφερθούν στο Βουκουρέστι τα τίμια λείψανα του συζύγου και των παιδιών της, το 1720. Κατατέθηκαν στον ναό του Αγίου Γεωργίου του Νέου, που είχε ιδρύσει ο ηγεμόνας.

 

«Νέος Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Τόμ. 12ος (Αύγουστος)

ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΜΑΝΔΗΛΙΟΝ

ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΜΑΝΔΗΛΙΟΝ

Κατά τους χρόνους της επίγειας ζωής του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ο βασιλιάς της Εδέσσης Μεσοποταμίας, Άβγαρος [1], που είχε προσβληθεί από λέπρα και αρθρίτιδα, άκουσε να γίνεται λόγος για τις αναρίθμητες ιάσεις που επιτελούσε ο Χριστός. Καθώς εκείνος δεν ήταν σε θέση να μετακινηθεί, έστειλε στην Ιερουσαλήμ τον αρχειοφύλακά του, ονόματι Ανανία, με μία επιστολή απευθυνόμενη στον Κύριο, στην οποία ο ηγεμόνας ζητούσε από τον Σωτήρα να μεταβεί κοντά του για να τον θεραπεύσει. Του πρότεινε, μάλιστα, να εγκατασταθεί στην Έδεσσα για να αποφύγει τις μηχανορραφίες των Εβραίων. Επιφόρτισε συν τοις άλλοις τον Ανανία, που ήταν ικανός ζωγράφος, να κάνει το πορτραίτο Εκείνου για τον Οποίον έλεγαν ότι ήταν Υιός του Θεού. Φθάνοντας στον προορισμό του, ο Ανανίας παρέδωσε την επιστολή στον Κύριο, που βρισκόταν εν μέσω μεγάλου πλήθους, και ανεβαίνοντας σε έναν βράχο απ’ όπου μπορούσε να Τον βλέπει καλύτερα, προσπάθησε να σχεδιάσει την μορφή Του. Ήταν όμως αδύνατο να συλλάβει με ακρίβεια τα θεία χαρακτηριστικά του Σωτήρος, γιατί το πρόσωπό Του έδειχνε να αλλάζει διαρκώς όψη, υπό την επενέργεια της άφατης χάριτος που ανέδιδε. Ο Χριστός, που ετάζει τις καρδιές και τις βουλές των ανθρώπων, διέβλεψε το σχέδιο του Ανανία και θέλοντας να δείξει ότι δεν μπορεί κανείς να διαχωρίσει την ανθρωπότητα από την θεότητά Του, ικανοποίησε την ευσεβή επιθυμία του επιτελώντας μέγα θαύμα. Είπε να Του φέρουν μία μικρή λεκάνη, ένιψε το πρόσωπό Του και το σκούπισε με μία πετσέτα διπλωμένη στα τέσσερα. Ευθύς τα χαρακτηριστικά Του αποτυπώθηκαν πάνω σε τούτο το Μανδήλιο, δίχως επέμβαση ανθρώπινου χεριού. Το έδωσε τότε στον Ανανία με μία επιστολή για τον Άβγαρο, στην οποία εξηγούσε ότι όφειλε να εκτελέσει στην Ιερουσαλήμ το αιώνιο σχέδιο του Θεού για την σωτηρία των ανθρώπων. Του υποσχόταν όμως ότι όταν η αποστολή Του θα έληγε και θα ανερχόταν στον Ουρανό, θα του έστελνε έναν από τους μαθητές Του για να του χορηγήσει την ίαση της ψυχής και του σώματός του [2].

Ο βασιλιάς Άβγαρος υποδέχθηκε τον Ανανία με μεγάλη χαρά και γονάτισε μπροστά στην εικόνα του αγίου Μανδηλίου με πίστη και αγάπη, έτσι που θεραπεύθηκε τελείως σχεδόν από την λέπρα, εκτός μόνο από μία πληγή που του απέμεινε στο μέτωπο. Μετά την Ανάληψη του Σωτήρος μας και την Πεντηκοστή, ο άγιος Απόστολος Θαδδαίος [21 Αυγ.] στάλθηκε στην Έδεσσα, όπου κηρύττοντας το Ευαγγέλιο βάπτισε τον βασιλιά και μεγάλο τμήμα του λαού [3]. Βγαίνοντας από το βαπτιστήριο, ο Άβγαρος θεραπεύθηκε εντελώς και ανέπεμψε ευχαριστίες στον Θεό. Κατόπιν επέδειξε τόσο μεγάλη ευλάβεια προς την αχειροποίητη Εικόνα, ώστε πρόσταξε να την τοποθετήσουν σε μία κόγχη, όπου προηγουμένως βρισκόταν ένα είδωλο, πάνω από την βασική πύλη της πόλης με την επιγραφή: «Χριστέ, ὁ Θεός, ὁ εἰς Σὲ ἐλπίζων, οὐκ ἀποτυγχάνει ποτέ». Όλοι όσοι έμπαιναν στην πόλη όφειλαν να την τιμούν. Όταν όμως ανέβηκε στον θρόνο ο εγγονός του, ανέλαβε να στρέψει τον λαό πίσω στην ειδωλολατρία και σχεδίασε να καταστρέψει την Εικόνα. Προειδοποιημένος από ένα όραμα για το σχέδιο αυτό, ο επίσκοπος Εδέσσης, φρόντισε να φράξουν την κόγχη όπου βρισκόταν η Εικόνα, αφού τοποθέτησαν αναμμένο λύχνο μπροστά της.

Πολλά χρόνια πέρασαν και παρόλο που το βασίλειο είχε γίνει χριστιανικό, η ύπαρξη της Εικόνας λησμονήθηκε. Όταν την πόλη πολιόρκησε ο Πέρσης βασιλιάς Χορσόης (554) [4] βυθίζοντας τους κατοίκους σε αγωνία, αποκαλύφθηκε στον επίσκοπο Ευλάλιο σε όραμα το μέρος που βρισκόταν η Εικόνα του Σωτήρος, με την προστασία της οποίας θα μπορούσαν να νικήσουν. Ο επίσκοπος έβαλε να αποφράξουν την κόγχη και με μεγάλη έκπληξη ανακάλυψαν όχι μόνο άθικτη την εικόνα, αλλά και τον λύχνο να καίει μετά από τόσα χρόνια. Επιπλέον, πάνω στην πλίνθο που έφραζε την κοιλότητα, βρέθηκε αποτυπωμένο το ομοίωμα της εικόνας του αγίου Μανδηλίου [5]. Οι κάτοικοι σχημάτισαν αμέσως πομπή φέροντας τα δύο άγια τρόπαια με τόσο μεγάλο ορυμαγδό που έσπειρε τον φόβο στις τάξεις των επιτιθεμένων. Και όταν ο επίσκοπος τους ράντισε με λάδι από τον αναμμένο λύχνο, αυτό μετατράπηκε ευθύς σε φωτιά που τους έτρεψε σε φυγή.

Λίγα χρόνια αργότερα η πόλη της Έδεσσας έπεσε στα χέρια των Περσών, κατόπιν ανακαταλήφθηκε από τον αυτοκράτορα Ηράκλειο (628) και σύντομα καταλήφθηκε από τους Άραβες. Όταν ο χριστιανικός στρατός την ξαναπήρε, ο αυτοκράτορας Ρωμανός Λεκαπηνός (870-948) έσπευσε να μεταφέρει στην Κωνσταντινούπολη το άγιο Μανδήλιο και τις επιστολές του Άβγαρου [15 Αυγ. 944]. Αμέτρητο πλήθος υποδέχθηκε την αγία Εικόνα, πρότυπο όλων των χριστιανικών εικόνων [6], που κατατέθηκε αρχικά στον ναό των Βλαχερνών, την επόμενη ημέρα στην Αγία Σοφία και από εκεί στον ναό της Θεοτόκου του Φάρου, στον περίβολο του παλατίου, για την προστασία της Βασιλεύουσας και όλου του λαού [7].

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ  

[1] Άβγαρος Ε΄ Ουχάμα (13-57), τοπάρχης της Οσροηνής, περιοχής ανάμεσα στον Τίγρη και τον Ευφράτη με πρωτεύουσα την Έδεσσα. 

[2]Την παράδοση αυτή όπως και το κείμενο των επιστολών μεταδίδει στις αρχές του 5ου αιώνα ο Ευσέβιος Καισαρείας, ο οποίος ωστόσο δεν κάνει λόγο για το επεισόδιο του αγίου Μανδηλίου (Εκκλ. Ιστ. 1, 13). Η «Διδασκαλία Αδδαίου» (τέλη 5ου αιώνα) είναι το πρώτο κείμενο που αναφέρεται σ’ αυτό. Κατά την περίοδο της εικονομαχίας, ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός και οι Πατέρες της Εκκλησίας της Εβδόμης Συνόδου (787) αναφέρονταν σ’ αυτό για να δείξουν την θεία πηγή της τιμής των εικόνων (βλ. Histoire du roi Abgar et de Jesus, εκδ. A. Desreumeaux, Turnhout 1993). Παράλληλα με την παράδοση αυτή αναπτύχθηκε στην Δύση και εκείνη της αγίας Βερονίκης [12 Ιουλ.], που φέρεται να σκούπισε το πρόσωπο του Χριστού καθώς ανέβαινε στον Γολγοθά. Το μαντήλι αυτό βρίσκεται στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης. 

[3]Το βασίλειο της Εδέσσης υπήρξε πράγματι το πρώτο κράτος που έγινε επίσημα χριστιανικό, μετά την μεταστροφή του βασιλιά Άβγαρου Η΄ (197-212).

[4]Ο Προκόπιος Καισαρείας γράφει ότι η θαυματουργική σωτηρία έλαβε χώρα χάρις στην επιστολή του Ιησού Χριστού που είχε χαραχθεί πάνω από την πύλη της πόλης (Εκκλ. Ιστ. 2, 12). Σύμφωνα όμως με τον ιστορικό Ευάγριο Σχολαστικό (Εκκλ. Ιστ. 4, 27), στον τόπο εκείνο ήταν εκτεθειμένη η αχειροποίητος Εικόνα. Η Γαλάτισσα προσκυνήτρια Αιγερία (4ος αιώνας), επισκεπτόμενη την Έδεσσα, συνάντησε τον επίσκοπο, ο οποίος της διηγήθηκε πώς η επιστολή είχε απωθήσει τις επιθέσεις των Περσών την εποχή του Άβγαρου (19, SC 21, 167-69). 

[5]Η δεύτερη αυτή αχειροποίητος εικόνα μεταφέρθηκε κατόπιν στην Ιεράπολη της Συρίας και ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς φέρεται ότι την μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη το 965. Στον Συναξαριστή αναφέρονται κι άλλες αχειροποίητες Εικόνες [9 και 11 Αυγ.]. 

[6] Σε μία ορθόδοξη εκκλησία το άγιο Μανδήλιον απεικονίζεται συνήθως πάνω από την Ωραία Πύλη, που οδηγεί στο ιερό ή πάνω από τις «βασιλικές πύλες» που χωρίζουν τον νάρθηκα από τον ναό

[7]Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204 χάθηκαν τα ίχνη του Μανδηλίου της Εδέσσης. Κατά ορισμένους φέρεται να βρισκόταν μεταξύ των λειψάνων που αγοράστηκαν από τον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο τον 9ο, το 1247, και αποτέθηκαν στο Άγιο Παρεκκλήσιο στο Παρίσι, όπου και καταστράφηκαν κατά την Επανάσταση. Πιστευόταν εξάλλου ότι ταυτιζόταν με το Μανδήλιο του Τουρίνου, του οποίου το αρνητικό της φωτογραφίας αποκαλύπτει ένα ομοίωμα που παρουσιάζει εντυπωσιακή ομοιότητα με τον εικονογραφικό τύπο του αγίου Μανδηλίου. Η υπόθεση αυτή ωστόσο παραμένει αμφισβητήσιμη.

 

※

«Νέος Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Τόμ. 12ος, Αύγουστος, 

Εκδόσεις «Ίνδικτος»,

※

Η Άχραντος Κοίμησις της Παναγίας (του Φώτη Κόντογλου)

 

Η Άχραντος Κοίμησις της Παναγίας (του Φώτη Κόντογλου)

Σήμερα, 15 Αυγούστου, η Εκκλησία μας γιορτάζει την Κοίμηση της Παναγίας. Στη θρησκευτική γλώσσα το θάνατο των αγίων δεν τον λένε τελευτή, αλλά τον λένε Κοίμηση, για την μακαριότητα που έχει η λέξη και για δείξουνε πως δεν πεθάνανε αλλά πως κοιμούνται γλυκά, κατά τα λόγια που είπε ο Χριστός στους μαθητάδες του για τον Λάζαρο «Λάζαρος ὁ φίλος ἡμῶν κεκοίμηται» (Ιω. ια΄11), και στους συγγενείς της κόρης του αρχισυναγώγου, που έκλεγε και οδυρότανε «τί θορυβεῖσθε καὶ κλαίετε; τὸ παιδίον οὐκ ἀπέθανεν, ἀλλὰ καθεύδει» (Μαρκ. έ 39). Υστερώτερα οι Χριστιανοί λέγανε και για τους πεθαμένους ανθρώπους πως κοιμηθήκανε «εκοιμήθη ο δούλος του Θεού τάδε». 

Για την κοίμηση της Παναγίας δεν γράφει τίποτα το Ευαγγέλιο, γράφει μονάχα για τη Γέννηση της και τον Ευαγγελισμό. Τα της Κοιμήσεως τα γνωρίζουμε από την αγία Παράδοση, κατά την οποία την Παναγία την επήρε μετά την Ανάσταση ο απόστολος Ιωάννης, όπως του παράγγειλε ο Χριστός από το σταυρό, και την είχε στο σπίτι του σαν μητέρα, και πως υστερώτερα την είχε μαζί του στην Έφεσο, πράγμα που δεν είναι βέβαιο. Η Παναγία καθότανε μαζί του, ως που τελείωσε τη ζωή της, σε ένα σπίτι κοντά στον κήπο της Γεθσημανής. Αυτό το μέρος το αγαπούσε πολύ ο Χριστός και πήγαινε συχνά εκεί με τους μαθητάδες του. Εκεί πήγε και ύστερα από τον Μυστικό Δείπνο και προσευχήθηκε, τη νύχτα που τον πιάσανε οι Ιουδαίοι. Εκεί λοιπόν καθότανε και η Παναγία και περίμενε να την πάρει ο Γυιός της . Και σαν ήλθε ο καιρός, έστειλε ο Χριστός Άγγελο να της πεί πως θα την πάρει από την πρόσκαιρη ζωή στην αιώνια. Σαν το άκουσε η Παναγία αυτό χάρηκε κι ανέβηκε στο ‘Όρος των Ελαιών, απ΄ όπου είχε αναληφθεί ο Κύριος, και έκανε την προσευχή της. Και γυρίζοντας στο σπίτι της, τα ετοίμασε όλα για την ταφή της η ίδια. 

Πόσο συγκινητικό είναι να βλέπει κανένας την Παναγία να ετοιμάζει με τα άχραντα χέρια της το σπίτι της, το κλινάρι της, τις λαμπάδες, το θυμιατήρι με το λιβάνι, και ότι άλλο χρειαζότανε για την κηδεία της. Από μικρό κορίτσι αγαπούσε την εργασία και ολοένα δούλευε, πότε γνέθοντας, όπως στον Ευαγγελισμό που τη βρήκε ο Αρχάγγελος με τη ρόκα στο χέρι, πότε ράβοντας η ίδια τα φορέματα της, ως «ιμάτια αυτόρραφα αγαπώσα», κι υστερώτερα, σαν γεννήθηκε ο Χριστός, υφαίνοντάς του τον «άρραφον» εκείνον χιτώνα που του τον βγάλανε την ώρα που τον σταυρώσανε, και που ήταν τόσο έμορφος, ώστε κι οι στρατιώτες δεν θελήσανε να τον σχίσουνε, όπως κάνανε για τα άλλα ρούχα, αλλά είπανε να βάλουνε κλήρο σε όποιον λάχει, όπως γράφει ο ίδιος ο Ιωάννης, ο ψυχογιός της. Και στα γεράματα της δεν ξεκουράσθηκε, αλλά η ίδια έκανε τις δουλειές του σπιτιού, έραβε, μαγείρευε, περιποιότανε τον καινούργιο γυιό της τον Ιωάννην, κι ως την τελευταία ώρα της ζωής της, με τα χέρια εκείνα τα αγιασμένα που σπαργάνωσε τον Χριστό, ετοίμασε το κρεββάτι της, κι όλα τα της ταφής της.

Σ΄ όλα στάθηκε τύπος και υπογραμμός για τις καλές γυναίκες, στη φρονιμάδα, στην ταπείνωση, στην υπομονή, στην αγιότητα, στην αφοσίωση και στη νοικοκυροσύνη. Νοικοκυρούλα δώδεκα χρονών, τότε που αφιερώθηκε στο Ναό, νοικοκυρά και στα γεράματά της, που κόντευε η ώρα να φύγει από τον κόσμο! 

Δεν κλαίτε, εσείς που αφήνετε τα σπίτια σας, κοπέλλες ανύπαντρες, είτε μητέρες, και γυρίζετε στις διασκεδάσεις, δεν δακρύζετε που βλέπετε την Παναγία να είναι αφοσιωμένη στο σπίτι της και να υπηρετεί τον εαυτό της και τους δικούς της, η Παναγία που την υπηρετούσανε οι Άγγελοι! Και που σας δείχνει τον εαυτό της για παράδειγμα σε όλα, ώστε να κάνετε ευτυχισμένο το σπίτι σας και τους δικούς σας, με τη μοσχοβολιά της νοικοκυροσύνης! Την Παναγία είχανε πάντα για παράδειγμα οι γυναίκες της Ελλάδας, και με τη φρονιμάδα τους ανακουφίζανε τον άνδρα τους, παρηγορούσανε τις πίκρες του, κάνανε παιδιά καλά, υπομονεύανε στις δυστυχίες, οικονομούσανε το σπίτι τους, ενώ τώρα, με τον κακό δρόμο που πήρανε πολλές απ΄ αυτές, για να γίνουνε «πολιτισμένες», το σπίτι έχασε τη ζέστη του, σαν την φωλιά που την παράτησε το πουλί, ο άνδρας έγινε αδιάφορος, τα παιδιά πήρανε κακή ανατροφή, η ζωή έγινε βαρετή, κι όλα πάνε κατά γκρεμνού. 

Αφού λοιπόν ετοιμάσθηκε η Παναγία, ξάπλωσε στην κλίνη της, ευπρέπισε τα ρούχα της, σταύρωσε τα άχραντα χέρια της απάνω στο στήθος της, και περίμενε τον Γυιό της να πάρει την ψυχή της. Πώς να παρασταθεί με λόγια η επίσημη στιγμή εκείνη! Μέσα σ’ εκείνο το απόμερο σπίτι της Γεθσημανή, η Παναγία γρηά (το Ρόδον το Αμάραντον), ολομόναχη να περιμένει τον θάνατο, σαν άνθρωπος που ήτανε, σταυροχεριασμένη, με τα πόδια της κοντά τόνα στο άλλο, με τα βλέφαρα κλεισμένα. Και να λέγει, χωρίς να ακούγεται «Απόστολοι, εκ περάτων συναθροισθέντες ενθάδε Γεθσημανή το χωρίον, κηδεύσατέ μου το σώμα. Και συ, Υιέ και Θεέ μου, παραλαβέ μου το πνεύμα». 

«Και γενομένης βροντής μεγάλης, παρεγένοντο οι Απόστολοι πάντες εκ των περάτων της γής διά νεφελών προς το κηδεύσαι το άχραντον αυτής σώμα. Και σχηματισθείσα επί της κλίνης, παρέθετο την αγίαν αυτής ψυχήν εις τας χείρας του Υιού και Θεού αυτής». 

Εκτός από τους Αποστόλους, βρεθήκανε στην κήδευση της Παναγίας και τέσσαρες ιεράρχες, ο Άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος, ο Άγιος Ιερόθεος, ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης κι ο Άγιος Τιμόθεος. 

«Ω του παραδόξου θαύματος! Η πηγή της ζωής εν μνημείω τίθεται και κλίμαξ προς ουρανόν ο τάφος γίνεται. Ευφραίνου Γεθσημανή, της Θεοτόκου το άγιον τέμενος». 

«Τη αθανάτω σου Κοιμήσει, Θεοτόκε Μήτηρ της ζωής, νεφέλαι τους Αποστόλους αιθερίους διήρπαζον. Και κοσμικώς διεσπαρμένους, ομοχώρους παρέστησαν τω αχράντω σου σώματι. Οι και κηδεύσαντες σεπτώς, την φωνήν του Γαβριήλ μελωδούντες ανεβόων :Χαίρε Κεχαριτωμένη, Παρθένε, μήτηρ ανύμφευτε, ο Κύριος μετά σου. Μεθ’ ων ως Υιόν σου και Θεόν ημών, ικέτευε σωθήναι τας ψυχάς ημών». 

Οι Απόστολοι, αφού βάλανε στο μνήμα το σκήνος, καθίσανε στη Γεθσημανή τρείς μέρες, κατά θεία οικονομία. Γιατί ένας από τους Αποστόλους, ο Θωμάς, δεν πρόφθασε την κηδεία, αλλά επήγε την Τρίτη ημέρα. Κ’ επειδή οι άλλοι Απόστολοι βλέπανε πως είναι απαρηγόρητος, αποφασίσανε να ανοίξουνε το μνήμα για να προσκυνήσει κι ο Θωμάς την Παναγία. Αλλά το σώμα έλειπε κι ο τάφος ήτανε άδειος, και μονάχα το σάβανο ήτανε μέσα : «Εύρον γαρ αυτόν κενόν του αγίου σώματος, μόνην δε τη σινδόνα φέροντα, παραμυθίαν μείνασαν τοις λυπείσθαι μέλλουσι και πάσι τοις πιστοίς, και της μεταθέσεως αψευδές μαρτύριον». 

Την κοίμηση της Παναγίας την υμνήσανε με λαμπρότητα και με κατάνυξη οι υμνωδοί της Εκκλησίας μας. Κ’ οι αγιογράφοι καταστολίσανε τις εκκλησιές με την εικόνα της. Σε κάθε παλαιά εκκλησία είναι ζωγραφισμένη η Κοίμησις σε μεγάλο σχήμα απάνω από την πύλη της εισόδου, από το μέσα μέρος του καθολικού, παράσταση πολυπρόσωπη, γιατί εκτός από τους δώδεκαΑποστόλους, που στέκονται γύρω στην ξαπλωμένη Παναγία, κι από τα σύννεφα που τους σηκώνουνε για να τους πάνε στη Γεθσημανή, παριστάνεται ο Χριστός κρατώντας την ψυχή της Μητέρας του σαν βρέφος σπαργανωμένο, δορυφορούμενος από λεγεώνα Αρχαγγέλων και Αγγέλων. Και μαζί μ’ αυτούς στέκουνται πλήθος κόσμος, άνδρες και γυναίκες σε στάση θρησκευτική και πικραμένη, κι άλλες γυναίκες φαίνονται στα δώματα και στα παράθυρα των σπιτιών δακρυσμένες και τραβώντας τα μαλλιά τους. 

Από τα πιο σπουδαία έργα της αγιογραφίας που παριστάνουνε την Κοίμηση, είναι της Μονής της Χώρας (Καχριέ Τζαμί) της Κωνσταντινουπόλεως, της Περιβλέπτου στον Μυστρά, του Πρωτάτου στο Άγιον Όρος δια χειρός Εμμανουήλ Πανσέληνου, του καθολικού της μονής Βατοπεδίου στο Όρος, καθώς και οι θαυμαστές τοιχογραφίες των φημισμένων Κρητικών ζωγράφων στα μοναστήρια του Αγίου Όρους Λαύρας, Διονυσίου, Δοχειαρίου, και στα μοναστήρια των Μετεώρων Μεταμορφώσεως και Ρουσσάνι. Στη Σερβία υπάρχουνε θαυμαστές τοιχογραφίες της Κοιμήσεως, στο Σοποτσάνι, στο Στάρο-Ναγκορίτσινο, στο Ντετσάνι, στη Γκρατσάνιτσα, στο Πέτς, κι αλλού. Στη Ρουμανία σώζεται η Κόιμησις στην αρχαία εκκλησία του Κούρτεα ντ’ Άρτζες, από τα πιο σπουδαία έργα της βυζαντινής αγιογραφίας. Εκτός από τις τοιχογραφίες, αμέτρητες εικόνες ζωγραφισμένες σε σανίδι βρίσκουνται στις εκκλησιές και στα μοναστήρια της Ελλάδας, οι πιο πολλές φιλοτεχνημένες από άγνωστους ζωγράφους, και κάποιες από γνωστούς που έχουνε γραμμένα τα ονόματά τους, όπως είναι ο Βίκτωρ μοναχός, ο Εμμανουήλ Λαμπάρδος, ο Ηλίας Μόσκος, ο Γεώργιος Μάρκος ο Αργείος στο τέμπλο της Φανερωμένης της Σαλαμίνας.

Εφημέριος 15/08/1964, αρ. φύλλου 16

Πηγή: periodikoendon.blogspot.gr