Αυτοί οι άνθρωποι θέλουν να μας προσεγγίσουν οπωσδήποτε. Τι γίνεται όμως όταν μας ζητήσουν να συμπροσευχηθούμε;

 

~4~

Ερώτηση: Θα ξαναγυρίσω στο ότι πολλοί, που είναι έξω θεωρητι­κά, είναι μέσα. Αυτοί οι άνθρωποι θέλουν να μας προσεγγίσουν οπωσδήποτε. Τι γίνεται όμως όταν μας ζητήσουν να συμπροσευχηθούμε; Λέμε ότι είναι σχισματικοί, απέχουν από μας, δεν μπο­ρούμε να προσευχηθούμε. Είναι όμως μια ανάγκη. Είναι ό,τι πιο φυσικό θα μπορούσε να ζητήσει κανείς: να μιλήσουν δυο αδελφοί στο Θεό και η προσευχή να τους ενώσει. Θα θυμίσω το παράδειγ­μα του π. Γεωργίου Δράγα, από το Durham της Αγγλίας, που είχε μιλήσει στη Θεσσαλονίκη και είπε ότι τον παρακαλούν να κάνει λειτουργία κάποιοι ευαγγελιστές και δεν μπορεί να την τελέσει. Ο π. Γεώργιος Δράγας έχει πολλές προσκλήσεις από ευαγγελικούς. Θέλουν να γνωρίσουν τον λειτουργικό πλούτο. Αλλά δεν μπορεί να τελέσει λειτουργία και να συμπροσευχηθεί μ' αυτούς. Τι απα­ντάμε σ' αυτούς τους αδελφούς μας;

Ομιλητής: Να πούμε αρχικά ότι η ζωή μας είναι ένας σταυρός. Όταν λέμε ότι οι εκτός έχουν κάτι, πολλές φορές, μια χάρη που μας κρίνει, αυτό είναι κάτι που μας κρίνει και μας καταδικάζει. Αυτό που έχουν ανάγκη, άσχετα αν το ξέρουν ή όχι, είναι ότι θα πρέπει να έχουμε τη δυνατότητα να φυσήξουμε με τέχνη την ελά­χιστη αλλά αληθινή φλόγα που διακρίναμε μέσα στην ψυχή τους, ώστε να αυξηθεί, να γίνει πυρκαϊά. Και αυτή η πυρκαϊά πραγμα­τοποιείται και γίνεται κανείς παρανάλωμα του πυρός της Πεντη­κοστής, της χαράς της αλήκτου, μόνο μπαίνοντας μέσα στην ορ­θόδοξη Εκκλησία. Εάν βλέπω έναν αδελφό μου εκτός κι έχει ένα χάρισμα που μου πονάει, μου πληγώνει την καρδιά και παρασυρθώ από αυ­τόν, τότε και αυτόν κατέστρεψα και τον εαυτό μου. Αυτός περιμέ­νει εμάς, που έχουμε γίνει κοινωνοί -έστω και ελάχιστα- του πλη­ρώματος, να τον βοηθήσουμε για να προχωρήσει προς την ορθό­δοξη Εκκλησία, η οποία είναι μη ορθόδοξη Εκκλησία. Δηλαδή είναι η όντως Εκκλησία, την οποία δεν μπορούμε να καταλάβου­με ανθρωπίνως εμείς. Κι αυτό που λέω μη-ορθόδοξη εκκλησία, το λέω ζώντας όχι με ιεροκήρυκες αλλά με τους αγίους, το Μάξιμο τον Ομολογητή, τον Αγ. Ιωάννη το Χρυσόστομο, το Γρηγόριο Νύσσης.

Νομίζω ότι μιλάμε αδελφικά και ό,τι λέγεται, λέγεται με α­γάπη. Η γνώμη μου δεν έχει καμιά αξία. Η ομιλία του κ. Βασιλειά­δη χτες μου άρεσε πολύ. Είναι μερικές όμως φράσεις οι οποίες χτυπούν άσχημα όπως «η επανάκτηση της καθολικότητας της εκ­κλησίας», «προς μία σύνθεση ανατολής και δύσεως». Δεν μου α­ρέσει, γιατί δεν αναπαύει τους καθολικούς. Δηλαδή δεν σώζει τον άνθρωπο. Ούτε να συναντηθούμε οι δύο παραδόσεις. Δυνάμει το σύνολο βρίσκεται μέσα στην ορθόδοξη εκκλησία. Αυτό δεν είναι κάτι που μας δίδει αφορμή να καυχώμεθα με τρόπο απαράδεκτο, αλλά να καυχώμεθα με το να διαλύσουμε τη ζωή μας. Να φτά­σουμε δια της ταπεινώσεως εις το μη είναι και δι' αυτού του τρό­που να δεχτούμε τη χάρη του αγίου Πνεύματος και να γίνουμε λόγος Θεού, που να χαρούμε κι εμείς τη ζωή μας και δι΄ αυτής της χαράς να δοθεί ένα μήνυμα χαράς, αισιοδοξίας και απελευθε­ρώσεως του ανθρώπου παντού, όπου βρίσκεται.

Νομίζω επίσης ότι θα πρέπει να διακρίνουμε το «ορθοδοξία» και «ορθόδοξοι» ή «ρωμαιοκαθολικοί» και «ρωμαιοκαθολικισμός». 

Ένας ρωμαιοκαθολικός μπορεί να βα­πτισθεί και να γίνει ορθόδοξος. Ο ρωμαιοκαθολικισμός, το Βατι­κανό, δε βαπτίζεται. Είναι αυτό που λέει ο Απόστολος Παύλος, «τω νόμω του Θεού ουχ υποτάσσεται κάποια λογική, ουδέ γαρ δύναται». Αυτό φανερώνεται ξεκάθαρα σήμερα, με τις αλλα­γές στις ανατολικές χώρες και με την προώθηση με μεσαιωνικότατο τρόπο της ουνίας εκ μέρους του Βατικανού. Οπότε φάνηκε τι είναι οι θεολογικοί διάλογοι και οι διάλογοι της αγάπης οι οποίοι διεξάγονται εκ μέρους του Βατικανού. Μέσα στο Ρωμαιοκαθολικισμό υπάρχουν εκατομμύρια ευαίσθητοι άνθρωποι, αλλά δεν εί­ναι οι υπάλληλοι του Βατικανού οι οποίοι βαπτίζονται. Αυτοί είναι θύματα ενός καθεστώτος. Όπως ήτανε θύματα του καθεστώτος στο Βορρά άλλοι υπεύθυνοι.

Τώρα φεύγουμε λίγο από το θέμα. Στη Σοβιετική Ένωση οι άνθρωποι πίστεψαν στο σύστημα ως σε θρησκεία. Είχανε τα δόγματά τους, είχανε τις τελετές τους, είχανε τους αγίους τους. Μια στιγμή έρχεται κάποιος, ο Γκορμπατσώφ, και αρχίζει να τα ξηλώνει όλα αυτά. Άλλος λέει ότι δεν τα ξηλώνει αυτός, αλλά συ­νέπεσαν οι ιστορικές συνθήκες. Θα μπορούσε όμως να ακολου­θήσει π.χ. τη γραμμή του Τσαουσέσκου, ή να ήταν ένας ηπιότερος Μπρέζνιεφ. Αλλά, αυτός τα διαλύει. Και βλέπουμε να συναντάται ο πάπας με τον Γκορμπατσώφ στο Βατικανό: ο άθεος αρχηγός του αθεϊστικού και κοσμικού συστήματος και ο βικάριος του Χρι­στού στη γη. Τι ειρωνεία αλήθεια! Ο μεν άθεος είναι ένθεος, ο δε ένθεος είναι δαίμονας ενόσω διατηρεί αυτό το οποίο διαλύει και διαιρεί τους ανθρώπους.

Αυτή η συνάντηση που γίνεται αυτή τη στιγμή εδώ δε θα χωρούσε στο Βατικανό. Το ξέρετε; Ήρθατε εδώ και λέτε με ελευ­θερία τα δικά σας. Οι φωνές σας, οι φωνές των υπευθύνων της συ­νάντησης... Πολλές φορές λέω στα παιδιά ότι όλα αυτά τα λέω ε­πειδή είμαι ορθόδοξος μοναχός και αυτά που σας λέω σαν μονα­χός, έχουμε μια σχέση με την εκκλησία. Και η Θ. Λειτουργία έχει μια σχέση με τον τρόπο υπάρξεως της εκκλησίας. Τα λάθη μας τονίζουν την ανοχή της αγάπης του Θεού που είναι πατέρας μας και δεν μας παίρνει στα σοβαρά. Και το επικίνδυνο είναι ότι μας αγαπάει. Μέσα σ' αυτό το κλίμα μπορούμε να αμαρτάνουμε, δη­λαδή μπορούμε να μετανοήσουμε. Όταν κάτι γίνεται με το ζόρι, όταν δεν υπάρχει ένα περιθώριο να σφάλλει κανείς, τότε δεν υ­πάρχει περιθώριο να διορθωθεί, να κλάψει και να πει «Κύριε ελέησον». Και δια του «Κύριε ελέησον», του «μνήσθητί μου Κύριε» να μπει στον Παράδεισο.

Το Βατικανό είναι μια κατάρα μεγαλύτερη από το Κρεμλί­νο. Γιατί το Κρεμλίνο, εξ αρχής, παρουσιάστηκε ότι κάνει αλλοιώσεις στην ιστορία. Εδώ θεωρεί ο πάπας ότι εξουσιάζει τον ουρανό και τη γη. Μα αυτά είναι θέματα τα οποία βασανίζουν ε­κατομμύρια ανθρώπους. Αυτοί είναι οι καταδυναστευόμενοι. Κι αν θέλει κανείς να δει τη σάρκωση της απιστίας, ας πάει στο ναό του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη: όλο το συγκρότημα και το σύστημα πάει να επιβληθεί με τη δύναμη, σαν το Μουσολίνι. Και μπαίνο­ντας μέσα στο ναό έχει γραμμές και λέει, εδώ τελειώνει η Πανα­γία των Παρισίων, εδώ ο καθεδρικός ναός του Λονδίνου* και με­τράει το μέγεθος και το κάλλος του ναού με τα μέτρα. Θεωρούν τον εαυτό τους καλύτερο, επειδή έχουν περισσότερα μέτρα. Μα αυτά είναι χαμένα πράγματα! Μα τότε δεν μπορεί να συγκριθεί π.χ. η Παναγία των Παρισίων με ένα ξωκλήσι ορθόδοξο.

Χθες, πήγαμε σ' ένα χωριό που έχει σαν εκκλησία το κα­θολικό μιας μονής. Εκεί είδαμε μια κυρα-Βασίλω, γιαγιά, η οποία είναι γριά παντοδύναμη. Βγαίνει πάνω στα κατσάβραχα, εξυπηρε­τεί όλους τους γείτονες, μεταφέρει νερό απ' την πηγή, για να μην πίνουν ζεστό νερό, σκάβει τους κήπους όλων, δεν την ξέρει κα­νείς. Για μένα η κυρά-Βασίλω είναι μέλος της βασιλείας των ου­ρανών. Η κυρά-Βασίλω είναι μια ελπίδα σωτηρίας του σύμπαντος κόσμου, γιατί ζει ως άνθρωπος. Ζει κενωτικά. Έχει διαγράψει τον εαυτό της, ζει για τα παιδιά της, για τα εγγόνια της και για όλο τον κόσμο. Διαλύει τον εαυτό της. Και εφόσον διαγράφει τον εαυτό της και ζει για τον άλλο, όλοι ζουν γι' αυτή και ο Θεός δεν την α­φήνει. Αυτό είναι το ήθος που σώζει και ελευθερώνει το πρόσωπο.

Είπε ο κ. Βασιλειάδης χθες ότι, πολλές φορές, γνωρίζουμε με δυτικό τρόπο την ορθοδοξία, γι' αυτό από αγάπη προς τους δυ­τικούς θα πρέπει να γίνουμε ορθόδοξοι. Αλλά το να γίνει κανείς ορθόδοξος, είναι τόσο δύσκολο όσο το να πάψει κανείς να ζει για τον εαυτό του και να ζει μόνο για τον υπέρ ημών αποθανόντα και για τους αδελφούς του. Αλλά, ενώ είναι τόσο δύσκολο, δεν υπάρ­χει άλλος δρόμος κι άλλη πόρτα που να μας μεταφέρει στην ό­ντως αιώνια ζωή. Κι αυτή η αιώνια ζωή δεν είναι η ζωή που θα αρ­χίσει μετά το θάνατο. Είναι η ζωή που άρχισε από τώρα. Δεν είναι η ζωή των εσχάτων και δεν είναι της ιστορίας είναι αυτή η ζωή που αγιάζει την ψυχή και το σώμα. Γι' αυτό βλέπετε ότι οι άγιοι μας, εάν τυχόν με πάθος υπεστήριξαν τη θεότητα του Κυρίου, με το ίδιο πάθος υπεστήριξαν και την ανθρωπότητα του Κυρίου. Λέει ο Αγ. Ιγνάτιος ο Θεοφόρος, ότι ο Χριστός παρουσιάστηκε στους μαθητές μετά την ανάσταση και είπε: «ελάτε να με ψηλαφίσετε και να δείτε, ότι εγώ δεν είμαι άσαρκο δαιμόνιο, να μην έχω σάρκα και οστά». Έχω σάρκα και οστά, οπότε, νιώθει ο πιστός, ο ταπει­νός ότι είναι ελεύθερος του χώρου και του χρόνου και ταυτόχρονα έχει καταποθεί το θνητόν από την αθανασίαν και το φθαρτό από την αφθαρσία και έχει γεμίσει η κτίστη με άκτιστη χάρη. Και, ό­πως λέει ο Αγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός, η ύλη είναι πλήρης χάρι­τος και οι λίθοι κεκράξονται, που λέει ο Κύριος, αν τυχόν αυτοί σιωπήσουν. Οι λίθοι ήδη κράζουν και κάθε κίνησις υλική έχει πνευματικό περιεχόμενο. Και λέει πάλι ο Αγ. Ιγνάτιος ότι εσείς χριστιανοί όσα κατά σάρκα πράσσετε, πνευματικά εστί, εν Ιησού Χριστώ γαρ πάντα πράσσετε. Όσα κάνετε κατά σάρκα σωματικά είναι πνευματικά, γιατί τα πράττετε εν Ιησού Χριστώ, ο οποίος εί­ναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος.

Γι' αυτό μέσα μου υπάρχει μια αντίδραση, όταν ακούω ότι εμείς έχουμε το μισό και οι άλλοι το μισό. Δεν είναι έτσι! Και α­ντιδρώ όχι γιατί προσβαλλόμεθα εμείς, αλλά γιατί βασανίζουμε τους μη-ορθοδόξους. Όταν λέμε αγαπώ τον μη ορθόδοξο και τον τιμώ και η συμπεριφορά του και η χάρη του με κατακρίνει δε ση­μαίνει ότι θα διαλύσω την ορθοδοξία. Έχω χρέος απέναντι σ' αυ­τούς τους πεινασμένους και ευαίσθητους οι οποίοι δε χωρούν ε­κεί που βρίσκονται και ο Θεός ξέρει γιατί τους έβαλε εκεί και ο Θεός ξέρει τι θα γίνει, οφείλω μ' ένα τρόπο αγάπης, που θα ρυθ­μιστεί από μένα προσωπικά να τους δείξω το δρόμο που φέρνει στην ελευθερία η οποία δεν είναι χάος και στην ενότητα η οποία δεν είναι σκλαβιά. Να τον φέρω στη θεανθρωπία της ορθοδόξου εκκλησίας η οποία είναι μία εκκλησία.

κ. Βασιλειάδης: Θα ήθελα να δώσουμε μια διευκρίνηση. Παραδέχτηκα στον π. Βασίλειο, ότι η χθεσινή μου διατύπωση η ο­ποία αναφέρεται και στο κείμενο το οποίο έχετε ίσως να δη­μιουργήσει και δημιούργησε όπως φαίνεται, παρανοήσεις. Κατα­λαβαίνω τις έννοιες παράδοση ανατολική, και παράδοση δυτική, όχι ορθόδοξη παράδοση και ρωμαιοκαθολική ή δυτικοχριστιανική παράδοση, διαφορετικά. Αυτό το οποίο ο π. Βασίλειος ονομά­ζει ορθοδοξία, το ονομάζω εκκλησία. Ό,τι καταλαβαίνω εγώ με τον όρο εκκλησία που περιβάλλει τα πάντα και είναι καθολική.

Ομιλητής: Μα η ορθοδοξία είναι εκκλησία.

κ. Βασιλειάδης: Ακριβώς. Ό,τι ονομάζουμε εκκλησία, υπολογί­στε το σαν ορθοδοξία. Αλλά η διαφορά μεταξύ παραδόσεων ανα­τολής και δύσεως -όχι ορθοδοξίας και μη ορθοδοξίας- είναι δε­δομένη. Απ' αυτήν την άποψη δεν διαφωνώ καθόλου με ό,τι είπε ο π. Βασίλειος. Αν χρησιμοποιούσα ως κεντρικό όρο, και νομίζω ότι ο π. Βασίλειος χρησιμοποιεί ως κεντρικό όρο γύρω από τον οποίο υφαίνει την ομιλία του, τον όρο ορθοδοξία, ακριβώς αυτά τα πράγματα θα έλεγα. Χρησιμοποιώ ως κεντρικό όρο αυτό που λέ­γεται εκκλησία και υπονοώ ότι η ορθοδοξία είναι η εκκλησία. Δεν είναι το μισό της εκκλησίας που χρειάζεται κάποια συνάντηση με το άλλο μισό. Είναι η καθολική εκκλησία. Αλλά υπάρχει παράλ­ληλα μια παράδοση στον ανατολικό χώρο όπως και υπάρχει μια παράδοση στο δυτικό χώρο. Μερικές φορές είναι μπλεγμένη αυτή η παράδοση. Άλλο αυτό και συνάντηση των παραδόσεων και άλλο των θεολογικών ή των ορθοδόξων και καθολικών παραδόσεων.

π. Βασίλειος Γοντικάκης

Πρώην καθηγούμενος 

Ι. Μ. Ιβήρων Αγίου Όρους