Αὐτὸ εἶναι τὸ εὐαγγέλιο τῆς ὀγδόης ἡμέρας, πέρα ἀπὸ τὴν ἱστορία. Ἀλλὰ αὐτὴ ἡ ἔκρηξι τοῦ φωτὸς καὶ τῆς ἀγαλλιάσεως κυοφορεῖται μέσα στὸ ἦθος, στὴ σεμνότητα καὶ στὸ πένθος τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς.

 

Ἐρ.: Εἴπατε, ἐπίσης, ὅτι ὁ Χριστὸς σταυρώθηκε μέσα στὴν ἱστορία, ἀλλὰ τὸ γεγονὸς αὐτὸ εἶναι διαχρονικό, πέρα ἀπὸ τὸν χρόνο καὶ τὸν χῶρο. Εἴπατε ἀκόμη ὅτι κανένας δὲν εἶναι ἀθῶος, ἑπομένως ὅλοι συμμετέχουμε στὴ σταύρωσι. Μπορεῖτε νὰ μᾶς δώσετε συγκεκριμένα πῶς Τὸν σταυρώνομε σήμερα; 

Ἀπ.: Ἐσὺ δὲν ξέρεις; ∆ὲν ξέρεις καθόλου; 

Ἐρ: Ἁπλῶς, τὸ σκέφτηκα. 

Ἀπ.: Λίγο; Ἔ, Φθάνει αὐτό.  

Πῶς λέμε στὴν ἀκολουθία τῆς θείας Μεταλήψεως: "Ἅπαξ ἑαυτόν τε προσάξας... ἀεὶ σφαγιάζεται ἁγιάζων τοὺς μετέχοντας"; Εἴτε αὐτὸ τὸ ἅπαξ τῆς θυσίας τοῦ Κυρίου φανερώνεται ὡς ἀεὶ μέσα στὴν ἱστορία, καὶ αὐτὰ ὅλα, αὐτὰ ποὺ εἶπα, πρέπει νὰ τὰ πάρη κανεὶς πῶς τὰ ἐννοεῖ ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Γιατὶ καὶ αὐτὸ ποὺ λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅτι ὁ Χριστὸς ἦρθε νὰ σώση ἁμαρτωλοὺς "ὧν πρῶτός εἰμι ἐγώ", θὰ σοῦ πῆ ὁ ἄλλος, ἂν τὸ ἐξετάση ἔτσι νομικιστικά: "Γιατί εἶναι ὁ πρῶτος; Ὑπάρχουν καὶ ἄλλοι ποὺ κάναν μεγαλύτερα ἁμαρτήματα". Μά, δὲν εἶναι ἔτσι. Αὐτός, ἐπειδὴ εἶδε τὴν ἀλήθεια, ἔνοιωσε τὸν ἑαυτό του πρῶτο τῶν ἁμαρτωλῶν. Καὶ λέει ὁ Ἀββᾶς Ἰσαὰκ ὁ Σῦρος ὅτι ἀληθῶς, ἀληθινὰ καθαρὸς στὴν καρδία εἶναι αὐτὸς γιὰ τὸν ὁποῖο ὅλοι εἶναι καθαροί, καὶ δὲν ὑπάρχει κανεὶς ἀκάθαρτος καὶ κανεὶς βέβηλος. Ὁπότε, βλέπετε ὅτι δὲν λέει ὅτι ἀληθινὰ καθαρὸς στὴν καρδιὰ εἶναι αὐτὸς ὁ ὁποῖος κάνει τὸ α, καὶ τὸ β καὶ τὸ γ, ἀλλὰ ἐκεῖνος - βλέπετε τὸ συμπέρασμα - ποὺ ἔχει φτάσει σὲ τέτοια συντριβή, σὲ τέτοια αἴσθησι τῆς δικῆς του ἀδυναμίας, καὶ τῆς μεγαλοσύνης καὶ τοῦ μεγαλείου τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, ποὺ τὰ πάντα σβήστηκαν, καὶ τοὺς θεωρεῖ ὅλους Ἁγίους. Ὅλοι εἶναι καλοί, λέει, καὶ μετὰ δακρύων προσεύχεται ὑπὲρ ὅλης τῆς δημιουργίας καὶ ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν τῆς ἀληθείας καὶ ὑπὲρ τοῦ ἰδίου τοῦ δαίμονος. Ὁπότε, βλέπετε ὅτι μπορεῖ μέσα στὴν Ἐκκλησία ν᾿ ἀνάψη μιὰ τέτοια ὑψικάμινος ἀγάπης καὶ στοργῆς καὶ ἐλεημοσύνης μέσα στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ νὰ κατακαίωνται τὰ πάντα· καὶ νὰ εἶναι ἤδη αὐτὸς ἀπὸ τώρα μέσα στὸν Παράδεισο. Ὄχι κατὰ φαντασίαν, ἀλλὰ ἔργῳ καὶ ἀληθείᾳ. Γι’ αὐτό, δὲν μ' ἀρέσει ὁ ἐντοπισμός, ποὺ λέει ὁ Κύριος: "Μὴ σᾶς ποῦν ἐδῶ ἢ ἐκεῖ". Ἂν σᾶς ποῦν ἐδῶ, ἐν τῷ Ἁγίῳ Ὄρει, μὴν πιστεύσητε, οὔτε - ξέρω καὶ ᾿γὼ - ἐκεῖ, ἀλλὰ "ὅπου τὸ πτῶμα, ἐκεῖ συναχθήσονται καὶ οἱ ἀετοί". Ἡ ταπείνωσι εἶναι, καὶ ἡ ἑκούσια ἀποδοχή. Ὅπως ὁ Κύριος εἶναι ὁ "ῥαπισθεὶς ὑπὲρ γένους ἀνθρώπων καὶ μὴ ὀργισθείς". Καὶ αὐτὸ ποὺ λέει ὁ Προφήτης Ἠσαΐας, "ἄνθρωπος ἐν πληγῇ ὢν καὶ εἰδὼς φέρειν μαλακίαν", ποὺ ξέρει νὰ ὑποφέρη τὸν πόνο. Ἐμεῖς δὲν ξέρομε. Μετά, κάτι ἄλλο, ποὺ λέει ὁ Μεσσίας διὰ στόματος Προφήτου Ἠσαΐου: "Ὅταν ἔρχεται ἡ ὥρα Του, ὁ Προφήτης, ὁ Μεσσίας, λέει, ὁ Κύριος λέει διὰ τοῦ Προφήτου Του: Ἐγὼ οὐκ ἀπειθῶ οὐδὲ ἀντιλέγω. Τὸν νῶτον μου ἔδωκα εἰς μάστιγας, τὰς δὲ σιαγόνας μου εἰς ραπίσματα". Αὐτὸ τὸ "οὐκ ἀπειθῶ οὐδὲ ἀντιλέγω", ἂν ἔρθη ἡ ὥρα μας νὰ περάσουμε σ᾿ αὐτὴ τὴν κατάστασι, στὸ νὰ ποῦμε νὰ γίνη τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀπειθοῦμε καὶ ἀντιλέγομε, καὶ δὲν γίνεται τίποτα. Ἂν μποροῦμε νὰ φτάσουμε σ᾿ αὐτὸ τὸ "οὐκ ἀπειθῶ οὐδὲ ἀντιλέγω, χτυπᾶτε ὅλοι", κάτι γίνεται. Καὶ αὐτοὶ ποὺ χτυποῦν καὶ αὐτοὶ ποὺ δὲν χτυποῦν, ὅλοι βοηθοῦν στὸ νὰ ἔρθη ἡ μία βασιλεία, ἡ ὁποία σώζει ὅλους. Γι’ αὐτό, λέμε τὸ ἑξῆς: ὅτι, κατ' ἀρχήν, ἐγὼ αἰσθάνομαι ἄσχημα τὴ στιγμὴ ποὺ σᾶς μιλῶ γι' αὐτὰ τὰ πράγματα. Τί θὰ μὲ ἀνέπαυε; Θὰ μ᾿ ἀνέπαυε νἄμασταν μέσα σὲ μιὰ ἐκκλησία - νὰ μὴν πῶ, στὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅπου δὲν πᾶνε ὅλοι - νἆναι μεγάλη, νἆναι χτισμένη Ὀρθόδοξα, ἁγιογραφημένη Ὀρθόδοξα, καὶ ν' ἀρχίση, τὸ "Ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζει τὸ πνεῦμα μου πρὸς σέ, ὁ Θεός" καὶ νὰ ἀκούσωμε τὸ Ἀλληλούϊα, μόνο τὸ Ἀλληλούϊα. Καὶ "Ἰδοὺ ὁ νυμφίος ἔρχεται" τρεῖς φορὲς καὶ τὸ Ἀλληλούϊα τέσσερις καὶ τέσσερις, ὀχτὼ φορές, καὶ νὰ προχωρήσουμε παρὰ κάτω: "Τὰ πάθη τὰ σεπτὰ ἡ παροῦσα ἡμέρα, ὡς φῶτα σωστικὰ ἀνατέλλει τῷ κόσμῳ". Καὶ τότε τί γίνεται; νὰ μείνη ὁ καθένας σας μόνος, ὄχι κάτω ἀπὸ τὸν βομβαρδισμὸ τῶν δικῶν μου λέξεων, ἀλλὰ τὸν βομβαρδισμὸ τῆς Χάριτος. Ἡ ὕλη εἶναι ἔμπλεως τῆς θείας χάριτος, λέει ὁ Ἰωάννης ὁ ∆αμασκηνός. Καὶ τὴν πρώτη Κυριακή, τῆς Ὀρθοδοξίας, ποὺ εἶναι Κυριακὴ τῆς ἀναστηλώσεως τῶν εἰκόνων, λέγεται: "Ὁ ἀπερίγραπτος Λόγος τοῦ Πατρός, ἐκ σοῦ Θεοτόκε περιεγράφη σαρκούμενος, καὶ τὴν ῥυπωθεῖσαν εἰκόνα εἰς τὸ ἀρχαῖον ἀναμορφώσας, τῷ θείῳ κάλλει συγκατέμιξεν. Ἀλλ' ὁμολογοῦντες τὴν σωτηρίαν, ἔργῳ καὶ λόγῳ, ταύτην ἀνιστοροῦμεν" . Συγκατέμιξεν τῷ θείῳ κάλλει. Καὶ τὸ θεῖο κάλλος εἶναι ἡ χάρις ἡ ἄκτιστη, εἶναι ἡ Θεότης. Κι ἕνας πληγωμένος, κι ἕνας βασανισμένος, δέχεται αὐτὴ τὴν παρηγοριὰ τοῦ θείου κάλλους, ποὺ ἔρχεται ἀπὸ τὸ μέλος, ποὺ ἔρχεται ἀπὸ τὴν εἰκόνα, ποὺ ἔρχεται ἀπὸ τὴν ποίησι, ποὺ ἔρχεται ἀπὸ τὴν ὕλη τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ γι' αὐτό, ἐὰν τυχὸν ἡ ὁρολογία ἡ δική μου φάνηκε εἰδικευμένη, δὲν μ' ἀρέσει ἡ εἰδίκευσι. Πῶς λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης, "ἔξω τῆς πύλης, ἔξω τῶν τειχῶν, ἔξω τῆς πόλεως"; Καὶ ὁ Χριστὸς καὶ ἡ χάρι Του εἶναι ἔξω ἀπὸ ὁρολογίες εἰδικῶν καὶ ἐξειδικεύσεων. Εἶναι μιὰ χάρις, ἕνα θεῖο κάλλος, τὸ ὁποῖο συγκαταμιγνύεται μὲ τὴν ὕπαρξί μας. Καὶ βλέπετε ὅτι τὴ σωτηρία τὴ νοιώθουμε καὶ τὴ ζοῦμε στὴν Ὀρθοδοξία ὡς θεῖον κάλλος, ὄχι ὡς δικαίωσι νομική. Γι' αὐτό, βλέπετε, στὸ τέλος, τὸ γλεντᾶμε. Ἁπλῶς, δὲν κάνομε τίποτα καὶ χαιρόμαστε. Καὶ εἶναι νὰ χαρῆ ὅλος ὁ κόσμος. Καὶ πρέπει νὰ χαρῆ ὅλος ὁ κόσμος. Κι αὐτὸ ποὺ λέει ὁ ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος: "Θεέ μου, σῶσε τοὺς ἀδελφούς μου, καὶ σῶσε τους ὅλους. Κι ἂν τυχὸν δὲν τοὺς σώσης, δὲν θέλω οὔτε κι ἐμένα νὰ σώσης, γιατὶ δὲν ξέρω τί σημαίνει Παράδεισος, χωρὶς τοὺς ἀδελφούς μου". Καὶ αὐτὸ ποὺ λέμε τὴν Κυριακὴ τοῦ Πάσχα: "Πάντες ἀπολαύσατε τοῦ συμποσίου τῆς πίστεως, μηδεὶς ἐξέλθῃ πεινῶν, μηδεὶς θρηνείτω πενίαν, μηδεὶς θρηνείτω πταίσματα, συγγνώμη γὰρ ἐκ τοῦ τάφου ἀνέτειλε". Ὅλοι, "νηστεύσαντες καὶ μὴ νηστεύσαντες, εὐφράνθητε σήμερον". Αὐτὸ εἶναι τὸ εὐαγγέλιο τῆς ὀγδόης ἡμέρας, πέρα ἀπὸ τὴν ἱστορία. Ἀλλὰ αὐτὴ ἡ ἔκρηξι τοῦ φωτὸς καὶ τῆς ἀγαλλιάσεως κυοφορεῖται μέσα στὸ ἦθος, στὴ σεμνότητα καὶ στὸ πένθος τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς. Κι ἔτσι, δὲν μιλοῦμε γιὰ Ἅγιον Ὄρος καὶ γιὰ μὴ Ἅγιον Ὄρος, γιὰ κοσμικοὺς καὶ γιὰ λαϊκούς, γιὰ ζωγραφική, γιὰ φιλοσοφία, χωριστά. Ὅλα περιχωροῦνται, ὅλα συλλειτουργοῦν καὶ ὅλα γεμίζουν ἀπὸ τὸν θεῖο γλυκασμὸ τοῦ οὐρανίου κάλλους καὶ τῆς ἀναπαύσεως ποὺ ἔχουμε ἀνάγκη· καὶ γι᾿ αὐτό, λέει καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: "Πᾶσα ἡ κτίσις συστενάζει καὶ συνωδίνει" καὶ περιμένει τὴν ἐλευθερίαν της, τὴν ἀπελευθέρωσί της ἀπὸ τὰ ἐλευθερωμένα τέκνα τοῦ Θεοῦ. 

∆ὲν ξέρω, μήπως κουράστηκε ὁ κόσμος

 

Αρχ. Βασίλειος Γοντικάκης, 

Προηγούμενος Ιεράς Μονής Ιβήρων 

Αγίου Όρους