Άγιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης

Άγιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης

Ο όσιος πατήρ ημών Ιωάννης γεννήθηκε στο Δυρράχιο (Πρώτη Ιουστινιανή) της Ιλλυρίας στα τέλη του 13ου αιώνος κατά τους χρόνους των Κομνηνών. Επειδή έμεινε ορφανός από πατέρα, τον ανέθρεψε η μητέρα του και τον έστειλε στους καλύτερους διδασκάλους. Έτσι, ο Ιωάννης έλαβε εξαιρετική μόρφωση, σύντομα διακρίθηκε για την αγγελική φωνή του και έγινε ο καλύτερος ψάλτης της αυτοκρατορικής αυλής. Ο αυτοκράτορας τον αγαπούσε ιδιαίτερα και σκεπτόταν μάλιστα να τον νυμφεύσει με μία πλούσια κόρη. 

Ο νεαρός όμως Ιωάννης επιζητούσε με όλη την ψυχή του να εγκαταλείψει τον κόσμο και να αφιερωθεί στον μοναχικό βίο. Η ευκαιρία που του έστειλε ο Θεός ήταν μία επίσκεψη του ηγουμένου της Μεγίστης Λαύρας στο παλάτι. Η όψη του εντυπωσίασε τόσο πολύ τον Ιωάννη, ώστε αποφάσισε να εγκαταλείψει τα εγκόσμια· φόρεσε έναν άθλιο τρίχινο χιτώνα και πήγε στο Άγιον Όρος. Εκεί παρουσιάσθηκε ως άγνωστος στην πύλη της Μεγίστης Λαύρας. Μετά από σύντομη δοκιμασία έλαβε το αγγελικό Σχήμα και του ανατέθηκε να βόσκει τους τράγους στις βουνοπλαγιές. Μακριά από όλους, προσευχόταν αδιαλείπτως και ανέπεμπε προς τον Θεό τόσο γλυκύτατες και αρμονικές μελωδίες, που οι τράγοι στέκονταν και τον άκουγαν. Ακόμη και όλη η φύση έμοιαζε να διακόπτει κάθε κίνησή της για να μην τον ενοχλεί. 

Τον άκουσε ωστόσο ένας ερημίτης, ο οποίος ασκήτευε εκεί κοντά, και ένιωσε τέτοιο θαυμασμό και δέος που πήγε και το είπε στον ηγούμενο. Ο Ιωάννης αναγκάσθηκε τότε να φανερώσει την πραγματική του ταυτότητα. Αλλά, χάρη στην μεσολάβηση του ηγουμένου, ο αυτοκράτορας, που εν τω μεταξύ τον αναζητούσε και ανέθεσε σε ανθρώπους του να τον βρουν, συγκατατέθηκε να τον αφήσει να μονάσει στο Αγιώνυμο Όρος. Έτσι, ο Ιωάννης εγκαταστάθηκε κοντά στην Λαύρα, σε ένα Κελλί αφιερωμένο στους Αγίους Αρχαγγέλους. Τις έξι ημέρες της εβδομάδος ησύχαζε εκεί μόνος του και την Κυριακή πήγαινε στο Μοναστήρι για να ψάλλει στην εκκλησία προς αγαλλίαση των συμμοναστών του. 

Ένα Σάββατο του Ακαθίστου (πέμπτο Σάββατο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής), την ώρα που με επιμέλεια και κατάνυξη έψαλλε τον κανόνα της Θεοτόκου, παρουσιάσθηκε μπροστά του η Κυρία Θεοτόκος και του έδωσε ένα χρυσό νόμισμα, λέγοντάς του: «Χαίρε, Ιωάννη, τέκνο μου! Ψάλλε προς χάρη μου και δεν θα σε εγκαταλείψω!». Επίσης, με θαύμα της Παναγίας θεραπεύθηκε και η πληγή των ποδιών του, που είχε δημιουργηθεί από την πολύωρη ορθοστασία στο ψαλτήρι. 

Το υπόλοιπο του βίου του το πέρασε ο όσιος με νηστεία και αδιάλειπτη προσευχή. Όταν προείδε την ημέρα του θανάτου του, συγκέντρωσε γύρω του όλους τους αδελφούς, συγχωρήθηκε με όλους και τους παρήγγειλε να τον ενταφιάσουν στο Κελλί των Ταξιαρχών (πριν από το 1341). 

Πάμπολλα και εξαίσια είναι τα μουσικά μέλη που αποδίδονται στον όσιο Ιωάννη τον Κουκουζέλη και αποτελούν καταλυτικό σταθμό στην εξέλιξη της βυζαντινής μουσικής.

Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Τόμος 2ος, Οκτώβριος. Ίνδικτος,