Κυριακὴ τῶν Βαΐων
Alexander Schmemann
Τὸ Σάββατο τοῦ Λαζάρου, ἀπὸ λειτουργικῆς πλευρᾶς, εἶναι τὰ προεόρτια τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων - τῆς Εἰσόδου τοῦ Κυρίου μας στὰ Ἱεροσόλυμα. Καὶ οἱ δύο αὐτὲς γιορτὲς ἔχουν ἕνα κοινὸ θέμα: τὸ θρίαμβο καὶ τὴ νίκη. Τὸ Σάββατο τοῦ Λαζάρου ἀποκαλύπτει τὸν Ἐχθρό, δηλαδὴ τὸ Θάνατο· ἡ Κυριακὴ τῶν Βαΐων προαναγγέλλει τὸ νόημα τῆς νίκης ὡς θρίαμβο τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ καὶ ὡς ἀποδοχὴ ἀπὸ τὸν κόσμο τοῦ μόνου Βασιλέως, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Σὲ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς ἐπὶ γῆς ζωῆς τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἡ σεμνὴ εἴσοδός Του στὴν Ἁγία Πόλη ἦταν τὸ μόνο ὁρατὸ σημεῖο θριάμβου. Μέχρι αὐτὴ τὴ μέρα ὁ Ἰησοῦς ἔδειχνε ἐπίμονη ἄρνηση σὲ κάθε περίπτωση θριάμβου καὶ δόξας Του. Ἕξι μέρες ὅμως πρὶν τὸ Πάσχα, ὄχι μόνο δέχτηκε νὰ δοξαστεῖ, ἀλλὰ ὁ ἴδιος προκάλεσε καὶ ὀργάνωσε αὐτὴ τὴ δόξα. Κάνοντας αὐτὸ ποὺ προανήγγειλε ὁ προφήτης Ζαχαρίας: «ἰδοὺ ὁ Βασιλεύς σου ἔρχεταί σοι… πραΰς καὶ ἐπιβεβηκώς ἐπὶ ὑποζύγιον καὶ πῶλον νέον» (Ζαχ. 9, 9), φανέρωσε ὅτι ἤθελε νὰ ἐπιδοκιμαστεῖ καὶ νὰ ἀναγνωριστεῖ ὡς Μεσσίας, Βασιλέας καὶ Λυτρωτὴς τοῦ Ἰσραήλ.
Οἱ Εὐαγγελικὲς περικοπὲς τονίζουν ὅλα αὐτὰ τὰ μεσσιανικὰ στοιχεῖα, δηλαδὴ τοὺς κλάδους τῶν βαΐων καὶ τὰ Ὡσαννά, τὶς ἐπευφημίες γιὰ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ ὅτι εἶναι ὁ Υἱὸς τοῦ Δαυὶδ καὶ Βασιλέας τοῦ Ἰσραήλ. Ἡ ἱστορία τοῦ Ἰσραὴλ τώρα ὁλοκληρώνεται, φτάνει στὸ τέλος της, αὐτὸ ἐξ ἄλλου εἶναι καὶ τὸ νόημα αὐτοῦ τοῦ γεγονότος, τῆς ἀγγελίας τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Γιὰ τὴν ἐκπλήρωση τοῦ σκοποῦ αὐτῆς τῆς ἱστορίας ἔπρεπε νὰ ἀναγγελθεῖ καὶ νὰ προετοιμαστεῖ ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἡ ἔλευση τοῦ Μεσσία. Καὶ τώρα ἐκπληρώθηκε, γιατί ὁ Βασιλέας εἰσέρχεται στὴν Ἁγία Πόλη Του καὶ ὅλες οἱ προφητεῖες καὶ oἱ προσδοκίες βρίσκουν τὴν ἐκπλήρωσή τους στὸ Πρόσωπό Του. Ὁ Χριστὸς ἐγκαθιστᾶ τὴ Βασιλεία Του ἐπὶ τῆς γῆς.
Τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων θυμόμαστε καὶ τιμᾶμε αὐτὸ τὸ μέγιστο γεγονός. Κρατώντας κλάδους βαΐων ταυτιζόμαστε μὲ τὸ λαὸ τῆς Ἱερουσαλὴμ. Μαζί τους χαιρετίζουμε τὸν ταπεινὸ Κύριο καὶ Βασιλέα ψέλνοντας: «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου». Ἄραγε ποιὸ εἶναι τὸ ἀληθινὸ νόημα ὅλων αὐτῶν σήμερα γιά μᾶς;
Πρῶτα-πρῶτα εἶναι ἡ ὁμολογία μας ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Βασιλέας καὶ Κύριός μας. Πολὺ συχνά, στὴν καθημερινὴ ζωή μας, ξεχνᾶμε ὅτι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἔχει ἤδη ἐγκατασταθεῖ στὴ γῆ καὶ ὅτι τὴν ἡμέρα τῆς βαπτίσεώς μας γίναμε πολίτες αὐτῆς τῆς Βασιλείας καὶ ὑποσχεθήκαμε ἡ ἀφοσίωση καὶ ἡ πίστη μας σ’ αὐτὴ νὰ εἶναι πάνω ἀπὸ κάθε ἄλλη πίστη μας. Ἂς μὴν ξεχνᾶμε ὅτι ὁ Χριστὸς γιὰ λίγες ὧρες ἦταν πραγματικὰ ὁ Βασιλέας πάνω στὴ γῆ, σ’ αὐτὸ τὸν κόσμο τὸ δικό μας - γιὰ λίγες μόνο ὧρες καὶ σὲ μία συγκεκριμένη πόλη. Ἀλλά, ὅπως στὸ πρόσωπο τοῦ Λαζάρου ἀναγνωρίσαμε τὴν εἰκόνα τοῦ καθενὸς ἀπό μᾶς, τοῦ κάθε ἀνθρώπου ξεχωριστά, ἔτσι καὶ σ’ αὐτὴ τὴν πόλη (τὴν Ἱερουσαλὴμ) ἀναγνωρίζουμε τὸ μυστηριακὸ κέντρο ὅλου τοῦ κόσμου καὶ γενικὰ ὁλόκληρης τῆς δημιουργίας. Γιατί ἀκριβῶς αὐτὸ εἶναι τὸ βιβλικὸ νόημα τῆς πόλης Ἱερουσαλήμ, εἶναι δηλαδὴ τὸ ἑστιακὸ σημεῖο ὅλης τῆς ἱστορίας τῆς σωτηρίας καὶ τοῦ λυτρωμοῦ, εἶναι ἡ Ἁγία Πόλη τῆς ἔλευσης τοῦ θεοῦ στὴ γῆ.
Ἔτσι λοιπὸν ἡ Βασιλεία ποὺ ἐγκαταστάθηκε στὴν Ἱερουσαλὴμ εἶναι μία παγκόσμια Βασιλεία ποὺ ἀγκαλιάζει καθολικὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ ὅλη τὴ δημιουργία… Γιὰ λίγες ὧρες - ὅμως αὐτὲς οἱ ὧρες ἦταν πολὺ ἀποφασιστικὸς χρόνος - φάνηκε ἐπὶ τῆς γῆς ἡ τελικὴ «ὥρα τοῦ Ἰησοῦ», ἡ ὥρα τῆς ἐκπλήρωσης ἀπὸ τὸν Θεὸ ὅλων τῶν ὑποσχέσεών Του, ὅλων τῶν ἀποφάσεών Του. Ἔφτασε στὸ τέλος ὅλη ἡ προπαρασκευαστικὴ πορεία ποὺ εἶχε ἀποκαλυφθεῖ στὴν Ἁγία Γραφὴ· ἦρθε τὸ τέλος ὅλων ὅσων ὁ Θεὸς ἔκανε γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Ἔτσι αὐτὴ ἡ σύντομη ὥρα τοῦ ἐπὶ γῆς θριάμβου τοῦ Χριστοῦ ἀποκτάει ἕνα αἰώνιο νόημα. Εἰσάγει τὴν πραγματικότητα τῆς θείας Βασιλείας στὸ δικό μας χρόνο, στὶς δικές μας ὧρες. Αὐτὴ ἡ Βασιλεία δίνει τὸ νόημα στὸ χρόνο καὶ γίνεται ὁ ἀπώτερος, ὁ αἰώνιος σκοπός του. Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἀποκαλύφθηκε στὸν κόσμο τοῦτο καὶ αὐτὴ τὴν ὥρα ἡ παρουσία της κρίνει καὶ μεταμορφώνει τὴν ἀνθρώπινη ἱστορία.
Ὅταν, σὲ κάποια στιγμὴ τῆς ἀκολουθίας, τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων παίρνουμε ἀπὸ τὸν ἱερέα ἕναν κλάδο βαΐων, ἀνανεώνουμε τὸν ὅρκο στὸν Βασιλέα μας, ὁμολογοῦμε ὅτι ἡ Βασιλεία Του δίνει τελικὸ νόημα καὶ περιεχόμενο στὴ ζωή μας. Ὁμολογοῦμε ὅτι τὸ καθετὶ στὴ ζωή μας καὶ στὸν κόσμο ἀνήκει στὸν Χριστὸ καὶ τίποτε δὲν μπορεῖ νὰ ἀφαιρεθεῖ ἀπὸ τὸν μοναδικό, ἀληθινὸ Κτήτορά του, γιατί δὲν ὑπάρχει περιοχὴ τῆς ζωῆς ὅπου Ἐκεῖνος δὲν κυβερνᾶ, δὲν σώζει, δὲν λυτρώνει. Διακηρύττουμε τὴν παγκόσμια, τὴν καθολικὴ εὐθύνη τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὴν ἀνθρώπινη ἱστορία καὶ ἐπιβεβαιώνουμε τὴν παγκόσμια ἀποστολή της.
Ξέρουμε, βέβαια, ὅτι ὁ Βασιλέας τὸν ὁποῖο οἱ Ἰουδαῖοι ζητωκραύγαζαν τότε καὶ τὸν ὁποῖο ἐμεῖς σήμερα ἐπιδοκιμάζουμε, βρίσκεται στὸ δρόμο πρὸς τὸ Γολγοθά, πρὸς τὸ Σταυρὸ καὶ τὸν τάφο. Ξέρουμε, ἐπίσης, πὼς αὐτὸς ὁ σύντομος θρίαμβος δὲν εἶναι παρὰ ὁ πρόλογος τῆς θυσίας Του. Τὰ κλαδιὰ στὰ χέρια μας ἐπιβεβαιώνουν τὴν ἑτοιμότητά μας καὶ τὴ διάθεσή μας νὰ Τὸν ἀκολουθήσουμε σ’ αὐτὸ τὸ δρόμο τῆς θυσίας, καὶ ὅτι ἀποδεχόμαστε τὴ θυσία καὶ τὴν αὐταπάρνηση σὰν τὴ μόνη βασιλικὴ ὁδὸ πρὸς τὴ θεία Βασιλεία. Τελικὰ αὐτοὶ οἱ κλάδοι καὶ ἡ ὅλη γιορτὴ φανερώνουν τὴν πίστη μας στὴν τελικὴ νίκη τοῦ Χριστοῦ.
Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ὅμως εἶναι ἀκόμα κρυμμένη, ὁ κόσμος τὴν ἀγνοεῖ καὶ ζεῖ σήμερα σὰν νὰ μὴν ἔχουν συμβεῖ ὅλα αὐτὰ τὰ συγκλονιστικὰ γεγονότα. Σὰν νὰ μὴν ἔχει πεθάνει ἀτὸ Σταυρὸ καὶ νὰ μὴν ἔχει ἀναστηθεῖ ὁ Θεάνθρωπος. Ἐμεῖς ὅμως οἱ χριστιανοὶ πιστεύουμε στὴν ἐρχόμενη Βασιλεία στὴν ὁποία ὁ Θεὸς εἶναι «ὁ τὰ πάντα πληρῶν» καὶ ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ μόνος Βασιλέας.
Στὶς ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας θυμόμαστε τὰ γεγονότα τοῦ παρελθόντος. Ἀλλὰ ὅλο τὸ νόημα καὶ ἡ δύναμη τῆς Θείας Λειτουργίας βρίσκεται στὸ γεγονὸς ὅτι μετατρέπει τὴν ἀνάμνηση σὲ παρόν, σὲ παροῦσα πραγματικότητα. Τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων αὐτὴ ἡ πραγματικότητα εἶναι ἡ συμμετοχή μας στὰ γεγονότα, ἡ ἀνταπόκρισή μας σ’ αὐτά, ἡ ἴδια ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστὸς δὲν μπαίνει πιὰ στὰ Ἱεροσόλυμα θριαμβευτής. Τὸ ἔκανε μιὰ φορὰ καὶ γιὰ πάντα. Καὶ δὲν χρειάζεται πιὰ «σύμβολα», γιατί δὲν πέθανε στὸ Σταυρὸ γιὰ νὰ μποροῦμε ἐμεῖς αἰώνια νὰ «συμβολίζουμε» τὴ ζωή Του. Ἀλλὰ ζητάει ἀπὸ μᾶς μία πραγματική, εἰλικρινῆ ἀποδοχὴ τῆς Βασιλείας ποὺ μᾶς ἔφερε…
Ἂν δὲν εἴμαστε ἕτοιμοι νὰ κρατήσουμε τὴν ἱερὴ ὑπόσχεση ποὺ δώσαμε μὲ τὸ βάπτισμά μας καὶ ποὺ ἀνανεώνουμε κάθε χρόνο τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων, ἂν δὲν ἐπιμένουμε νὰ κάνουμε τὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ κανόνα ὅλης τῆς ζωῆς μας, μάταια γιορτάζουμε τούτη τὴ γιορτὴ καὶ οἱ κλάδοι τῶν βαΐων ποὺ παίρνουμε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία γιὰ τὸ σπίτι μας δὲν ἔχουν κανένα νόημα, εἶναι ἄχρηστοι.
Σύντομη λειτουργικὴ ἐξήγηση,
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου