17. Τρία είναι τα αίτια της αγάπης των χρημάτων, η φιληδονία, η κενοδοξία και η απιστία. Η απιστία είναι χειρότερη από τα άλλα δύο.
Άγιος Μάξιμος ο ΟμολογητήςΤρίτη Εκατοντάδα ΚεφαλαίωνΠερί Αγάπης
ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ,Τόμος Β’ σελ. 76-89ΕκδόσειςΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
10 Οκτωβρίου
Ο όσιος Ανδρέας της Τότμα, ο διά Χριστόν σαλός
Ο όσιος Ανδρέας ήταν γόνος αγραμμάτων αλλά ευλαβεστάτων χωρικών της περιοχής της Βολογκντά (1638), έλαβε δε τη μόρφωσή του μέσα από τις Ακολουθίες της εκκλησίας του χωριού του. Όταν πέθαναν οι γονείς του, εισήλθε ως δόκιμος στη Μονή Γκάλιτς, της επισκοπής της Κοστρομά. Ο ηγούμενος, που ήταν σοφός, διέκρινε τα πνευματικά του χαρίσματα και τον ενεθάρρυνε να επιλέξει τη δύσκολη και ασυνήθιστη άσκηση του δια Χριστόν σαλού. Ο Ανδρέας εγκατέλειψε τότε το μοναστήρι για να ακολουθήσει τον πλάνητα βίο, αλλά επισκεπτόταν συχνά τον Γέροντά του για να εξομολογείται τις πράξεις και τους λογισμούς του.
Όταν απεβίωσε ο Γέροντάς του, ο Ανδρέας εγκαταστάθηκε κοντά στον ναό της Αναστάσεως στην πόλη Τότμα, όπου κανείς δεν τον γνώριζε. Όλη τη νύκτα προσευχόταν και την ημέρα μάζευε ελεημοσύνες, που μετά τις μοίραζε στους πτωχούς. Χειμώνα καλοκαίρι γύριζε ανυπόδητος, και τρεφόταν μόνο με ψωμί και νερό. Κάθε χρόνο έκανε προσκύνημα στα ιερά σκηνώματα της περιοχής. Μία ημέρα συνάντησε τον φύλαρχο μιας άγριας φυλής ο οποίος υπέφερε από μια πάθηση των ματιών και του ζήτησε να τον θεραπεύσει. Όταν ο Ανδρέας, που είχε ήδη φήμη θαυματουργού, έφυγε, ο βάρβαρος έπλυνε τα μάτια του με το χιόνι πάνω στο οποίο είχε περπατήσει ο άγιος και θεραπεύθηκε.
Εξαντλημένος από την άσκηση και τις στερήσεις, ο όσιος Ανδρέας, προείδε την ημέρα της εκδημίας του και κάλεσε έναν ιερέα για να κοινωνήσει των αχράντων Μυστηρίων. Λίγο μετά τον βρήκαν νεκρό σ’ ένα δωμάτιο, όπου το τίμιο λείψανό του ανέδιδε ουράνια ευωδία [10 Οκτωβρίου 1673]. Αργότερα εμφανίσθηκε ο όσιος σε μία άρρωστη την ώρα που κοιμόταν, της έδωσε να ασπασθεί το Ευαγγέλιο που κρατούσε στο χέρι και της είπε να πάει και να προσευχηθεί στον τάφο του· όταν ξύπνησε η γυναίκα είχε πλέον θεραπευθεί.
Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Τόμος 2ος, Οκτώβριος. Ίνδικτος.
10 ΟκτωβρίουΟι Ζωγραφίτες οσιομάρτυρεςΩς πυρίκαυστοι θυσίαι τω Kυρίω,
Oι εικοσιέξ ωράθησαν εικότως.
Επειδή το Άγιον Όρος αποτελούσε ανέκαθεν το προπύργιο και το στήριγμα της Ορθοδοξίας στην Ανατολή, οι Λατίνοι θέλησαν να το καταστρέψουν και να εγκαθιδρύσουν και σ’ αυτό την εξουσία του Πάπα. Μπήκαν λοιπόν το 1280 στο Όρος με στρατιωτική δύναμη, κι επιδόθηκαν στο έργο τους άλλοτε με υποσχέσεις και χρήματα, κι άλλοτε με απειλές, βιαιότητες και μαρτύρια.
Μερικοί δειλοί υπέκυψαν. Οι περισσότεροι όμως μοναχοί αρνήθηκαν την εξουσία του Πάπα ως τοποτηρητού του Χριστού, καθώς και τα σαθρά του δόγματα, γι’ αυτό επισφράγισαν με το αίμα την ομολογία τους. Σ’ αυτή τους την προσπάθεια οι Λατίνοι είχαν δυστυχώς συνεργούς τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγο και τον πατριάρχη Ιωάννη Βέκκο.
Αφού έκαναν ό,τι έκαναν στις άλλες μονές, πέρασαν τελευταία κι από τη μονή του Ζωγράφου. Εκείνη την περίοδο ασκήτευε κοντά στο μοναστήρι ένας μοναχός, που είχε τη συνήθεια να διαβάζει πολλές φορές την ημέρα τους Χαιρετισμούς της Θεοτόκου μπροστά στην εικόνα της.
Κάποια μέρα, ενώ στα χείλη του γέροντα ηχούσε ο αρχαγγελικός ασπασμός, ακούει ξαφνικά από την αγία εικόνα τη φράση: «Χαίρε κι εσύ, Γέρον του Θεού!»
Ο γέροντας τρόμαξε.- Μη φοβάσαι! Συνέχισε ήσυχα η θεομητορική φωνή που έβγαινε από την εικόνα. Πήγαινε όμως γρήγορα στο μοναστήρι, και πες στον ηγούμενο και στους μοναχούς ότι οι εχθροί μου και εχθροί τού Υιού μου πλησίασαν. Όποιος λοιπόν είναι ασθενής στο φρόνημα, ας πάει να κρυφτεί μέχρι να περάσει ο πειρασμός. Όσοι όμως επιθυμούν μαρτυρικά στεφάνια, να παραμείνουν στο μοναστήρι. Πήγαινε γρήγορα!Ο γέροντας ξεκίνησε αμέσως, υπάκουος στην εντολή της Θεοτόκου. Και μόλις έφτασε στη μονή, βλέπει κατάπληκτος στην πύλη την εικόνα της Παναγίας, μπροστά στην οποία διάβαζε πριν από λίγο τους Χαιρετισμούς. Γονάτισε με κατάνυξη, ασπάστηκε την εικόνα και μαζί μ’ αυτή παρουσιάστηκε στον ηγούμενο.
Οι μοναχοί ταράχθηκαν από το φοβερό άκουσμα. Μερικοί έτρεξαν και κρύφτηκαν στα όρη και στις σπηλιές. Είκοσι έξι όμως -μαζί τους και ο ηγούμενος- έμειναν στο μοναστήρι, ανέβηκαν στον πύργο και περίμεναν εκεί τους εχθρούς και τα μαρτυρικά στεφάνια.
Σε λίγο έφθασαν και οι Λατίνοι. Στην αρχή επιστράτευσαν όλη τη ρητορική τους δεινότητα, για να πείσουν τους μοναχούς ν’ ανοίξουν τις πύλες και ν’ αναγνωρίσουν τον Πάπα σαν κεφαλή της οικουμενικής Εκκλησίας.
- Και ποιος σας είπε ότι ο Πάπας είναι η κεφαλή της Εκκλησίας; φώναξαν οι μοναχοί. Κεφαλή της Εκκλησίας είναι ο Χριστός! Δεν ανοίγουμε τις πύλες. Προτιμάμε να πεθάνουμε, παρά να σας αφήσουμε να μολύνετε τον ιερό αυτό τόπο!- Αφού το θέλετε, θα πεθάνετε! φώναξαν οι Λατίνοι με μανία.
Κι αμέσως μάζεψαν ξύλα και φρύγανα γύρω από τον πύργο, άναψαν φωτιά και τους έκαψαν όλους.
ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ. Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2014, σελ. 168.
Άγιος Στέφανος Μπράνκοβιτς ο Τυφλός.
9 Οκτωβρίου και 10 Δεκεμβρίου.
Ήταν απόγονος του Κράλη της Σερβίας Μάρτυρος Λαζάρου και γιός του Δεσπότη Γεωργίου Μπράνκοβιτς. Γεννήθηκε περίπου το 1417. Όταν η αδελφή του Μάρα δόθηκε σύζυγος στον Σουλτάνο Μουράτ Α’, την συνόδευσε - μαζί με τον αδελφό του Γρηγόριο - σαν όμηρος στην ΚΠολη. Εκεί και οι δύο αδελφοί τυφλώθηκαν από τους Τούρκους! Μερικά χρόνια αργότερα ο πατέρας τους εξαγόρασε την ελευθερία τους και έτσι επέστρεψαν στη Σερβία.
Το 1457, μετά τον θάνατο του πατέρα του και του αδελφού του, ηγεμόνευσε στη Σερβία, αλλά ανατράπηκε με συνωμοσία και εξορίσθηκε στην Αλβανία, όπου το 1461 γνώρισε και νυμφεύθηκε την δυναμική Πριγκίπισσα Αγία Αγγελίνα (κόρη του Γεωργίου Καστριώτη ή Σκεντέρ Μπέη), με την οποία απέκτησε τρία παιδιά. Φεύγοντας την οργή των Τούρκων κατέφυγε στην Τεργέστη, όπου παρέμεινε σταθερός στην Ορθοδοξία, παρά τις πιέσεις να προσχωρήσει στον Παπισμό, με υποσχέσεις πολιτικής και στρατιωτικής βοηθείας για την ανάκτηση του Θρόνου του.
Κοιμήθηκε εξόριστος στην Τεργέστη το 1476, έχοντας υποφέρει σαν άλλος Ιώβ πολλούς πειρασμούς. Το Λείψανό του ανακομίσθηκε αδιάφθορο, όταν ένα υπερκόσμιο φως άρχισε να επισκιάζει τον τάφο του. Το Λείψανο μετέφερε στην Σερβία και κατέθεσε στην Μονή του Κουπίνοβο (Κρούσεντολ), η σύζυγός του Οσία Αγγελίνα (η οποία μετά τον θάνατό του έγινε μοναχή). Το 1716 η Μονή καταστράφηκε από τους Τούρκους. Τότε κομματιάσθηκε και το άγιο Λείψανο και μεγάλα τμήματά του χάθηκαν. Σήμερα στη Μονή φυλάσσονται κάποια μικρά τμήματά του.
Η μνήμη του τιμάται την 9η Οκτωβρίου και μαζί με εκείνη της συζύγου του Αγίας Αγγελίνας και των παιδιών του αγίων Μαξίμου Μητροπολίτου Βλαχίας και Ιωάνννη Δεσπότη της Σερβίας, την 10η Δεκεμβρίου.
Πτώση καὶ ἀνάσταση
Κάποτε ὁ ἅγιος Κολούμπα καθόταν πάνω στὸν λόφο ποὺ βλέπει πρὸς τὸ μοναστήρι. Ξαφνικὰ στράφηκε πρὸς τὸν ἀδελφὸ ποὺ τὸν διακονοῦσε καὶ εἶπε:
«Ἀπορῶ γιατὶ ἀργεῖ τόσο τὸ πλοῖο νὰ φθάσει ἀπὸ τὴν Ἰρλανδία. Μεταφέρει κάποιον λόγιο ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἔχει πέσει σὲ μεγάλες ἁμαρτίες, ἀλλὰ γρήγορα θὰ ἔλθει ἐδῶ νὰ ἐκτελέσει μεγάλο κανόνα.»
Δὲν πέρασε πολλὴ ὥρα, καὶ κοιτάζοντας πρὸς τὸν νότο εἶδαν ἕνα πλοῖο νὰ πλησιάζει τὸ λιμάνι. Ὁ Κολούμπα σηκώθηκε λέγοντας:
«Πᾶμε νὰ συναντήσουμε τὸν προσκυνητή, τοῦ ὁποίου τὴν ἀληθινὴ μετάνοια δέχεται ὁ Χριστός.»
Ὁ ἅγιος μόλις εἶχε φθάσει στὸ λιμάνι, ὅταν ο άγνωστος πήδησε ἀπὸ τὸ πλοῖο καὶ ἔτρεξε νὰ τὸν συναντήσει. Πέφτοντας μπροστὰ στὰ πόδια του, μὲκλάματα, ὀδυρμοὺς καὶ ἀναστεναγμοὺς ἐξαγορευόταν ἐνώπιον ὅλων τὶς ἁμαρτίες ποὺ εἶχε διαπράξει.
Γεμᾶτος δάκρυα καὶ ὁ ἅγιος, εἶπε στὸν μετανοοῦντα:
«Σήκω, γιέ μου, καὶ παρηγορήσου. Οἱ ἁμαρτίες σου ἔχουν συγχωρηθεῖ, διότι, ὅπως ἔχει λεχθεῖ, καρδίαν συντετριμμένην καὶ τεταπεινωμένην ὁ Θεὸς οὐκ ἐξουδενώσει.»
Ὁ Φιάχνε σηκώθηκε χαρούμενος καὶ ὁ ἅγιος τὸν ἀγκάλιασε. Καὶ μετὰ ἀπὸ λίγες ἡμέρες τὸν ἔστειλε ἐν εἰρήνη στὸν μαθητή του Μπεϊθίν, ἡγούμενο τότε ἄλλης θυγατρικῆς μονῆς.
ΚΕΛΤΙΚΟ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟ
Ἀρχιμανδρίτου Χρυσοστόμου
Καθηγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Φανερωμένης Νάξου
Ἐξομολόγηση
Γράφει ὁ ἀββᾶς Ἄλμπι στὸν Κανονισμό του: στὸν σταυρό, ἐνώπιον τοῦ προεστῶτος, οἱ μοναχοὶ ἂς ἐξομολογοῦνται τὰ σφάλματά τους μὲ ταπείνωση καὶ χωρὶς διαμάχες, ὥστε νὰ μὴν παιανίζουν οἱ δαίμονες.
ΚΕΛΤΙΚΟ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟ
Ἀρχιμανδρίτου Χρυσοστόμου
Καθηγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Φανερωμένης Νάξου
Ὁ χρυσὸς κανόνας
Ὁ ἀββᾶς Κολούμπα ἐπισκέφθηκε τὸν ἀββᾶ Κιαράν, ὁ ὁποῖος ἦταν κάτοχος ἑνὸς κώδικα εὐαγγελίου, γιὰ νὰ ζητήσει τὴν ἄδειά του νὰ τὸν ἀντιγράψει. Ὁ Κιαρὰν εἶχε μόλις ἀρχίσει τὸ εὐαγγελικό του μάθημα καὶ ἔλεγε τὸ ἑξῆς χωρίο: «Ὅ,τι θέλετε νὰ κάνουν οἱ ἄλλοι σὲ σᾶς, κάνετε καὶ ἐσεῖς τὸ ἴδιο σ᾿ αὐτούς».
Ὁ Κολούμπα μόλις μπῆκε στὴν καλύβα τοῦ εἶπε: «Θὰ μοιραστεῖς τὸ βιβλίο μὲ μένα;».
«Δὲν μπορῶ νὰ ἀρνηθῶ, διότι αὐτὸ ποὺ μόλις διάβασα θὰ μὲ ἐλέγξει, ἐὰν δὲν σοῦ τὸ δώσω. Ἄς εἶναι λοιπὸν τὸ βιβλίο δικό σου, μαζὶ μὲ τὴν εὐλογία μου»
«Καὶ ἡ μισὴ Ἰρλανδία ἂς εἶναι δική σου!» ἀποκρίθηκε ὁ Κολούμπα.
ΚΕΛΤΙΚΟ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟ
Ἀρχιμανδρίτου Χρυσοστόμου
Καθηγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Φανερωμένης Νάξου
14. Μη συγκρίνεις τον εαυτό σου με τους πιο ασθενείς ανθρώπους, αλλά να αυξάνεις την αγάπη σου σύμφωνα με την εντολή. Γιατί με την σύγκριση πέφτεις στον λάκκο της οιήσεως, ενώ με την αύξηση της αγάπης ανεβαίνεις στο ύψος της ταπεινοφροσύνης.
Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής
Τρίτη Εκατοντάδα Κεφαλαίων
Περί Αγάπης
Αββάς Ισαάκ ο Θηβαίος
Ο «υποχρεωτικός» νέοςΟ αββάς Ισαάκ ο Θηβαίος εργαζόταν κάνοντας μια μεγάλη κουνουπιέρα. Κατάλαβε όμως ότι κάπου έκανε λάθος και σκεπτόταν πως να το διορθώσει. Πέρασε έτσι μια ολόκληρη μέρα και δεν ήξερε τι να κάνει. Καθώς αναρωτιόταν, μπαίνει από το παράθυρο ένας νεαρός και του λέει:- Έκανες λάθος, δώσε μου το εργόχειρο σου να το διορθώσω.-Φύγε συ από δω κι ας μείνει όπως είναι, του απαντά ο αββάς.-Ναι, αλλά θα ζημιωθείς έχοντας το κακοφτιαγμένο.-Εσένα, τι σε μέλλει;
-Σε λυπάμαι, γιατί πάει χαμένος ο κόπος σου. Εξ άλλου είσαι δικός μου.-Πώς το λες αυτό;-Επειδή κοινώνησες τρεις φορές, ενώ μνησικακείς εναντίον του γείτονα σου.-Ψέματα λες.
-Δεν λέω ψέματα. Δεν εχθρεύεσαι τον γείτονά σου για λίγες φακές; Εγώ είμαι ο αρμόδιος για την μνησικακία. Γι’ αυτό είσαι δικός μου.Μόλις το άκουσε αυτό ο αββάς Ισαάκ, άφησε το κελλί του, πήγε στον γείτονα του και του έβαλε μετάνοια. Όταν επέστρεψε είδε ότι ο δαίμονας του κατέστρεψε και το εργόχειρο του και το ψαθί, όπου έκανε τις μετάνοιες του. Τον είχε εξαγριώσει η μεταμέλεια του αββά.Λειμωνάριον
Ιωάννη Μόσχου.
μετ. Θεολόγου μοναχού, εκδ. Ιεράς Μονής Σταυρονικήτα, Άγιο Όρος, 1983
Χαρίσματα και χαρισματούχοι.
Ανθολογία χαρισματικών εκδηλώσεων.
Τόμος πρώτος.
Εκδόσεις Ιεράς Μονής Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής, εκδ. Δ΄ 1990
Γιατί παρατηρούμε σε διάφορους τόπους στα πλάγια του σταυρού το Α και το Ω και επάνω το Ρ;
Επειδή στο σχήμα του σταυρού άπλωσε ο Μωυσής τα χέρια προς τον Θεό βασταζόμενος απο τον Ααρών και τον Ώρ και έτρεψε σε φυγή τους Αμαληκίτες και διότι εκείνος που σταυρώθηκε σ΄ αυτόν είναι η αρχή (Α) και το τέλος (Ω). Ενώ το επάνω Ρ σημαίνει τη βοήθεια, η οποία δίνει άθροισμα εκατό.
ΟΣΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ
ΕΡΓΑ
Τόμος Έκτος
Εκδόσεις
ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
σελ.239
.jpg){kind=small}
Απομαγνητοφωνημένη ομιλίατου π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, στα πλαίσια της ερμηνείας που έγινε στο κήρυγμα της Κυριακής 28 Σεπτεμβρίου του 2003
Τὸ ηχητικό απόσπασμα από την ομιλία - σε mp3 εδώ
Σε μια εποχή που όλα τα ιδανικά και οι μεγάλες αξίες, οι πανανθρώπινες αξίες, εμπορευματοποιούνται, αγοράζονται και πουλιούνται, έρχεται ο σημερινός ευαγγελικός λόγος να αφήσει ένα άλλο άρωμα, μια άλλη πινελιά και να δώσει μια άλλη απάντηση σε αυτή την ουσιαστική καταστροφή που έρχεται πάνω στο κοινωνικό σώμα της Εκκλησίας μας, με την απόλυτη εμπορευματοποίηση και ανταλλακτικότητα των πραγμάτων. Και παίρνει τρία επίπεδα ο Χριστός στο ευαγγελικό κείμενο που ακούσαμε πριν από λίγο και πολύ απλά τα προσεγγίζει. Τρεις καταστάσεις ανέλυσε, μη ανταλλακτικότητας, ρωτώντας φυσικά και ένα ερώτημα: Τι χάρη έχετε αν, έτσι, αγαπάτε μόνο αυτούς που σας αγαπούν; Τι χάρη έχετε αν αγαθοποιείτε, αν κάνετε καλό μόνο σε αυτούς που κάνουν καλό; Ή αν δανείζετε μόνο σε αυτούς που σας δανείζουν; Τρεις λέξεις ουσιαστικές, που ουσιαστικά, αν τις προσεγγίσουμε για λίγο, μπορούν να δώσουν λίγο φως και λίγη διέξοδο σε αυτή τη μαυρίλα που έχει καταλάβει τα ανθρώπινα δεδομένα και τις ανθρώπινες σχέσεις με αυτή την απόλυτη εμπορευματοποίηση των πραγμάτων.
Πρώτα μίλησε για την αγάπη. Να δούμε πώς απαντά ο Θεός σε αυτούς που δεν Τον αγαπούν και να βλέπουμε παράλληλα πώς αντιδρούμε εμείς σε αυτούς που δεν μας αγαπούν. Ο Θεός, που είναι αγάπη ο Ίδιος, σε αυτούς που δεν Τον αγαπούν απαντάει με τον σταυρό Του· μία μοναδική ενιαία απάντηση. Γιατί ο Θεός είναι απλός και δεν είναι διχασμένος. Πώς απαντούμε εμείς; Εμείς πάντοτε απαντούμε με δύο τρόπους. Ένας τρόπος είναι παθητικός και ο άλλος ενεργητικός. Να, αν δεν μας αγαπάει κάποιος, εμείς απαντούμε ή παθητικά με απογοήτευση, απογοητευόμαστε, ή απαντούμε ενεργητικά με μια επαναστατικότητα, με μια απόλυτη διαμαρτυρία. Και οι δύο τρόποι, διχασμένοι όντες και μη έχοντας μέσα τους την απάντηση του Χριστού – που Εκείνος σταυρώνεται για αυτούς που δεν τον αγαπούν – φέρουν βαθιά αρρώστια στο προσωπικό μας επίπεδο και φυσικά σε όλη την κοινωνία. Και πολλά αρρωστήματα, και τα προσωπικά αρρωστήματα και τα κοινωνικά φαινόμενα που είναι αρρωστημένα, μέσα από αυτή τη ματιά μπορούμε να τα δούμε.
Να πάμε στο δεύτερο επίπεδο, στην αγαθοποιία. Πώς απαντάει ο Θεός σε αυτούς που δεν αγαθοποιούν ενώ Εκείνος αγαπάει, κάνει καλό για αυτούς, ας το πούμε έτσι. Η απάντησή Του είναι η μακροθυμία και η συγχώρηση. Συγχωρεί, μακροθυμεί – είναι οικτίρμων, είπε το κείμενο. Πώς απαντάμε εμείς όταν δεν κάνουνε κάτι καλό για μας; Πάλι με δύο τρόπους διχασμένους. Ή παθητικός ή ενεργητικός τρόπος. Ο παθητικός είναι η ακηδία. Ερχόμαστε σε μια ακηδία, τεμπελιά και δεν θέλουμε να κάνουμε τίποτε, τίποτε. Ή ο θετικός τρόπος είναι το μίσος, αν δεν μας κάνουν καλό. Και είναι και οι δύο τρόποι διχασμένοι ή ως θετική ή ως παθητική αντίδραση· και τα δυο αρρωστήματα της ψυχής. Αφήνουν και ίχνη τέτοιων αρρωστημάτων πάνω στην ύπαρξή μας.
Στο τρίτο μέγεθος. Όταν δανείζουμε και περιμένουμε το αντάλλαγμα. Τι δανείζει ο Θεός; Μας δανείζει τα πάντα. Το ότι είμαστε (υπάρχουμε) είναι ένα δάνειο. Ακόμη και το ότι είμαστε εικόνα Του και θα γίνουμε κατά χάρη Θεοί και άγιοι είναι και αυτό ένα δάνειο· ουσιαστικό δάνειο! Και Εκείνος πώς απαντάει στη δική μας ανωμαλία, όταν δεν απαντούμε με τον τρόπο που πρέπει σε αυτό το δάνειο; Πώς έρχεται να εισέλθει και να απαντήσει στην αδυναμία μας, έτσι, να ανταποκριθούμε σε αυτό που είμαστε. Κάνει κάτι πολύ ουσιαστικό. Δίνει πιο πολλή τη χάρη Του· όσο δεν ανταποκρινόμαστε στο δάνειο που μας έδωσε να γίνουμε άγιοι, δίνει πιο πολλή χάρη! Είναι σαν να δάνεισες σε κάποιον και, για να εξοφλήσει το χρέος του, του δίνεις και άλλα χρήματα να εξοφλήσει το χρέος του και να το πάρεις πίσω. Δεν απαντούμε; πιο πολλή χάρη δίνει. Γι' αυτό είπε τρεις φορές τη λέξη «χάρη» το Ευαγγέλιο. Να η μοναδική απάντηση του Θεού! Δεν απαντούμε εμείς, πιο πολλή χάρη δίνει! Ποια είναι η δική μας θέση όταν οι άλλοι δεν ανταποκρίνονται στα καλά ή στα δάνεια που τους δώσαμε; Είναι η αδιαφορία για τον άλλον – η παθητική στάση. Ή θετική στάση – η απομόνωση, το ότι κρυβόμαστε, αποφεύγουμε τους άλλους. Και όλα αυτά αφήνουν και πάλι ένα σπάσιμο της κοινωνίας μας, γιατί σπάζει οτιδήποτε έδωσε ο Θεός πάνω μας!
Βλέπετε, αυτή η προσέγγιση σε αυτά τα τρία επίπεδα, με τους τρόπους που προσέγγισα (όσο μπορούσα απλά να το κάνω) δίνει αφενός μεν την απάντηση του Θεού, που είναι (και πρέπει να είναι!) η δική μας απάντηση, και, αφετέρου, μέσα από τους διχασμένους θετικούς ή παθητικούς τρόπους που αντιδρούμε, δείχνει τα δικά μας αρρωστήματα. Και πολλά ψυχολογικά αρρωστήματα που έχουμε πάνω μας οφείλονται ακριβώς σε τέτοιες καταστάσεις, όπως πολύ απλά προσπάθησα να τα προσεγγίσω. Το να αγαπάς, το να μην περιμένεις το δάνειο και, όταν ο άλλος δεν κάνει κάτι για σένα ενώ κάνεις καλό, να μην περιμένεις τίποτε. Ουσιαστικές απαντήσεις.
Μπορούμε άραγε, όπως είπα στην αρχή, σε αυτή την εποχή του εμπορίου και της απόλυτης ανταλλαγής, να εισέλθουμε σε αυτά τα μεγέθη; Στον τρόπο που ζούμε στο σπίτι μας, στην οικογένειά μας, στο δρόμο, στο γραφείο, παντού όπου και να είμαστε; Μπορούμε να σπάσουμε όλα αυτά τα μεγέθη για να μην καταλήγουμε απλώς σε μια αντίδραση, μια επαναστατικότητα, σε μια διαμαρτυρία και σε μια τελικά απαίτηση δικαιωμάτων; που ουσιαστικά είναι ανύπαρκτα! Όταν υπάρχει η αγάπη, οι οικτιρμοί, η φιλανθρωπία και το δόσιμο αυτής της χάρης, [τότε] δεν έχεις κανένα δικαίωμα! Και αυτή είναι η μεγάλη ζωή που αφήνει ο Χριστός πάνω μας. Παρακολουθήστε τα βήματα της σημερινής περικοπής και πιστεύω βαθύτατα πως θα ωφεληθείτε πάρα πολύ για μια πράξη ζωής, όπου θα αποκαλύπτεται η αγάπη του Θεού και ο όχι ο δικός μας εγωισμός.
※
Περισσότερες ομιλίες
του πατρός Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου
είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα : www.floga.gr
Συμφέρον καί ἘκλογέςἈπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία τοῦ πρωτοπρεσβύτερου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, ἐπάνω στό χωρίο τοῦ κατά Λουκᾶν Εὐαγγελίου, κεφάλαιο 6ο, στίχοι 31 ἔως 36, στά πλαίσια τῆς ἐρμηνείας τοῦ κηρύγματος τῆς Κυριακῆς, πού ἔγινε τήν Κυριακή στίς 4-10-2009.
πηγή: www. floga.gr
Οἱ ἱστορικές συγκυρίες ἐπέτρεψαν σήμερα -[πού] εἶναι ἡμέρα πολιτικῆς ἐκλογικῆς ἀναμετρήσεως- νά ἀναγνωστεῖ αὐτό τό κείμενο.
Εἶπα συγκυρίες ἱστορικές, ἀλλά σήμερα κατά τήν τάξη τῆς Ἐκκλησίας μας αὐτή ἡ περικοπή ἔπρεπε νά ἀναγνωστεῖ. Ἐπειδή, λοιπόν, αὐτή ἡ περικοπή εἶναι πολύ διεισδυτική ἀκριβῶς σέ αὐτά τά θέματα τῶν ὁποιοδήποτε ἀνθρωπίνων ἀναμετρήσεων, εἶναι πολύ καίρια νά τά ἀξιοποιήσουμε, ἀξιοποιώντας τήν ἱστορική συγκυρία τῆς σημερινῆς τοῦ τόπου μας πολιτικῆς ἀναμετρήσεως. Βέβαια τονίζουμε προοιμιακά πού ἡ Ἐκκλησία δέν μπορεῖ νά παρεμβαίνει στά πολιτικά τά πράγματα καί νά ὁρίζει, νά καθορίζει ἤ νά ρίχνει κάπου τίς ζυγαριές, ἄς τό ἀφήσουμε στή σχετική ἐλευθερία καί στή συνείδηση τοῦ κάθε πολίτη αὐτοῦ τοῦ τόπου.
Ἀλλά ἡ Ἐκκλησία δέν μπορεῖ νά χάνει εὐκαιρίες νά ἀξιοποιεῖ γεγονότα, τά ὁποῖα τραυματίζουν ἤ καλλύνουν τόν τόπο καί νά τά προσδιορίζει θεολογικά.
Αὐτή, λοιπόν, ἡ περικοπή πού θά τήν ἀναλύσουμε ἐν ὀλίγοις σέ τρεῖς πτυχές, ἔχει ἕνα κεντρικό μήνυμα: Καταργῆστε τό συμφέρον. Τό συμφέρον ἀκριβῶς λειτουργεῖ καταλυτικά, διαλυτικά, γιά ὅλους τούς κοινωνικούς θεσμούς καί τίς κοινωνικές ἐκφράσεις, σέ ἐπίπεδο πολιτικό, κοινωνιολογικό -ὅταν λέω κοινωνιολογικό [ἐννοῶ] ἀντιπαλότητος τῶν κάποιων τάξεων τῆς κοινωνίας- καί οἰκονομικό. Ἡ περικοπή, λοιπόν, αὐτά τά τρία τά ἀκουμπάει καί θά τά προσδιορίσουμε. Μίλησα γιά τό πολιτικό, γιά τό κοινωνιολογικό -ὡς κοινωνιολογική ἀναμέτρηση κάποιων ὁμάδων καί τάξεων- καί ταυτόχρονα οἰκονομικό.
Πάντως, [ὡς πρός] τά ἐπιμέρους ἤ πολυποίκιλα συμφέροντα τοῦ κόσμου, ὁ Χριστός μας, μέ τό στόμα Του πρῶτα-πρῶτα, μίλησε γιά τήν ἀγάπη· καί θά ἔλεγε κάποιος πολύ θεωρητική φράση ἡ ἀγάπη καί πράγματι ἡ ἀγάπη -εἶναι ὁ Θεός ἀγάπη- δέν μπορεῖ νά τήν πιάσεις μέχρι βάθους, νά θεολογήσεις βαθιά μέσα της, ὅσο δέν μπορεῖς νά ἀκουμπήσεις τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Κάτι πιάνεις ἀπό αὐτή, ἀλλά ὁ Χριστός τήν προσδιορίζει, λέει νά μήν ἀγαπᾶτε μόνο αὐτούς πού σᾶς ἀγαπᾶνε· πολύ σπουδαία φράση.
-Σ᾽ αὐτό τό ἐπίπεδο, λοιπόν, νά μήν ἀγαπᾶτε μόνο αὐτούς πού σᾶς ἀγαπᾶνε καί νά ἀγαπᾶτε ἀκόμη καί τούς ἐχθρούς σας, ἡ ἱστορία πάει πολύ βαθιά, σέ ἕνα ἐπίπεδο ὁποιασδήποτε ἀναμετρήσεως πολιτικῆς, ὅπου ἀναζητοῦν αὐτοδυναμίες, μοναδικές ἐκφράσεις, ἐγωιστικές τάσεις γιά νά χαράξουμε τή γραμμή μας.
Ὁ Χριστός μιλάει γιά ἀγάπη, μιλάει γιά περιχώρηση, μιλάει γιά τή δυνατότητα νά ἀκουμπήσεις, νά ἀντέξεις, νά περιχωρήσεις, νά μπορεῖς νά συζήσεις, νά ζεῖς μαζί μέ τόν ἄλλο, πού μέχρι τώρα λεγόταν ἐχθρός σου. Ἄν συνεχίσουμε νά διατηροῦμε αὐτές τίς ἀντιπαλότητες, [ἔστω σ᾽] αὐτά τά ἐπίπεδα, δέν νομίζω ὅτι προσδοκοῦμε κάτι καλύτερο γι᾽ αὐτό τόν τόπο· θά παρατείνουμε μιά ἀνακυκλούμενη συνέχεια καί ἀναδυόμενη ἀντιπαλότητα προβαλλομένων ἐγωισμῶν.
Τό κείμενο εἶναι λοιπόν καθαρό, μήν ἀγαπᾶτε μονάχα αὐτούς πού σᾶς ἀγαπᾶνε -καί πρέπει αὐτό πολλοί νά τό πιάσουν, ἄν θέλουν νά δώσουν θεολογικό κάλλος καί ὄφελος σ᾽ αὐτές τίς ὁποιεσδήποτε κοσμικές πολιτικές ἀναμετρήσεις- γιατί χωρίς αὐτό τό κάλλος εἶναι γυμνές ἀπό ὁποιαδήποτε οὐσία καί ὁποιοδήποτε ἄρωμα μέσα τους.
-Στό δεύτερο ἐπίπεδο, ὁ Χριστός πηγαίνοντας σέ πιό βαθιά ἀνάλυση τῆς ἐννοίας τοῦ ἀγαπῶ, πῆγε στό ἀγαθοποιῶ. Βλέπετε τό ἀγαπῶ μπορεῖ νά φαίνεται θεωρητικό, ἀλλά τό ἀγαθοποιῶ εἶναι πιό πρακτικό, ποιῶ κάτι ἀγαθό, ποιῶ κάτι καλό. Κάτω ἀπό αὐτή τήν ἔννοια θά πεῖς, μά αὐτός μοῦ ἔκανε κακό, αὐτός μοῦ ᾽κανε τό τάδε, αὐτός μοῦ ᾽κανε τό τάδε, ὑπάρχουν ἱστορικές ἀντιπαλότητες, ὁτιδήποτε ἔγινε στήν Ἑλλάδα ἐδῶ στά ἐπίπεδα τά πολιτικά, τά κοινωνικά, τίς τάξεις, τί ἔγινε τά τελευταῖα πενήντα, ἑκατό, ἑξήντα χρόνια, ὁ Χριστός τά τινάζει στόν ἀέρα ὅλα αὐτά καί λέει νά ἀγαθοποιεῖτε κι αὐτούς πού δέν σᾶς ἀγαθοποίησαν.
Μή μιλᾶτε λοιπόν γιά τήν καμμένη γῆ πού παραλάβατε, μιλᾶτε τί μπορεῖτε νά κάνετε τώρα σ᾽ αὐτόν τόν τόπο, κι αὐτό τό ἀπαιτεῖ ἡ θεολογία καί ὁ Χριστός μέ τό στόμα Του. Ὅλα τ᾽ ἄλλα ἄς εἶναι περασμένα, ἄς μποῦν στό χῶρο τοῦ κάλλους τῆς μετανοίας καί τῆς συγχωρήσεως πού ἔχει ἡ Ἐκκλησία μας. Ἀλλά ἐκεῖ δέν μποροῦμε νά σταθοῦμε καί πάλι νά ἀνακυκλώνουμε καταθέσεις φθορᾶς πού διαλύουν αὐτό τόν τόπο, κι αὐτό εἶναι θεολογία.
-Καί στό τρίτο ἐπίπεδο ὁ Χριστός γίνεται πάρα πολύ πρακτικός καί πολύ συγκεκριμένος, μπαίνει στό οἰκονομικό ἐπίπεδο, ἀκουμπάει τή λέξη δανείζομαι. Βλέπετε ἡ λέξη δανεισμός, τό σύστημα τό πιστωτικό, τό τραπεζικό, ὅλα παίζουν μέσα στό σύστημα τοῦ δανεισμοῦ. Ἡ λέξη εἶναι πάρα πολύ καίρια, πάρα πολύ ἐπίκαιρη, γι᾽ αὐτό εἶπα οἱ ἱστορικές συγκυρίες ἐπέτρεψαν σήμερα νά ἀκουστεῖ αὐτή ἡ περικοπή. Δανείζετε, μήν περιμένετε νά πάρετε κἄν ἀπό αὐτούς πού δανείζετε, πάει τό συμφέρον στόν ἀέρα, τινάζεται στόν ἀέρα, τίποτε, δέν εἶναι τά συμφέροντα τῶν τάξεων, ποιοί θά ὠφεληθοῦν, ποιός θά ἀνέβει πάνω, ποιός θά κατέβει κάτω. Ὑπάρχει τό συμφέρον τῆς ἑνότητας καί τό συμφέρον τῆς ἀγάπης καί τό συμφέρον τό ἀγαθοποιό.
Καί ὁ τόπος χωρίς αὐτά τά πράγματα δέν μπορεῖ νά ζήσει, γι᾽ αὐτό ὁ Χριστός καταλήγοντας στήν περικοπή λέει νά γίνετε οἰκτίρμονες ὅπως ὁ Πατήρ μου εἶναι οἰκτίρμων, δέν μᾶς πάει πιά νά βροῦμε ποιά ἰδεολογία ἔχουμε, ποιά πολιτική κατεύθυνση ἔχουμε, ποιά εἶναι ἡ τάση μας ἡ κοινωνική;
Μπορεῖ νά μοιάσετε στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ;
Ἡ λέξη οἰκτίρμων εἶναι πολύ βαθιά. Οἰκτίρμων, ἀκουμπάει θά τολμοῦσα νά πῶ τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί πάλι δέν τήν καταλαβαίνουμε πλήρως καί συγκαταβαίνουμε μέ αὐτή τή λέξη. Μπορεῖτε ἔτσι νά γίνετε; Ἀντί λοιπόν νά γίνετε ὁποιοιδήποτε κοινωνιολογικοί φορεῖς ἰδεῶν ἤ τάξεων κοινωνιολογικῶν φορέων ἰδεῶν ἤ θεωριῶν, μπορεῖτε σ᾽ Αὐτόν νά μοιάσετε καί τότε νά κάνετε ὅ,τι θέλετε καί δέν θά μπορεῖτε πιά νά κάνετε ὅ,τι θέλετε, γιατί θά ἀγαπᾶτε αὐτούς πού εἶναι ἐχθροί σας καί δέν θά μισεῖτε αὐτούς πού σᾶς ἀπελπίζουν· τό εἶπε τό κείμενο.
Καί τότε θά γίνετε οἰκτίρμονες κι αὐτός ὁ τόπος ἀπαιτεῖ ἀπό ἀνθρώπους πού εἶναι οἰκτίρμονες, ἀπό τόν πρῶτο πολίτη μέχρι τόν τελευταῖο πολίτη, χωρίς αὐτό δέν μποροῦμε νά ζήσουμε.
Οἱ ἱστορικές συγκυρίες, λοιπόν, ἐπέτρεψαν σήμερα αὐτή ἡ περικοπή νά συμπέσει μέ τίς ἐκλογές καί τήν εὐκαιρία δέν τή χάνουμε, καί ἡ Ἐκκλησία δέν χάνει εὐκαιρίες.
Δέν προσδιορίζει πολιτικά τά πράγματα, ἀλλά μπορεῖ ποιοτικά καί θεολογικά νά τά καθορίσει καί νά ἔχει τή δική της φωνή σ᾽ αὐτά τά πράγματα, κι αὐτή εἶναι ἡ φωνή τῆς Θεολογίας μας καί τοῦ Χριστοῦ μας.
Νά γίνουμε, λοιπόν, οἰκτίρμονες, ὅπως Ἐκεῖνος, ὁ Πατήρ μας, εἶναι οἰκτίρμων.
※
Περισσότερες ομιλίες
του πατρός Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου
είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα : www.floga.gr
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία τοῦ πρωτοπρεσβύτερου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, ἐπάνω στό χωρίο τοῦ κατά Λουκᾶν Εὐαγγελίου, κεφάλαιο 6ο, στίχοι 31 ἕως 36, στά πλαίσια τῆς ἑρμηνείας τοῦ κηρύγματος τῆς Κυριακῆς, πού ἔγινε τήν Κυριακή στίς 05-10-2008.Τά κείμενα τά βιβλικά, καί δή τά εὐαγγελικά ὅπως αὐτό πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο, εἶναι διαχρονικά· δηλαδή ἔχουν ἐφαρμογή πέρα ἀπό συνθῆκες ὁποιασδήποτε ἐποχῆς. Παντοῦ ἐφαρμόζονται καί ὅλα τά ἑρμηνεύουν. Κάτω ἀπό αὐτή τήν προοπτική, αὐτή ἡ εὐαγγελική περικοπή μπορεῖ νά ἀκουμπήσει τό σημερινό καί διαχρονικό θέμα, τῆς κρίσεως τοῦ κόσμου.
Ἀκοῦμε συνεχῶς -ἐρχόμενη ἡ ἀκοή μέσα ἀπό πολυποίκιλα ἐπίπεδα- τήν ἔννοια «κρίση». Μπορεῖ σήμερα νά ἐκφράζεται ὡς μιά ἔννοια παγκοσμίου οἰκονομικῆς κρίσεως. Ἡ εὐαγγελική περικοπή προσεγγίζει τό θέμα στό μεδούλι του καί πιάνει τήν ἱστορία στό βάθος της. Πρωτογενῶς μέν, γιά νά μποροῦμε νά ἐφαρμόσουμε τό λόγο τοῦ Χριστοῦ: «μή ταρασσέσθω ὑμῶν ἡ καρδία», δέν μπορεῖ ὁποιαδήποτε κρίση νά μᾶς πιάσει, ἀλλά ἀφετέρου, νά μποροῦμε νά μποῦμε στή ρίζα τοῦ πράγματος καί νά θεραπεύσουμε.
Ἄν ἀκούσουμε τή φωνή τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ἀκόμη καί τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, πού λέει: «νῦν κρίσις ἐστί τοῦ κόσμου τούτου», θά γνωρίσουμε πολύ καλά, πώς ἡ κρίση τοῦ κόσμου προέρχεται ἀπό τό σκοτισμό τοῦ μυαλοῦ τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος ἀπομακρυνόμενος ἀπό τό Θεό ἀλλοῦ στρέφεται καί τέλος στρέφεται στόν ἑαυτό του. Ὅλο τό μέγεθος τῆς κρίσεως εἶναι ἡ προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου νά ἀμυνθεῖ, νά ζήσει, νά προστατευθεῖ, ἀγνοώντας ὅλους τούς ἄλλους. Καί μάλιστα θέλει νά ζήσει καί ζώντας, θέλει ἄν κάτι δώσει, νά πάρει ἄλλα τόσα. Καί ἔρχεται αὐτή ἡ εὐαγγελική περικοπή ἡ ὁποία προσδιορίζει τήν κρίση στό βάθος ἑνός ἐμπορικοῦ, οἰκονομικοῦ, συναλλακτικοῦ μεγέθους καί σπάζει αὐτό τό μέγεθος.
Θυμηθεῖτε τί εἶπε τό κείμενο σέ τριπλό ἐπίπεδο: «ἄν ἀγαπᾶτε αὐτούς πού σᾶς ἀγαποῦν, τί ἔγινε;». «Ἄν ἀγαθοποιῆτε αὐτούς πού ἀγαθοποιοῦν γιά σᾶς, τί ἔγινε;». «Κι ἄν ἀπελπίζετε, δηλαδή ἐξουθενώνετε, αὐτούς πού τούς δανείσατε γιά νά τά πάρετε πίσω, τί ἔγινε;». Βλέπετε τό κείμενο, οὐσιαστικά ξέροντας τήν ποιότητα τῆς ζωῆς μας πού εἶναι αὐτός ὁ νοῦς ὁ ἐσκοτισμένος, πού θέλουμε ἐγωιστικά νά ζήσουμε κι ὅλο νά πάρουμε κι ἔστω νά δώσουμε ἀνταλλακτικά καί κάτι, μπαίνει στό μεδούλι τοῦ πράγματος καί προσέξτε τά τρία ἐπίπεδα μέσα ἀπό αὐτό πού εἶπε ὁ Χριστός· μίλησε γι’ αὐτή τήν κρίση πού εἶναι κρίση συναλλακτική. Βλέπετε, «ἄν ἀγαπᾶτε αὐτούς πού σᾶς ἀγαποῦν», εἶναι πνευματικό μέγεθος ἡ ἀγάπη, ὁ Θεός εἶναι ἡ ἀγάπη, καί κατεβάζουμε τήν ἀγάπη πού εἶναι ὁ Θεός καί τήν κάνουμε ἐμπόριο, σ’ ἀγάπησα καί δέν μ’ ἀγάπησες.
Τό δεύτερο μέγεθος τό «ἀγαθοποιεῖτε», τό νά κάνεις κάτι στό κοινωνικό ἐπίπεδο, νά κάνεις κάτι καλό κι αὐτό τό κάναμε ἐμπορικό στοιχεῖο. Ἐμπορικό κάναμε τό θέμα τῆς σχέσης μας μέ τό Θεό, ἐμπορικό τό θέμα τῶν κοινωνικῶν μας σχέσεων μέ τούς ἄλλους καί φυσικά παραμένει κι ἕνα τρίτο ἐπίπεδο τό «ἄν δανείσεις», λέει, «μήν ἀπελπίζεις τόν ἄλλο»· αὐτό εἶναι ἐμπορικό πού εἶναι! Ὁ Χριστός σπάζει κι αὐτό. Τό μόνο πού εἶναι ἐμπορικό καί νομικό τό σπάζει καί λέει μήν τούς διαλύετε, μήν τούς ἀπελπίζετε, μήν τούς ἐξουθενώνετε. Ὁ Χριστός λοιπόν, ἀναιρεῖ τήν ἐμπορικότητα τῆς σχέσεως τῆς ἀγάπης, τήν ἐμπορικότητα τῆς σχέσεως τῆς κοινωνικῆς πού ἔχουμε μέ τούς ἄλλους κι αὐτό πού εἶναι ἀπό τή φύση του ἐμπορικό καί οἰκονομικό κι αὐτό τό διαλύει.
Κι ἔρχεται λοιπόν ὁ Χριστός καί παρεμβαίνει σ’ αὐτή τήν κρίση, πού εἶναι κρίση τοῦ νοός μας, εἶναι κρίση τοῦ ἐγωισμοῦ μας, ἡ ὁποία ἐκφράζεται σέ πολυποίκιλα ἐπίπεδα κι ἔτσι ὅλα καί τά πνευματικά καί τά κοινωνικά, τά κάναμε ἐμπόριο, τά κάναμε συναλλαγή καί ζοῦμε συναλλακτικά· κι αὐτή εἶναι ἡ κρίση.
Ἄρα, ἡ λύση μιᾶς κρίσεως ἔρχεται ἀπό μέσα μας, καί ἡ λύση μιᾶς κρίσεως κι ἄς φαίνεται ὁ λόγος μου ἀφελής, ἔρχεται ἀπό τή δική μας στάση ἐμπρός στή ζωή. Καί κρίση νά μήν ὑπῆρχε οἰκονομική καί κρίση νά ὑπάρχει οἰκονομική, ἐμεῖς ἤδη κρινόμαστε ἀπό αὐτό τό θολωμένο μυαλό πού ὅλα τά ἀντιμετωπίζει μέ ἕναν τρόπο ἐμπορικό καί συναλλακτικό· καί τό εὐαγγελικό λοιπόν τό κείμενο ὅλα τά σπάζει καί λέει στό τέλος ὁ Χριστός τοῦ κειμένου: «ὁ Θεός, ὁ πατήρ μου εἶναι χρηστός ἐπί ἀχαρίστους καί πονηρούς» ἀγαπάει τούς πάντες· σπάζει τήν ἐμπορικότητα τοῦ «μ’ ἀγαπᾶς δέ μ’ ἀγαπᾶς», «σ’ ἀγαπῶ δέ σ’ ἀγαπῶ», κι αὐτό εἶναι τό κριτήριο μας.
Ἔτσι λοιπόν, ἄν ἀκοῦτε ὅτι ἔρχονται κρίσεις πολυποίκιλες, σέ πολυποίκιλα ἐπίπεδα, πρῶτα νά ἀνακρίνετε, ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, τόν ἑαυτό σας· πόσο μετέχετε σ’ αὐτή τήν κρίση δημιουργώντας τήν κρίση καί μετέχοντας σ’ αὐτή τήν κρίση καί δημιουργώντας τήν κρίση, τό πρῶτο πού ἔχουμε νά κάνουμε εἶναι νά ποῦμε: «τί μποροῦμε νά κάνουμε ἐμεῖς γιά νά λύσουμε τήν κρίση». Δέν μποροῦμε νά σταθοῦμε ὡς ἀφανεῖς ἥρωες μιᾶς τραγωδίας πού παίζεται κι ἁπλῶς νά μεμψιμοιροῦμε. Κάτι πρέπει νά κάνουμε ἐμεῖς παρεμβαίνοντας στή ζωή μας· κι ἄν παρέμβουμε στή ζωή μας, καί τό θέμα τό πνευματικό τῆς ἀγάπης ἤ τό κοινωνικό τοῦ «ἀγαθοποιεῖν» τό σπάσουμε ἀπό τόν κώδικα τοῦ ἐμπορίου καί τῆς συναλλαγῆς, τότε κάτι μπορεῖ νά γίνει. Ποῦ μπορεῖ νά μπεῖ αὐτό τό ἄκουσμα; Παντοῦ καί πουθενά. Μά ὁ Θεός εἶναι πανταχοῦ παρών· εἶναι πέρα ἀπό τό παντοῦ καί τό πουθενά. Ἐμεῖς κάνουμε αὐτό πού κάνουμε καί παρεμβαίνουμε στή ζωή ἐμεῖς, μέσα ἀπό αὐτό πού μποροῦμε μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ. Τά ἄλλα εἶναι ἁπλῶς φληναφήματα ταραχοποιῶν ἀνθρώπων πού ταράζουν τό νοῦ τοῦ λαοῦ τους. Ὁ λαός λοιπόν, πρέπει νά παρέμβει μ’ ἕνα δικό του μοναδικό τρόπο καί νά σπάσει τούς κώδικες καί τίς κλεῖδες τοῦ ἐγωισμοῦ καί τῆς συναλλαγῆς, οἱ ὁποῖοι κατατρύχουν κάθε μέρα τή ζωή καί τήν ἰσορροπία του. Καί τότε πραγματικά, ὅπως ἔγινε πολλές φορές μέσα στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς ἱστορίας της, πολλά μποροῦν νά γίνουν.
Ἔτσι λοιπόν, «ὁ Πατήρ μου εἶναι χρηστός ἐπί ἀχαρίστους καί πονηρούς»· μποροῦμε τό ἴδιο νά κάνουμε; Ὄχι ἁπλῶς γιά λόγους τοῦ νά γίνουμε καλοί χριστιανοί, ἀλλά γιά κάτι βαθύτερο. Γιά νά παρέμβουμε καί νά βάλουμε τό χέρι μας στόν τύπο τῶν ἥλων, στήν κρίση τοῦ κόσμου τήν ὁποιαδήποτε κοινωνική ἤ οἰκονομική, ὅπως κι ἄν λέγεται.
※
Περισσότερες ομιλίες
του πατρός Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου
είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα : www.floga.gr
Όσιος Ησύχιος, ο μαθητής του Οσίου Ιλαρίωνος του Μεγάλου.
3 Οκτωβρίου.
Λίγα πράγματα γνωρίζουμε για τη ζωή του Οσίου και όσες πληροφορίες έχουμε τις αντλούμε από το βίο του Οσίου Ιλαρίωνος του Μεγάλου. Σύμφωνα με το βίο του Αγίου Ιλαρίωνος, ο οποίος γράφτηκε από τον Άγιο Ιερώνυμο, ο Όσιος Ησύχιος έγινε μοναχός μεταξύ 328 και 354 στη Μονή του Μαϊουμά, κοντά στην πόλη της Γάζας, στην Παλαιστίνη.Συνόδευσε τον δάσκαλό του στην Αίγυπτο το 359 και σε ένα δεύτερο ταξίδι το 362-63. Αφού επέστρεψαν στη Γάζα, όπου αναστήλωσαν ένα μοναστήρι, ταξίδεψαν στη Σικελία το 365. Ο Όσιος Ιλαρίων μαζί με τον μαθητή του Όσιος Ησύχιο ταξίδεξαν μαζί στην Επίδαυρο, στη Δαλματία και στη συνέχεια στην Κύπρο. Από εδώ επέστρεψε στην Παλαιστίνη, από όπου κατά καιρούς πήγαινε στην Κύπρο για να επισκευθεί τον δάσκαλό του. Πριν πεθάνει, ο Άγιος Ιλαρίωνας έγραψε μια μικρή διαθήκη όπου άφηνε στον Όσιο Ησύχιο το Ευαγγέλιό του και το κιλίκιό του.Ο Όσιος Ιλαρίων αφού περιόδευσε σε πολλούς τόπους και χώρες, παρέδωσε στο Θεό την ψυχή του, ογδόντα χρονών. Ο Όσιος Ιλαρίων ο Μέγας έζησε τα τελευταία πέντε χρόνια της ζωής του στην Επισκοπή της Πάφου.Το λείψανο του Οσίου δεν έμεινε για καιρό στην Κύπρο. Οι χριστιανοί της Παλαιστίνης, σαν έμαθαν τον θάνατο του Οσίου, έστειλαν εδώ τον μαθητή του Όσιος Ησύχιο, ο οποίος με τρόπο ανέσκαψε τον τάφο. Χωρίς να τον αντιληφθεί κανένας πήρε τα ιερά λείψανα και τα μετέφερε στην Παλαιστίνη. Εκεί οι χριστιανοί τα εναπέθεσαν με ξεχωριστές τιμές στη Μονή του Μαϊουμά.Δεν γνωρίζουμε πότε και πού πέθανε πέθανε ο Όσιος Ησύχιος. Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 3 Οκτωβρίου.
Προτιμώμενο πρόγραμμα για την ανάγνωση των αρχείων που είναι σε μορφή djvu είναι το sumatrapdfreader
Άγιος Διονύσιος Αρεοπαγίτης
«Περί Μυστικής Θεολογίας»
Κεφ. Α΄
ΙΤριάδα υπερούσια και υπέρθεη και υπεράγαθη, εσύ που επιτροπεύεις από ψηλά τη γνώση των χριστιανών για τα θεϊκά πράγματα, οδήγησέ μας στους μυστικούς λόγους της υπεράγνωστης και υπέρλαμπρης και ακρότατης κορυφής, εκεί που ο υπέρφωτος γνόφος της μυστικής σιγής σκέπει τα απλά και απόλυτα και ανάλλαχτα θεολογικά μυστήρια, εκεί που το σκοτάδι του λάμπει πιότερο απ’ το φως και εντελώς άγνωστα και αόρατα γεμίζει με υπέρλαμπρη μεγαλοπρέπεια τις δυνάμεις των αγγέλων.
Αυτή ας είναι η προσευχή μου. Όσο για σένα αγαπητέ μου Τιμόθεε, εντρύφησε με ζήλο στα μυστικά θεάματα και παραιτήσου από τις αισθήσεις και τις ενέργειες του νου και απ’ όλα τα αισθητά και τα νοητά, τα μη όντα και τα όντα, και όσο είναι δυνατό ανυψώσου για να ενωθείς ακατάληπτα με Αυτόν που είναι πέρα από κάθε ουσία και κάθε γνώση· γιατί όταν βγεις από τον εαυτό σου και από ό,τι έχει σχέση μαζί του και τα εγκαταλείψεις όλα και αποδεσμευθείς από όλα, θα αναχθείς στην υπερούσια του θείου σκότους ακτίνα.
ΙΙΚαι πρόσεχε να μη μάθει κανείς από τους αμύητους γι’ αυτά· λέω δε τέτοιους αυτούς που είναι δυνατοί στη γνώση των όντων και που ούτε φαντάζονται πως υπάρχει κάτι υπερούσιο πάνω από τα όντα, αλλά νομίζουν πως θα γνωρίσουν με τη δική τους (ανθρώπινη) γνώση Αυτόν που έχει θέσει «σκότος αποκρυφήν αυτού» (Ψαλμ. 17,12). Και αν τόσο πάνω από αυτούς είναι οι θείες μυσταγωγίες, τί θάλεγε κανείς για τους αλειτούργητους εκείνους που στην υπεράνω όλων Αιτία αποδίδουν γνωρίσματα που ταιριάζουν στα ευτελέστερα όντα και καθόλου δεν λένε ότι υπερέχει από τα άψυχα και πολύμορφα είδωλα που κατασκευάζουν.
Ανάγκη λοιπόν να ορίσουμε και να ονομάσουμε τα όντα (καταφατικά) σε σχέση με Αυτήν, αφού από αυτή την Αιτία προέρχονται και, ακόμη καλύτερα, να τα απαρνηθούμε (αποφατικά), αφού Αυτή τα υπερβαίνει, χωρίς να θεωρούμε πως αυτό αντιβαίνει στην κατάφασή τους (αποδοχή τους), αφού Αυτή, πολύ πριν γίνουν όλα, βρίσκεται πάνω από απαρνήσεις, πάνω από κάθε αφαίρεση και κάθε κατάφαση.
IIIΓι’ αυτό το λόγο ο θείος Βαρθολομαίος λέει ότι η θεολογία και πολύ χώρο πιάνει και ελάχιστο· και ότι το Ευαγγέλιο και εκτενέστατο είναι και συντετμημένο. Εμένα, λοιπόν, που κατανόησα αυτά τα πράγματα με υπερφυσικό τρόπο, μου φαίνεται, ότι η των όλων αγαθή Αίτια και πρόξενος μακρυλογίας είναι αλλά και βραχυλογίας και ταυτόχρονα ακατάληπτη, αφού δεν έχει ούτε λόγο, ούτε νόηση, επειδή υπερούσια βρίσκεται πάνω απ’ όλα, και μόνο σε όσους και τα ακάθαρτα και τα καθαρά υπερβαίνουν αποκαλύπτεται και φανερώνεται αληθινά, σε όσους υψώνονται πάνω απ’ όλες τις άγιες κορυφές, αφήνοντας πίσω τους και θείους φωτισμούς και ήχους και ουράνιους λόγους, για να εισέλθουν στο γνόφο, όπου πραγματικά βρίσκεται, καθώς λέγουν οι Γραφές, Αυτός που τα πάντα υπερβαίνει.
Έτσι, λοιπόν, ο θείος Μωϋσής, όχι μόνο προστάζεται να καθαριστεί αυτός πρώτος, αλλά και από τους ακάθαρτους να αποχωριστεί και μόνο υστέρα από αυτά ακούει την πολυφωνία των σαλπίγγων και βλέπει τα πολλά φώτα και τις αστραφτερές δέσμες των ακτίνων· ύστερα αποχωρίζεται από τους πολλούς και μαζί με τους εκλεγμένους ιερείς φθάνει στην άκρη των θείων αναβάσεων. Κι όμως, παρ’ όλα αυτά, δεν συναντά το Θεό, ούτε τον βλέπει (γιατί είναι αόρατος) αλλά μόνο τον τόπο όπου στάθηκε Εκείνος.
Και τόπος εδώ νομίζω σημαίνει, πως τα θεία και ακρότατα οράματα και νοήματα είναι κάποιοι θεωρητικοί λόγοι εκείνων όσα είναι υποταγμένα στον Υπέρτατο όλων, και με τα όποια φανερώνεται η πάνω από κάθε σύλληψη παρουσία Του, που επιφέρεται στα νοερά πέρατα των πανάγιων τόπων Του· και τότε (ο Μωϋσής) λυτρώνεται και από τα οράματα και από τα νοήματα και εισέρχεται στον όντως μυστικό γνόφο της αγνωσίας, όπου απαρνείται όλες τις γνωστικές αντιλήψεις και γνωρίζει τον υπέρφωτο και αόρατο και σε Αυτόν που τα πάντα υπερβαίνει παραδίνεται ολόκληρος, εγκαταλείποντας τον εαυτό του και τους άλλους, και ενωμένος γερά με τον παντελώς Άγνωστο, παύοντας την ενέργεια κάθε γνώσης και μη γνωρίζοντας τίποτε, φθάνει στην υπέρνοη γνώση.
Κεφ. Β΄(Πως πρέπει να ενωθούμε και να υμνήσουμε την αίτια των όλων, τον υπερβαίνοντα πάντα.)Και εμείς αυτόν τον υπέρφωτο γνόφο ευχόμαστε να γνωρίσουμε και να δούμε, χωρίς δράση και χωρίς γνώση, αυτόν πού είναι πάνω από θεάσεις και γνώσεις, αυτόν που δεν βλέπεται ούτε γνωρίζεται· γιατί αυτή είναι η πραγματική θέαση και η πραγματική γνώση, και έτσι υμνείται υπερούσια ο υπερούσιος με την αφαίρεση κάθε οντότητας, ενεργώντας όπως όταν φτιάχνουν ένα άγαλμα που είναι από φυσικού του τέτοιο, αφαιρώντας όλα όσα εμποδίζουν να φαίνεται καθαρά η κρυφή του όψη, και κάνοντας να φανεί με μόνη την αφαίρεση το κρυμμένο του κάλλος. Και νομίζω πως πρέπει να υμνήσουμε τις αναβάσεις (ανάβαση διά της αφαιρετικής ή αποφατικής οδού) αντίστροφα απ’ ότι την κατάβαση (καταφατική οδός)· αφού μάλιστα για εκείνη αρχίσαμε από τα υψηλότερα και περνώντας από τα μέσα κατεβήκαμε στα κατώτερα· εδώ όμως από τα κατώτερα θα ανέβουμε στα ανώτερα, αφαιρώντας τα πάντα, για να γνωρίσουμε ολοφάνερα την αγνωσία που από όλα τα γνωστά και τα όντα περικαλύπτεται, και να δούμε τον υπερούσιο εκείνο γνόφο, που κάθε ορατό φως τον αποκρύβει.
Κεφ. Γ΄(Ποιές είναι οι καταφατικές και ποιές οι αποφατικές θεολογίες.)Στις Θεολογικές Υποτυπώσεις υμνήσαμε τα κυριότερα σημεία της καταφατικής θεολογίας, δηλαδή πώς η θεία και αγαθή φύση αποκαλείται Ενική (ομοούσια) και πώς Τριαδική (τρισυπόστατη)· ποιες οι ιδιότητες του Πατρός, ποιές του Υιού· τί θέλει να δηλώσει η θεολογία που εκπορεύεται από το Άγιο Πνεύμα· πώς από τα βάθη του άϋλου και αμέριστου Αγαθού (Πατρός) βλάστησαν τα φώτα της αγαθότητας και πώς ο Πατήρ και τα άλλα Πρόσωπα καθαυτά και μεταξύ τους παραμένουν παντοτινά αχώριστα και αμετάβλητα· πώς ο υπερούσιος Ιησούς ουσιώνεται κατά την αληθινή ανθρώπινη φύση· και όσα άλλα υμνούνται στις Θεολογικές Υποτυπώσεις σύμφωνα και με των Γραφών τους λόγους.
Στο Περί θείων ονομάτων περιλαμβάνεται πώς ο Θεός λέγεται αγαθός και ων και ζωή και σοφία και δύναμη και όσα άλλα ανήκουν στη νοητή τάξη των θείων ονομάτων· και στη Συμβολική Θεολογία πώς μεταβαίνουμε από τις ονομασίες των αισθητών σε αυτές των θείων· τί λέμε θείες μορφές, τί θεία σχήματα και μέρη και όργανα, τί θείους τόπους και κόσμους, τί θυμούς και λύπες, τί οργή, τί μέθη και τί κραιπάλη, τί όρκους και τί κατάρες, τί ύπνους και τί εγρηγόρσεις και όσα άλλα αναφέρονται στους συμβολικούς και ιερούς θείους τύπους.
Και νομίζω πως κι εσύ θα είδες, ότι αυτά τα τελευταία απαιτούν πολύ περισσότερα λόγια από τα πρώτα γιατί οι Θεολογικές Υποτυπώσεις και η ανάπτυξη των Θείων ονομάτων είναι συντομότερα από την Συμβολική θεολογία. Επειδή όσο ψηλότερα ανεβαίνουμε, τόσο οι λόγοι που συνοψίζουν τα νοητά περικόπτονται· όπως ακριβώς και τώρα, όσο εισδύουμε στον υπέρνοο γνόφο, όχι μόνο λιγόλογοι γινόμαστε, αλλά χάνουμε εντελώς τη μιλιά μας και το νου μας. Και ενώ εκεί -σε εκείνες τις συγγραφές- ο λόγος όσο κατερχόταν από τα υψηλά στα χαμηλότερα τόσο και πλήθαινε, τώρα, που από κάτω υψώνεται και ανέρχεται, όσο προχωρεί η άνοδος συστέλλεται και στο τέλος της ανόδου σιγά και ολόκληρος ενώνεται με τον Άλεκτο.
Γιατί όμως λέμε ότι στις καταβάσεις (καταφατική οδός) αρχίζουμε από τα πρώτα ενώ στις αφαιρέσεις (αποφατική οδός) αρχίζουμε από τα τελευταία;
Επειδή μιλώντας καταφατικά και με ορισμούς δεν μπορούμε να ορίσουμε Εκείνο που ξεπερνά κάθε ορισμό παρά μιλώντας για τα συγγενικά με αυτό και τα πλησιέστερα. Για παράδειγμα: η ζωή και η αγαθότητα δεν είναι πλησιέστερα απ’ ό,τι ο αέρας και το λιθάρι; Όταν πάλι μιλούμε αποφατικά, για να μιλήσουμε γι’ Αυτό που ξεπερνά κάθε αφαίρεση, αρχίζουμε τις αφαιρέσεις από τα πιο μάκρυνα και άσχετα. Για παράδειγμα: πιο μακρινό και άσχετο δεν είναι να πούμε ότι δεν μεθάει και δεν οργίζεται απ’ όσο να πούμε ότι δεν λέγεται και δεν νοείται;
Κεφ. Δ΄
(Ότι δεν συγκαταλέγεται ανάμεσα στα αισθητά ο για την υπεροχή του Αίτιος παντός αισθητού.)Λέμε λοιπόν ότι η των πάντων Αιτία, που όλα τα υπερβαίνει, ούτε ουσία είναι, ούτε χωρίς ζωή, ούτε χωρίς λόγο, ούτε χωρίς νου, ούτε σώμα είναι· ούτε έχει σχήμα, ή είδος (μορφή) ή ποιότητα ή ποσότητα ή όγκο· ούτε βρίσκεται σε ορισμένο τόπο, ούτε βλέπεται ούτε έρχεται σε επαφή· ούτε αισθάνεται, ούτε γίνεται αισθητή, ούτε συγχύζεται, ούτε ταράζεται, ούτε ενοχλείται από υλικά πάθη· ούτε από αδυναμία υπόκειται σε πάθη των αισθήσεων, ούτε έχει ανάγκη από φως, ούτε παθαίνει αλλοίωση ή φθορά, ή μερισμό ή στέρηση ή ροή ούτε τίποτε άλλο απ’ όσα παθαίνουν τα αισθητά, ούτε είναι τίποτε από αυτά.
Κεφ.Ε΄
(Ότι δεν συγκαταλέγεται ανάμεσα στα νοητά ο για την υπεροχή του Αίτιος παντός νοητού.)Και ανερχόμενοι λέμε ότι, ούτε ψυχή είναι, ούτε νους· ούτε έχει φαντασία ή γνώμη ή λόγο ή νόηση· ούτε είναι λόγος, ούτε είναι νόηση· ούτε λέγεται, ούτε νοείται· ούτε είναι αριθμός ή τάξη ή μέγεθος ή σμικρότητα ή ισότητα ή ανισότητα ή ομοιότητα ή ανομοιότητα· ούτε στέκεται, ούτε κινείται, ούτε ησυχάζει, ούτε έχει δύναμη, ούτε είναι δύναμη, ούτε είναι φως· ούτε ζει, ούτε είναι ζωή ούτε είναι ουσία, ούτε είναι αιώνας, ούτε είναι χρόνος· ούτε νοητικά (γνωστικά) μπορεί να έχει κανείς επαφή μαζί της· ούτε είναι επιστήμη (γνώση) ούτε είναι αλήθεια ούτε είναι βασιλεία, ούτε είναι σοφία· ούτε είναι ένα ή ενότητα ή θεότητα ή αγαθότητα, ούτε είναι πνεύμα, όπως εμείς ξέρουμε· ούτε υιότητα, ούτε πατρότητα, ούτε τίποτα άλλο από όσα αφορούν εμάς ή κάποιο άλλο από τα γνωστά όντα· ούτε ανήκει στα μη όντα αλλά ούτε και στα όντα και ούτε τα όντα γνωρίζουν τί είναι (αυτή)· ούτε αυτή γνωρίζει με τη γνώση τι είναι τα όντα ούτε υπάρχει λόγος γι’ αυτήν, ούτε όνομα ούτε γνώση· ούτε είναι σκοτάδι, ούτε είναι φώς, ούτε πλάνη, ούτε αλήθεια’ ούτε μπορεί καθόλου να οριστεί με την κατάφαση ή την αφαίρεση· αλλά και όταν τα προερχόμενα από αυτήν προσθέτουμε (καταφατικά) ή αφαιρούμε (αποφατικά), σ’ αυτήν ούτε προσθέτουμε, ούτε αφαιρούμε τίποτε. Επειδή η τέλεια και ενιαία Αιτία των πάντων ξεπερνά κάθε ορισμό και κάθε πρόθεση και ξεπερνά κάθε αφαίρεση ή υπεροχή Εκείνου που απλά έχει αποδεσμευθεί από όλα και που τα πάντα υπερβαίνει.
Αγ. Διονυσίου Αρεοπαγίτου,
«Περί μυστικής Θεολογίας»,
Εκδ. Πολύτυπο, σ. 37-47
.jpg)
