Διονύσιος Αλεξανδρείας
Μου έγραψες, πιστότατε και λογιότατε γιε μου, ρωτώντας ποια ώρα πρέπει να λήγει η νηστεία την ημέρα του Πάσχα. Λες ότι μερικοί από τους αδελφούς υποστηρίζουν πως αυτό πρέπει να γίνεται τα ξημερώματα, όταν λαλούν οι πετεινοί, ενώ άλλοι λένε ότι πρέπει να γίνεται από το βράδυ. Οι αδελφοί στη Ρώμη, όπως λένε, περιμένουν τον πετεινό, ενώ για τους εδώ αδελφούς έλεγες ότι το κάνουν νωρίτερα. Ζητάς να τεθεί ένας ακριβής κανόνας και μια πολύ συγκεκριμένη ώρα, πράγμα που είναι δύσκολο και επισφαλές.Το ότι πρέπει να αρχίζουμε τη γιορτή και τη χαρά μετά τον χρόνο της Ανάστασης του Κυρίου μας, ταπεινώνοντας τις ψυχές μας με τις νηστείες μέχρι εκείνη τη στιγμή, είναι κάτι που όλοι ομολογούν. Έχοντας κατανοήσει σωστά όσα μου έγραψες και έχοντας μελετήσει τους θείους Ευαγγελιστές, αντιλαμβάνεσαι ότι δεν υπάρχει στα Ευαγγέλια ακριβής αναφορά για την ώρα που αναστήθηκε. Οι Ευαγγελιστές, πράγματι, κατέγραψαν με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορετικούς χρόνους την επίσκεψη στο μνημείο, αλλά όλοι ανέφεραν ότι βρήκαν τον Κύριο ήδη αναστημένο. Ο Ματθαίος λέει «αργά το Σάββατο», ο Ιωάννης γράφει «νωρίς το πρωί, ενώ ήταν ακόμη σκοτάδι», ο Λουκάς «πολύ πρωί, βαθιά χαράματα» και ο Μάρκος «πολύ πρωί, μόλις ανέτειλε ο ήλιος». Κανείς δεν δήλωσε με σαφήνεια πότε ακριβώς αναστήθηκε. Ωστόσο, είναι ομολογημένο ότι από αργά το Σάββατο, καθώς ξημέρωνε η πρώτη ημέρα της εβδομάδας (Κυριακή), μέχρι την ανατολή του ηλίου της Κυριακής, όσοι πήγαν στο μνημείο δεν τον βρήκαν πλέον εκεί.Ας μη θεωρήσουμε ότι οι Ευαγγελιστές διαφωνούν ή αντιφάσκουν μεταξύ τους. Ακόμα κι αν φαίνεται να υπάρχει κάποια μικρή ασάφεια στο ζήτημα, όλοι συμφωνούν ότι εκείνη τη νύχτα ανέτειλε το φως του κόσμου, ο Κύριός μας, απλώς διαφέρουν ως προς την ακριβή ώρα. Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, με καλή διάθεση και πίστη να εναρμονίσουμε τα λεγόμενά τους.Αυτό που αναφέρει ο Ματθαίος έχει ως εξής: «Αργά το Σάββατο, καθώς ξημέρωνε η πρώτη ημέρα της εβδομάδας, ήρθε η Μαρία η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία να δουν τον τάφο. Και ιδού, έγινε μεγάλος σεισμός, γιατί Άγγελος Κυρίου κατέβηκε από τον ουρανό, πλησίασε, κύλησε την πέτρα από την είσοδο του μνημείου και κάθισε πάνω της. Η όψη του ήταν σαν αστραπή και το ένδυμά του λευκό σαν χιόνι. Από τον φόβο τους, οι φρουροί ταράχτηκαν και έγιναν σαν νεκροί. Ο Άγγελος απευθύνθηκε στις γυναίκες λέγοντας: "Μη φοβάστε εσείς, γιατί ξέρω ότι ζητάτε τον Ιησού τον εσταυρωμένο. Δεν είναι εδώ, αναστήθηκε, όπως είχε πει." Αυτό το «αργά» (ὀψέ), μερικοί θα το εκλάβουν, σύμφωνα με τη συνηθισμένη σημασία της λέξης, ως το βράδυ του Σαββάτου. Άλλοι όμως, ερμηνεύοντάς το βαθύτερα, θα πουν ότι δεν σημαίνει το βράδυ, αλλά προχωρημένη νύχτα, δηλώνοντας βραδύτητα και μεγάλο χρονικό διάστημα. Και για να δείξει ότι εννοεί νύχτα και όχι βράδυ, πρόσθεσε «καθώς ξημέρωνε η πρώτη ημέρα της εβδομάδας». Και ήρθαν, όχι για να φέρουν αρώματα όπως λένε οι άλλοι, αλλά για να δουν τον τάφο, και βρήκαν ότι είχε γίνει ο σεισμός και ο Άγγελος καθόταν πάνω στην πέτρα, και άκουσαν από αυτόν: «Δεν είναι εδώ, αναστήθηκε».Ομοίως ο Ιωάννης λέει: «Την πρώτη ημέρα της εβδομάδας, η Μαρία η Μαγδαληνή ήρθε στο μνημείο νωρίς το πρωί, ενώ ήταν ακόμη σκοτάδι, και είδε την πέτρα σηκωμένη από το μνημείο». Σύμφωνα με αυτόν, είχε έρθει ενώ ήταν ακόμη σκοτάδι.Ο Λουκάς λέει: «Το Σάββατο αναπαύθηκαν σύμφωνα με την εντολή. Την πρώτη ημέρα της εβδομάδας, πολύ πρωί, βαθιά χαράματα, ήρθαν στο μνημείο, φέρνοντας τα αρώματα που είχαν ετοιμάσει. Βρήκαν την πέτρα κυλισμένη από το μνημείο». Τα «βαθιά χαράματα» (ὄρθρου βαθέος) πιθανόν υποδηλώνουν την αυγή που μόλις χάραζε την Κυριακή, επειδή είχε ήδη περάσει ολόκληρο το Σάββατο μαζί με τη νύχτα που ακολούθησε και άρχιζε μια άλλη ημέρα, όταν ήρθαν φέρνοντας τα αρώματα και τα μύρα. Από αυτό γίνεται φανερό ότι είχε αναστηθεί πολύ νωρίτερα.Σε αυτό συμφωνεί και ο Μάρκος, λέγοντας: «Αγόρασαν αρώματα για να έρθουν να τον αλείψουν. Και πολύ πρωί, την πρώτη ημέρα της εβδομάδας, έρχονται στο μνημείο, μόλις ανέτειλε ο ήλιος». Και αυτός είπε «πολύ πρωί», που είναι το ίδιο με το «βαθιά χαράματα», και πρόσθεσε «μόλις ανέτειλε ο ήλιος». Είναι φανερό ότι ξεκίνησαν τον δρόμο τους βαθιά χαράματα και πολύ πρωί, αλλά καθυστέρησαν κατά τη διαδρομή και μένοντας γύρω από το μνημείο μέχρι την ανατολή του ηλίου. Και τότε τους λέει ο νεαρός άνδρας με τα λευκά ρούχα: «Αναστήθηκε, δεν είναι εδώ».Έχοντας αυτά υπόψη, απαντούμε σε όσους θέλουν ακρίβεια, για το ποια ώρα ή ποιο μισάωρο ή τέταρτο της ώρας πρέπει να αρχίζει η χαρά για την Ανάσταση του Κυρίου μας από τους νεκρούς. Αυτούς που βιάζονται υπερβολικά και διακόπτουν τη νηστεία πριν καν μεσολαβήσει καλά η νύχτα, τους επικρίνουμε ως ολιγόψυχους και ακρατείς, σαν να εγκαταλείπουν τον αγώνα λίγο πριν το τέλος, καθώς λέει ένας σοφός άνδρας: «Δεν είναι μικρό στη ζωή το "παρά λίγο"». Αυτούς που καθυστερούν και παρατείνουν τη νηστεία για πολύ, υπομένοντας μέχρι την τέταρτη φυλακή της νύχτας (δηλ. 3-6 π.μ.), την ώρα που ο Σωτήρας μας εμφανίστηκε στους μαθητές περπατώντας πάνω στη θάλασσα, τους επαινούμε ως γενναίους και φιλόπονους. Όσο για αυτούς που αναπαύονται στο ενδιάμεσο, ανάλογα με το πώς παρακινήθηκαν ή πόσο άντεξαν, ας μην τους ενοχλούμε ιδιαίτερα. Άλλωστε, ούτε τις έξι ημέρες της νηστείας (της Μεγάλης Εβδομάδας) δεν τις περνούν όλοι το ίδιο ή με τον ίδιο τρόπο. Κάποιοι παρατείνουν τη νηστεία για όλες τις ημέρες μένοντας εντελώς άσιτοι, άλλοι για δύο, άλλοι για τρεις, άλλοι για τέσσερις, και κάποιοι για καμία. Σε όσους κοπίασαν πολύ παρατείνοντας τη νηστεία (ὑπερθέσεις) και μετά εξαντλήθηκαν και σχεδόν λιποθύμησαν, είναι συγχωρητέο να φάνε νωρίτερα. Αν όμως κάποιοι, όχι μόνο δεν παρέτειναν τη νηστεία, αλλά ούτε καν νήστεψαν, ή και πέρασαν με πολυτέλεια τις προηγούμενες τέσσερις ημέρες, και έπειτα, φτάνοντας στις δύο τελευταίες, τη Μεγάλη Παρασκευή και το Μεγάλο Σάββατο, τις παρατείνουν μόνο αυτές, νομίζοντας ότι κάνουν κάτι μεγάλο και σπουδαίο αν αντέξουν μέχρι την αυγή, δεν θεωρώ ότι ο αγώνας τους είναι ισάξιος με αυτών που ασκήθηκαν για περισσότερες ημέρες.Αυτά σου έγραψα, συμβουλεύοντάς σε για το θέμα αυτό, σύμφωνα με τη γνώμη μου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου