Γρηγορίου του Θεολόγου: Προτρεπτικός στην Ολυμπιάδα

Παιδί μου, 

Σου στέλνω την επιστολή μου αυτή σαν δώρο αγαθό, εγώ ο Γρηγόριος. Η πατρική παραίνεση είναι η καλύτερη.  

Το χρυσάφι και οι πολύτιμοι λίθοι δεν στολί­ζουν τις ευγενικές γυναίκες, Ολυμπιάδα. Και το βάψιμο, σε πρόσωπο αρχοντικό γίνεται μάσκα, πού κρύβει την αληθινή όψη. Τα πορφυρά και χρυσοΰφαντα λεπτά φορέματα σε άλλες άφησέ τα. Σε όσες δεν διαθέτουν βίο καθαρό, κρυστάλλινο. Εσύ να συνεχίσεις να φροντίζεις τη σωφροσύνη και το κάλλος, πού βλέπουν κι οι τυφλοί ακόμα. Το ήθος είναι άνθος μόνιμο και σταθερό στην καλόφημη γυναίκα. Πρώτα να σέβεσαι τον Θεό κι έπειτα τον άντρα σου. Αυτόν μόνο ν’ αγαπάς και να ζητάς, μόνο σ’ αυτόν ν’ αρέσεις. Κι όσο τελειότερα εκείνος σ’ αγαπά, τόσο πιο δυνατή κι ασίγαστη ας είναι για κείνον η στοργή σου. Έχε θάρρος διακριτικό, όχι όσο παρακινεί ο πόθος του αγαπημένου σου· διότι σε όλα υπάρχει χορτασμός, σε όλα, μα στην αγάπη δεν πρέπει να υπάρχει.  

Μη σηκώσεις ποτέ στον άντρα σου το ανάστημα σου. Να μη μιλάς για τη γενιά σου, ούτε για τα φορέματα σου να κομπάζεις, ή να περηφανεύεσαι, για το μυαλό σου. Σοφία εξάλλου είναι να κάνεις ο, τι απαιτεί ο γάμος. Σε σάς τούς δύο όλα τα έκανε κοινά ο δεσμός του. Να υποχωρείς, όταν θυμώνει ο άντρας σου, κι όταν κουράζεται να τον παρηγορείς με λόγια τρυφερά και συμβουλές καλές. Κι ο δαμαστής των λιονταριών δεν ησυχάζει βίαια το θηρίο, όταν αυτό βρυχάται με θυμό. Με λόγια μαλακά και χάδια το δαμάζει. 

Ποτέ να μην προσβάλλεις για κάποια ζημιά τον άντρα σου, ακόμα κι αν από θυμό φουσκώσεις. Ωφέλεια θα σου δώσει η αυτοσυγκράτηση. Μην τον μαλώσεις γι’ άστοχες ενέργειες, σωστό δεν είναι. Ξέρεις, πολλές φορές ο δαίμονας τα καλά έργα ματαιώνει. Κι ως αδρανή μην τον κατηγορήσεις. 

Όποιον δεν συμπαθεί ο άντρας σου, μην τον παινεύεις για να τον κάνεις φίλο του με πονηριά. Στους ευγενικούς άντρες ταιριάζει η ευθύτητα, μα ιδιαίτερα στις ευγενικές γυναίκες. Να έχετε κοινές χαρές και λύπες, έτσι πορεύεται μπροστά η γαμήλια αγάπη. Να λες τη γνώμη σου, αλλά ν’ αφήνεις την απόφαση σ’ εκείνον. Όταν στενοχωριέται να συμπάσχεις. Βάλσαμο είναι στον πόνο μας η συμπαράσταση του φίλου. Γρήγορα όμως να δείχνεις όψη χαρούμενη και δίχως αγωνία. Υπήνεμο λιμάνι στο λυπημένο σύζυγο είναι η γυναίκα του. Οι φροντίδες του νοικοκυριού να συνοδεύονται από σκέψεις ιερές. Πίσω σου την πόρτα του σπιτιού μη κλείνεις, ούτε να πηγαίνεις σε δημόσιες διασκεδά­σεις. Εκεί σμίγουν τα μάτια με τα μάτια και η συνήθεια διώχνει τη ντροπή, και η απώλεια της ντροπής γίνεται όλων των κακών μητέρα. Να πηγαίνεις σε καλές συναντήσεις, όπου καλλιεργείται κι ενισχύεται η φιλία με τούς συνετούς, κι όπου στο νου σου θα χαραχτούν λόγοι καλοί. Να κάνεις παρέα με τούς φρόνιμους από τούς συγγενείς σου, με Ιερείς και με τούς σοβαρούς νέους ή γέρους. Με αλαζονικές γυναίκες, πού έχουν όψη δημίου, μην πηγαί­νεις, μα ούτε και με ευσεβείς, πού ο άντρας σου δεν συμπαθεί, κι ας τις εκτιμάς εσύ. Τι σημαντικότερο υπάρχει από τον άντρα σου πού τόσο αγάπησες; Υψηλά φρονήματα να έχεις, μα όχι υψηλοφροσύνη. Τις άγνωστες στους άνδρες γυναίκες εκτιμώ. Μη σπεύδεις να πηγαίνεις στα γλέντια των γάμων και των γενεθλίων. Εκεί τα γέλια κυριαρχούν, τα χοροπηδήματα και τα άτοπα αστεία. Όλων αυτών τα θέλγητρα και οι ευχαριστήσεις λιώνουν τη σω­φροσύνη καθώς ο ήλιος το κερί. Μήτε στο σπίτι σου να κάνεις άμετρα συμπόσια παρόντος ή απόντος τού συζύγου σου. Η περιορισμένη κοιλιά είναι των παθών κυρίαρχη, την απύλωτη φοβάμαι, όπως κι ο σύζυγος... Να μη μορφάζεις από θυμό, όσο κι αν είσαι οργισμένη. Όνειδος είναι τούτο στους αν­θρώπους γενικά, στις γυναίκες είναι κι ασχήμια.

Στ’ αυτιά, καλά ακούσματα κι όχι μαργαριτά­ρια, κι ο νους να κλείνει απ’ έξω τα κακά. Έτσι, κλειστά ή ανοιχτά, η ακοή θα μένει αγνή. Να στάζει από τα βλέφαρά σου παρθενική ντροπή κι αγνότη­τα μπροστά στο σύζυγό σου, κι όσοι σε βλέπουν να σε σέβονται.

Αν έχεις γλώσσα αχαλίνωτη, πάντα δυσάρεστη στον άντρα σου θα είσαι. Η άσκεφτη γλώσσα έβλα­ψε συχνά και τούς αθώους. Προτιμότερη η σιωπή και όταν πρέπει να μιλήσεις, παρά να το κάνεις την ώρα της σιωπής... Βήμα αλαζονικό τη σωφρο­σύνη διαψεύδει και στο περπάτημα ακόμα μπορεί να υπάρχει ακολασία. Άκουσε και τούτο: Να μην αφήνεσαι αχαλίνωτη στην ερωτική ορμή και πάντα να μη χαρίζεσαι στον άντρα σου. Πείσε τον σιγά-σιγά να σέβεται τις ιερές ημέρες. Η εικόνα τού Θεού πρέπει να υποτάσσεται στους θείους νόμους, αν και ο άσαρκος Υιός τού Πατρός έδωσε το γάμο στο πλάσμα του για να το βοηθήσει. Με τούς απερχόμενους κι ερχόμενους ωσάν τα κύματα στέκεται η ζωή πού ρέει. 

Αλλά γιατί να στα προσφέρω αυτά εγώ ιδιαίτερα; Ξέρω παραίνεση πολύ ανώτερη από τη δική μου, αφού έχεις, χαριτωμένη μου, το θείο δώρο, τη Θεοδοσία. Αυτή τη θηλυκή Χειρωνίδα έχε τώρα, στην αρχή του γάμου σου, σύμβουλο σε κάθε λόγο ή έργο σου. Σε παρέλαβε από τον πατέρα σου και σε διαμόρφωσε με ήθη χρηστά. Αυτή, η αδελφή του αγιότατου αρχιερέα Αμφιλόχιου, πού έστειλε ο Θεός μαζί με την αγνή Θέκλα, την μεγαλόφωνη κήρυκα της αλήθειας και δική μου δόξα. Κι αν έλαβες από εμέ τον γέροντα κάποιο λόγο καλό, φύλαξε τον στα φυλλοκάρδια σου μαζί με τον εξαίρετο σύζυγό σου, πού την περηφάνια του για σένα ξεπερνά η ηθική σου ανωτερότητα.

Αυτό το δώρο τώρα σου προσφέρω. Αν θέλεις και καλύτερο, σου εύχομαι να γίνεις σαν πολύκαρπη άμπελος, για να δοξάζεται ο Θεός από περισ­σότερους, αφού βέβαια ερχόμαστε στον κόσμο από Εκείνον και σ’ Εκείνον επιστρέφουμε.

 

Άννας Κωστάκου - Μαρίνης, ΟΙΝΟΝ ΟΥΚ ΕΧΟΥΣΙ, η πιο όμορφη ιστορία αγάπης, εκδοτική παραγωγή: Επτάλοφος, 2013 σελ, 71-76