Άγιος Απόστολος Κρίσπος (Σωσθένης) εκ των Εβδομήκοντα.

 

Άγιος Απόστολος Κρίσπος (Σωσθένης) εκ των Εβδομήκοντα. 

4 Δεκεμβρίου και 8 Δεκεμβρίου.

Eις τον Σωσθένην.

O Σωσθένης φέρων σε Xριστέ μου σθένος,

Έσωσε πολλούς ενδύσας αυτούς σθένος. 

Βρισκόμαστε στον 1ο αιώνα μ.Χ., και ο Απόστολος Παύλος πραγματοποιεί την δεύτερη ιεραποστολική περιοδεία του. Το θέλημα του Θεού τον έχει οδηγήσει στην ειδωλολατρική Ελλάδα. 

Ο Παύλος μετά το όραμα που βλέπει στην περιοχή της Τρωάδας με τον Μακεδόνα στρατιώτη, αποφασίζει να διαβεί στην Μακεδονία. Κηρύττει στους Φιλίππους, στην Θεσσαλονίκη, στην Βέροια και κατεβαίνει νοτιότερα στην Αθήνα. 

Όμως οι μορφωμένοι Αθηναίοι τον απογοητεύουν. Δεν μπορούν να πιστέψουν σε κάποιον Θεό που σταυρώνεται, πεθαίνει και μετά ανασταίνεται. Με βαριά τα βήματά του έρχεται στην Κόρινθο, τη μεγάλη πολιτεία της Πελοποννήσου με το σπουδαίο λιμάνι και τη μεγάλη εμπορική κίνηση. 

Ο Παύλος, όπως συνήθιζε να κάνει σε κάθε πόλη που επισκεπτόταν, συναντά και εδώ τους Εβραίους της πόλης. Έρχεται μέσα στην Συναγωγή και εκεί κηρύττει. Υπεύθυνος της Συναγωγής - αρχισυνάγωγος - ήταν ο Κρίσπος. 

Ο Κρίσπος είχε έλθει στην Κόρινθο από την Ρώμη, όπου ζούσε μαζί με την οικογένειά του. Όμως ο αυτοκράτορας Κλαύδιος το 51 μ.Χ. έδιωξε από την Ρώμη όλους τους Εβραίους. Έτσι, ο Κρίσπος κατέφυγε στην Κόρινθο, όπου γρήγορα γνωρίζεται και αναλαμβάνει τα καθήκοντα του αρχισυνάγωγου της πόλης. 

Ο Κρίσπος, ο οποίος ονομάζεται και Σωσθένης, ακούει το κήρυγμα του Παύλου και όχι μόνο εντυπωσιάζεται, αλλά πιστεύει και ζητά να βαπτισθεί. O Κρίσπος και η οικογένειά του βαπτίζονται χριστιανοί από τον Απόστολο Παύλο. 

Ο ίδιος ο Παύλος αναφέρει: «εὐχαριστῶ τῷ Θεῷ ὅτι οὐδένα ὑμῶν ἐβάπτισα εἰ μὴ Κρίσπον καὶ Γάϊον» (Α΄ Κορ. 1,14). Στην ίδια επιστολή ο Απόστολος Παύλος τον χαρακτηρίζει συστρατιώτη του. 

Η πράξη αυτή του Κρίσπου ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Οι Ιουδαίοι της Κορίνθου ξεσηκώνονται εναντίον του Παύλου και του Κρίσπου.

Ο Κρίσπος ακολουθεί τον Παύλο στην Μικρά Ασία όπου και χειροτονείται επίσκοπος Κολοφώνος - σημαντικής πόλης κοντά στην Έφεσο - και διακρίνεται για την αυταπάρνησή του και την ικανότητα να διδάσκει τους άλλους.

Σε επιστολή που γράφει ο Απόστολος Παύλος από την Έφεσο αναφέρει: «Παῦλος, κλητὸς ἀπόστολος Ἰησοῦ Χριστοῦ διὰ θελήματος Θεοῦ, καὶ Σωσθένης ὁ ἀδελφός, τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ τῇ οὔσῃ ἐν Κορίνθῳ, ἡγιασμένοις ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, κλητοῖς ἁγίοις, σὺν πᾶσι τοῖς ἐπικαλουμένοις τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐν παντὶ τόπῳ αὐτῶν τε καὶ ἡμῶν· χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ πατρὸς ἡμῶν καὶ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. (Α΄Κορ. 1,2). Κατά την διάρκεια της δεύτερης επίσκεψης του Παύλου στην Κόρινθο τον συνοδεύει και ο Κρίσπος. 

Ο Απόστολος Παύλος αποφασίζει να αναθέσει στον Κρίσπο μια μεγάλη αποστολή. Τον στέλνει στην Αίγινα, η οποία βρίσκεται αντίκρυ στο Σαρωνικό κόλπο και είναι ειδωλολατρική. 

Ο Απόστολος Παύλος τοποθετεί στο νησί ως επίσκοπο τον Κρίσπο, παρά το γεγονός ότι πάνω στην Αίγινα δεν υπάρχει ούτε ένας Χριστιανός. 

Στην απόφαση αυτή οδηγείται, γιατί θέλει να ενδυναμώσει την προσπάθεια του Κρίσπου, και έτσι να έχει γρήγορα αποτελέσματα και να προσελκύσει πολλούς ανθρώπους στην νέα θρησκεία. 

Ο Κρίσπος ερχόμενος στην Αίγινα αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, γιατί, όπως είπαμε και προηγουμένως, η Αίγινα ήταν ειδωλολατρική. Εργάζεται όμως σκληρά, και το έργο του αποδίδει καρπούς. 

Για το έργο του στην Αίγινα δεν έχουν διασωθεί μαρτυρίες. Ωστόσο η Επισκοπή της Αίγινας θεωρείται η πρώτη της Ελλάδος και διατηρήθηκε μέχρι το 1852. 

Σε ένα σημείο των Αποστολικών Διαταγών υπάρχει η πληροφορία η σχετική με τον Κρίσπο: «περί των υφ’ημών χειροτονηθέντων εν τη ζωή τη υμετέρα γνωρίζομεν υμίν ότι, εισίν ούτοι, ...Κρίσπος της κατά Αίγιναν Εκκλησίας». 

Η μνήμη του Αγίου Κρίσπου εορτάζεται την 4η Δεκεμβρίου και την 8η Δεκεμβρίου μαζί με τους Αγίους Αποστόλους Κηφά, Απολλώ, Τυχικό, Καίσαρ και Επαφρόδιτο. Ο μοναδικός ναός που είναι αφιερωμένος σ’αυτόν βρίσκεται στην περιοχή «Άγιοι» της Αίγινας. 

Σύμφωνα πάντως με τον Άγιο Χρυσόστομο, ο Κρίσπος είναι ο Απόστολος Σωσθένης: «Οἴμαι δέ τοῦτον (τόν Κρίσπον δηλ.) καί Σωσθένη λέγεσθαι. Ὅς τοσοῦτον ἀνήρ πιστός ἦν, ὥστε καί τύπτεσθαι, καί παρείναι ἀεί τῷ Παύλῳ». (Oμιλ. λθ' εις τας Πράξεις).

 

Η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων (Πέτρου και Παύλου), στον Γάιο των Παξών. Ανατολική πλευρά στην οποία φαίνεται η επιγραφή: ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΒΗΜΑΤΟΣ ΕΥΡΙΣΚΕΤΑΙ Ο ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΓΑΙΟΥ ΜΑΘΗΤΟΥ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ 

Η παράδοση των Παξών αναφέρει ότι ο Κορίνθιος μαθητής του Αγίου Αποστόλου Παύλου Γάιος, μαζί με τον Άγιο Κρίσπο κήρυξαν το χριστιανισμό στο νησί και ότι ο Γάιος και ο Κρίσπος πέθαναν εκεί. 

Στο σημαντικό έργο του Λουδοβίκου - Σαλβατόρ Αρχιδούκα της Αυστρίας «Παξός και Αντίπαξος» του 1887 αναφέρεται, ότι στο ναό των Αγίων Αποστόλων αριστερά είναι «οι ξύλινοι μετά του αετώματος βωμοί των Αγίων Πέτρου και Παύλου και αριστερά των Αγίων Γαΐου και Κρίσπου, οίτινες κατά την παράδοσιν εκεί ετάφησαν». Στην εικόνα των Αγίων Αποστόλων Γαΐου και Κρίσπου που βρίσκεται στο ναό, αφιερωμένη το 1858, αναφέρεται ότι ο «Απόστολος Γάιος εορτάζει τας 5 Νοεμβρίου» ενώ για τον Κρίσπο: «Ο Απόστολος Κρίσπος εορτάζει 30 Ιουλίου».