Οι άγιοι μάρτυρες Αντώνιος, Ιωάννης και Ευστάθιος της Λιθουανίας

14 Απριλίου  

Οι άγιοι μάρτυρες Αντώνιος, Ιωάννης και Ευστάθιος της Λιθουανίας 

Οι τρεις αυτοί άγιοι ήσαν υπηρέτες στην αυλή του ηγεμόνα Όλγκερντ (Άλγκιρδας) της Λιθουανίας. Παρά την εξάπλωση του χριστιανισμού στην ηγεμονία, οι τρεις αυλικοί τιμούσαν τα είδωλα και ήσαν πυρολάτρες. Χάρις στην επιρροή του ιερέα Νέστορα, πνευματικού της πριγκίπισσας Μαρίας Ιαροσλάβνα, γνώρισαν την Αλήθεια, βαπτίσθηκαν κρυφίως, εγκατέλειψαν όλα τα ειδωλολατρικά ήθη, αρνούνταν να κουρευτούν και να ξυρίσουν τα γένεια τους σύμφωνα με το λιθουανικό έθιμο και αρνούνταν επίσης να φάνε κρέας τις ημέρες της νηστείας. 

Οι ιερείς των ειδώλων το ανέφεραν στον ηγεμόνα, ο οποίος ζήτησε από τους τρεις υπηρέτες του εξηγήσεις για την διαγωγή τους. Εκείνοι διακήρυξαν ότι είναι χριστιανοί και αμέσως τους έριξαν στην φυλακή. Μετά από φυλάκιση ενός έτους, ο Ιωάννης, από δειλία, αποφάσισε να υποταχθεί στους όρους του ηγεμόνα, δεχόμενος να ξυρίσει τα γένεια του και να φάει κρέας κατά την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, διαφυλάττοντας κρυφά την χριστιανική του πίστη.  

 

Οι σύντροφοί του επωφελήθηκαν από την χάρη αυτή και απελευθερώθηκαν. Ο αδελφός όμως του Ιωάννη, Αντώνιος, δεν έχασε διόλου τον ζήλο του και εξακολούθησε να τηρεί την νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Φυλακίστηκε εκ νέου, γεγονός που έκανε τον αδελφό του να μετανοήσει για την άρνησή του. Ο Ιωάννης ομολόγησε δημοσίως τον Χριστό και τον έκλεισαν στο ίδιο κελλί με τον Αντώνιο. Ο πατήρ Νέστωρ τους επισκέφθηκε στην φυλακή και τους κοινώνησε των Αχράντων Μυστηρίων. Οι δύο αδελφοί παρέμειναν στην φυλακή επί ένα έτος και κατόπιν θανατώθηκαν με απαγχονισμό στις 14 Ιανουαρίου και στις 24 Απριλίου 1347. 

Λίγο αργότερα, ο Ευστάθιος, ένας συγγενής τους, που είχε επίσης μεταστραφεί από τον Νέστορα και έχαιρε της εύνοιας του ηγεμόνα, με αποτέλεσμα να έχει ισχύ και εξουσία στην αυλή, ομολόγησε την πίστη του δημοσίως ενώπιον του Όλγκερντ, αρνούμενος να φάει κρέας κατά την διάρκεια της Τεσσαρακοστής των Χριστουγέννων. Έξαλλος από θυμό, ο πρίγκιπας διέταξε να τον υποβάλουν επί τόπου σε βασανιστήρια. Κατόπιν τον κρέμασαν από την ίδια δρυ, όπως και τους συντρόφους του, και ετελειώθη με απαγχονισμό, στις 13 Δεκεμβρίου 1347. 

Την νύχτα ήλθαν οι χριστιανοί και ενταφίασαν τα σκηνώματα των ενδόξων μαρτύρων στον ναό του Αγίου Νικολάου στην Βίλνα (σημ. Βίλνιους). Δύο χρόνια αργότερα, έκοψαν την δρυ που είχε χρησιμεύσει ως ικρίωμα και έχτισαν στην θέση εκείνη ναό εις δόξαν της Αγίας Τριάδος, στον οποίο την Αγία Τράπεζα αποτελούσε ο κορμός της δρυός, μέσα στον οποίο κατατέθηκαν τα λείψανα των τριών αγίων μαρτύρων. 

 

Το 1374, ο οικουμενικός πατριάρχης άγιος Φιλόθεος [11 Οκτ.] έφερε τμήμα των τιμίων λειψάνων τους από την Βίλνα στην Κωνσταντινούπολη, με την μεσολάβηση του μαθητή του αγίου Κυπριανού, ο οποίος αργότερα χειροτονήθηκε μητροπολίτης Κιέβου [16 Σεπτ.]. Τα τίμια λείψανα επιτέλεσαν πολυάριθμα θαύματα και ο πατριάρχης προέβη στην επίσημη αναγνώριση της τιμής τους, η οποία εξαπλώθηκε σε όλη την ρωσική Εκκλησία τον 16ο αιώνα. 

Κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, τα τίμια λείψανα των μαρτύρων μεταφέρθηκαν στην Μόσχα και επέστρεψαν στο Βίλνιους, στην Μονή του Αγίου Πνεύματος, το 1946.

※

«Νέος Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Τόμος 8ος, ΑΠΡΙΛΙΟΣ

Εκδόσεις «Ίνδικτος»·

※