Άγιος Ιερομάρτυς Ερμογένης, Επίσκοπος Σάμου

Άγιος Ιερομάρτυς Ερμογένης, Επίσκοπος Σάμου. 

5 Οκτωβρίου.

Ο Άγιος Ερμογένης γεννήθηκε σε μια παράλια κωμόπολη του νόμου Αττάλειας της Μικράς Ασίας, τη Φοινικούντα. Πότε ακριβώς, δεν γνωρίζουμε. Εκείνο που γνωρίζουμε είναι, πως οι γονείς του ήταν χριστιανοί και μάλιστα ευσεβείς και φιλόθεοι. Νέος ακόμη στην πιο κρίσιμη καμπή της ζωής του έχασε και τους δύο γονείς του. Η αγάπη του για τον Θεό τον ώθησε προς τον μοναχισμό. Διαμοίρασε την περιουσία που του άφησαν οι στοργικοί και πλούσιοι γονείς του στους πτωχούς και έφυγε. Η ζωή των ιερών αγωνιστών και μοναστών της Αιγύπτου για τους οποίους είχε ακούσει τόσα πολλά, τον οδήγησε στη χώρα του Νείλου. Πόσο καιρό έμεινε κοντά τους δεν ξέρουμε. Εκείνο που αναφέρει ο Συναξαριστής, είναι πως από την Αίγυπτο, επισκέφθηκε αργότερα την Αθήνα και μετά την Κωνσταντινούπολη. Εκεί ώριμος πια κι υπόδειγμα ζηλωτού και χρηστού και ενάρετου ανδρός, κλήθηκε από τον εκεί αρχιεπίσκοπο να αναλάβει το Ιερατικό αξίωμα. Σε μικρό σχετικό διάστημα χειροτονείται επίσκοπος και στέλλεται να ποιμάνει την Εκκλησία της Σάμου. Στο πρόσωπο του οι χριστιανοί της Σάμου βρήκαν ό,τι ζητούσαν. Τον φιλόστοργο πατέρα, τον φλογερό δάσκαλο, τον πράο και ησύχιο σύμβουλο, τον πιστό οικονόμο των μυστηρίων του Θεού. Νύκτα και μέρα μοχθούσε ο ιερός πατήρ στο έργο της χριστιανικής διδασκαλίας και της φιλανθρωπίας. Με λόγια ζωντανά δίδασκε τον λαό του και πρόβαλλε παν τού το φως του Χριστού. 

Πολλοί προσερχόντουσαν στη νέα πίστη. Κι όλους τους κατεύθυνε με υπομονή και πραότητα κι ανεξικακία. Πολλά θαύματα αναφέρεται, πως έκαμε, με τη χάρη του Θεού, για να εξυπηρετήσει και παρηγορήσει τον πονεμένο λαό του. Πολλά συγγράμματα ακόμη έγραψε, συγγράμματα αξιομνημόνευτα, για να διαφωτίσει και στηρίξει, μα και να υπερασπίσει τη χριστιανική αλήθεια από την αίρεση του Αρείου και των άλλων αιρετικών, αλλά και από την ειδωλολατρία, η οποία είχε ακόμη πολλούς οπαδούς. Σε αξιοζήλευτο βαθμό ο άγιος επίσκοπος οργάνωσε και την φιλανθρωπία. 'Όπως ήταν φυσικό, η δράση του δεν μπορούσε να μη γίνει γνωστή. Φανατικοί ειδωλολάτρες έσπευσαν να καταγγείλουν τον ζηλωτή επίσκοπο στον ηγεμόνα της Σάμου Σαντορνίνο ο οποίος τον υποβάλλει σε πολλά Βασανιστήρια. Τον τρυπούν με πυρωμένες σούβλες. Τον ρίχνουν κάτω από ένα γκρεμό και στο τέλος τον αποκεφαλίζουν. Τη νύχτα θαρραλέοι χριστιανοί πήγαν στον τόπο του μαρτυρίου, πήραν το άγιο λείψανο κι αφού το έπλυναν με τα μύρα της αγάπης τους, το έντυσαν και το έβαλαν μέσα σε μια κάσα μαζί με την αγία κάρα. Έπειτα αφού το ασφάλισαν, το εμπιστεύτηκαν στη θάλασσα. Το έρριψαν σ' αύτη, για να μη το αφανίσουν οι εχθροί. Κι η θάλασσα μετά από καιρό το έφερε με τα κύματα της και το εναποθέτησε στην ακρογιαλιά του Κουρίου της Κύπρου. Οι χριστιανοί το ενταφίασαν και στη θέση του τάφου έκτισαν ναό προς τιμήν του. Ο ναός που σώζεται σήμερα, δίκλιτος καμαροσκέπαστος, κτίστηκε τον 10ο ή τον 13ο αιώνα και υπήρξε μοναστηριακός. Στο βόρειο κλίτος βρίσκεται ο τάφος του αγίου Ερμογένη, και η κάρα του βρίσκεται στον καθεδρικό ναό της Αγίας Νάπας στη Λεμεσό.

Η μνήμη του Αγίου Ερμογένη εορτάζεται στις 5 Οκτωβρίου.