6η Σεπτεμβρίου. Τού αγίου νεομάρτυρος ΜΑΞΙΜΟΥ ΣΑΝΤΟΒΙΤΣ τού πρεσβυτέρου

 Τη αύτη ημέρα μνήμη τού αγίου νεομάρτυρος ΜΑΞΙΜΟΥ ΣΑΝΤΟΒΙΤΣ τού πρεσβυτέρου.

Ό άγιος Μάξιμος γεννήθηκε το 1886 στο χωριό Ζντένια της Καρπαθορωσίας (Ρουθηνίας), στα σημερινά σύνορα Πολωνίας και Σλοβακίας, ή οποία πριν από τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο υπαγόταν στην Αυστροουγγαρία. Από τα παιδικά του χρόνια διακρινόταν για την πολλή του ευσέβεια. Στο κολλέγιο σηκωνόταν πολύ πρωί, για να διάβαση στο δωμάτιο του την ακολουθία τού όρθρου και να ψάλει διάφορα τροπάρια. Ό πόθος του ήταν να γίνει ιερεύς ή μοναχός. Γι’αυτό, μόλις τελείωσε τα γυμνασιακά μαθήματα, εισήλθε ως δόκιμος σε ουνιτικό μοναστήρι της γενέτειρας του. Απογοητευμένος όμως από τον τρόπο ζωής της αδελφότητος, υστέρα από τρείς μήνες έφυγε κρυφά και μετέβη στην λαύρα του Ποτσάεφ της Βολυνίας (δυτική Ουκρανία), πού ήταν γνωστή τόσο για το αυστηρό τυπικό και την πνευματικότητα της, όσο και για την μαρτυρία της Όρθοδοξίας. 

 

Ενώ ήταν ακόμη δόκιμος, ό μητροπολίτης Κιέβου και Γαλικίας Αντώνιος Χραποβίτσκυ (1863-1936) επισκέφθηκε την λαύρα και ζήτησε από τον Ηγούμενο ένα δόκιμο, με σκοπό να τον χειροτόνη­ση ιερέα, για να εξυπηρετεί τις κοινότητες των Καρπαθίων ορθοδό­ξων, πρώην Ουκρανών ουνιτών. Ό κλήρος έπεσε στον Μάξιμο. Εγ­κατέλειψε κατ' ανάγκην την επιθυμία του να μονάσει και ακολού­θησε τον μητροπολίτη. Παρακολούθησε το ορθόδοξο σεμινάριο στο Ζιτομίρ και μετά τον γάμο του με λευκορωσίδα ό σεβασμιότατος Αντώνιος τον χειροτόνησε ιερέα (1911). Αναλαμβάνοντας αμέσως τα ποιμαντικά του καθήκοντα, επέστρεψε στην πατρίδα του και έτέλεσε στο Κράμπ, κοντά στο χωριό του, την πρώτη ορθόδοξη λει­τουργία μετά την επιβολή της ουνίας στην Καρπαθορωσία (ιη'αι.). Όταν επισκέφθηκε το πατρικό του σπίτι, συνελήφθη και καταδι­κάσθηκε σε βαρύ πρόστιμο και οκτώ ήμερες φυλάκιση. Ό π.Μάξι­μος, ανυποχώρητος, μετά την αποφυλάκιση συνέχισε τις λειτουργίες στα γειτονικά χωριά. 

Ή θαρραλέα του στάση έγινε αφορμή να καταδικασθεί και ό ίδιος αλλά και οι πιστοί πού τον βοηθούσαν. Τον Μάρτιο του 1912 μεταφέρθηκε αλυσοδεμένος σε φυλακή του Λβώφ και επί δύο χρόνια περνούσε από αλλεπάλληλες ανακρίσεις, με την κατηγορία ότι ήταν ορθόδοξος, ότι χρησιμοποιούσε εκκλησιαστικά βιβλία γραμμένα στα ρωσικά και ότι συνεργαζόταν με τους Ρώσους, εχθρούς των Αυ­στριακών. Παρά τις ψευδείς κατηγορίες πού εξαπέλυαν εις βάρος του, τον Ιούνιο του 1914 αθωώθηκε και αυτός και ή συνοδεία του και επέστρεψε στο χωριό του με κλονισμένη υγεία από τις κακο­ποιήσεις, την απομόνωση και τα παντός είδους μαρτύρια. 

Τον Αύγουστο, παραμονή του Α' Παγκοσμίου πολέμου, συνελήφθη πάλι, αυτήν την φορά με την εγκυμονούσα σύζυγο του, τους γονείς του και ορθοδόξους συγχωριανούς του. Με ύβρεις σύρθηκαν όλοι αλυσοδεμένοι στις φυλακές του Γκόρλιτσε. Στις 6 Σεπτεμβρί­ου 1914 τον έβγαλαν από το κελί του και του ανακοίνωσαν, χωρίς εξηγήσεις, ότι είχε καταδικασθεί σε θάνατο. Καθώς του έδεναν τα χέρια και τα μάτια, είπε ήρεμα: «Δεν χρειάζεται’ δεν πρόκειται να φύγω». Τον τουφέκισαν στην εσωτερική αυλή της φυλακής, μπρο­στά στα μάτια των γονέων του. Ό μάρτυς πρόφθασε να φωνάξει «Ζήτω ή Ορθοδοξία!» και έπεσε στο πλακόστρωτο. Ένας από τους φονείς του τον πλησίασε και τον αποτελείωσε με τρείς ριπές, πού τίναξαν τα μυαλά του στους τοίχους της φυλακής.

Το 1922 ή λάρνακα με το λείψανο του μεταφέρθηκε στο χωριό του Ζντένια και ενταφιάσθηκε δίπλα στην εκκλησία. Έκτοτε ο τάφος του προσελκύει πολλούς προσκυνητές και ή τιμή του ως άγιου εξαπλώθηκε μεταξύ των ορθοδόξων Καρπαθορώσων, ακόμη και μετά τον εκπατρισμό αυτού του λαού, για τον όποιο ο άγιος Μάξιμος έγινε το σύμβολο της εθνικής και θρησκευτικής του ταυτότητος.

 

 Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, τόμος Α΄ Σεπτέμβριος εκδόσεις, ΙΝΔΙΚΤΟΣ