ΑΓΙΑ ΦΙΛΟΘΕΗ Η ΑΘΗΝΑΙΑ

ΑΓΙΑ ΦΙΛΟΘΕΗ Η ΑΘΗΝΑΙΑ

Η ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ - ΕΔΩ 

Το λαμπρό αυτό άστρο της ευσεβείας ανέτειλε τα σκοτεινά χρόνια της Τουρκοκρατίας για να σκορπίσει τη θεία ευσπλαχνία στον σκλαβωμένο λαό της Αθήνας και να φέρει στην ευθεία οδό της αρετής πλήθος ψυχών που κινδύνευαν.

Η κατά κόσμον σεμνή κόρη Ρηγούλα (ή Ρεβούλα) Μπενιζέλου, γεννήθηκε το 1528 από την αρχοντική και πλούσια οικογένεια των Μπενιζέλων. Οι γονείς της, Άγγελος Μπενιζέλος και Συρίγη Παλαιολογίνα, με καταγωγή από το Βυζάντιο, με τον ερχομό της κορούλας τους έλαβαν ανείπωτη ουράνια χαρά γιατί η γέννησή της ήρθε σαν χειροπιαστή απάντηση στις μακροχρόνιες και καρτερικές προσευχές τους, κυρίως της μητέρας της. Από νεαρή ηλικία η αγαθή παιδούλα επέδειξε θαυμαστή κλίση προς τον ασκητικό βίο, την ησυχία και την προσευχή. Νύφη πολύφερνη και περιζήτητη, νυμφεύθηκε παρά τη θέλησή της σε ηλικία δώδεκα ετών με έναν σκληρό και βίαιο άνδρα, τα άγρια ξεσπάσματα και την κακομεταχείριση του οποίου υπέμενε καρτερικά, προσευχόμενη για τη μεταστροφή του. Μετά από τρία χρόνια, ελευθερώθηκε από τους δεσμούς του γάμου με τον θάνατο του τυραννικού αυτού συζύγου και, αντιστεκόμενη σε όλες τις πιέσεις να παντρευτεί για δεύτερη φορά, αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στον Κύριο με νηστεία και προσευχή, παραμένοντας ωστόσο στο πατρικό της σπίτι. Όταν πέθαναν οι γονείς της, δέκα χρόνια αργότερα, χρησιμοποίησε τη μεγάλη περιουσία της για την ίδρυση μιας μονής εις τιμήν του Αποστόλου Ανδρέα, ο οποίος της ανέθεσε την αποστολή αυτή σε ένα αποκαλυπτικό όραμα. Το μοναστήρι αυτό βρισκόταν στη θέση του σημερινού μητροπολιτικού ναού της Αθήνας. Δεν έκτισε μόνο κελλιά και ό,τι είναι αναγκαίο για τη λειτουργία ενός μοναστηριού, αλλά ίδρυσε επίσης κοντά και μια ολόκληρη σειρά φιλανθρωπικών ιδρυμάτων: νοσοκομείο, πτωχοκομείο και γηροκομείο, διάφορα άλλα εργαστήρια και κυρίως σχολεία στα οποία τα παιδιά της Αθήνας μπορούσαν να λάβουν χριστιανική μόρφωση. Προίκισε εξάλλου το καθίδρυμά της με κτήματα και μετόχια για να του εξασφαλίσει πόρους και να μοιράζει γενναιόδωρα ελεημοσύνες, έτσι ώστε η μονή της αγίας Φιλοθέης έγινε σύντομα για την Αθήνα πηγή θείων ευλογιών, λιμένας καταφυγής των θλιβομένων και εστία όπου μπορούσε να αναζωπυρωθεί η παράδοση του Ελληνικού λαού.

Μόλις αποπερατώθηκαν τα πρώτα κτίρια, η μακαρία ενεδύθη πρώτη το μοναχικό Σχήμα, με το όνομα Φιλοθέη, μαζί με τις υπηρέτριές της και πολλά νέα κορίτσια της αριστοκρατίας, αλλά και ταπεινής καταγωγής, που είχαν απαρνηθεί τα απατηλά θέλγητρα της κοσμικής ζωής για να ακολουθήσουν υπό την καθοδήγησή της τη στενή οδό που οδηγεί στη Βασιλεία των Ουρανών (πρβλ. Ματθ. 7, 13-14). Όλες οι αδελφές, με κοινό φρόνημα, αγωνίζονταν να μιμηθούν τις αρετές της πνευματικής τους μητέρας, η οποία δεν είχε τον όμοιό της στην αγάπη και τη συμπόνια προς τους φτωχούς και τους αρρώστους που επισκεπτόταν και φρόντιζε η ίδια. Μοίραζε αλογάριαστα ελεημοσύνες, σε σημείο που κάποτε η μονή βρέθηκε σε εσχάτη ανάγκη και ορισμένες αδελφές άρχισαν να παραπονιούνται και να δυσανασχετούν εναντίον της αγίας. Η Φιλοθέη τότε τις προέτρεψε να κάνουν υπομονή και να αναζητούν πρώτα απ’ όλα τη Βασιλεία των Ουρανών (πρβλ. Ματθ. 6, 33). Και πράγματι, λίγες ημέρες αργότερα, δυο ευγενείς έκαναν μια σημαντική δωρεά που έσωσε το μοναστήρι από τη σιτοδεία.

Ελαυνόμενη από πίστη και συμπόνια, η οσία Φιλοθέη είχε προσφέρει άσυλο στο μοναστήρι, περιφρονώντας τους κινδύνους για αντίποινα, σε ορισμένους αιχμαλώτους χριστιανούς που είχαν δραπετεύσει από τους κυρίους τους για να διαφυλάξουν την πίστη και την αρετή τους. Αυτό στάθηκε η ευκαιρία για τους Τούρκους να περικυκλώσουν τη μονή, να πέσουν σαν άγρια θηρία πάνω στην αγία που ήταν άρρωστη και να τη σύρουν με σκληρότητα μπροστά στον δικαστή, ο οποίος την έριξε σε μια σκοτεινή φυλακή. Την κάλεσαν επιτακτικά και βάναυσα να αρνηθεί τον Χριστό ή να θανατωθεί· ομολόγησε τότε με απερίγραπτη χαρά ότι ο βαθύτερος πόθος της ήταν ακριβώς να ολοκληρώσει το μαρτύριό της για την αγάπη του Χριστού. Δεν ήταν όμως τούτο το θέλημα του Θεού· και χάρις στην επέμβαση των Ελλήνων προκρίτων της πόλεως, αφέθηκε ελεύθερη. Ενδυναμωμένη από τη δοκιμασία αυτή, διπλασίασε έκτοτε τον ζήλο της στα αποστολικά της έργα, στη φιλάδελφη διακονία και στους ασκητικούς της κόπους. Φθάνοντας στην εν Χριστώ τελειότητα, έλαβε τη χάρη των θαυμάτων και ιάσεων και προσείλκυσε κοντά της όλο και περισσότερες μαθήτριες, σε σημείο που χρειάστηκε να ιδρύσει νέο μοναστήρι, κοντά στο οποίο βρισκόταν ένα μικρό σπήλαιο, όπου η αγία αρεσκόταν να αποσύρεται για να προσεύχεται.

Η ακτινοβολία της στον λαό προκάλεσε το μίσος των Τούρκων, οι οποίοι κατέφθασαν στη νέα μονή κατά τη διάρκεια της αγρυπνίας επί τη εορτή του αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου [3 Οκτ.] και κακοποίησαν τόσο απάνθρωπα την αγία, κτυπώντας την με ραβδιά, ώστε την άφησαν αιμόφυρτη και ημιθανή στο χώμα. Η οσία Φιλοθέη υπόμεινε τις αλγηνές συνέπειες των πολλαπλών τραυμάτων της με θαυμαστή καρτερία και παρέδωσε στον Κύριο τη μαρτυρική ψυχή της στις 19 Φεβρουαρίου 1589.

Είκοσι μόλις ημέρες αργότερα, ο τάφος της άρχισε να αναδίδει μια θαυμάσια ευωδία και το τίμιο λείψανό της, που τιμάται σήμερα στον καθεδρικό ναό των Αθηνών, παρέμεινε άφθορο εις δόξαν Θεού και παραμυθία του χριστιανικού πληρώματος. Πολύ λίγα χρόνια αργότερα, έγινε η επίσημη αναγνώριση του θεοχαρίτωτου βίου της και η αγιοκατάταξή της κατά τη δεύτερη πατριαρχεία του τότε Οικουμενικού Πατριάρχη Ματθαίου Β΄ (1595-1600). Με έγγραφο της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος (11 Μαρτίου 1953) ορίζεται να επιτελείται πάνδημη η μνήμη της στις 19 Φεβρουαρίου. Το σκήνωμα της αγίας, αρχικά ήταν καλά κρυμμένο και βρισκόταν μέσα στο αρχοντικό των Μπενιζέλων, μέχρι να παραδοθεί στις αρχές του 20ου αιώνα στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών, η οποία και το μετέφερε μέσα σε ασημένια λάρνακα στον Μητροπολιτικό Ναό των Αθηνών, όπου φυλάσσεται και τιμάται με κάθε επίσημη λαμπρότητα. Τμήμα του ιερού λειψάνου της βρίσκεται επίσης και στον Ναό της Αγίας Φιλοθέης, στο ομώνυμο προάστιο.

Το αρχοντικό της οικογένειας των Μπενιζέλων, στην οδό Αδριανού 96, στην Πλάκα, βρίσκεται κάτω από την Ακρόπολη. Πρόκειται για ένα μοναδικό σωζόμενο δείγμα αρχοντικής κατοικίας των μεταβυζαντινών χρόνων για την περιοχή της Αθήνας, ήδη από το 16ο–17ο αιώνα. Ανακαινισμένος μουσειακός χώρος σήμερα το πατρικό της οσιομάρτυρος Φιλοθέης, περιβάλλεται με έναν ψηλό και προσεγμένο μαντρότοιχο, χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής της εποχής, με το ισόγειό του, διαμορφωμένο ως στοά, να μοιάζει προέκταση μιας πλακόστρωτης αυλής στολισμένης με μουριές, νεραντζιές και κλήματα, με το κατώι και τους σκιερούς βοηθητικούς του χώρους, με τα μαγειρεία, τα κελάρια και τα μεγάλα πιθάρια που μαρτυρούν πλούτο και αφθονία αγαθών, με το χαγιάτι του και τα μεγάλα παράθυρα, με τους φεγγίτες και τους ημιυπαίθριους χώρους του, συγκεντρώνει στις μέρες μας πλήθος επισκεπτών αλλά και ευλαβών προσκυνητών, εμπνέοντας στις καρδιές όλων τον σεβασμό, το δέος, τη δέηση, την πίστη και τη μεγάλη αγάπη προς την οσιομαρτυρική μορφή και το εθναποστολικό έργο της Αγίας Φιλοθέης.