Το νόημα του πολέμου στον 21ο αιώνα

Το νόημα του πολέμου στον 21ο αιώνα

ΠΗΓΗ:ΕΔΩ 

Οι ατομικοί βομβαρδισμοί της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι δεν αντιστοιχούσαν σε καμία στρατιωτική στρατηγική. Η Ιαπωνία σχεδίαζε ήδη να παραδοθεί. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήθελαν απλώς να μην παραδοθούν στους Σοβιετικούς που άρχιζαν να εισχωρούν στη Μαντζουρία, αλλά στις ίδιες.

Από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πριν από 77 χρόνια, οι Ευρωπαίοι (εκτός από τους πρώην Γιουγκοσλάβους) γνώριζαν την ειρήνη στο έδαφός τους. Ξέχασαν αυτή τη μακρινή ανάμνηση και ανακαλύπτουν με φρίκη τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι Αφρικανοί των Μεγάλων Λιμνών, οι πρώην Γιουγκοσλάβοι και οι Μουσουλμάνοι από το Αφγανιστάν μέχρι τη Λιβύη μέσω του Κέρας της Αφρικής, τους παρακολουθούν με αποστροφή: για πολλές δεκαετίες, οι Ευρωπαίοι αγνόησαν τα βάσανά τους και τους κατηγορούσαν ότι ήταν υπεύθυνοι για τις κακοτυχίες που υπέστησαν.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία ξεκίνησε με τον ναζισμό κατά ορισμένους, πριν από οκτώ χρόνια κατά άλλους, αλλά είναι μόλις δύο μηνών στη συνείδηση των Δυτικών. Παρατηρούν μερικά από τα δεινά που προκαλεί, αλλά δεν αντιλαμβάνονται ακόμη όλες τις διαστάσεις του. Πάνω από όλα, το παρερμηνεύουν με βάση την εμπειρία των προπαππούδων τους και όχι αυτά που ζούν. 

ΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΔΙΑΔΟΧΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ

Μόλις ξεκινήσει, ο πόλεμος απαγορεύει τις αποχρώσεις. Διατάζει τον καθένα να τοποθετηθεί σε ένα από τα δύο στρατόπεδα. Όσοι δεν συμμορφώνονται συνθλίβονται αμέσως από τα δύο σαγόνια του θηρίου. 

Η απαγόρευση των αποχρώσεων αναγκάζει τους πάντες να ξαναγράψουν τα γεγονότα. Δεν υπάρχουν παρά μόνο «καλά παιδιά», εμείς, και «κακοί», οι απέναντι. Η πολεμική προπαγάνδα είναι τόσο ισχυρή που μετά από λίγο κανείς δεν μπορεί να ξεχωρίσει τα γεγονότα από τον τρόπο που περιγράφονται. Είμαστε όλοι βυθισμένοι στο σκοτάδι και κανείς δεν ξέρει πλέον πώς να ανάψει το φως. 

Ο πόλεμος πονάει και σκοτώνει χωρίς διάκριση. Δεν έχει σημασία σε ποια πλευρά ανήκεις. Δεν έχει σημασία αν είσαι ένοχος ή αθώος. Υποφέρει και πεθαίνει κανείς όχι μόνο από τα χτυπήματα των απέναντι, αλλά και παράπλευρα από αυτά του ίδιου του στρατοπέδου. Ο πόλεμος δεν είναι μόνο πόνος και θάνατος, αλλά και αδικία, που είναι πολύ πιο δύσκολο να την υπομείνεις. 

Κανένας από τους κανόνες των πολιτισμένων εθνών δεν επιβιώνει. Πολλοί ενδίδουν στην τρέλα και δεν συμπεριφέρονται πια σαν άνθρωποι. Δεν υπάρχει πλέον καμία εξουσία να βάζει τον καθένα απέναντι των συνεπειών των πράξεών του. Δεν μπορείς πλέον να εμπιστεύεσαι τους περισσότερους. Ο άνθρωπος γίνεται λύκος για τον άνθρωπο.

Τότε συμβαίνει κάτι συναρπαστικό. Αν ορισμένοι άνθρωποι μετατρέπονται σε αδίστακτα θηρία, άλλοι γίνονται φωτεινοί και το βλέμμα τους μας φωτίζει.

Πέρασα μια δεκαετία στα πεδία των μαχών χωρίς να επιστρέψω ποτέ στο σπίτι μου. Αν σήμερα ξεφεύγω από τα βάσανα και τον θάνατο, παραμένω ακαταμάχητα ελκυσμένος από αυτά τα βλέμματα. Γι’ αυτό μισώ τον πόλεμο και όμως μου λείπει. Γιατί σε αυτό το κουβάρι της φρίκης πάντα λάμπει μια υπέροχη μορφή ανθρωπιάς. 

ΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ

Θα ήθελα τώρα να σας παρουσιάσω μερικές σκέψεις που δεν σας εμπλέκουν σε αυτή ή εκείνη τη σύγκρουση, και ακόμη λιγότερο για αυτό ή εκείνο το στρατόπεδο. Απλώς θα σηκώσω ένα πέπλο και θα σας προσκαλέσω να δείτε τι έκρυβε. Αυτό που πρόκειται να συζητήσω μπορεί να σας σοκάρει, αλλά δεν μπορούμε να βρούμε την ειρήνη παρά μόνο αποδεχόμενοι την πραγματικότητα.

Οι πόλεμοι εξελίσσονται. Δεν μιλώ εδώ για όπλα και στρατιωτικές στρατηγικές, αλλά για τους λόγους των συγκρούσεων, για την ανθρώπινη διάστασή τους. Όπως η μετάβαση από τον βιομηχανικό καπιταλισμό στην χρηματοπιστωτική παγκοσμιοποίηση μεταμορφώνει τις κοινωνίες μας και κονιορτοποιεί τις αρχές που τις οργάνωναν, έτσι και αυτή η εξέλιξη αλλάζει τους πολέμους. Το πρόβλημα είναι ότι είμαστε ήδη ανίκανοι να προσαρμόσουμε τις κοινωνίες μας σε αυτή τη δομική αλλαγή και επομένως ακόμη λιγότερο ικανοί να σκεφτούμε την εξέλιξη του πολέμου.

Ο πόλεμος πάντα επιδιώκει να λύσει τα προβλήματα που η πολιτική δεν κατάφερε να λύσει. Δεν συμβαίνει όταν είμαστε έτοιμοι για αυτό, αλλά όταν έχουμε εξαλείψει όλες τις άλλες λύσεις.

Αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα. Οι ΗΠΑίοι Στράουσιανοί έχουν στριμώξει αδυσώπητα τη Ρωσία στην Ουκρανία, μην αφήνοντας άλλη επιλογή από το να πάει στον πόλεμο. Εάν οι Σύμμαχοι επιμείνουν να την ωθούν στα όριά της, θα προκαλέσουν Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι περίοδοι μεταξύ δύο εποχών, όταν είναι απαραίτητο να ξανασκεφτούμε τις ανθρώπινες σχέσεις, ευνοούν αυτού του είδους καταστροφών. Μερικοί συνεχίζουν να συλλογίζονται σύμφωνα με αρχές που απέδειξαν την αποτελεσματικότητά τους, αλλά δεν είναι πλέον προσαρμοσμένες στον κόσμο. Προχωρούν ωστόσο και μπορούν να προκαλέσουν πολέμους χωρίς να το θέλουν. 

 

Το βράδυ της 9ης Μαΐου 1945, η αεροπορία των Ηνωμένων Πολιτειών βομβάρδισε το Τόκιο. Σε μια νύχτα σκοτώθηκαν περισσότεροι από 100.000 ανθρώπους και περισσότεροι από 1 εκατομμύριο έμειναν άστεγοι. Είναι η μεγαλύτερη σφαγή αμάχων στην ιστορία.

Εάν, σε περιόδους ειρήνης, κάνουμε διάκριση μεταξύ πολιτών και στρατιωτικών, αυτός ο τρόπος σκέψης δεν έχει πλέον νόημα στους σύγχρονους πολέμους. Οι δημοκρατίες έχουν παρασύρει την οργάνωση των κοινωνιών σε κάστες ή τάγματα. Όλοι μπορούν να γίνουν μαχητές. Οι μαζικές κινητοποιήσεις και οι ολοκληρωτικοί πόλεμοι έχουν μπερδέψει τα χαρτιά. Από εδώ και στο εξής, οι πολιτικοί είναι αυτοί που διοικούν τους στρατιωτικούς. Δεν είναι πλέον αθώα θύματα, αλλά έχουν γίνει οι κύριοι υπεύθυνοι για τη γενική κακοτυχία της οποίας οι στρατιωτικοί είναι μόνο εκτελεστές.

Στον Δυτικό Μεσαίωνα, ο πόλεμος ήταν υπόθεση των ευγενών και μόνο εκείνων. Οι πληθυσμοί δεν συμμετείχαν σε αυτό σε καμία περίπτωση. Η Καθολική Εκκλησία είχε θεσπίσει νόμους για τον πόλεμο για να περιορίσει τον αντίκτυπο της σύγκρουσης στους αμάχους. Όλα αυτά δεν ανταποκρίνονται πλέον σε αυτό που ζούμε και δεν βασίζονται πλέον σε τίποτα.

Η ισότητα των φύλων έχει επίσης ανατρέψει τα παραδείγματα. Όχι μόνο στρατιώτες είναι και γυναίκες, αλλά οι τελευταίες μπορούν να είναι και πολιτικοί διοικητές. Ο φανατισμός δεν είναι πλέον αποκλειστικό προνόμιο ενός λεγόμενου ισχυρού φύλου. Μερικές γυναίκες αποδεικνύονται πιο επικίνδυνες και σκληρές από ορισμένους άντρες.

Δεν συνειδητοποιούμε αυτές τις αλλαγές. Σε κάθε περίπτωση, δεν βγάζουμε συμπεράσματα από αυτές. Έπονται περίεργες θέσεις όπως η άρνηση των Δυτικών να επαναπατρίσουν τις οικογένειες των τζιχαντιστών που άφησαν να πάνε στα πεδία των μαχών και να τους δικάσουν. Όλοι γνωρίζουμε ότι πολλές από αυτές τις γυναίκες είναι πολύ πιο φανατικές από το τι ήταν οι σύζυγοι τους. Όλοι γνωρίζουμε ότι αντιπροσωπεύουν έναν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο. Κανείς όμως δεν το λέει. Προτιμούμε να πληρώνουμε Κούρδους μισθοφόρους για να τις κρατούν και τα παιδιά τους σε στρατόπεδα, όσο πιο μακριά γίνεται.

Μόνο οι Ρώσοι επαναπάτρισαν τα παιδιά, που ήταν ήδη μολυσμένα από αυτή την ιδεολογία. Τα εμπιστεύτηκαν στους παππούδες τους με την ελπίδα ότι οι τελευταίοι θα κατάφερναν να τους αγαπήσουν και να τους θεραπεύσουν.

Εδώ και δύο μήνες, καλωσορίζουμε Ουκρανούς αμάχους που φεύγουν από τις μάχες. Δεν είναι παρά μόνο γυναίκες και παιδιά που υποφέρουν. Επομένως, δεν παίρνουμε προφυλάξεις. Ωστόσο, το ένα τρίτο αυτών των παιδιών εκπαιδεύτηκαν στις κατασκηνώσεις των Μπαντεριστών. Εκεί έμαθαν τον χειρισμό των όπλων και τον θαυμασμό του εγκληματία κατά της ανθρωπότητας Στέπαν Μπαντέρα.

Κατασκήνωση διακοπών στην Ουκρανία σύμφωνα με μια ατλαντιστική εφημερίδα

Πηγή: « Le Monde » (2016). το video εδώ  

Οι Συμβάσεις της Γενεύης δεν είναι παρά μόνο ένα απομεινάρι από τότε που σκεφτόμασταν σαν άνθρωποι. Δεν κολλάνε σε καμία πραγματικότητα. Όσοι τις εφαρμόζουν δεν το κάνουν επειδή πιστεύουν ότι πρέπει, αλλά επειδή ελπίζουν με αυτό τον τρόπο να παραμείνουν άνθρωποι και να μην βυθιστούν σε έναν ωκεανό εγκληματών. Η έννοια του «εγκλήματος πολέμου» δεν έχει νόημα, αφού ο σκοπός του πολέμου είναι να διαπράξει μια σειρά εγκλημάτων για να πετύχει τη νίκη που δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί με πολιτισμένα μέσα και ότι σε μια δημοκρατία, κάθε ψηφοφόρος είναι υπεύθυνος.

Στο παρελθόν, η Καθολική Εκκλησία είχε απαγορεύσει στρατηγικές που στρέφονταν εναντίον αμάχων, όπως η πολιορκία πόλεων υπό την ποινή του αφορισμού. Εκτός από το γεγονός ότι σήμερα δεν υπάρχει πλέον καμία ηθική εξουσία για την επιβολή κανόνων, κανείς δεν σοκάρεται από τις «οικονομικές κυρώσεις» που πλήττουν ολόκληρους λαούς, σε σημείο να προκαλούν θανατηφόρους λιμούς, όπως συνέβη με τη Βόρεια Κορέα.

Δεδομένου του χρόνου που χρειαζόμαστε για να βγάλουμε συμπεράσματα από αυτό που κάνουμε, συνεχίζουμε να θεωρούμε ορισμένα όπλα απαγορευμένα ενώ τα χρησιμοποιούμε μόνοι μας. Για παράδειγμα, ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα είχε εξηγήσει ότι η χρήση χημικών ή βιολογικών όπλων είναι μια κόκκινη γραμμή που δεν πρέπει να ξεπεραστεί, αλλά ο αντιπρόεδρός του Τζο Μπάιντεν έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο ερευνητικό σύστημα για το θέμα στην Ουκρανία.

Οι μόνοι που απαγορεύουν στον εαυτό τους οποιοδήποτε όπλο μαζικής καταστροφής είναι οι Ιρανοί αφού ο Ιμάμης Ρουχολάχ Χομεϊνί τους καταδίκασε ηθικά. Και ακριβώς εκεί, κατηγορούμε αυτούς που δεν κάνουν τίποτα τέτοιο, ότι θέλουν να κατασκευάσουν μια ατομική βόμβα.

Στο παρελθόν, κηρύττονταν πόλεμοι για την κατάληψη εδαφών. Στο τέλος, υπόγραφαν μια Συνθήκη Ειρήνης για την τροποποίηση του κτηματολογίου. Στην εποχή των κοινωνικών δικτύων, το διακύβευμα είναι λιγότερο εδαφικό και περισσότερο ιδεολογικό. Ο πόλεμος δεν μπορεί να τερματιστεί παρά μόνο με την απαξίωση ενός τρόπου σκέψης. Αν και ορισμένα εδάφη άλλαξαν χέρια, ορισμένοι πρόσφατοι πόλεμοι οδήγησαν σε ανακωχές, αλλά κανένας σε Συνθήκη Ειρήνης και αποζημιώσεις.

Βλέπουμε καθαρά ότι, παρά τον κυρίαρχο λόγο στη Δύση, ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι εδαφικός, αλλά ιδεολογικός. Εξάλλου, ο πρόεδρος Volodymyr Zelensky είναι ο πρώτος πολέμαρχος στην Ιστορία που κάνει ανακοινώσεις πολλές φορές κάθε μέρα. Ξοδεύει πολύ περισσότερο χρόνο μιλώντας παρά διοικώντας τον στρατό του. Συντάσσει τις παρεμβάσεις του γύρω από ιστορικές αναφορές. Αντιδρούμε στις αναμνήσεις που ξυπνά και αγνοούμε αυτά που δεν καταλαβαίνουμε. Στους Άγγλους μιλάει όπως ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, τον χειροκροτούν. Στους Γάλλους, θυμίζει τον Σαρλ Ντε Γκωλ, τον χειροκροτούν. κλπ… Σε όλους, καταλήγει «Δόξα στην Ουκρανία!», δεν καταλαβαίνουν τον υπαινιγμό που βρίσκουν όμορφο.

Όσοι γνωρίζουν την ιστορία της Ουκρανίας αναγνωρίζουν την κραυγή μάχης των μπαντεριστών. Αυτήν που ούρλιαζαν ενώ έσφαζαν 1,6 εκατομμύρια συμπολίτες τους, μεταξύ των οποίων τουλάχιστον 1 εκατομμύριο Εβραίους. Αλλά πώς θα μπορούσε ένας Ουκρανός να καλέσει να σφαγιάσει άλλους Ουκρανούς και ένας Εβραίος να σφαγιάσει Εβραίους;

Η αθωότητά μας μας κάνει κουφούς και τυφλούς.

Κατασκήνωση διακοπών στην Ουκρανία σύμφωνα με μια ατλαντιστική εφημερίδα

Πηγή: « Le Monde » (2016). το video εδώ 

Ο πόλεμος δεν περιορίζεται πλέον στο πεδίο της μάχης. Είναι απαραίτητο να κατακτηθούν και οι θεατές. Κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Αφγανιστάν, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους και ο Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ σκέφτηκαν να καταστρέψουν το δορυφορικό τηλεοπτικό κανάλι Al-Jazeera. Δεν είχε καμία επίδραση στους εμπόλεμους, αλλά έβαζε τους θεατές του αραβικού κόσμου σε σκέψη.

Σημειώστε ότι μετά τον πόλεμο του 2003 στο Ιράκ, Γάλλοι ερευνητές φαντάστηκαν ότι ο στρατιωτικός πόλεμος μπορεί να μετατραπεί σε γνωστικό πόλεμο. Αν οι ανοησίες για τα όπλα μαζικής καταστροφής του Σαντάμ Χουσεΐν κράτησαν μόνο λίγους μήνες, ο τρόπος με τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο κατάφεραν να κάνουν τους πάντες να το αποδεχτούν ήταν τέλειος. Τελικά, το ΝΑΤΟ κατέληξε να προσθέσει στους πέντε συνήθεις τομείς παρέμβασής του (αέρας, γη, θάλασσα, διάστημα και κυβερνητική), έναν έκτο: τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Ενώ η Συμμαχία αυτή τη στιγμή αποφεύγει να αντιμετωπίσει τη Ρωσία στους τέσσερις πρώτους τομείς, βρίσκεται ήδη σε πόλεμο στους δύο τελευταίους τομείς.

Καθώς οι περιοχές παρέμβασης διευρύνονται, η έννοια του εμπόλεμου εξαφανίζεται. Δεν αντιμετωπίζονται πλέον άνθρωποι, αλλά συστήματα σκέψης. Ο πόλεμος συνεπώς παγκοσμιοποιείται. Κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Συρία, περισσότερα από εξήντα κράτη που δεν είχαν καμία σχέση με αυτή τη σύγκρουση έστειλαν εκεί όπλα και σήμερα, περίπου είκοσι κράτη τα στέλνουν στην Ουκρανία. Καθώς δεν καταλαβαίνουμε ζωντανά τα γεγονότα, αλλά τα ερμηνεύουμε με τα μάτια του παλιού κόσμου, πιστεύαμε ότι τα δυτικά όπλα χρησιμοποιήθηκαν από τη συριακή δημοκρατική αντιπολίτευση ενώ πήγαιναν στους τζιχαντιστές και σήμερα είμαστε σίγουροι ότι θα πάνε στο Ουκρανικός στρατός και όχι στους μπαντεριστές.

Η κόλαση είναι στρωμένη με καλές προθέσεις.

Τιερί Μεϊσάν

Μετάφραση: Κριστιάν Άκκυριά