Σχόλιο Ζωναρά:
Σχετικά με αυτό το ερώτημα, λέει αυτός που ρωτήθηκε [ο Άγιος Διονύσιος] η απάντηση του Αγίου - εδώ, όταν ζήτησες να τεθεί ακριβής κανόνας, δηλαδή να οριστεί κανόνας και τύπος και να διευκρινιστεί με ακρίβεια η ώρα της Ανάστασης του Κυρίου, πράγμα που είναι δύσκολο και επισφαλές. Το ότι μετά την Ανάσταση του Κυρίου πρέπει να αρχίζει η γιορτή της Ανάστασης, ενώ μέχρι τότε πρέπει να νηστεύουμε και έτσι να ταπεινώνουμε τις ψυχές μας (διότι η ταπείνωση του σώματος μέσω της νηστείας γίνεται για την ταπείνωση της ψυχής, αφού αν η ψυχή του νηστεύοντος είναι υπερήφανη, η νηστεία είναι μάταιη), αυτό είναι ομολογημένο. Προσθέτει δε, ότι όσοι πήγαν στο μνημείο, βρήκαν τον Κύριο ήδη αναστημένο. Και λέει, ας μη φανεί ότι οι Ευαγγελιστές διαφωνούν και αντιφάσκουν μεταξύ τους, διότι ενώ συμφωνούν για την Ανάσταση, ότι δηλαδή ο Κύριος αναστήθηκε εκείνη τη νύχτα, δεν λένε με σαφήνεια την ώρα που αναστήθηκε. Έπειτα παραθέτει και τα ίδια τα λόγια, ή μάλλον τα χωρία της Γραφής, όσα λέει καθένας από τους Ευαγγελιστές για την Ανάσταση του Κυρίου, και συμβιβάζει τη φαινομενική τους διαφωνία. Και επιπλέον, αυτούς που λύνουν τη νηστεία πριν τα μεσάνυχτα, τους επικρίνουμε, λέει, ως ολιγόψυχους και ακρατείς, επειδή διακόπτουν τον δρόμο της νηστείας για λίγη ώρα. Αυτούς δε που υπομένουν μέχρι την τέταρτη φυλακή, δηλαδή τα χαράματα, τους επαινούμε. Αν κάποιοι αναπαύθηκαν μετά τα μεσάνυχτα, δηλαδή σταμάτησαν την κακοπάθεια της νηστείας όπως μπόρεσαν, αυτούς, λέει, ας μην τους ενοχλούμε, με την έννοια του, ας μην τους κατηγορούμε επειδή δεν υπέμειναν μέχρι το πρωί, διότι ούτε τις έξι ημέρες της εβδομάδας των Παθών του Κυρίου δεν τις περνούν όλοι με τον ίδιο τρόπο. Κάποιοι νηστεύουν όλες τις ημέρες, άλλοι δύο ή τρεις, άλλοι περισσότερες, άλλοι καμία. Σε όσους λοιπόν νήστεψαν για περισσότερες ημέρες και κοπίασαν, αν φάνε τροφή νωρίτερα, πρέπει να δοθεί συγχώρεση. Αν κάποιοι όχι μόνο δεν νήστεψαν για κάποιες ημέρες, αλλά και έφαγαν καλά τις άλλες τέσσερις ημέρες της εβδομάδας, και απείχαν από τροφή μόνο την Παρασκευή και το Σάββατο, και νομίζουν ότι κάνουν κάτι σπουδαίο αν υπομείνουν άσιτοι μέχρι το πρωί της ημέρας της Ανάστασης, δεν κάνουν τον ίδιο αγώνα, δηλαδή δεν έχουν αγωνιστεί το ίδιο με αυτούς που ασκήθηκαν για περισσότερες ημέρες. Και ο 89ος κανόνας της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου λέει ότι πρέπει να λήγει η νηστεία περίπου τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου, περνώντας τις άλλες ημέρες της εβδομάδας των Παθών με νηστεία, κατάνυξη και προσευχή.Σχόλιο Βαλσαμώνος:Όταν κάποιος επίσκοπος ρώτησε αυτόν τον μεγάλο αρχιερέα [τον Άγιο Διονύσιο] ποια ώρα αναστήθηκε ο Χριστός, ώστε να λήγει η νηστεία την ώρα πριν από αυτήν, ο αρχιερέας απάντησε ότι η γιορτή του Πάσχα αρχίζει μετά την Ανάσταση του Κυρίου, και μέχρι τότε οφείλουμε να νηστεύουμε, και τότε να λύνουμε τη νηστεία, όχι πριν την Ανάσταση. Το ότι δεν μπορούσε να πει την ακριβή ώρα που αναστήθηκε ο Κύριος, το δικαιολόγησε με τα διαφορετικά λόγια των Ευαγγελιστών. Επειδή λοιπόν δεν είναι δυνατόν από αυτά να γνωρίζουμε την ώρα που οφείλουμε να λύνουμε τη νηστεία, εντούτοις, αυτούς που λύνουν τη νηστεία πριν τα μεσάνυχτα, τους επικρίνουμε ως ολιγόψυχους και ακρατείς, ενώ αυτούς που υπομένουν μέχρι την τέταρτη φυλακή, δηλαδή τα χαράματα, τους επαινούμε. Αυτούς που αναπαύθηκαν στο ενδιάμεσο, δεν τους κατηγορούμε, διότι ούτε τις έξι ημέρες της εβδομάδας των Παθών του Κυρίου δεν τις περνούν όλοι με τον ίδιο τρόπο. Κάποιοι νηστεύουν όλες τις ημέρες, άλλοι δύο, άλλοι τρεις, άλλοι περισσότερες, άλλοι καμία. Σε όσους λοιπόν νήστεψαν για περισσότερες ημέρες και κοπίασαν, αν φάνε τροφή νωρίτερα, πρέπει να δοθεί συγχώρεση. Όσοι όμως δεν νήστεψαν τέσσερις ημέρες, αλλά και έζησαν με τρυφή, και νήστεψαν μόνο την Παρασκευή και το Σάββατο, ας μη νομίζουν ότι κάνουν κάτι σπουδαίο αν υπομείνουν άσιτοι μέχρι το πρωί της ημέρας της Ανάστασης, διότι δεν κάνουν τον ίδιο αγώνα. Αυτή λοιπόν είναι η απάντηση του Πατρός. Εσύ όμως διάβασε τον 89ο κανόνα της Συνόδου εν Τρούλλω, που ορίζει να λήγει η νηστεία περίπου τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου, και τις άλλες ημέρες των Σωτηρίων Παθών να τις περνάμε με νηστεία, προσευχή και κατάνυξη. Επειδή όμως εκτός αυτού του κανόνα διευκρινίστηκε η ώρα της Ανάστασης του Χριστού από διάφορα γραφικά χωρία, όσο είναι δυνατόν (διότι την αλήθεια τη γνωρίζει μόνο ο αναστάς Θεός), οφείλουμε να πούμε ότι μέχρι την έκτη ώρα του νυχτερινού Σαββάτου (μεσάνυχτα) οφείλουμε να νηστεύουμε. Από την έβδομη ώρα όμως, επειδή αρχίζει η Κυριακή, κατά την οποία αναστήθηκε ο Χριστός (και είναι πιθανόν η Ανάσταση να έγινε κατά την έβδομη ή την όγδοη ώρα [1 π.μ. ή 2 π.μ.]), δεν οφείλουμε ούτε να νηστεύουμε ούτε να λύνουμε τη νηστεία κατά τις ώρες αυτές, για να μη φανεί ότι εναντιωνόμαστε στους κανόνες που ορίζουν να μη νηστεύουμε τις Κυριακές. Διότι αν και η Κυριακή λογίζεται ως τρίτη ημέρα, λογίζεται τρίτη μόνο επειδή η τριήμερη Ανάσταση την αγγίζει· στην πραγματικότητα είναι η πρώτη ημέρα [της εβδομάδας]. Και σύμφωνα με τον 89ο κανόνα της Συνόδου εν Τρούλλω, πρέπει να λύνουμε τη νηστεία πριν την έβδομη ώρα του νυχτερινού Σαββάτου, σε όποια ώρα θελήσει κανείς από τις έξι πρώτες ώρες [6 μ.μ. - 12 π.μ.], πάντοτε ανάλογα με τη δύναμη και την προαίρεσή του.
ΟΙ ΘΕΙΟΙ ΚΑΙ ΙΕΡΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ,
Η ΚΑΝΟΝΙΚΑΙ ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ
μετά της εξηγήσεως
Ιωάννου του Ζωναρά, Θεοδώρου του Βαλσαμώνος και Αλεξίου του Αριστηνού
ΤΟΜΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ
ΑΘΗΝΗΣΙΣ
1854
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου