Ωδή α .Χριστός γεννάται, δοξάσατεΧριστός εξ ουρανών, απαντήσατεΧριστός επί γης, υψώθητεάσατε τω Κυρίω πάσα η γηκαι εν ευφροσύνηανυμνήσατε, λαοί, ότι δεδόξασται.
Ο Χριστός γεννιέται δοξάστε Τον!Ο Χριστός κατεβαίνει από τους ουρανούςπροϋπαντήστε Τον!Ο Χριστός φανερώνεται πάνω στη γηυψωθείτε πάνω από τα γήινα!Δοξολογήστε τον Κύριο όλοι οι κάτοικοι της γηςκαι ανυμνήστε Τον με χαρά,τα διάφορα έθνη, γιατί ’ναι δοξασμένος.Ωδή γ .Τω προ των αιώνωνεκ Πατρός γεννηθέντι αρρεύστως Υιώκαι επ’ εσχάτων εκ Παρθένουσαρκωθέντι ασπόρωςΧριστώ τω Θεώ βοήσωμενΟ ανυψώσας το κέρας ημώνάγιος ει, Κυριε.
Στον Υιό που γεννήθηκε από τον Πατέρα απαθώς,προτού να υπάρξει χρόνος,και τελευταία σαρκώθηκεαπό την Παρθένο χωρίς ανδρικό σπέρμα,στον Χριστό και Θεό ας φωνάξουμε δυνατά:Συ, Κύριε, που μας δυνάμωσες και μας δόξασεςείσαι ο μόνος άγιος!Ωδή δ .Ραβδος εκ της ρίζης Ιεσσαίκαι άνθος εξ αυτής, Χριστέ,εκ της Παρθένου ανεβλάστησαςεξ όρους ο αινετόςκατασκίου δασέοςήλθες σαρκωθείς εξ απειράνδρουο άϋλος και Θεόςδόξα τη δυνάμει σου, Κυριε.
Χριστέ, βλάστησες από την Παρθένοσαν λουλούδι από το κλαδί,που προήλθε από τη ρίζα του Ιεσσαίο άυλος Θεός, τον οποίο υμνούν τα πάντα,ήρθες στον κόσμο, παίρνοντας σάρκα από την Παρθένοπου δεν γνώρισε άνδρα,σαν από πυκνόφυτο και σκιερό βουνό.Δόξα, λοιπόν, αρμόζει στη δύναμή Σου, Κύριε.Ωδή ε .Θεός ων ειρήνης,Πατήρ οικτιρμών,της μεγάλης Βουλής σου τον Άγγελονειρήνην παρεχόμενον απέστειλας ημίνόθεν θεογνωσίαςπρος φως οδηγηθέντες,εκ νυκτός ορθρίζοντεςδοξολογούμέν σε, Φιλάνθρωπε.
Κύριε, όντας Θεός της ειρήνηςκαι φιλεύσπλαχνος Πατέρας,μας έστειλες τον Αγγελιαφόρο της μεγάλης Βουλής σουγια να μας παρέχει την ειρήνη.Γι’ αυτό, Φιλάνθρωπε, κι εμείςπου οδηγηθήκαμε στο φως της θεογνωσίας,ξυπνώντας νωρίς μες στη νύχτα,Σε δοξολογούμε.Ωδή ς .Σπλάγχνων Ιωνάν έμβρυον απήμεσενενάλιος θηρ, οίον εδέξατοτη Παρθένω δεενοικήσας ο Λογος και σάρκα λαβώνδιελήλυθε φυλάξας αδιάφθορονης γαρ ουχ υπέστη ρεύσεως,την τεκούσαν κατέσχεν απήμαντον.
Το θαλάσσιο κήτος απέβαλε σαν έμβρυο τον Ιωνάαπό την κοιλιά του, όπως ακριβώς τον δέχτηκε.Αλλά και ο Λόγος του Θεού,που κατοίκησε κι έλαβε σώμα στην κοιλιά της Παρθένου,πέρασε μέσα απ’ αυτήν και την διατήρησε άθικτη.Διότι, καθώς δεν γεννήθηκε από ρεύση,διαφύλαξε αβλαβή αυτήν που τον γέννησε.Ωδή ζ .Οι παίδες ευσεβεία συντραφέντεςδυσσεβούς προστάγματος καταφρονήσαντες,πυρός απειλήν ουκ επτοήθησαν,αλλ’ εν μέσω της φλογός εστώτες έψαλλονΟ των πατέρων Θεός ευλογητός ει.
Οι τρεις νέοι που ανατράφηκαν με ευσέβειακαταφρόνησαν τη βλάσφημη διαταγήκαι δεν φοβήθηκαν την απειλή της φωτιάς.Αντίθετα, ευρισκόμενοι μες στο αναμμένο καμίνι, έψαλλαν:Ο Θεός των Πατέρων μας είσαι δοξασμένος!Ωδή η .Θαύματος υπερφυούς η δροσοβόλοςεξεικόνισε κάμινος τύπονου γαρ ους εδέξατο φλέγει νέους,ως ουδέ πυρ της θεότητοςΠαρθένου ην υπέδη νηδύν.Διο ανυμνούντες αναμέλψωμενευλογείτω η κτίσις πάσα τον Κυριον,και υπερυψούτω εις πάντας τους αιώνας.
Το καμίνι που εξέπεμπε δροσιά ήταν τύποςπου προεικόνιζε ένα παράδοξο θαύμα.Διότι όπως αυτό δεν έκαψε τους νέους που δέχτηκε μέσα του,έτσι δεν έκαψε το πυρ της Θεότητοςτην κοιλία της Παρθένου στην οποία εισήλθε.Γι’ αυτό κι εμείς ας ψάλουμε με ύμνους:Ολάκερη η κτίση ας δοξάζει τον Κύριοκι ας τον υπερυψώνει σε όλους τους αιώνες.Ωδή θ .Μυστήριον ξένον ορώ και παράδοξον!ουρανόν το σπήλαιονθρόνον χερουβικόν την Παρθένοντην φάτνην χωρίον,εν ω ανεκλίθη ο αχώρητος,Χριστός ο Θεός,ον ανυμνούντες μεγαλύνομεν.
Βλέπω ένα γεγονός μυστηριώδες, εκπληκτικό και θαυμαστό!Το σπήλαιο της Βηθλεέμ να γίνεται ουρανό,η Παρθένος Μαρία χερουβικός θρόνος.Και η φάτνη του σπηλαίου ο τόπος,όπου ξάπλωσε αυτός που τίποτε στον κόσμο δεν μπορείνα τον χωρέσει,δηλαδή ο Χριστός και Θεός,τον οποίο οι πιστοί υμνολογώντας μεγαλύνουμε.
Αυτή την περίοδο ψάλλονται στον όρθρο οι Καταβασίες των Χριστουγέννων. Πρόκειται για μελωδικούς ύμνους, μοναδικού κάλλους και κατ’εξοχήν της Εορτής των Χριστουγέννων!Κατά την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου το εκκλησιαστικό τυπικό προβλέπει να ψάλλονται στην ακολουθία του Όρθρου οι Καταβασίες των Χριστουγέννων. Καταβασίες είναι οι ειρμοί των εννέα ωδών των κανόνων που επαναλαμβάνονται στο τέλος κάθε ωδής και ψάλλονται με ιδιαίτερη έμφαση, αργά και κατανυκτικά. Τότε οι ειρμοί ονομάζονται Καταβασίες, γιατί οι ψάλτες από ιδιαίτερο σεβασμό κατεβαίνουν από τα στασίδια τους, για να τις ψάλλουν.Οι ωραιότατες καταβασίες των Χριστουγέννων «Χριστός γεννάται…», που προέρχονται από τον πεζό κανόνα του ι. Κοσμά, ψάλλονται από τις 21 Νοεμβρίου μέχρι τις 24 Δεκεμβρίου. Την 25η Δεκεμβρίου, ημέρα της εορτής -όπως και κατά την απόδοση της εορτής, 31 Δεκεμβρίου-, οι καταβασίες είναι διπλές: αυτές δηλαδή του πεζού κανόνος και οι ιαμβικές «Έσωσε λαόν…». Από την 26η μέχρι και την 30η Δεκεμβρίου ψάλλονται μόνο οι ιαμβικές.
του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Νέας Σμύρνης κ.Συμεών, από το βιβλίο του Αφθαρσίας πηγή: Καταβασίες Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών, Κείμενο - μετάφραση - σχόλια (Αθήνα: Εν πλω, 2009), σσ. 127-146
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου