Ο Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης και οι σχέσεις του με το ρωσικό μοναχισμό του Αγίου Όρους.

Ο Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης και οι σχέσεις του με το ρωσικό μοναχισμό του Αγίου Όρους.

πηγή : εδώ

Συνέντευξη με τον Ιερομόναχο Κυρίωνα 

Στις 12 Ιουλίου, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του διακεκριμένου αγιορείτη ασκητή της εποχής μας, του Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτη (κατά κόσμον Αρσένιος Εζνεπίδης, 1924 - 1994). Τελευταία, έχουν γραφεί πολλά βιβλία για τον γέροντα. Ωστόσο, έμεινε σχεδόν εκτός οπτικού πεδίου μια σημαντική πτυχή από το βίο του ασκητή, που έχει να κάνει με τις στενές του σχέσεις με το ρωσικό μοναχισμό του Αγίου Όρους, όπως τεκμαίρονται τόσο με την ωρίμανσή του ως γέροντα υπό την άμεση πνευματική καθοδήγηση του Ρώσου αγιορείτη γέροντα, ιερομόναχου Τύχωνα (Γκολενκόβ, 1884-1968), όσο και με το ρόλο του Οσίου Παϊσίου στην αναβίωση του πνευματικού τυπικού στη Ρωσική Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος του Αγίου Όρους, στα τέλη του 20ου αιώνα.

Ο Ιερομόναχος Κυρίωνας, αντιπρόσωπος της Ρωσικής Ιεράς Μονής Αγίου Παντελεήμονα στο Άγιο Όρος, συμφώνησε ευγενικά να μοιραστεί τις αναμνήσεις του για αυτά τα θέματα σε αποκλειστική συνέντευξη στην πύλη www.afonit.info.

 Αγιορείτης γέροντας Τύχων (Γκολενκόβ) και ο Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης. Τοιχογραφία από τον Ιερό Ναό Πάντων των Αγιορειτών Οσίων Πατέρων στην Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος του Αγίου Όρους

– Πάτερ Κυρίωνα, ο Όσιος γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης τιμάται στο Ρωσικό Μοναστήρι του Αγίου Όρους;

– Ναι, βεβαίως, και τιμάται, όπως και πολλοί άλλοι αγιορείτες ασκητές. Βέβαια, τον Όσιο Παΐσιο τον συνδέουν ιδιαίτερες σχέσεις με τη Μονή μας. Πνευματικά είναι πολύ οικείος στη Μονή μας. Μπορούμε να πούμε ότι έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην πνευματική αναγέννηση της αδελφότητάς μας.

Τη δεκαετία του 1980, στην Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονος άρχισαν να έρχονται εκ νέου μοναχοί από τη Ρωσία, την τότε Σοβιετική Ένωση. Πολλοί από αυτούς που τώρα αποτελούν τη λεγόμενη «μεγαλύτερη αδελφότητα», είχαν έρθει εδώ εκείνα τα χρόνια. Η Μονή τότε μόλις είχε αρχίσει να αναστηλώνεται. Ο πατέρας – ηγούμενος Ιερεμίας προσπάθησε να επαναφέρει το παλαιό μοναστικό τυπικό, που είχαν συντάξει ο γέροντας Ιερώνυμος (Σολομέντσοβ) και ο γέροντας Μακάριος (Σούσκιν). Από την άλλη, ο πατέρας – ηγούμενος ήθελε η Μονή να ακολουθεί τις κοινές πνευματικές παραδόσεις του Άθωνα. Αρκετές φορές, ο ίδιος μας έστελνε στο γέροντα Παΐσιο για συμβουλές. Έτσι, δημιουργήθηκαν οι πολύχρονες στενές πνευματικές σχέσεις της Μονής με τον πατέρα Παΐσιο. Αυτές οι σχέσεις, με τον καιρό, συνετέλεσαν ώστε να διαμορφωθεί μια καλή παράδοση: μέχρις ότου αποχωρήσει από το Άγιο Όρος, το 1993, σχεδόν όλοι οι εγκαταβιούντες της Ιεράς Μονής Αγίου Παντελεήμονος, με την ευλογία του γέροντα – ηγουμένου μας, πηγαίναμε σε αυτόν για συμβουλές και καθοδήγηση.

– Και πώς ο πατήρ Παΐσιος σας υποδεχόταν; Πώς σας δίδασκε; Σε τι εστίαζε την προσοχή σας;

– Ο πατήρ Παΐσιος μας δεχόταν με μεγάλη αγάπη και έλεγε ότι με αυτόν τον τρόπο είναι σαν να «επιστρέφει τα χρωστούμενα» στους Ρώσους, αφού ένας από τους πρώτους πνευματικούς του καθοδηγητές ήταν ο γνωστός Ρώσος αγιορείτης γέροντας Τύχων (Γκολενκόβ). Την εμπειρία που απέκτησε από τον γέροντα Τύχωνα, προσπαθούσε να μεταδώσει και σε μας, τους Ρώσους μοναχούς που ερχόμασταν σε αυτόν για συμβουλές. Η Πρόνοια του Θεού, δια μέσου του Οσίου Παϊσίου, φρόντισε ώστε οι νέες γενιές Ρώσων μοναχών να ανακτήσουν πνευματικές σχέσεις με τις προηγούμενες γενιές των Ρώσων γερόντων του Αγίου Όρους. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό γεγονός στην ιστορία της Μονής μας. Η πνευματική διαδοχή, η οποία διασώθηκε μέσα στη Μονή, πήρε ισχυρή ώθηση στο πρόσωπο ενός τόσο μεγάλου κύρους αγιορείτη ασκητή, όπως ήταν ο γέροντας Παΐσιος.

Στις ομιλίες μαζί μας ο πατήρ Παΐσιος πιο πολύ δίδασκε την αφοσίωση στον Ηγούμενο, ως πνευματικό πατέρα όλων των εγκαταβιούντων στη Μονή. Είναι η σημαντικότερη προϋπόθεση για την πνευματική αναγέννηση της Μονής. Ο γέροντας Παΐσιος έλεγε ότι είχε ακούσει πολλά για τον πατέρα Ιερεμία. Για τον Ηγούμενό μας έλεγε: «Είναι πνευματοφόρος γέροντας. Όποιος τον εμπιστεύτηκε, βρήκε καλό κυβερνήτη». Χωρίς εμπιστοσύνη στον καθοδηγητή, όπως μας νουθετούσε ο πατήρ Παΐσιος, δεν μπορούμε να αποκτήσουμε την αληθινή υπακοή. Και μόνο από την αληθινή υπακοή γεννιέται η αληθινή προσευχή, που είναι θάρρος να παρίστασαι ενώπιον του Θεού με καθαρό νου.

– Δε μας λέτε, πώς ο πατήρ Παΐσιος αντιμετώπιζε την ίδια τη Μονή του Αγίου Παντελεήμονος; Σας συμβούλευε να διορθώσετε κάτι;

– Ο γέροντας Παΐσιος αντιμετώπιζε τη Ρωσική Μονή με πολύ σεβασμό. Ήμασταν τότε νέοι μοναχοί και είχαμε γοητευτεί από κάθε τι το ελληνικό. Σκεφτόμασταν να καλέσουμε Έλληνες στη Μονή για να μας διδάσκουν. Θέλαμε να αντιγράψουμε πιστά τα τυπικά των ελληνικών μονών. Όμως, ο ίδιος ο Όσιος Παΐσιος, όντας Έλληνας, δεν ενέκρινε αυτές τις διαθέσεις μας. Έλεγε: «Το Ρωσικό μοναστήρι έχει τις δικές του υπέροχες παραδόσεις, τις οποίες δημιούργησαν οι δικοί σας μεγάλοι πατέρες και ασκητές. Η κληρονομιά τους είναι αρκετή για τη σωτηρία. Μην κοιτάτε τους Έλληνες. Και εμείς χάσαμε πολλές από τις παραδόσεις μας».

Ο πατήρ Παΐσιος έλεγε ότι κάποτε και οι ίδιοι οι Έλληνες μοναχοί πήγαιναν στη Ρωσική Μονή για να δουν πώς ζουν οι Ρώσοι μοναχοί, πώς δουλεύουν μαζί. Και παραδειγματίζονταν από τους Ρώσους ασκητές. Πήγαιναν για να ακούσουν πώς ψέλνουν οι Ρώσοι βαρύτονοι. Στο πανηγύρι της Ιεράς Μονής του Αγίου Παντελεήμονος μαζεύονταν όλο το Άγιο Όρος.

Ο πατήρ Παΐσιος πάντοτε δε μας έφερνε ως παράδειγμα Έλληνες ασκητές αλλά Ρώσους: τον γέροντα Τύχωνα (Γκολενκόβ), ο οποίος ήταν ο καθοδηγητής του, και τον Όσιο Σιλουανό τον Αγιορείτη. Μας παρότρυνε: «Να αναβιώνετε τις δικές σας παραδόσεις και τα τυπικά, καθώς ήταν αυτά ακριβώς που γέννησαν τον γέροντα Σιλουανό. Τα γραφόμενά του είναι μια ολοκληρωμένη διδασκαλία για τη σωτηρία και αυτό είναι η δική σας κληρονομιά. Είναι εμπειρία πατέρων πολλών γενεών που ασκήτευαν στην Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονος, την οποία έχει αφομοιώσει και έχει εκφράσει ένας απλός μοναχός, τον οποίον τώρα τιμά όλο το Άγιο Όρος Άθως».

Ο πατήρ Παΐσιος έλεγε ακόμη: «μην ξεχνάτε ότι το πνευματικό μέγεθος του Οσίου Σιλουανού παρακίνησε τον άλλον μεγάλο αγιορείτη ασκητή, τον γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή να αφήσει την έρημο και να κατέβει προς την Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονος για συμβουλές και πνευματική συζήτηση με τον πατέρα Σιλουανό». Ο γέροντας Ιωσήφ ήταν τότε νέος και έψαχνε συνομιλητή που να έχει την εμπειρία της κοινωνίας με τον Θεό.

– Ο γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής είχε πάει στην Μονή Αγίου Παντελεήμονος και είχε μιλήσει με τον Όσιο Σιλουανό;

– Κατέβηκε στη Μονή μαζί με τον συνασκητή και πνευματικό φίλο του, τον γέροντα Αρσένιο τον Σπηλαιώτη προκειμένου να συζητήσουν με τον Όσιο Σιλουανό για τα μυστήρια της προσευχής. Τότε, ήδη για 15 χρόνια, ζούσαν στον Άθω και έψαχναν έναν συνομιλητή, με τον οποίον θα μπορούσαν να μοιραστούν την εμπειρία τους, να επιδιορθώσουν την ορθότητά της και να ζητήσουν συμβουλές για λάθη. Δυστυχώς, αυτή η συνάντηση δεν πραγματοποιήθηκε. Οι πατέρες έκαναν πολύ δρόμο, έφτασαν στο μύλο και, αφού έκαναν υπόκλιση στη Μονή από το λοφίσκο, από όπου φαίνεται η Μονή, αποφάσισαν από σεμνότητα, να επιστρέψουν για να μην ενοχλήσουν τον πατέρα Σιλουανό. Σύντομα, ο Όσιος Σιλουανός εκδήμησε εις Κύριον. Κάποτε, το ίδιο συνέβη και με το γέροντα Παΐσιο, όταν ήταν ακόμα νέος μοναχός. Ξεκίνησε να πάει στον γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή αλλά δεν έφτασε μέχρι εκεί και γύρισε πίσω.

– Σας μιλούσε ο πατήρ Παΐσιος για τον γέροντά του, τον πατέρα Τύχωνα;

– Ο πατήρ Παΐσιος μας έλεγε ότι το κατόρθωμα του γέροντα Τύχωνα (Γκολενκόβ) δε θα ήταν δυνατό σε ελληνικό περιβάλλον. Η ιδιαιτερότητά του ήταν η εξαιρετική αγάπη του για τις ιερές ακολουθίες. Ήταν οι ιερές ακολουθίες που αποτελούσαν για αυτόν πηγή αγιασμού. Κατά τα λεγόμενα του πατέρα Παϊσίου, η εξαιρετική αγάπη για τις ιερές ακολουθίες είναι εκείνο το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα των Ρώσων που κάνει την παράδοσή τους και την εμπειρία τους να ξεχωρίζει ανάμεσα στις άλλες παραδόσεις του Αγίου Όρους. Υποστήριζε ότι «τέτοια σχέση με τις ιερές ακολουθίες, όπως στο Ρώσικο μοναστήρι, δεν συναντάς εύκολα σε άλλα κοινόβια του Όρους».

Μπορούμε χωρίς αμφιβολία να ισχυριστούμε ότι ο Όσιος Παΐσιος ήταν αυτός που έμαθε εμάς, τους νέους μοναχούς, που μόλις είχαμε έρθει στο Άγιο Όρος, να αγαπάμε το δικό μας Ρωσικό Μοναστήρι και που μας προέτρεπε να ψάχνουμε και να ανανεώνουμε τις δικές μας παραδόσεις, την εμπειρία και την πρακτική των μεγάλων γερόντων Αρσενίου, Ιερωνύμου και Μακαρίου. Τότε δεν είχαμε υποψιαστεί πόσο πλούσια είναι αυτή η κληρονομιά.

Ιερομόναχος Κυρίωνας

Αναστασία Νταβίντοβα

afonit.info

7/12/2021